به گزارش جماران، دفاع در برابر موشک های کروز، بالگردها و هواپیمای های تهاجمی حمله‌کننده در ارتفاع پایین یکی از مهمترین وظایف یگان های پدافند هوایی در جهان محسوب می شود. سامانه های موشکی سطح به هوای هدایت راداری مثل سری تور یا رولند، توپهای ضد هوایی و موشک های دوش پرتاب از جمله سامانه هایی هستند که به این منظور توسعه پیدا کردند.
تاریخچه موشک های دوش پرتاب در ایران
در کشور ما و در دوره قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، خط تولید موشک دوش پرتاب سام 7 ساخت شوروی سابق به کشور وارد شد که به عنوان سهند تولید شده و در سالهای جنگ نیز مورد استفاده محدود قرار گرفت. البته بر اساس مصاحبه ها و خاطرات برخی فرماندهان دوران دفاع مقدس، در همین سالها ایران موفق شد تا از طریق بازار سیاه به موشک های دوش پرتاب استینگر آمریکایی نیز دست پیدا کند.
در سالهای بعد از پایان جنگ تحمیلی و بر اساس ادعای منابع غربی، موشک های دوش پرتاب سری ایگلا ساخت روسیه نیز وارد ایران و در ساختار نیروهای مسلح کشور ما به کار گرفته شدند.
تولید میثاق در ایران
اما صنایع دفاعی ایران در اولین گام مهم و جدی پس از پیروزی انقلاب اسلامی و تولید موشک سهند، به سراغ تولید موشک میثاق رفت و دو مدل میثاق 1 و میثاق 2 در کشور به تولید انبوه رسیده بودند. منابع غربی این گونه ادعا کرده اند که موشک های ایرانی سری میثاق در حقیقت موشک های دوش پرتاب سری QW ساخت چین در مدل های محتلف هستند اما برای متخصصان ایرانی که موشک های بالستیک دوربرد می سازند، ساخت دوش پرتاب های مدرن قطعا سد شکست ناپذیری محسوب نمی شد.
میثاق1 موشکی با طول یک و نیم متر، دارای کمینه برد 500 متر و بیشینه برد 5000 متر، توان درگیری با اهداف در سقف پروازی 4000 متر و کمینه 30 متر است. سرعت این موشک بالغ بر 600 متر بر ثانیه و جرم آن نزدیک به یازده کیلوگرم است که 1.42 کیلوگرم آن را سرجنگی تشکیل داده و جرم موشک با پرتابگر که نفر باید آن را تحمل کند حدود 17 کیلوگرم است.
با توجه به ویژگیهای پرتابگر، عمر انبارداری این موشک بالا بوده، دستور العمل پرتاب ساده و نرخ شلیک بالایی داشته و در دمای منفی40 تا مثبت60 درجه سانتیگراد قابل استفاده است. سامانه هدایت خودکار امکان شلیک کن و فراموش کن را فراهم کرده و به کاربر اجازه می دهد سریعاً موضع پرتاب را ترک کرده و از خطر آسیب دیدن از سوی دشمن کاسته شود.
موشک میثاق 2 به عنوان مدل ارتقاء یافته میثاق 1 وارد خدمت شده و یکی از نکات مهم که در آن مد نظر قرار گرفت بحث افزایش حساسیت جستجوگر فروسرخ این موشک برای مقابله با موشک های کروز بود. این موشک ها معمولا دارای تشتشع فروسرخ کمی هستند و می توانند از دید بسیاری از سامانه های شناسایی مخفی بمانند.
برد و ارتفاع درگیری در موشک میثاق 2 ثابت مانده اما سرعت آن از 600 متر بر ثانیه به 850 متر بر ثانیه افزایش پیدا کرده است.
فیوز لیزری : فناوری جدید برای دوش پرتاب ها
همانطور که در بالا اشاره شد که موشک های دوش پرتاب از هدایت گرمایی برای یافتن و رسیدن به هدف استفاده می کنند. در مقابل این روش بسیاری از هواگردها و بالگردها از پرتاب گرهای تله حرارتی استفاده کرده و موشک های کروز نیز به سمت کاهش تشعشعات فروسرخ رفتند.
در این میان فناوری جدیدی در برخی از کشورها و در برخی از سامانه های موشکی ایجاد شد که آن فناوری استفاده از فیوز های لیزری در این موشک ها بود. موشک ایگلا اس ساخت روسیه و موشک میسترال ساخت فرانسه از جمله موشک های استفاده کننده از این فناوری هستند. این دو موشک از جمله پر فروش ترین موشک های دوش پرتاب دنیا محسوب می شوند که به کشورهای بسیار زیادی صادر شده اند.
در این فیوزها برای کشف هدف از امواج لیزری استفاده می شود و سوراخ هایی برای تابش امواج لیزری بر روی موشک تعبیه شده است. فناوری که در روی موشک های میثاق 3 ایرانی نیز به کار رفته است. در ادامه به توضیح درباره میثاق 3 و فناوری فیوزهای لیزری می پردازیم.
میثاق 3؛ دوش پرتاب جدید ایرانی با ساختاری جدید
اما پس از گذشت مدتها از رونمایی سامانه های قابل حمل مقابله با اهداف در ارتفاع پایین، هفته گذشته از موشک نسل جدید و دوش پرتاب ایرانی به اسم میثاق 3 رونمایی شد که از نظر ظاهری و در نگاه اول شباهت بسیار زیادی به سایر اعضای قبلی خانواده میثاق دارد.
اگرچه طبق معمول، مسئولان کشورمان اطلاعات خاصی درباره سامانه های جدید ارائه نکرده اند اما برخی منابع غربی همچون گذشته ضمن تلاش برای کمرنگ کردن تلاش متخصصان ایرانی، مدعی شدند که این موشک شباهتهایی به سامانه چینی QW-11 دارد. این موشک از جمله اعضای خانواده QW چینی است که اولین بار در سال 2002 میلادی در این کشور رونمایی شد.
این موشک علاوه بر توانایی قفل بر روی حرارت حاصل از موتور هواپیما، توان این را دارد که از تفاوت حاصل از حرارت بین محیط اطراف و بدنه هدف نیز، آن را تشخیص داده و به آن حمله کند. اطلاعات پروازی نظیر سرعت، ارتفاع پروازی و برد این موشک نیز تا حدی به میثاق ایرانی نزدیک است.
اما بحث مهم درباره موشک میثاق 3 بحث استفاده از یک فیوز جدید در این موشک است که بر اساس تصاویر منتشر شده می توان آن را تشخیص داد و به این موضوع توجه ویژه کرد.
اما این فیوز چیست و چه مزایایی را برای موشک جدید ایرانی فراهم می کند؟
این فیوز از نوع لیزری است و اساس کار آن بر این شکل است که پس از پرتاب موشک به سمت هدف مورد نظر، یک منبع تابش لیزر در داخل موشک به صورت 360 درجه، نور را به اطراف پخش می کند و به محض نزدیک شدن به هدف مورد نظر و بازتاب پیدا کردن نور لیزری که به هدف برخورد کرده، سر جنگی موشک فعال شده و منفجر می شود.
در حقیقت این موشک به غیر از سامانه جستجوی فروسرخ خود، یک فیوز و سامانه تشخیص لیزری نیز دارد که به آن کمک می کند تا هدف را بهتر را تشخیص داده و با آن مقابله کند. این قابلیت از آنجایی مهم است که امروزه اقدامات متقابل علیه موشک های دوش پرتاب حرارتی در بالگردها و هواپیمای رزمی، شدیدا توسعه پیدا کرده و توسعه این فیوز جدید می تواند شانس مورد اصابت قرار دادن هدف را افزایش دهد.
