همه زنان کارگر و کارمندی که ۲۰ سال سابقه خدمت داشته باشند بدون هیچ محدودیت سنی می‌توانند درخواست بازنشستگی کنند.
به گزارش جماران، نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جلسه پایانی بررسی لایحه برنامه ششم توسعه، همه سازمانها و دستگاههای زیر مجموعه صندوق بازنشستگی کشوری و تامین اجتماعی را موظف کردند تا با درخواست بازنشستگی کارمندان زن شاغل در دستگاههای دولتی و بیمه شدگان زن تامین اجتماعی در صورت داشتن ۲۰ سال سابقه کار بدون محدودیت سنی موافقت کنند.
در جوامع مختلف سن بازنشستگی به تناسب شرایط اقتصادی و اجتماعی و با در نظر گرفتن مولفه‌هایی همچون ترکیب جمعیتی، وضع بهداشت و سلامت، هزینه‌ها و امید به زندگی از ۵۵ سال تا ۷۰ سال متفاوت باشد. مهمترین دلیل بازنشستگی، کهولت سن، فرسودگی جسمی، اشتغال به کارهای سخت و زیان آور و شرایط اقتصادی و اجتماعی عنوان می‌شود.
بسیاری از کارگران و بیمه شدگان پس از سالها کار و تلاش به دلیل رسیدن به شرایط و سنی که قانون فرد را بازنشسته می‌داند بازنشسته می‌شوند. برخی دیگر به دلیل اشتغال در کارهایی که عمدتا سخت و زیان آور است نظیر کار در معادن و یا اشتغال در مناطق بد آب و هوا دچار فرسودگی و پیری زودرس شده و قبل از رسیدن به سن مورد نظر یا داشتن سابقه کامل بازنشسته می‌شوند و دسته‌ای دیگر از بیمه شدگان به دلیل شرایط اقتصادی، اجتماعی و سیاسی مثل بحران بیکاری یا تورم نیروی کار در بنگاهها از سوی دولت به شکل زودهنگام بازنشسته می‌شوند.
احراز بازنشستگی در قانون تامین اجتماعی بر اساس دو معیار مهم رسیدن به سن مقرر در قانون و داشتن سنوات پرداخت حق بیمه به میزان مقرر در قانون تامین اجتماعی صورت می‌پذیرد.
تعریف بازنشستگی در قانون تامین اجتماعی عدم اشتغال بیمه شده به کار به سبب رسیدن به سن بازنشستگی عنوان شده است؛ به تعبیر دیگر بازنشستگی رسیدن به شرایطی است که بر اساس آن توان کاری فرد کاهش یافته و قدرت و توانایی سابق را برای ادامه کار و فعالیت ندارد.
در مجموعه قوانین و مقررات امور بازنشستگی ایران، اشکال متفاوتی برای بازنشستگی پیش‌بینی شده که یکی از آنها بازنشستگی پیش از موعد است و امکان بازنشستگی پیش از موعد برای زنان دارای ۲۰ سال خدمت در آن دیده شده است.
به موجب ماده ۲ قانون بازنشستگی پیش از موعد کارکنان دولت مصوب سال ۱۳۸۶ کلیه کارکنان رسمی، پیمانی و قراردادی وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی در صورت دارا بودن حداقل ۲۵ سال سابقه خدمت قابل قبول بدون رعایت شرط سنی می‌توانند با ارائه درخواست کتبی مبنی بر بازنشستگی پیش از موعد و موافقت دستگاه متبوع از حداکثر پنج سال سنوات ارفاقی تا سقف ۳۰ سال بازنشسته شوند؛ همچنین بر اساس تبصره یک همین ماده، بانوان شاغل که فاقد شرط سابقه خدمت مقرّر در ماده ۲ این قانون هستند به شرط داشتن حداقل ۲۰ سال سنوات قابل قبول می‌توانند با ارائه درخواست کتبی و موافقت دستگاه متبوع با استفاده از حداکثر پنج سال سنوات ارفاقی بازنشسته شوند. این قانون در سال ۱۳۹۰ به پیشنهاد نمایندگان مجلس شورای اسلامی به مدت ۵ سال، بدون احتساب سنوات ارفاقی تمدید شد.
بر اساس ماده ۱۲۱ قانون بودجه سال ۱۳۹۲ کشور، بازنشستگی پیش از موعد کلیه مشمولین قانون بازنشستگی پیش از موعد کارکنان دولت و قانون تمدید آن با موافقت بالاترین مقام اجرایی دستگاه و بدون سنوات ارفاقی مجاز است و دستگاههای اجرایی مجازند کارکنان مرد را با داشتن حداقل ۲۵ سال سابقه خدمت با ۲۵ روز حقوق و کارکنان زن را با داشتن حداقل ۲۰ سال سابقه خدمت با ۲۰ روز حقوق بدون شرط سنی و سنوات ارفاقی با درخواست کتبی مبنی بر بازنشستگی پیش از موعد بازنشسته کنند.
به اعتقاد کارشناسان پیش‌بینی این ماده و حذف سنوات ارفاقی به دلیل وجود بار مالی ناشی از اجرای قانون برای دولت بوده تا ضمن جبران محدودیت منابع از طریق دستگاهها، درخواست بازنشستگی پیش از موعد افراد نیز به قوت خود باقی بماند.
بر اساس قانون بازنشستگی پیش از موعد تأمین اجتماعی، بیمه‌شدگان مشمول قانون کار در صورت داشتن حداقل ۵۵ سال تمام سن و سابقه پرداخت ۲۰ سال یا بیشتر حق بیمه می‌توانند با اطلاع کتبی به کارفرما درخواست بازنشستگی خود را به سازمان تأمین اجتماعی حوزه محل کار خود تسلیم تا طبق مقررات این قانون مستمری بازنشستگی جهت آنان برقرار شود.
طبق تبصره ۴ بند دو ماده ۷۶ قانون تامین اجتماعی نیز، زنان بیمه شده شاغل در کارگاه‌های مشمول قانون کار می‌توانند با داشتن ۲۰ سال سابقه کار و ۴۲ سال سن به شرط پرداخت حق بیمه در طول مدت اشتغال خود با ۲۰ روز حقوق بازنشسته شوند.
ابوالفضل فتح الهی ـ نایب رییس کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران. درباره مصوبه مجلس در حذف شرط سنی از قانون بازنشستگی پیش از موعد زنان کارگر می‌گوید: هم اکنون شرایط کار در جامعه برای زنان دشوار شده و بسیاری از زنان ساعتهای طولانی به کار مشغولند، حتی تا ساعاتی از شب نیز به کار گرفته می‌شوند و بعضا ناچارند در مشاغل سخت و زیان آور کار کنند.
وی می‌افزاید: متاسفانه مزدی هم که زنان کارگر می‌گیرند با توجه به شرایط اقتصادی کمتر از حداقل‌های قانون کار است و کارفرمایان ترجیح می‌دهند از زنان در مشاغل سخت استفاده کنند چرا که اگر نیروی مرد را به خدمت بگیرند باید حق بیمه و دستمزد کامل به آنها بدهند. در حالی که زنان به دلیل نیاز مالی و تامین هزینه‌های زندگی ناچارند که این شرایط را بپذیرند.
نایب رییس کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران با بیان اینکه بخش اعظمی از زنان برای کمک به اقتصاد خانواده وارد بازار کار می‌شوند، می‌گوید: بیشتر زنان کارگر سرپرست خانواده یا خودسرپرست هستند و شرایط سخت کار مشکلات آنها را دوچندان کرده است؛ به نحوی که در کنار مسئولیتهای اجتماعی باید به وظایف و مسئولیتهای خانواده هم رسیدگی کنند و این مساله باعث شده تا به لحاظ روحی و جسمی آسیب‌پذیری بیشتری پیدا کنند لذا قانونگذار شرایطی برای کارگران زن وضع کرد تا بتوانند از بازار کار زودتر منفک شوند و راه برای جذب نیروهای آماده و جویای کار باز شود.
به اعتقاد فتح الهی به دلیل ابتلا به امراض و ناراحتی‌های جسمی مختلف و فشارهای روحی و روانی ناشی از کار عمده کارگران زن زودتر از ۴۲ سالگی بازنشست می‌شوند در حالی که منفک شدن زودتر آنها از بازار کار و حضور بیشتر در محیط خانه علاوه بر کاهش تنش‌ها و فشارهای ناشی از کار به شادابی خانواده منجر می‌شود.
این مقام مسئول کارگری در عین حال ابلاغ سیاستهای کلی خانواده از سوی مقام معظم رهبری را مورد اشاره قرار داده و می‌افزاید: در این سیاستها بر تقویت و تحکیم نهاد خانواده، حمایت از عزت و کرامت همسری و نقش مادری و حمایت از زنان سرپرست خانواده تاکید شده است لذا معتقدم اجرای چنین مصوبه‌ای موجب می‌شود تا زنان و مادران با انگیزه بیشتری به وظایف خود در قبال خانواده عمل کنند و در تربیت و رسیدگی بهتر فرزندان کوشا باشند.
نایب رییس کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران با اشاره به کنوانسیون سازمان جهانی کار در خصوص منع تبعیض و منع اشتغال زنان در کارهای سخت و خطرناک ابراز امیدواری کرد: با توجه به پیگیری نهادهای حمایتی زنان در این خصوص و نظر مثبت تشکل‌های کارگری، مصوبه مجلس به ثمر بنشیند و شورای نگهبان با سعه صدر مصوبه را تایید کند.
به گزارش ایسنا، در حال حاضر سن بازنشستگی زنان در ایران همانند اکثر کشورهای جهان کمتر از سن بازنشستگی مردان است. تحقیقات نشان می‌دهد زنان با ۲۰ درصد متوسط عمر کاری و حدود ۴۰ درصد بلوغ زودتر، در شرایط برابری با مردان کار می‌کنند که این امر سبب می‌شود هزینه‌های جسمی و روحی شدیدتری را تحمل کرده و به همان نسبت و با توجه به فشار کاری از طول عمرشان کاسته شود.
کارشناسان بازار کار معتقدند زنان بیش از مردان در معرض بیماری‌ها و فرسودگی‌های ناشی از کار قرار می‌گیرند به همین دلیل بر لزوم وضع قوانین حمایتی در مورد بازنشستگی زنان به جهت افزایش و حفظ کرامت و سلامت آنها تاکید دارند.
مجلس شورای اسلامی در آخرین جلسه بررسی لایحه برنامه ششم و در جریان بررسی پیشنهاد الحاقی نمایندگان به کل لایحه برنامه ششم توسعه با الحاق ماده‌ای درمورد بازنشستگی زنان شاغل موافقت کرد. بر اساس این مصوبه، دستگاهها، سازمانها و شرکت‌های دولتی و عمومی غیردولتی تابع صندوق‌های بازنشستگی اعم از کشوری یا تامین اجتماعی موظفند با درخواست بازنشستگی بانوان شاغلی که دارای حداقل ۲۰ سال سابقه خدمت هستند بدون لحاظ کردن محدودیت سنی موافقت کنند.
به این ترتیب شرط سنی داشتن ۴۲ سال برای بازنشستگی پیش از موعد از پیش روی بیمه شدگان زن تامین اجتماعی برداشته شد تا یکی از مطالبات جدی جامعه زنان کارگر محقق شود.
تحلیلگران بازار کار بر این باورند که تصویب این ماده نه تنها بار مالی نداشته بلکه موجب رونق اشتغال و جذب نیروهای جوان جویای کار و حفظ سرمایه‌های موجود خواهد شد و شادابی و نشاط جامعه و خانواده را به دنبال خواهد داشت.
بر اساس این مصوبه میزان محاسبه مستمری بازنشستگان مشمول قانون بازنشستگی پیش از موعد بر مبنای تعداد سالهای کارکرد و پرداخت حق بیمه آنها خواهد بود. حالا زنان کارگر چشم انتظار اجرای این مصوبه هستند؛ مصوبه‌ای که اجرایی شدن آن به تایید شورای نگهبان نیاز دارد.
منبع: ایرنا
