اولاند: به‌ترامپ هشدار دادم توافق هسته‌ای را محترم بشمارد

خلاصه آنکه وضعیت روابط  دو کشور همانند مناسبات ایران با سایر کشورهای اروپایی تحت تأثیر اختلاف هسته‌ای در حالت بحران بود. با این وجود توافق هسته‌ای بر این حالت تنش‌آمیز مهر پایان زد. از دستیابی به توافق هسته‌ای ایران با قدرت‌های بزرگ خیلی نگذشته بود که لوران فابیوس، وزیر خارجه فرانسه نام خود را  به عنوان نخستین مقام  سفر کننده به ایران در فهرست کشورهای 1+5 ثبت کرد. فابیوس که 7 مرداد سال 94  یعنی کمتر از یک ماه بعد از توافق راهی تهران شد، طی یادداشتی که برای روزنامه «ایران» نوشت، ایران را به عنوان میراثدار یک فرهنگ کهن که سهم بسزایی در تاریخ علم و اندیشه دارد، توصیف کرد  و بر مهیا شدن شرایط برای «بهبود و ارتقای سطح تبادلات دو کشور»، «از سرگیری گفت‌و‌گوی دوجانبه» و ادامه روابط «مبتنی بر احترام و صراحت» تأکید داشت. این نوشته و پیام معنادار فابیوس به ایران  در واقع نشان می‌داد که کشورش تا چه اندازه تلاش می‌کند ذهنیت منفی ایرانی‌ها را از تصویر نامطلوبی که از پاریس در نتیجه موضعگیری مذاکراتی‌اش شکل گرفته بود، پاک کند. بعدها رفت و آمدهای پرشمار هیأت‌های اقتصادی، دیپلماتیک و پارلمانی ایران و فرانسه  که به سفر رئیس جمهوری ایران به پاریس (بهمن ماه 94) انجامید، نشان داد که عزم فرانسه تا چه اندازه برای عمق بخشیدن به رابطه با تهران جدی است و اینکه برای فرانسه همچون اغلب کشورهای اروپایی  منافع ملی و اقتصادی بر هر مسأله دیگری ارجحیت دارد.‌

 حفظ برجام از خطرات احتمالی تندروها

بی تردید برجام و لزوم حفظ آن از سایه خطرات احتمالی مخالفان یکی از مهم‌ترین محورهای مشترک همکاری ایران با کشورهای اروپایی از جمله فرانسه به حساب می‌آید. موضعگیری‌های برجامی  دونالد ترامپ در خلال رقابت‌های انتخاباتی امریکا آن هم در شرایطی که کسی ردای ریاست جمهوری را در حد و اندازه‌های قامت او نمی‌دانست، واکنش بسیاری از کشورهای اروپایی از جمله پاریس را  برانگیخت. بویژه آنکه پاریس با گشودن دروازه بازارهای اقتصادی خود به روی ایران و آغاز همکاری‌های گسترده تجاری و مالی با آن، نقش پیشرویی در فضای مناسبات خارجی ایران در دوره پسابرجام داشت. فرانسوا اولاند در گفت‌وگو با شبکه تلویزیونی فرانس 24، با بیان اینکه فکر نمی‌کند ایالات متحده با حضور ترامپ این توافق را زیر سؤال ببرد، گفت که «این توافق به جهان تضمین‌هایی می‌دهد که فقدان آن ممکن است بسیار خطرناک باشد.» اما رونمایی از چهره پیروز انتخابات امریکا و روی کار آمدن ترامپ که پیش‌تر علیه توافق با ایران شمشیر کشیده بود، نشان از آن داشت که انتخابات امریکا رویدادی است که قرار است پس‌لرزه‌اش آینده برجام و اجرایی شدن آن را بلرزاند. اگرچه خود ترامپ بعد از پیروزی در انتخابات رسماً از برنامه‌های دولتش درباره برجام سخن نگفت اما موضعگیری‌های نزدیکان و مشاورانش که به احتمال بازنگری در برجام اشاره می‌کردند، صدای بسیاری از اروپایی‌ها از جمله فرانسوی‌ها را درآورد. ژان مارک آیرو که بهمن ماه سال گذشته به عنوان جایگزین فابیوس به سمت وزیر خارجه فرانسه برگزیده شده بود، در مصاحبه‌ای با رادیوی فرانسوی زبان «اروپا یک» یکی از صریح‌ترین واکنش‌ها به تصمیم احتمالی ترامپ درباره برجام را نشان داد و گفت: «توافق هسته‌ای به غایت یک عنصر مهم است. باید آن را حفظ کرد. این موضع فرانسه است. گرد آن میزی که توافق شد، فرانسه و امریکا و روسیه و سازمان ملل و اروپا هم حضور داشتند.»  این موضعگیری در حالی صورت گرفته که مارک آیرو امروز با حضور در تهران علاوه بر تلاش برای عمق بخشیدن به همکاری‌های اقتصادی و سیاسی پاریس و تهران  بر حمایت همه‌جانبه کشورش از برجام تأکید ویژه‌ای خواهد داشت. تأکیدی که بیش از هر چیز حاوی این پیام به رئیس جمهوری جدید امریکاست که فرانسه به مانند سایر کشورهای اروپایی سهمی در رویکرد ترامپ علیه ایران نخواهد داشت.

نمایندگان 60 شرکت فرانسوی در تهران

نقطه اوج همکاری‌های اقتصادی تهران و پاریس طی سه سال و نیم گذشته بی تردید با سفر سال گذشته حسن روحانی به فرانسه رقم خورد. زمانی که توافق‌های تجاری رنگارنگی میان طرفین به امضا رسید و به آغاز همکاری‌هایی با ٢٠ قرارداد دوجانبه به ارزش بیش از ٣٠ میلیارد یورو با کمپانی‌های بزرگی همچون شرکت هواپیمایی ایرباس، مجموعه بزرگ نفتی توتال، تولیدکنندگان پژو و رنو انجامید. در ادامه این همکاری‌ها بود که دو کشور تصمیم به برگزاری نشست‌های دوره‌ای تهران و پاریس گرفتند. نشست‌هایی با ابعاد سیاسی و اقتصادی که قرار شد تحت هدایت وزارت خارجه دو کشور برگزار شود. بعد از برگزاری دومین نشست گفت‌وگوهای سیاسی ایران و فرانسه که آبان ۹۵ در پاریس و به ریاست معاونان وزرای خارجه دو کشور برگزار شد، حالا نوبت به نخستین کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور رسیده است. بنابر بیانیه‌ای که سفارت فرانسه در آستانه سفر مارک آیرو منتشر کرده است، هیأتی متشکل از نمایندگان60 شرکت فرانسوی او را در این سفر همراهی خواهند کرد و قرار است تعدادی از این شرکت‌ها قراردادهایی را در ادامه برگزاری نشست کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور  با شرکای ایرانی خود به امضا برسانند. این سفر همچنین امکان مطرح کردن همکاری‌های دوجانبه را در زمینه تحقیقات، آموزش عالی و فرهنگ میسر می‌سازد. توافقات پیش روی تهران و پاریس بیش از هر چیز نشان می‌دهد که دو طرف برنامه‌های جدی‌تری برای همکاری‌های اقتصادی دارند خاصه آنکه این پیوند در دوره‌ای که برجام با خطرات کارشکنی‌های احتمالی از سوی دولت تازه کار امریکا روبه‌رو است، اهمیتی دوچندان می‌یابد.