حجت الاسلام و المسلمین هادی سروش استاد حوزه علمیه گفت: ما موظف به مدارا با جوانان مان هستیم و ما حتی موظفیم با خودمان هم مدارا کنیم و چیزی را که ضرورت ندارد به عنوان یک امرِ ضروری به خود تحمیل نکنیم. امام خمینی(ره) در کتاب “شرح حدیث جنودعقل و جهل” در بحث مدارا مطالبی خواندنی دارد که در قسمتی از آن چنین آمده؛ مدارا در انجام امور دنیوی و امور دینی وارشاد خلق و ریاضت نفس دخالت کامل دارد. رفق دوستی دل را رام می کند و فتح قلوب می کند و از هر چیز موثرتر است. دستور خدا به موسی این است اذهبا الی فرعون انه طغی فقولا له قولا لینا (طه ٤٣) این دستور کلی است برای هر هدایتی و راه حقی. در باب امر به معروف یکی از جهات مدارا است. اگرنهی ازمنکر با شدت باشد انسانی که مرتکب معصیت شده، از معصیت کوچک به معاصی بزرگ یا به مرتبه کفر منتهی میشود. حتی در باب سلوک راه حق هم انسان باید با خود مدارا کند، خیلی اتفاق افتاده که جوانهای نورس بعد چندی اشتغال شدید و مواظبت کامل در مستحبات داشته اند به کلی منحرف شدند.
به گزارش جماران؛ هادی سروش با بیان اینکه یکی از اخلاقیات مهم امام حسین(ع) مقام «مدارای» ایشان است، گفت: سکانداران جامعه موظف به مدارایِ با مردم هستند خصوصا در مواجهه با جوانان، چرا که اثر تخریبی عدم مدارا بر جوانان بیشتر و جدی تر است.
حجت الاسلام و المسلمین هادی سروش در پنجمین روز از محرم در جمع عزاداران هیئت عشاق آل عبا (ع) در رابطه با “بهرمندی از بوی عطر امام حسین (ع) در زندگی” اظهار داشت: هر انسانی که در این دنیا زندگی میکند با یک الگویی زندگی خود را ترسیم کرده ، برخی بر اساس زندگی پدر یا مادر و بدخی بر اساس زندگی سنت گرا و یا مدرن ، سوال اینجاست که آیا می شود در زندگی عطر امام حسین را ایجاد کنیم ؟ پاسخ به این سوال بصورت کلی مثبت است . حتی معتقدم کسانیکه الگوی زندگی خود از فرنگ و یا زندگی مدرنیته گرفته باشند هم میتوانند عطر امام حسین (ع) را در زندگی خود داشته باشند.
سروش افزود: اینکه می گوییم هرکسی و در هر جایی و با هر تفکری می تواند عطر حسینی در زندگی داشته باشد به این جهت است که هر مقدار که کسی گوشه ای از رفتار اخلاق و فرهنگ امام حسین(ع) را در زندگی پیاده کند زندگیش معطر به عطرحسین(ع) خواهد شد. همانطوری که یک خانه ای با پرچم و سیاه پوش کردن و اقامه روضه و عزای سیدالشهداء عطر حسین را می گیرد، خانه ای اخلاق حسینی در آن دیده شود هم عطر حسینی دارد.
سروش گفت: یکی از اخلاقیات مهم امام حسین(ع) که بسیار حیرت آور است مقام مدارای اوست. امام حسین(ع) نه فقط با خانواده اهل مداراست بلکه با اصحاب هم مدارا می کند و حتی خصوصاً با دشمنان خود هم مدارا می کند.
آدم اهل مدارا یعنی آدمی که در مواجه با مسائلی تلخ زندگی، زود از کوره در نمی رود و زود تصمیم نمی گیرد و زود اقدام نکند.
وی با استشهاد به دو روایت از اصول کافی گفت: کلینی از حضرت باقر (ع) نقل می کند که فرمود: جبرئیل بر پیامبر نازل شد و محضر پیامبر تقدیم داشت؛ خدا به شما سلام میرساند و میفرماید: با همه خلق مدارا کن، جاء جبرئیل الی النبی (ص)،فقال یامحمد! ربک یقریک السلام و یقول لک ؛ دار خلقی. تعبیر “خلقی” با توسعه ای که معنا و مفهوم آن است شامل مجموعه خلقت است . این دستور از مقام قدسِ الهی است که باید با همگان بر مَدارِ مدارا رفتار کرد.
وی گفت: پیامبر (ص) با خانواده خود هم مدارا می کرد، شما خانواده پیامبر (ص) در خدیجه و حضرت فاطمه خلاصه نکنید ، یکی از خانواده های پیامبر خدا (ع) عایشه بوده و یکی از آنان حفصه بوده که برای با مراجعه به آیات سوره تحریم می توان برخورد برخی از آنان و مراتب مدارای پیامبر را دید. همین قدر بدانید که طبق نقل برخی مسانید اهل سنت پیامبر (ص) به برخی از آن می فرموده؛ “لاتوذینی” پس معلوم میشود اذیت و آزاری در کار بوده که می فرمود: اینقدر مرا اذیت نکنید! در نتیجه پیامبر از خانه تا مسجد و از مسجد تا اجتماعات و تا جنگها بر سیره اش برمَدارمدارا بوده است.
هادی سروش گفت: در روایت دیگری که کلینی نقل می کند خطر بی مدارا بودن ترسیم شده و آن این است که پیامبر خدا (ص) فرمود: کسانی که در زندگی اهل مدارا نیستند اینان آسیب به دین می زنند و تعبیر حضرت این است که “مدارا نداشتن باعث تراشیدنِ دین است؛ ان فی التباغض حالقه لا اعنی حالقه الشعر لکن حالقه الدین! یعنی؛ تیغ موی سر را از بیخ کوتاه میکند که از آن تعبیر به تراشیدن میشود ، بی مدارا بودن اینچنین به سر دین در می آورد! ما می بینیم کسانی که قدرت دارند و ذره ای مدارا ندارند و با جامعه و مردم مواجه میشوند چگونه علاقه و تعبد به دین را از دلها بیرون میکشند و به تعبیر رسول الله؛ دین آنان را از بیخ و بُن میتراشند و به تعبیری؛ از ریشه در می آورند.
استاد حوزه گفت: مدارا در شخصیت امام حسین(ع) که تربیت شده رسول الله است، واقعا مثال زدنی است. ببینید فردی به نام ضحاک بن عبدالله مشرقی مورد دعوت امام حسین(ع) قرار گرفت و او قبول کرد ولی از همان اول یک شرط داشت و آن این بود که من می آیم ولی در ادامه کار، شما را در روند موفقیت دیدم تا آخر خدمتتان هستم، اما اگر شرایط جوری شد صحنه به نفع شما نبود من از خدمت شما مرخص می شوم.
وی اضافه کرد: اولین مدارای امام حسین این که او را پذیرفت و در مرحله بعد وقتی شرائط بر امام سخت شد و تنها شد به درخواست ضحاک بن عبدالله برای جداشدن با کمال ادب پاسخ مثبت داد و حتی فرمود: شما در میان محاصره ای که شده ایم میتوانی سالم خارج شوی؟ او گفت: بله. امام اینجا بود بدون هیچ گونه درخواستی با او مدارا کرد چون امام حسین (ع) نهایت مقام مدارا را دارد در چنین تنگناهایی براحتی عبور می کند در حالیکه اگر دیگری بود آنطرف را شاید راهی می کرد اما با درخواست و یا با طعنه و یا زخم زبانی و یا تندی و..!
وی گفت: ما موظف به مدارا با جوانان مان هستیم و ما حتی موظفیم با خودمان هم مدارا کنیم و چیزی را که ضرورت ندارد به عنوان یک امرِ ضروری به خود تحمیل نکنیم. امام خمینی(ره) در کتاب “شرح حدیث جنودعقل و جهل” در بحث مدارا مطالبی خواندنی دارد که در قسمتی از آن چنین آمده؛ مدارا در انجام امور دنیوی و امور دینی وارشاد خلق و ریاضت نفس دخالت کامل دارد. رفق دوستی دل را رام می کند و فتح قلوب می کند و از هر چیز موثرتر است. دستور خدا به موسی این است اذهبا الی فرعون انه طغی فقولا له قولا لینا (طه ٤٣) این دستور کلی است برای هر هدایتی و راه حقی. در باب امر به معروف یکی از جهات مدارا است. اگرنهی ازمنکر با شدت باشد انسانی که مرتکب معصیت شده، از معصیت کوچک به معاصی بزرگ یا به مرتبه کفر منتهی میشود. حتی در باب سلوک راه حق هم انسان باید با خود مدارا کند، خیلی اتفاق افتاده که جوانهای نورس بعد چندی اشتغال شدید و مواظبت کامل در مستحبات داشته اند به کلی منحرف شدند.
سروش در پایان خاطرنشان کرد: اگر ما عزاداران امام حسین (ع) در خانواده و جامعه و محیط کسب کار می توانستیم هر سال محرم درسی بر درسهای گذشته افزون کنیم قطعا سطح معرفت و اخلاق مان بسیار وسیع تر بود و دیگر غصه دار بی مداراتی افراد و خصوصا آنانکه بهره ای از قدرت دارند را نداشتیم. سکانداران جامعه موظف به مدارایِ با مردم هستند خصوصا در مواجهه با جوانان، چرا که اثر تخریبی عدم مدارا بر جوانان بیشتر و جدی تر است.
