«طرح شفافیت آرا به تصویب نرسید»؛ باورش برای حامیان این مجلس سخت بود اما این جمله‌ای بود که محمدباقر قالیباف از بلندگوی مجلس اعلام کرد تا یکی دیگر از شعارهای انتخاباتی این مجلس بازهم به سرانجام نرسد. اعتراف نمایندگان مجلس یازدهم به پوپولیست بودن و اقدامات نمایشی در مجلس یازدهم یکی از همان موضوعاتی بود که در جریان بررسی این طرح ظهور و بروز داشت.
به گزارش جماران؛ خبرآنلاین نوشت: خرداد ۹۹ هنگامی که مجلس یازدهمی‌ها مشغول تهیه و تدوین این طرح بودند فکرش را هم نمی‌کردند که بعد از گذشت چندماه از شروع کارشان ایرادات و اشکالات شفاف شدن آرا آنقدر اهمیت پیدا کند که تن دادن به آن به آن سادگی‌ها هم که تصور می‌کردند پیش نرود.
«طرح شفافیت آرا به تصویب نرسید» باورش برای حامیان این مجلس سخت بود اما این جمله‌ای بود که محمدباقر قالیباف از بلندگوی مجلس اعلام کرد تا یکی دیگر از شعارهای انتخاباتی این مجلس بازهم به سرانجام نرسد.
«شفافیت آرا» حکایت پرماجرایی در میان مجلسیان دارد؛ از یک طرف وقتی آن را به عنوان شعار به زبان می‌آورند آن هم قبل از کارزار انتخابات، کفه ترازوی آرایشان سنگین می‌شود اما همینکه بر روی صندلی‌های خانه ملت تکیه می‌زنند از گفته‌های خود پشیمان می‌شوند و یک گام به عقب می‌گذارند و جلوه دیگری از بازی‌های سیاسی را در دستور کارشان قرار می‌دهند.
جلسه غیرعلنی برای علنی شدن رای
طبق معمول باید راس ساعت ۸ صبح صدای زنگ علنی شدن مجلس به صدا در می‌آمد اما این اتفاق رخ نداد و بهارستانی‌ها پشت درهای بسته به شور و مشورت درباره طرحی نشستند که از چند ماه قبل از آنکه راهی این ساختمان بشوند وعده‌اش را داده بودند. آنها که در میان عطش تند قانون نویسی دست به کار شده بودند تا برای شفاف شدن رای نمایندگان دست و آستینی بالا بزنند و کار ناتمام دیگران را تمام‌شده به نام خود ثبت کنند حالا سایه اما و اگرها را بر سر خود احساس می‌کردند و برای خلاص شدن از این وضعیت دست به دامن جلسه‌ای بدون هیچ شفافیتی شدند.
خرداد ۹۹ هنگامی که مجلس یازدهمی‌ها مشغول تهیه و تدوین این طرح بودند فکرش را هم نمی‌کردند که بعد از گذشت چندماه از شروع کارشان ایرادات و اشکالات شفاف شدن آرا آنقدر اهمیت پیدا کند که تن دادن به آن به آن سادگی‌ها هم که تصور می‌کردند پیش نرود؛ موضوعی که روح‌الامینی نماینده تهران در جریان بررسی کلیات این طرح به آن اشاره کرد و گفت: «:« تحت فشار قرار دادن افراد برای اینکه رای شان مطابق یک سلیقه یا جریان باشد با شفافیت تطابق ندارد. چرا خود ما قایل به شفافیت نیستیم چرا باید در جلسه غیر علنی صبح امروز نگران این طرح باشیم و گفتیم بسیاری خارج از کشور می خواهند به وسیله نرم افزاری بر تصمیم گیری های ما تاثیر بگذارند وخطای محاسبه به ما بدهند.»
شفافیت آرا خوب است اما برای دیگران
وقتی مجلس دهم طرح شفافیت آرای نمایندگان را رد کرد فریاد و فغان‌شان بلند شد که چه نشسته‌اید که وکلایتان در خانه ملت رایشان را از شما مخفی می‌کنند؛ همان روزها بود که وعده دادند پایمان به بهارستان برسد چنین و چان می‌کنیم و مخفی‌کاری در قاموس‌مان نخواهد بود؛ اما وقتی به دروازه‌های مجلس رسیدند ساز و کار تغییر کرد و شعارهای‌شان در دوراهی واقعیت درجا زد. اولین ظهور و بروز آن هم در رفتار رئیس مجلس یازدهم هویدا شد به طوری که با وجود آنکه ۹ ماه از شروع مجلس می‌گذرد محمدباقر قالیباف هنوز حاضر نشده است در راستای همان شفافیت، خود را در معرض سوال خبرنگاران قرار دهد.
اما ماجرای مجلس یازدهم و معضل شفافیت تنها همین نیست درواقع نمایندگانی که خود را در صف مقدم شفافیت معرفی می‌کردند و در همان روزهای ابتدایی به ازای هر رای‌گیری در مجلس از رایشان عکس می‌گرفتند و هرجا که می‌توانستند از توئیتر گرفته تا اینستاگرام آن را منتشر می‌کردند درست در روزی که باید مواضعشان را نسبت به شفاف شدن یا نشدن رای نشان می‌دادند تناقض فاحشی در رفتارشان نشان دادند و با طرح اصلاح آئین‌نامه داخلی مجلس در راستای شفاف شدن آرا مخالفت کردند. این درحالی بود که یک روز قبل قالیباف چنین نتیجه‌ای را پیش‌بینی نمی‌کرد. او در توئیترش با هشتگ شفافیت آرای نمایندگان نوشته بود :«طرح شفافیت آراء نمایندگان فردا در دستور کار مجلس است؛ إن‌شاء‌الله به آن رأی موافق خواهم داد و تمام نمایندگان محترم و پرتلاش مردم عزیز ایران را به ثبت رای موافق دعوت خواهم کرد. تصویب این طرح، مکمل رویکرد کلان‌تری است که برای شفاف‌سازی روندهای تصمیم‌گیری مجلس در پیش گرفته‌ایم»
اما ۱۲ ساعت بعد از این توئیت مجبور شد از تریبون هیات رئیسه اعلام کند، نمایندگان مجلس با این طرح مخالفت کردند و بعد از این اعلام در صفحه توئیترش وعده دیگری برای تصویب طرح شفافیت آرا بدهد.
طرحی که مجلس یازدهم آن را کنار گذاشت
مجلس یازدهم در حالی به طرح شفافیتی که خود آن را نوشته بودند رای منفی دادند که چندماه قبل از آن، در مجلس دهم طرح دو فوریتی «شفافیت نظام تقنینی» را به تصویب رسانده بود طرحی که اگرچه از سوی اصلاح‌طلبان مجلس مطرح شد اما مهر تائید «حاجی‌بابایی» «کاظم جلالی» و «محمدرضا عارف» یعنی روسای سه فراکسیون مجلس هم پای آن نشست.
تفاوت عمده‌ای که این طرح با طرح‌های قبلی و بعدی داشت این بود که این طرح تنها نمایندگان مجلس را ملزم نمی‌کرد شفافیت آرا داشته باشند بلکه چتر این شفافیت، آرای اعضای شورای نگهبان، مجمع تشخیص مصلحت نظام و شورای عالی انقلاب فرهنگی را هم شامل می‌شد. در متن این طرح آمده بود: «تمامی شوراها، مجامع و نهادهای موثر در فرایند قانونگذاری و همچنین نهادهای تصمیم گیرنده که دارای صلاحیت سیاستگذاری یا وضع قانون و مقررات هستند از جمله مجلس شورای اسلامی،مجمع تشخیص مصلحت نظام، شوراهای عالی انقلاب فرهنگی و فضای مجازی،شوراهای شهر و روستا و خبرگان رهبری موظف به علنی سازی رای اعضا و انتشار آن مذاکرات در درگاه اینترنتی خود می‌باشند» اما از آنجا که نمایندگان مجلس یازدهم تصمیم نداشتند اقدامی انجام دهند تا مبادا صلاحیتشان برای انتخابات دوره بعد به مخاطره بیفتد این طرح مجلس را کنار گذاشتند و شفافیت آرا را تنها متوجه نمایندگان مجلس کردند که با آن هم موافق نبودند.
ویترینی به نام مجلس یازدهم
اعتراف نمایندگان مجلس یازدهم به پوپولیست بودن و اقدامات نمایشی در مجلس یازدهم یکی از همان موضوعاتی بود که در جریان بررسی این طرح حسابی ظهور و بروز داشت و این را در مخالفت برخی نمایندگان با این طرح می‌شد به وضوح دید.
الیاس نادران نماینده تهران و رئیس کمیسیون تلفیق بودجه از جمله افرادی بود که با این طرح مخالف بود. او در جریان نشست علنی امروز مجلس گفت: «مشکل امروز مجلس رفتار دوگانه ای است که نمایش شفافیت می‌دهیم و پنهان کاری می‌کنیم دیروز جمع کثیری از همکاران ما تقاضای رای علنی و با ورقه راجع به کلیات گزارش کمیسیون تلفیق بودجه کردند، اما دبیر محترم هیئت رئیسه گفتند که رئیس محترم مجلس به مصلحت نمی‌داند چه شد که دیروز شفافیت آرا بد بود و امروز شفافیت آرا خوب شده است؟»
او ادامه داد: «اینگونه نمی‌شود شفافیت داشت شفافیت این است که آنچه گردش مالی ما است و مردم باید بدانند را بگوییم. در همین جلسه غیرعلنی امروز برای جلب آراء همکاران اعلام کردند که این طرح دو فوری خواهد شد. چرا دو فوری؟ برای اینکه پخته شود طرحی که ۹ ما در مجلس مانده است و پخته نشده کی باید پخته شود؟ به مردم نمایش شفافیت می‌دهیم و آن را در بایگانی قرار می‌دهیم و اواخر کار مجلس دوباره آن را از بایگانی خارج و درباره آن حرف می زنیم. اگر صداقت داریم الان که شفافیت آرا رای آورد بلافاصله وارد جزئیات شویم و به مردم بگوییم که می‌خواهیم چه کار کنیم. این رفتارها نمایشی است و نه اصل رای به شفافیت. من می پرسم آقای رئیس محترم مجلس دیروز شما به کلیات گزارش کمیسیون تلفیق مجلس رای مثبت داد یا منفی؟ اعلام کنید به مردم این شفافیت است اینگونه نمی‌شود شفاف‌سازی کرد. نمی شود دیروز مصلحت اندیشی کرد و امروز چیز دیگری بگوییم.»
نادران هم مانند بسیاری از نمایندگان در مجالس قبل شفافیت را منشا رفتار دوگانه دانست و گفت: «من با شفافیت آرا به شدت موافقم، اما شما ملاحظه نماینده شهرستان را بکنید که فردا در رای استیضاح یک وزیر از وزیر گرفته تا استاندار تا فرماندار او را تحت فشار قرار دهند شفافیت این است این نوع رفتار را دوگانه نکنید و در یک شرایط پوپولیستی نمایندگان مردم را قرار ندهید تهران، همه ایران نیست. نماینده تهران نماینده کل کشور نیستند ملاحظات نمایندگان شهرستان که بیش از ۱۸۳ تک نماینده هستند در این مصوبه مورد توجه قرار دهید دو فوریت چه معنایی دارد؟»
عبدالحسین روح الامینی نیز مانند نادران مخالف این طرح بود و او نیز با کنایه به رد کلیات لایحه بودجه گفت: «در رای به اعتبار نامه و کمیسیون ها شفاف بودیم؟ ما ویترینی عمل کردیم ما قیافه شفافیت می گیریم و کارهایمان کاریکاتوری است در عصر الکترونیک هیچ چیز نمی تواند پنهان باشد.»
مهدی باقری نیز این طرح را پوپولیستی خواند و گفت: «این طرح پوپولیستی و عوام فریبی است این طرح حاوی تبصره های است که طرح را از شفافیت خارج می کند و عقلانیت را از مجلس خواهد گرفت با تصویب این طرح ما منافع ملی را زیر سوال خواهیم برد. ما مدافع شفافیت هستیم، اما با بسترهای مناسب تا زمانی که احزاب قوی نباشند نمایندگان منافع منطقه ای را بر منافع ملی ترجیح می دهند. گروه‌های فشار در شهرستان ها، فشار می آورند که این طرح تصویب شود.»
او همچنین گفت:«همه حاکمیت باید شفاف باشد و بحث آرا نیست اگر می خواهیم شفافیت داشته باشیم همه حاکمیت و نهادها بایدشفاف سازی کنند شفافیت مجلس از همه نهادهای حاکمیت بیشتر است یک طرح جامع برای حاکمیت بیاورید و اگر این طرح همه حاکمیت را شفاف کند من مدافع آن هستم.»
