تلاش برای تشکیل اتحادهای نوین اقتصادی و نظامی در منطقه خاورمیانه و خلیج‌فارس، منافع ایران را به‌گونه‌ای اجتناب‌ناپذیر تحت تأثیر قرار خواهد داد.
مجید محمدشریفی، استادیار گروه روابط بین‌الملل دانشگاه خوارزمی در یادداشتی برای روزنامه هم میهن به بررسی ابعاد تاثیرات جنگ اوکراین در سطح بین المللی پرداخته است. او در بخش هایی از این یادداشت نوشته است:
پایان جنگ اوکراین، عرصه نوینی را برای تشدید رقابت قدرت‌های جهانی در مناطق مختلف هموار خواهد کرد. بی‌تردید تشدید رقابت چین و آمریکا و تلاش این دو برای شکل‌دهی به ائتلاف‌هایی مستحکم برای رویارویی با یکدیگر، منافع سایر کشورها در مناطق مختلف جهان را دستخوش دگرگونی خواهد کرد. پویایی‌های نظام جهانی گویای آن است که برخی از این کشورها با التفات بر منطق رقابت آمریکا و چین، استراتژی مطلوب برای بهره‌برداری از این رقابت در راستای دفع تهدید و تأمین منافع ملی خود را آغاز کرده‌اند.
خاورمیانه عرصه تحولات بزرگ
بی‌تردید خاورمیانه و منطقه خلیج‌فارس نیز به سبب اهمیت در این رقابت جهانی عرصه تحولاتی بزرگ خواهد بود. چین و آمریکا هر دو می‌کوشند تا نظمی مطلوب منافع خود و فراخور رقابت جهانی آینده در منطقه خاورمیانه تأسیس کنند. چین ورود به رقابت در این منطقه را از دریچه تعاملات اقتصادی آغاز کرده است و آمریکا بر آن است تا با حفظ فضای امنیتی در این منطقه همچنان ضرورت حضور نظامی خود را توجیه کند. واشنگتن بر آن است تا اطمینان از دست رفته متحدان منطقه‌ای‌اش را بازیابد و در این استراتژی بیش از همه بر تشدید سیاست امنیتی‌سازی رفتارهای ایران و القای تهدید چین تکیه کرده است.
تلاش برای عادی‌سازی روابط کشورهای منطقه با اسرائیل و از این مسیر تشکیل بازویی منطقه‌ای برای پیشبرد سیاست‌های کلان خود در رقابت با چین، مهمترین سیاست‌گذاری این کشور در منطقه است. به نظر می‌رسد آمریکا نه در صدد خروج از منطقه بلکه بازسازی حضور خود به فراخور سرشت نوین نظام جهانی پس از جنگ اوکراین است.
جنگ اوکراین، فرصتی ارزشمند برای عربستان سعودی
عربستان سعودی نیز با التفاتی آگاهانه به سیاست آمریکا در منطقه بر آن است تا بیشترین امتیازهای امنیتی و نظامی را دریافت و محیط امنی را برای پیشبرد سیاست‌های اقتصادی خود فراهم کند.
عربستان، جهان پس از جنگ اوکراین را ارزشمندترین فرصت برای ارتقاء در جایگاه قدرتی جهانی می‌داند و بر این اساس با اتکاء به استراتژی هدجینگ (Hedging Strategy) بر آن است تا از فرصت رقابت جهانی و تحول در نظام بین‌الملل بهره‌مند شود. عربستان در مقام قدرتی میانه (Middle Power) به خوبی دریافته است که شکاف در اندازه قدرت سبب شده تا از هماوردی مستقیم و نظامی با قدرت مسلط اجتناب کند با وجود این، بر آن است تا اهرم‌های فشار علیه قدرت مسلط را تقویت و از این مسیر امتیاز دریافت کند. تغییر در نحوه توزیع قدرت در نظام بین‌الملل از جمله محرک‌هایی است که چنین امکانی را برای قدرت‌های میانه فراهم می‌کند.
عربستان به خوبی از این امکان بهره برده است. تقویت همکاری‌های اقتصادی با چین و همزمان درخواست تقویت همکاری‌های نظامی با آمریکا تا به سر حد یکی از اعضای ناتو، فرصتی است که عربستان آن را از زمان آغاز جنگ اوکراین درک کرده است. بدین‌سبب به نظر می‌رسد که جهان پس از جنگ اوکراین برخلاف تصور رایج نه سبب خروج آمریکا از منطقه بلکه به واسطه نقش‌آفرینی کشورهایی همچون عربستان سعودی سبب تقویت اتحادهای نظامی خواهد شد.
ایران مراقب تغییر در محیط پیرامونی خود باشد
تلاش برای تشکیل اتحادهای نوین اقتصادی و نظامی در منطقه خاورمیانه و خلیج‌فارس، منافع ایران را به‌گونه‌ای اجتناب‌ناپذیر تحت تأثیر قرار خواهد داد. ائتلاف اقتصادی عربستان با چین و تلاش برای تقویت اتحاد نظامی با آمریکا و عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی، محیط پیرامونی ایران را دستخوش دگرگونی خواهد کرد. هرگونه تلاشی در عرصه سیاست خارجی می‌بایست با در نظرداشتن این شکل جدید از نظم منطقه‌ای انجام شود. ایران می‌بایست این شاکله جدید اقتصادی-امنیتی در منطقه را با جدیت بیشتری در نظر داشته باشد و با درک از پیامدهای اثرگذار آن بر منافع ملی، آموزه کلانی را برای رویارویی با شرایط جدید تدوین و اجرا کند.
