به گزارش جماران، الیاس حضرتی در روزنامه «اعتماد» نوشت:
هیات ویژه گزارش ملی بررسی حادثه پلاسکو باید پاسخ دهد که علت بروز حادثه ساختمان پلاسکو چه بود، فقر امکانات چقدر مؤثر بود، واکنش مدیریت شهری قبل و بعد از فاجعه چطور ارزیابی میشود و برای آینده چه برنامهای وجود دارد؟
در روزهای تلخ حادثه پلاسکو، من در غم بیهمانند مادر خود به سوگ نشسته بودم و این اندوه فراق آن پناه همیشگیام، توان و امکان حضور و ابراز نظر درباره فاجعه پلاسکو را از بنده به عنوان نماینده مردم شریف تهران گرفت.
امیدواریم که جانفشانی آن قهرمانان و مصیبت بزرگ دیگر جانباختگان حادثه، سبب درس عبرتی لازم و مهم برای همه ما شود و بجاست که با تقدیر از پیام پدرانه رهبر معظم انقلاب در تجلیل از فداکاری آتشنشانان مؤمن، شجاع، بااخلاص و کمادعا، پیشنهاد تقدیم «نشان افتخار» به شهدای آتشنشان ساختمان پلاسکو را ارائه میکنم.
از امروز پس از تشییع این قهرمانان، تمام ما باید بکوشیم این جانهای به ناحق گرفته شده، پایمال نشده و سنگبنای تغییرهای بزرگی شوند. در حقیقت کار مسئولان و نمایندگان مردم از امروز و پس از مراسم تشییع تازه آغاز میشود. گام نخست، همراهی و همدردی کامل با خانواده آتشنشانان و دیگر قربانیان حادثه است. مسئولان باید بر خود وظیفه بدانند که اندوه و کاستیهای عاطفی و روانی و مالی آنها را فراموش نکرده و از ارایه تسهیلات لازم در بازسازی روانی و اقتصادی خانوادههای بلادیده دریغ نکنند. همین وظیفه را با توجه به اشتغال نابودهشده بیش از سه هزار نفر در حادثه پلاسکو داریم.
بیتردید سرمایه بخشی از چرخه اقتصادی کشور اکنون از میان رفته، چند هزار تن در آستانه عید باستانی ایرانیان بر خاکستر نشستهاند و لازم است که برای تخصیص بودجههای کمکی و دستگیری از آنها اقدام جدی شود. در این زمینه فراکسیون امید و نمایندگان استان تهران از هیچ کمکی فروگذار نخواهند بود. به جز این وظیفهها، البته باید در جهت کارهای مهم عمقی در زمینه شناخت دلیلهای این حادثه و پیشگیری از حوادث مشابه گامهای جدی برداشت. به همین دلیل دستور رئیسجمهور «تشکیل هیات ویژه گزارش ملی بررسی حادثه پلاسکو» و همچنین تلاش برادران اصلاحطلبانمان در شورا در جهت تشکیل یک کمیته حقیقتیاب در زمینه ریشهیابی حادثه را بسیار مغتنم دانسته و لازم است که مجلس نیز هر چه زودتر با حمایت از تشکیل این کمیتهها، خواستار برداشتن هرگونه مانع در راه بررسی علمی و کارشناسی و فنی حادثه پلاسکو شود.
مهمترین مساله در زمینه شناخت دلیلهای واقعی این حادثه و پیامدهای آن، سدراههای معمول سیستم بروکراتیک کشور و نهادهای مرتبط، پنهانسازی مدارک و ایجاد شبهه با انگیزههای سیاسی در مسیر کار کمیتههای اینچنینی است و به همین دلیل تمامی اعضای کمیته تشکیلشده به دستور رییسجمهور و کمیتههای احتمالی دیگر باید مجلس را حریم امن خود دانسته و هرگونه کارشکنی در مسیر رسیدن به حقیقت را با نمایندگان مردم در میان بگذارند.
هماکنون مهمترین پرسشهای مطرح و لازم که باید در پاسخگویی دقیق و درست به آنها نهایت اهتمام بدون هرگونه رعایت مصلحتهای سیاسی را داشت، این پرسشها را میتوان در چند ردیف گنجاند:
نخست؛ علت ناکامی آتشنشانان در زمینه مهار آتش در ساعتهای اولیه حادثه چه بود؟ مشکل از فقر امکانات موجود آنها بوده است یا توان عملیاتی و راهبری میدان یا فقدان آموزشها و تجربههای آموزشی و مانورهای تطبیق شرایط؟
دوم؛ آتشنشانی پایتخت تا چه میزان پوششدهنده واقعیتهای عملی و میدانی کلانشهری چون تهران است؟ تا چه مقدار از کمبود امکانات و تجهیزات بهروز و پرسنل لازم رنج میبرد و چه کسانی در سالهای اخیر در زمینه بودجه و خرید تجهیزات و استخدام نیرو اهمال داشتهاند؟
سوم؛ نخستین اولویتهای ایمنسازی شهر تهران چیست و چهمقدار بودجه نیاز دارد و درآمدهای شهر در کدام محلها تا به امروز خرج شده است؟ همچنین اینکه قوانین نظام مهندسی چه میزان اجرایی شده است و بازرسی و مقابله با فعالیتهای ساختمانهای فرسوده چه میزان انجام گرفته است؟
چهارم؛ واکنش مدیریت شهری تهران، پیش و پس از حادثه پلاسکو چگونه ارزیابی میشود؟
پنجم؛ آیا پیامدهای آتشسوزی پلاسکو از جمله فروریختن ساختمان و زیر آوار ماندن گروهی از آتشنشانان و شهروندان قابل پیشگیری بود؟ مقصران در افزایش هنگفت خسارتهای آتشسوزی ساختمان پلاسکو چه کسانی بودهاند؟
ششم؛ مدیریت بحران و صداوسیما نقش موثری در کنترل هیجانات و التهابات داشتند یا به فضای شایعه دامن زدند؟
هفتم؛ نقشه راه گام به گام ایمنسازی تهران براساس نیازهای شهری، مقاومسازی و تجهیز ساختمانها، بازسازی آتشنشانی، آموزش شهروندی و... چگونه باید تدوین شود؟
هشتم؛ برای آینده و پیشگیری از چنین حوادثی چه توصیههای علمی و عملی و کاربردی میتوان داشت؟
روشن است که تدوین یک گزارش ملی جامع با در نظر گرفتن این پرسشهای اصلی و برخی ابهامها و پرسشهای دیگر احتمالی، نخستین گام بلند عبرت گرفتن ما از حادثه پلاسکوست. در تدوین این گزارش ملی و همهجانبه، بیتردید باید از مصلحتانگاریهای سیاسی، باندی و جناحی پرهیز شود و زبان علمی و کاربردی جایگزین هرگونه آرایههای ادبی غیرلازم شود. تعیین مقصران حادثه و میزان مسئولیت آنها در بروز فاجعه بدون هیچگونه حب و بغض سیاسی و ارجاع آن به مراجع قضایی برای برخورد جدی با عاملان ایجاد و تشدید بحران، از مهمترین موردهای انتظار عمومی است و یک پیام روشن به دیگر مسئولان و متولیان که کوتاهی و قصورهایی که در نهایت به چنین فاجعههایی ختم میشود، از این پس از سوی ساخت سیاسی و جامعه تحمل نخواهد شد.
البته برای تدوین چنین گزارشی، از تمامی نخبگان و مسئولان و احزاب و گروهها نیز انتظار میرود تا از تسویه حسابهای سیاسی بر سر این فاجعه ملی خودداری کنند تا در فضایی مثبت و بهینه بتوان به یک نتیجه درست رسید. اوج چنین برخوردهای اشتباهی را در ماجرای تصادف قطارها شاهد بودیم که برخی بر موج احساسات سوار شدند و با وجود برخورد مسئولانه دولت، در نهایت یکی از بهترین مدیران بدنه دولت، مدیرعامل راهآهن وادار به استعفا شد. باید از اینچنین برخوردهای سیاسی که نتیجهای جز ناامیدی و ایجاد هراس و دلهره و گرفتن شجاعت از مدیران توانا ندارد هم در حادثه پلاسکو و هم خدای ناکرده در حوادث آینده اجتناب کنیم تا رویدادهای اجتماعی موردتوجه مردم به موضوع مناقشه سیاسی این جناح و آن جناح تبدیل نشوند.
به نظر میآید افزون بر اینها، باید برای ارتقای «مسئولیت اجتماعی» شهروندان نیز کاری کرد و از واکنش همهگیر مردمی به حادثه پلاسکو برای ایجاد یک کمپین اجتماعی جهت تجهیز ساختمانها به وسایل اطفای حریق، آموزش الزامی در برخوردها با آتشسوزی، زلزله و... هزینه برای بالا بردن ایمنی ساختمانهای فرسوده و... بهره برد.
اگر از حادثه پلاسکو درس عبرت بگیریم و از مسئول تا شهروند دست به دست هم دهیم تا ضریب امنیت اجتماعی خود را افزایش دهیم، آنهنگام در سالگرد عروج شهدای قهرمان آتشنشانی میتوان گفت که ایران بهراستی تکان خورد.