پدیده جدیدی به نام «حاشیه نشینی دست دوم»

به گزارش جماران، روزنامه ایران نوشت:  پیروزحناچی درحالی در یازدهمین جشنواره پژوهش و نوآوری در مدیریت شهری از حاشیه نشینی صحبت کرد که در هفته‌های اخیر بویژه بعد از اعتراضات خیابانی، بحث‌های جدی درباره آن مطرح شده است. جامعه شناسان معتقدند که بعد از استان‌های درگیر بحران، حاشیه نشینی دومین آسیب اولویت دار کشور است. افزایش قیمت مسکن در شهر، به‌گفته شهردار تهران، مهم‌ترین عاملی است که موجب می‌شود شهرها به‌سمت حاشیه‌ها هدایت شوند. اردشیر گراوند، جامعه شناس هم معتقد است که گرانی مسکن حجم زیادی از جمعیت را به مجموعه شهری تهران از هشتگرد گرفته تا دماوند سوق می‌دهد و آن چیزی که امروز اتفاق افتاده، رشد جمعیت مجموعه شهری تهران است. او اگرچه به آمار مشخصی در این زمینه اشاره نمی‌کند و معتقد است که در این زمینه کار مطالعاتی مشخصی انجام نشده، اما به «ایران» می‌گوید که بیش از 70 درصد ساکنین مجموعه شهری تهران، حاشیه نشین هستند و از استان‌های مختلف مثل لرستان، ایلام، کرمانشاه و خوزستان به این نقطه مهاجرت کرده‌اند.
به‌گفته او تنها طی سال‌های 90 تا 95، 330 هزار نفر به این نقطه آمده‌اند که در طول 3 سال اخیر هم باید همین حجم را متصور شد و این رشد همچنان ادامه دارد، چراکه هیچ کار ویژه‌ای در این زمینه انجام نشده است. گراوند، اما در این زمینه به پدیده جدیدی اشاره می‌کند و آن حاشیه نشینی دست دوم است. «برخی افراد از شهرستان‌های دورافتاده و محروم به کرج و تهران مهاجرت می‌کنند و با امکانات و رفاه بیشتری مواجه می‌شوند، اما همین افراد بعد از چند سال به ناچار از تهران به حاشیه می‌روند که این بار چون از نظر موقعیتی و مالی تنزل پیدا کرده‌اند، دچار افسردگی شدید، آسیب و بیماری‌های روحی و روانی می‌شوند، این اتفاق البته برای افرادی که از طبقه متوسط به مناطق پایین‌تر می‌روند هم رخ می‌دهد.» وی با بیان اینکه رشد حاشیه نشینی در آینده شدیدتر خواهد شد، می‌گوید: افراد از سراسر ایران به تهران می‌آیند و دوباره فشار زندگی مجبورشان می‌کند به پرند، ملارد و شهریار بروند و 2 بار حاشیه نشینی را تجربه کنند. گراوند با انتقاد از سخنان شهردار می‌گوید: «ایشان زمانی معاون وزیر بودند و حالاهم شهردار ابر شهر تهران، باید به جای ارائه آمار، راهکار ارائه دهند. باید تکلیف 500 هزار خانه خالی در پایتخت را معلوم کنند. هم‌اکنون حدود 25 درصد مردم در مجموعه شهری تهران، مستأجر هستند که این رقم در برخی شهرها مثل پرند، پردیس، ملارد و اندیشه به 50 درصد هم می‌رسد. بنابراین این واحدهای خالی باید وارد چرخه شوند.ما در تهران مشکل مسکن نداریم، مشکل مدیریت مسکن داریم.خب چرا باید نرخ اجاره بها 100 درصد اضافه شود؟»

حاشیه نشینی در برخی محلات پایتخت
حسین ایمانی جاجرمی، جامعه شناس نیز با بیان اینکه علل شکل‌گیری حاشیه نشینی به عدم اجرای برنامه آمایش سرزمین و عدم تعادل منطقه‌ای برمی‌گردد، به «ایران» می‌گوید: مسأله حاشیه نشینی از دهه 70 به علت گسترش فقر در پیرامون تهران و شهرهای بزرگی همچون مشهد تشدید شد و رها کردن موضوع توسعه اجتماعی و رفاه دهک‌های درآمدی پایین طی سال‌های گذشته موجب شد این مسأله شدید‌تر بروز کند.
به‌گفته او، فقیر زدایی از تهران با سیاست‌های شهرسازی مبتنی بر توسعه مناطق ثروتمند نشین و بی‌توجهی به موضوع مسکن اجتماعی و تبعید فقرا به حاشیه با اجرای طرح مسکن مهر از دیگر عواملی بودند که در این زمینه تأثیر زیادی گذاشتند.
وی با بیان اینکه هم‌اکنون در داخل شهرها هم در محلاتی، حاشیه نشینی شکل گرفته است، تأکید می‌کند: در منطقه 18 از این نوع محلات زیاد دیده می‌شود که از نظردسترسی وضع بهتری به مناطقی همچون پرند دارند.