کمتر از ۲۰ روز دیگر به انتخابات ریاست جمهوری باقی مانده است اما با وجود پخش روزانه برنامههای انتخاباتی هر یک از نامزدها در رادیو و تلویزیون، تیترهای درشت انتخاباتی مطبوعات، پخش نخستین مناظره انتخاباتی شش کاندیدا و برگزاری همایشهای گوناگون برای اجتماع حامیان هر یک از نامزدها، به اعتقاد بسیاری هنوز فضای جامعه آنطور که باید انتخاباتی نشده است و شور و هیجان چندانی ندارد.
در این میان برخی عملکرد رسانهها را در ایجاد چنین فضایی برای انتخابات به چالش میکشند و عدهای هم نحوهی برگزاری مناظرهها و به طور کلی برنامههای تبلیغاتی کاندیدها در صداوسیما را در جلوگیری از فضای پرهیجان انتخاباتی تاثیرگذار میدانند.
محمد سلطانیفر، استاد ارتباطات در گفتوگویی با ایسنا در این زمینه گفت: قبول دارم که فضای امروز جامعه انتخاباتی نیست و هنوز فضای انتخاباتی آنطور که باید شکل نگرفته است. متاسفانه رادیو و تلویزیون ما محوریت اصلی را خودش به عهده گرفته، تنها مرد محله شده است و خودش درباره مصحلت مردم، انتخابات و کاندیداها تصمیم میگیرد؛ تا زمانی هم که او تصمیم بگیرد، همین اتفاق میافتد.
او با اشاره به نخستین مناظره میان کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری دوازدهم، اظهار کرد: این کاری که صداوسیما در رابطه با مناظرهها انجام میدهد، دقیقاً نشاندهنده یک رفع مسؤولیت در قبال مناظرهها است. شاید نمیخواهد مناظرهها را تولید و پخش کند، ولی چون تحت فشار افکار عمومی قرار گرفته است، این شکل از مناظره را برگزار میکند که اسم آن مناظره باشد، ولی همه ملاحظات و مصلحتها را نیز مورد توجه قرار داده باشد.
سلطانیفر ادامه داد: اینکه هر کاندیدایی فرصت داشته باشد چهار دقیقه صحبت کند و بعد سایرین در پاسخ به او دو دقیقه سخن بگویند، خیلی کلیشهای و صرفاً رفع مسؤولیت است. این در حالی است که مناظره واقعی مناظره دو به دو کاندیداهاست که مردم بتوانند تفاوت میان کاندیداهای اصلی و فرعی را متوجه شوند. با چند دقیقه سخنهای بریده شده نه تنها مردم به شناخت درستی دست پیدا نمیکنند، بلکه کاندیداها نیز تا بخواهند کلامی را آغاز کنند، فرصت آنها تمام شده است و نمیتوانند حق مطلب را بیان کنند.
این استاد ارتباطات خاطرنشان کرد: در سایر کشورهای دنیا، وقتی میان کاندیدهای انتخابات ریاست جمهوری مناظرهای شکل میگیرد، طرفین ساعتها در مقابل انظار عمومی با هم مباحثه میکنند و واقعاً نتیجه مفیدی به دنبال دارد؛ ولی به شخصه احساس میکنم که این نوع مناظرهها در کشور ما که در صداسیما پخش میشوند، راه به جایی نمیبرد و فایدهای هم نخواهند داشت. پس از اتمام این دوره صداوسیما ادعا خواهد کرد که ساعتها را در اختیار هر یک از کاندیدها قرار داده است، ولی واقعاً این برنامههای متکلموحده راه به جایی نمیبرد.
او همچنین دربارهی پرسشهایی که از هر یک از کاندیداهای ریاست جمهوری پرسیده میشود، بیان کرد: مشخص نیست که چه کسانی این سوالات را طراحی کردهاند. به نظرم کاندیداها باید در پاسخ به پرسشهای از پیش اعلام شده درباره مسائل کلان مملکتی، درباره برنامهها و دیدگاه خودشان سخن بگویند و همین باعث میشود چهار سال دیگر مردم بتوانند در قبال این گفتهها و وعدهها مطالبهگری کنند. این فضا که هر کسی انتقاداتی را نسبت به دیگری وارد کند و دیگری فحاشی کند هیچ فایدهای نخواهد داشت.