المانیتور نوشت: اکبر هاشمی رفسنجانی رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام ایران و رییس جمهور اسبق این کشور هشتم ژانویه درگذشت و مرگ او احتمالا میخی بر تابوت عادی سازی روابط ایران و مصر خواهد بود.
به گزارش جماران، وزیر خارجه مصر با فرستادن معاون دستیار خود به دفتر حفاظت منافع ایران در مصر به نمایندگان ایران در این کشور تسلیت گفت.
دفتر حفاظت منافع ایران در قاهره میزبان سفرای کشورهای مختلف بود و به گفته یک منبع آگاه در دفتر که خواست نامش فاش نشود ایران از ابراز تسلیت مصری ها به طور خاص ابراز سپاسگذاری کرده است. او گفت که نمایندگان ایران به گرمی از نماینده وزارت خارجه این کشور استقبال کردند چرا که این اولین ارتباط بین دو کشور بعد از مدتهای طولانی قطع روابط بوده است که شانس بهبود روابط و تعاملات مجدد را بین دو کشور بالا برده است .
روابط ایران و مصر از سال 1979 قطع شده است. دفتر حفاظت منافع ایران در مصر یکی از رد پاهای مهم رفسنجانی در قاهره است. این دفتر برای از بین بردن محدودیت های دیپلماتیک روابط بین دو کشور در سال 1991 در دوران ریاست جمهوری رفسنجانی راه اندازی شد. با این حال تلاش های رفسنجانی در زمان ریاست جمهوری و ریاست بر مجمع برای عادی سازی روابط بین دو کشور کافی نبوده است. مرگ او سوالاتی را درباره توانایی مقامات ایرانی برای بهبود روابط دو کشور و ایجاد اعتماد در مورد گرایشات ایران ایجاد کرده است.
این اتفاق همچنین سوالاتی را درباره آینده بهبود روابط نیز در ذهن ها ایجاد خواهد کرد.
محمد محسن ابولنور محقق امور ایران در دانشگاه الازهر مصر گفته رفسنجانی یکی از شخصیت های تاثیر گذار برای نزدیک کردن ایران و مصر بود. او بر این باور بود که بازگشایی روابط با مصر ضروری است و خط فکری اش را نیز به بسیاری از شاگردانش نظیر حسن روحانی رییس جمهور کنونی منتقل کرده است . رفسنجانی و شاگردانش مصر را کشوری می دانند که اهمیتی کمتر از سوریه ندارد. امنیت و صلح در خاورمیانه را بدون مصر غیر ممکن می دانند.
او افزود من فکر نمی کنم که تلاش ها برای تنش زدایی با مصر به پایان برسد، حتی اگر اصولگرایان ریاست جمهوری سال 2017 را برنده شوند. رفسنجانی قادر بود ایده تعامل مجدد با مصر را در میان ایرانی ها تقویت کند.
باید تاکید کرد که رفسنجانی در مصاحبه ای با الجزیره در سال 2003 به نیاز به عادی سازی روابط ایران و مصر اشاره کرده بود..
باید اشاره کرد که هاشمی در مصاحبه ای با روزنامه جمهوری اسلامی در سال 2011 گفته بود که در خلال انقلاب مصر علیه مبارک، مصر به یک {امام} خمینی جدید نیاز داشت و امیدوارم مصری ها موفق شوند این انقلاب را به سرانجام برسانند.
در این رابطه محمد سعید ادریس رییس مطالعات منطقه ای و عربی مرکز الاحرام در مرکز مطالعات استراتژیک وسیاسی به المانیتور گفته که تلاش های کنونی برای آب کردن یخ روابط بین دو کشور از منافع ایران به عنوان کشوری که مصر را متخد قوی در بحران سوریه می بیند نشات می گیرد و این برخلاف این واقعیت است که مصر هیچ حمایتی از بشار اسد نکرده اما با این حال به دنبال ایجاد ثبات در سوریه است.
ادریس افزود تلاش های ایران برای تعامل مجدد با مصر در پی تنش ها بین قاهره و ریاض بیشتر شده است . ایران سعی میکند روابطش را با مصر برای ایجاد یک بلوک علیه عربستان در منطقه تقویت کند. این دلیل استقبال شدید تهران از تعامل مجدد بین ایران و مصر است که به این ترتیب تعادل منطقه را به نفع ایران بر هم خواهد زد.
روابط مصر و عربستان از سال 2016 و زمانی که مصر در نشست شورای امنیت سازمان ملل به نفع پیش نویس قطع نامه روسیه برای توقف جنگ در حلب رای داد به هم خورده است.
پس از آن شرکت نفت آرامکو عربستان به دولت مصر اطلاع داده بود که ارسال نفتش را متوقف کند و بسیاری از ناظران این حرکت را پاسخ عربستان به رای مصر به پیش نویس قانون روسیه می دانند.
ادریس درمورد نقش رفسنجانی نیز گفت من فکر میکنم او حامی تخفیف در تنش های موجود در خلیج فارس بود که این کار به راحتی به ایجاد تعادل در روابط بین ایران از یک سو کشورهای خلیج فارس از سویی دیگر ختم می شد. اما از نظر من تلاش های او برای بهبود روابط حتی بعد از مرگ او نیز ادامه خواهد داشت. سند سخنانم، این است که مصر اولین تسلیت دیپلماتیکش را برای مرگ رفسنجانی تقدیم ایران کرده است.
علی هاشم خبرنگار المیادین در مقاله ای نوشته بود که رفسنجانی و ملک عبدلله عربستان توانایی ایجاد پلی برای روابط بین کشورهایشان را داشتند .
رفسنجانی در گذشت و باب بسیاری از سناریو ها را باز گذاشت. تنها زمان مشخص خواهد کرد که جانشینان میانه رو و اصلاح طلب او آیا می توانند راه او را برای روابط با مصر و بهبود وضعیت با کشورهای خلیج فارس ادامه دهند؟
