یک رای تا بازگشت الواح هخامنشی به ایران باقی مانده است

به گزارش جماران  از سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، محمدرضا کارگر گفت: فرآیندی که برای بازگرداندن الواح هخامنشی طی شده است غیرقابل بازگشت است و فقط یک رای دیگر تا بازگشت این اشیا به کشور باقی مانده است.
مدیرکل امور موزه‌ها و اموال منقول تاریخی، اضافه کرد: پیگیری و تلاش برای بازگرداندن اشیای تاریخی ایران که به کشورهای دیگر قاچاق شده است، جزو رسالت‌های مهم سازمان میراث فرهنگی است.
کارگر تصریح کرد: محموله‌های قاچاق اشیای تاریخی از دو طریق شناسایی می شود، ممکن است مراجع قضایی کشورهایی که اشیا به آنجا قاچاق شده این محموله ها را شناسایی کند و یا احتمال دارد پلیس بین الملل(اینترپل) و گمرک کشورها اقدام به شناسایی این اشیا کنند.
وی گفت: در هر صورت با توجه به عضویت بسیاری از کشورها در کنوانسیون 1970 یونسکو مبنی بر الزام کشورها به بازگرداندن اشیاء تاریخی قاچاق به کشورهای صاحب آثار، پیگیری بازگرداندن محموله‌های اشیای تاریخی با کشف این آثار در کشورها آغاز می‌شود.
مدیرکل امور موزه‌ها و اموال منقول تاریخی کشور در ادامه به وجود آثار و اشیای تاریخی ایران در موزه‌های خارجی اشاره کرد و افزود: افراد بسیاری هستند که از وجود اشیای تاریخی ایران در موزه‌های خارجی ابراز تعجب می‌کنند و انتظار بازگرداندن این اشیا را دارند، متاسفانه بازگرداندن این آثار بسیار زمان بر است و فرآیند دشواری دارد.
وی گفت: در مقاطعی از تاریخ کشورمان، به ویژه در دوره قاجار، مجوز‌هایی به افراد خارجی داده می‌شد که به آنها اجازه می‌داد در قالب حفاری‌های تجاری و در قبال پرداخت مبالغی ناچیز، تمامی اشیای کشف شده را با خود از کشور خارج کنند، بیشتر آثار تاریخی ایران که امروز در موزه‌های خارجی به نمایش گذاشته شده است، مربوط به این دوران است.
کارگر تصریح کرد: ارائه ادله و مدارک قانونی در خصوص قاچاق اشایای تاریخی بسیار دشوار است و ورود به این پرونده‌ها هزینه‌های بسیار زیادی به بار می آورد، چراکه ما باید در ابتدا مالکیت این آثار را ثابت کنیم و در مراحل بعدی اثبات اینکه اشیاء در دورانی که خروج آثار مجاز بوده، صورت نگرفته است.
الواح هخامنشی شامل بیش از 30 هزار لوح بود که در سال 1314 بر اساس مصوبه دولت از طریق کشتی به موسسه شرق‌شناسی دانشگاه شیکاگو فرستاده شد و سال 1316 به آنجا رسید. بر آن اساس قرار بود در مدت سه سال بررسی‌های کارشناسی و مطالعات روی این الواح انجام و به ایران برگردانده شود،‌ چند سال نخست که این اقدام انجام نشد، اما با پیگیری‌ها بخشی از الواح در سال 1327 و بخشی نیز در سال ‌ 1350 به کشور بازگردانده شد. همچنین بخش دیگری از آن‌ها در سال 1383 به ایران برگردانده شد، اما هنوز بخشی از الواح در آن موسسه است. 
از سوی دیگر در انفجاری که در سال 1997 میلادی در بیت‌المقدس رخ داد چند یهودی به بهانه جبران خسارت و ارتباط واهی ایران با این انفجار درخواست توقیف الواح را کردند و در نهایت با رای دادگاه این الواح توقیف شد. در جلسات دادگاهی که در این زمینه برگزار شد، نمایندگان ایران ثابت کردند که الواح جنبه‌ تجاری ندارند و آثاری با جنبه‌ فرهنگی و مطالعاتی بوده و قابل توقیف نیستند. 
در طول چند سال گذشته و به دنبال برگزاری دادگاه‌ برای تعیین سرنوشت این الواح پژوهشی و تاریخی، وکلای مرکز شرق‌شناسی شیکاگو نیز اعلام کردند که الواح هخامنشی تجاری نیستند و دادگاه نباید آن‌ها را توقیف می‌کرد. 
در نهایت با پیگیری‌های جدی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در طول سه سال گذشته به نظر می رسد پرونده الواح هخامنشی ایران به زودی با بازگشت این اشیا، بسته می‌شود.