تحولات افغانستان در چند ماه اخیر به افزایش موج مهاجرت و تلاش مردم برای خروج از این کشور منتهی شده است. در برخی از شهرهای دورتر از پایتخت، نیروهای امنیتی از بیم جان بدون کوچک‌ترین مقاومتی به تصرف شهر توسط طالبان کمک می کنند و در برخی نقاط دیگر طالبان با انتشار اخبار کذب درباره نزدیک شدن به دروازه شهر یا تبانی با نیروهای امنیتی به فرار مردم وحشت‌زده کمک می کند.
به گزارش جماران؛ روزنامه اعتماد نوشت: «شامگاه پنجشنبه 14 مرداد 1400، مرز ایران و افغانستان، زنان با کودکی در آغوش یا دست کودکی در دست به سمت ایران می‌گریزند، مردان پشت سر آنها با چمدان‌های کوچک و بزرگ می‌دوند، ماشین‌هایی با سرعت از کنار زنان و مردان پیاده رد می‌شوند و صدای مردی در ویدیو شنیده می‌شود که می‌گوید همه دولتی هستند، با ماشین به سمت ایران فرار می‌کنند.»
این صحنه تنها یکی از صدها صحنه دردناکی است که این روزها از درون افغانستان منتشر می‌شود. گروه شبه‌نظامی طالبان بر سرعت پیشروی افزوده و از آنجا که در این مسیر با مقاومت بی‌سابقه و خلاف انتظار مردمی روبه‌رو شد به عادت دیرین که سعی در پنهان کردن آن در دوره جدید داشت، روی آورد: به آتش کشیدن، ضرب و شتم و قتل زن و مرد، خردسال و کهنسال. نیروهای خارجی در حال ترک افغانستان هستند و هیچ نقطه‌ای در این کشور دیگر امن نیست. در حالی که تا پیش از این گفته می‌شد طالبان به منظور حفظ فضا برای مذاکره بین‌الافغانی به سمت شهرهای بزرگ حرکت نخواهد کرد، تحولات میدانی چند روز اخیر نشان از چیز دیگری دارد. جدال میان نیروهای امنیتی و طالبان ادامه دارد و براساس آخرین گزارش وزارت دفاع افغانستان روز پنجشنبه ۹۴ طالب از جمله فرمانده «قطعه سرخ» این گروه به نام «مولوی مبارک» در شهر لشکرگاه ولایت هلمند در جنوب این کشور کشته و 16 نفر دیگر زخمی شدند. البته گروه طالبان ادعای دولت را در مورد کشته شدن مولوی مبارک رد کرده است. به گفته یک منبع محلی، حملات هوایی از سوی نیروهای امریکایی نیز در این شهر صورت گرفته است. در حالی که شبه‌نظامیان طالبان هرجا با کمترین مقاومت از سوی مردم روبه‌رو می‌شوند دست به سلاح می‌برند و حتی از قتل فجیع چهره‌های فرهنگی و ادبی این کشور هم در ملأعام ابایی ندارند، ذبیح‌الله مجاهد یکی از بازوهای به اصطلاح سیاسی این گروه در فضای رسانه‌ای و مجازی ادعا می‌کند در نتیجه حملات هوایی نیروهای دولتی و امریکایی غیرنظامیان کشته شده‌اند.
لشکرگاه؛ سنگر جدید طالبان
در چند روز اخیر اخبار بسیاری درباره درگیری‌ها در شهر لشکرگاه منتشر شده است. برخی منابع از سقوط این شهر به دست طالبان خبر دادند و برخی این خبر را تکذیب می‌کنند. با این همه گزارش‌های میدانی خبر از وخامت اوضاع در این شهر می‌دهد. نیروهای طالبان در بسیاری از نقاط شهر لشکرگاه جابه‌جا شده و سنگر گرفته‌اند و چند روز پیش فرمانده نیروهای ویژه ارتش از شهروندان خواسته بود که مناطق تحت کنترل طالبان را ترک کنند. نیروهای دولتی می‌گویند اعضای طالبان از خانه‌های مردم به عنوان سنگر جنگ استفاده می‌کنند. همچنین روز گذشته ویدیوهایی از بازار لشکرگاه منتشر شده بود که به گفته شهروندان تخریبات به‌جا مانده از حملات هوایی را نشان می‌داد.
با طولانی شدن نبرد میان طالبان و نیروهای دولتی اوضاع این شهر رو به وخامت نهاده و بی‌بی‌سی به نقل از یکی از شهروندان لشکرگاه نوشت: «هلمندیان در آتش جنگ می‌سوزند. از سازمان ملل، حکومت و از طالبان می‌خواهیم که به ما توجه کنند. هلمند از سوریه بدتر شده. در آتش می‌سوزیم؛ زنان و کودکان. از حقوق بشر هم درخواست کمک داریم. زخمیان ما در خانه‌ها ماندند، نمی‌توانیم به شفاخانه برسانیم. جنگ را پایان بدهید.» طالبان در شمال افغانستان نیز به پیشروی‌ها ادامه می‌دهند و برخی منابع ادعا می‌کنند که توانسته‌اند به شهر شبرغان در مرکز ولایت جوزجان وارد شوند. طالبان ادعا می‌کند مناطق وسیعی را در اطراف شهر شبرغان تصرف کردند و به قصر مارشال دوستم در شهر نزدیک شدند. برخی منابع نیز از تصرف خانه مارشال دوستم توسط طالبان خبر دادند.
فرار به سمت ایران
تحولات افغانستان در چند ماه اخیر به افزایش موج مهاجرت و تلاش مردم برای خروج از این کشور منتهی شده است. در برخی از شهرهای دورتر از پایتخت، نیروهای امنیتی از بیم جان بدون کوچک‌ترین مقاومتی به تصرف شهر توسط طالبان کمک می‌کنند و در برخی نقاط دیگر طالبان با انتشار اخبار کذب درباره نزدیک شدن به دروازه شهر یا تبانی با نیروهای امنیتی به فرار مردم وحشت‌زده کمک می‌کند. روز پنجشنبه اخبار جسته و گریخته‌ای درباره سقوط شهر زرنج مرکز ولایت نیمروز در مرز ایران منتشر شد که البته مقام‌های دولتی آن را رد می‌کنند. در برخی تصاویر منتشرشده از ولایت نیمروز دیده می‌شود که جنگجویان طالبان در بخش‌هایی از شهر زرنج و نزدیک ساختمان اداره ولایت حضور دارند. شامگاه پنجشنبه که تصاویری درباره فرار مردم زرنج به سمت ایران منتشر شد برخی منابع محلی از گریز مقام‌های دولتی نیز خبر دادند که کریم براهوی، والی نیمروز آن را تکذیب کرد. با وجود این تکذیب، بی‌بی‌سی به نقل از یکی از اعضای شورای ولایتی که نخواست نامش در گزارش درج شود، نوشت: (نیروهای) طالبان به دروازه‌های شهر رسیدند و اگر نیروی کمکی به آنها نرسد، امکان هر خطری وجود دارد. او همچنین تایید کرد که شب گذشته در نتیجه درگیری‌ها کارمندان غیرنظامی و چند سرباز کمیساری و گمرک نیمروز به سمت ایران فرار کردند و شماری از نظامیان پاسگاه‌های خود را در ورودی‌های شهر ترک کردند. نیویورک تایمز نیز در گزارشی از زرنج ادعا کرد که این شهر توسط طالبان سقوط کرده و آن را یک تحول نمادین مهم برای نشان دادن قدرت میدانی طالبان دانست. به گزارش این رسانه امریکایی، طالبان از تصرف مناطق دورافتاده روستایی دست کشیده و تمرکز خود را بر تصرف شهرهای اصلی افغانستان گذاشته است.
لطفا آتش‌بس!
در حالی که نبرد تن به تن میان نیروهای دولتی و مردمی با شبه‌نظامیان طالبان در جریان است، بازیگران سیاسی خارجی به شمول بریتانیا، ایالات متحده، اتحادیه اروپا و سازمان ملل به درخواست شفاهی برای آتش‌بس بسنده کرده‌اند. «جوزپ بورل» مسوول امور خارجی اتحادیه اروپا و «یانتس لنارچیچ» کمیسر مدیریت بحران این اتحادیه در بیانیه‌ای مشترک خواستار برقراری آتش‌بس فوری و فراگیر در افغانستان شدند. مقامات ارشد اتحادیه اروپا در این بیانیه تاکید کردند که خشونت باعث رنج بی‌اندازه مردم افغانستان شده و شمار آوارگان داخلی را نیز افزایش می‌دهد. این بیانیه می‌افزاید که حملات طالبان در تضاد مستقیم با تعهدات اعلام شده این گروه در توافقنامه قطر مبنی بر حل بحران از طریق مذاکره قرار دارد.
همزمان با این بیانیه اتحادیه اروپا، دو نفر از مقام‌های دفاعی سابق انگلیس و عضو پارلمان این کشور اروپایی تاکید کردند که لندن به جای پیروی از واشنگتن در خروج از افغانستان، مجددا نظامیان انگلیسی را به افغانستان بازگرداند. «راس ویلسون» کاردار سفارت امریکا در کابل نیز با انتشار توییتی با متهم کردن طالبان به نقض حقوق بشر گفت: خشونت و نفرت طالبان هرگز شکل پایداری از حکومتداری نبوده است. حملات و قتل‌های هدفمند کنونی نشان می‌دهد که طالبان تنها خشونت را می‌شناسد و از صلح می‌ترسد، ما از آنها می‌خواهیم تا صلح را انتخاب کنند. روز گذشته شورای امنیت سازمان ملل متحد نیز در مورد افزایش خشونت‌ها در افغانستان جلسه‌ای برگزار کرد. نشست ویژه شورای امنیت سازمان ملل به درخواست محمد حنیف اتمر، وزیر خارجه افغانستان در تماس تلفنی که دو روز پیش با وزیر خارجه هند، کشوری که اکنون ریاست دوره‌ای شورای امنیت را به عهده دارد، برگزار می‌شود. اتمر با توجه به افزایش خشونت‌ها، نقض گسترده حقوق بشر از سوی طالبان و گروه‌های تروریستی دیگر خواهان برگزاری این نشست شد.
تشدید مخالفت‌ها علیه پاکستان
در چند روز اخیر، اخبار منتشر شده درباره ورود شبه‌نظامیان طالبان از خاک پاکستان به داخل افغانستان با اظهارات تند از سوی مقام‌های رسمی افغانستان و واکنش افکار عمومی این کشور روبه‌رو شده است. در فضای مجازی مانند توییتر کاربران افغانستانی با تعریف هشتگ‌‌هایی (#) حمایت پاکستان از طالبان را به حمایت از تروریسم تعبیر و محکوم کردند. در چنین فضایی، «معید یوسف» مشاور امنیت ملی پاکستان می‌گوید که دولت افغانستان به‌طور آگاهانه در پی مقصر جلوه دادن پاکستان برای بحران جاری این کشور است و تاکید کرد که اظهارات مقامات افغان در این باره امکان روابط خوب بین دو کشور را غیرممکن می‌کند.
یوسف در پایان سفر یک هفته‌ای خویش به واشنگتن در یک نشست خبری گفت که پاکستان خواستار راه‌حل مساله افغانستان از طریق سیاسی است و تصرف این کشور به صورت نظامی را نمی‌پذیرد. مشاور امنیت ملی پاکستان با انتقاد از دولت افغانستان نیز گفت که کابل باید تلاش برای پیروزی نظامی را متوقف کرده و باید طیف گسترده‌تری از افغان‌ها را در مذاکرات صلح این کشور دخیل کند. او با رد نفوذ گسترده پاکستان بر طالبان نیز گفت: از همه نفوذ محدودی که داشتیم استفاده کردیم، اکنون با خروج نیروهای بین‌المللی نفوذ ما از گذشته نیز بیشتر کاهش یافته است.
قتل یک شاعر و رییس مرکز اطلاعات دولتی افغانستان توسط طالبان
به گزارش طلوع نیوز، محمد عمر شیرزاد، والی ارزگان می‌گوید که طالبان دو شب پیش عبدالله عاطفی، شاعر و مورخ افغان را از خانه‌اش در شهرستان چوره بیرون کشیده و بعد از شکنجه به قتل رساندند. طالبان دست داشتن در قتل عاطفی را رد کرده و می‌گویند تحقیق می‌کنند و قاتلین را بازداشت و مجازات خواهند کرد. تحصیلات عاطفی، در رشته اقتصاد و مهندسی بود و آثار زیادی از او به‌جا مانده است. پیش از این نیز کشته شدن غیرنظامیان در مناطقی که به دست طالبان افتاده، بارها خبرساز شده است. در حمله دیگری از سوی طالبان، دواخان مینه پال، رییس مرکز اطلاعات و رسانه‌های دولت افغانستان صبح روز جمعه ترور شد. میرویس استانکزی، سخنگوی وزارت داخله افغانستان می‌گوید این رویداد در جاده دارالامان، ناحیه هفتم شهر کابل رخ داده است. گروه طالبان با انتشار پیامی مسوولیت این ترور را به عهده گرفته و نوشته است «او به کیفر اعمال خود رسید.» مینه‌پال یک کارمند غیرنظامی دولت بود و مسوولیت هماهنگی رسانه‌ها با دولت و همچنین هماهنگی رسانه‌های دولتی را به عهده داشت.
ابراهیم رییسی در دیدار با اشرف غنی: امنیت افغانستان باید توسط خود افغانی ها تامین شود
«اشرف غنی» رییس‌جمهور افغانستان که به منظور شرکت در مراسم تحلیف ابراهیم رییسی به ایران سفر کرده بود روز پنجشنبه با او دیدار کرد. ابراهیم رییسی در این دیدار با تاکید بر اینکه امنیت منطقه باید توسط کشورهای منطقه تامین شود، گفت: جمهوری اسلامی ایران آمادگی دارد ظرفیت‌های خود را در مسیر ایجاد صلح پایدار و جلوگیری از خونریزی در افغانستان به‌کار بگیرد. مردم ایران و افغانستان دارای روابط ریشه‌ای، اعتقادی و تمدنی هستند و ایران خواهان امنیت، رفاه و عزت مردم افغانستان است و از هیچ کمکی برای تحقق این هدف کوتاهی نکرده و نخواهد کرد. ریشه اصلی ناامنی و تنش در افغانستان توطئه‌های بیگانگان است. بی‌تردید با کاهش حضور نیروهای امریکایی در افغانستان هم، تحریکات و فتنه‌افکنی‌های آنان به روش‌های مختلف ادامه خواهد یافت، زیرا منافع و حیات آنان در وجود ناامنی است. رییس‌جمهور با تاکید بر اهمیت همکاری دولت ایران با دولت قانونی افغانستان در روند صلح و ثبات در این کشور، گفت: امنیت افغانستان باید توسط خود افغانی‌ها تامین شود و ایران آمادگی دارد در این زمینه، مساعدت و همکاری داشته باشد تا صلح پایدار و عادلانه برقرار شود و مردم افغانستان از رنج و مشقت رهایی یابند. اشرف غنی نیز در این دیدار با تبریک مجدد انتخاب رییسی و ابراز امیدواری از شروع فصل جدیدی در مناسبات و روابط تهران-کابل گفت: افغانستان تمایل دارد روابط سیاسی و اقتصادی خود را با ایران در تمامی زمینه‌ها گسترش دهد. رییس‌جمهور افغانستان با تاکید بر اینکه تهران از ظرفیت‌های کلیدی و تاثیرگذاری در ایجاد امنیت منطقه‌ای برخوردار است، گفت: ایران نقش و جایگاه برجسته‌ای در ثبات و امنیت منطقه دارد و خواهان استفاده از ظرفیت‌های ایران برای اقدامات و همکاری مشترک، در مسیر استقرار امنیت پایدار در افغانستان هستیم.
