اگر به چیدمان کابینة دولت نگاه واقعبینانهای بیندازیم به نظر میرسد که رئیسجمهور محترم و مشاورانش با هوشمندی خاصی توانستهاند با شناخت اهرمهای قدرت و مؤلفههای مؤثر بر آن و با احتیاط تمام ، اقدام به چینش درست کابینه منطبق بر واقعیات جامعه ایران نموده و نمرة قابل قبول و شاید بالایی از واقعبینی و عملگرایی را از خود نشان دادند.
به گزارش جماران؛ کرمالله طولابی استاد تمام دانشگاه علومپزشکی تهران در یادداشتی نوشت:
ما نگوییم بد و میل به ناحق نکنیم
جامة کس سیه و دلق خود ازرق نکنیم
معرفی وزرای کابینه در روز گذشته با واکنشهای متفاوت و بعضاً انتقادهای تند و گزنده همراه بود. حملات و هجمههای شدید علیه یکدست نبودن کابینه و حضور وزرایی بود که بهزعم برخی قابل پیشبینی نبوده و توقع آن را نداشتند. عمدة این صحبتها میتواند ناشی از نادیده گرفتن و یا کماطلاع از وضع موجود و یا ناشناختن امر سیاسی و آداب سیاست باشد. اصولاً توقع حداکثری از سیاست کاری نشدنی و نگرشی ایدئالیستی و به نوعی اتوپیایی است که در روی زمین محقق نمیشود. به نظر میرسد که رویکرد هیجانی در حوزة سیاست مثل سایر عرصهها در بین ما ایرانیان حضوری پررنگ دارد. با این نگرش حداکثری و هیجانی از سیاست توقعی غیر از برد و باخت نخواهیم داشت در صورتیکه میدان سیاست عرصة تعامل و بدهبستان و بازی برد برد است. به نوعی شاید ایجاد توقع حداکثری در بین مردم ناشی از شعارهای ایدئولوژیک خود سردمداران انتخابات و تئوریزه کردن و تقلیل و تأویل قرآن و نهجالبلاغه به امر سیاسی بود که مملو از آزمون و خطا و به دور از اخلاق نرماتیو است. سیاست آدابی و اخلاقی دارد که بایستی به آن آگاهی و اشراف داشت وگرنه دچار خطا در محاسبه میشویم. یکی از اصول اخلاقی سیاست واقعبینی و شناخت وضعیت موجود و برآیند قدرتهای موجود در بستر جامعه است. سیاست بر روی زمینی که نیروهای متفاوت و حتی متخاصم در آن حضور دارند شکل میگیرد. غفلت از این واقعیت و سرخوش بودن به شعارهای آرمانگرایانه و وعدههای اتوپیایی و بازی برد و باخت در عرصة سیاست نگرشی رمانتیک و تا حدودی کودکانه به امور سیاسی است که سر این چنین سیاستورزی به زودی در زمین ناهموار واقعیت به سنگ میخورد. به نظر میرسد که ما ایرانیها به علت بازی ندادن و نکردن در حوزههای کاری خودمان به امر سیاسی روی آوردهایم که آگاهی و شناخت چندانی از آن نداریم. کسی که تاریخ را به خوبی نخوانده و اطلاع کمی از نظریههای فلسفة قدرت و فلسفة اخلاق در حوزة سیاست دارد به راحتی به شعارهای رمانتیک و آرمانگرایانه روی آورده و با کمترین شکست و عدم دستیابی به آن امر موهوم بهشدت سرخورده و صاحبان قدرت را مورد هجمه و حمله قرار میدهد.
همة ما به جای تکرار و تکثیر نوشتههای هیجانی و احساسی و به دور از خرد و آگاهی سیاسی دیگران بهتر است که دستِکم نگاهی به کتابهایی چون «تاریخ بیهقی» (حکایت حسنک وزیر)، «مدینة فاضله» فارابی، «جمهوری» افلاطون، «لویاتان» هابز و همچنین نظریههای فایدهگرایانی همچون جرمی بنتام و استوارت میل و جان لاک و کتاب «نظریهای در باب عدالت» جان رالز، «قرارداد اجتماعی» روسو، «نقد عقل عملی» کانت، «سرمایه» مارکس و از همه مهمتر کتاب «شهریار» ماکیاولی بیندازیم. آنگاه شاید بتوان در مورد وضعیت موجود سیاست و قدرت و مؤلفههای تأثیرگذار بر آن در ایران صحبتی نزدیک به واقعیت ارائه داد. ما اگر بتوانیم از این دام ایدئولوژیک چپگرایانه و رمانتیک فرانسوی که با شعارهای روشنفکران اول انقلاب شروع و مصیبتهای زیادی را به ارمغان آورده عبور نموده و به سمت نگرشهای توسعهای و واقع گرایانه و تاحدودی آزادیخواهانه و لیبرال مبتنی بر ارزشهای بومی و دینی رهایی پیدا کنیم بیشتر به واقعیتهای موجود در سیاست و قدرت در ایران و معادلات آن در سطح منطقه آگاه میشویم.
با این مقدمه اگر به چیدمان کابینة دولت نگاه واقعبینانهای بیندازیم به نظر میرسد که رئیسجمهور محترم و مشاورانش با هوشمندی خاصی توانستهاند با شناخت اهرمهای قدرت و مؤلفههای مؤثر بر آن و با احتیاط تمام ، اقدام به چینش درست کابینه منطبق بر واقعیات جامعه ایران نموده و نمرة قابل قبول و شاید بالایی از واقعبینی و عملگرایی را از خود نشان دادند. اینکه وزرای امنیتی، سیاسی و نظامی در اختیار کسانی باشد که توان، تجربه و جسارت کافی را در این حوزه داشته و دارند و وزرای علمی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی را از میان فنآوران و صاحبان دانش و طرفداران خود انتخاب نموده است را باید به فال نیک گرفت؛ که نگاهی جدی به وفاق ملی و نیز سپردن مسئولیت به دست کسانی است که در آن حوزهها تبحر و تخصص لازم را دارند و هم موانع پیشرفت دولت را از سر راه برمیدارند به طوری که اکثریت جامعة ایرانی میتوانند جایی برای خودشان در کابینة فوق ببینند. با امید به پیشرفت و توسعه و استقرار آرامش و همدلی در ایران اسلامی بایستی امیدوار به حرکت روبهجلو این دولت و همراهی و همدلی ارکان قدرت در تمام عرصهها با این روند باشیم و همة افراد دلسوز مملکت بایستی با مطالبهگری درست و عدم سهمخواهی و انتقاد صحیح و نقد عالمانه فرصت لازم را به دولت برای به اجرا در آوردن خواستههای مردم به آن بدهند.
والسلام
استاد تمام دانشگاه علومپزشکی تهران
دکتر کرمالله طولابی