بر اساس مصوبه هیات وزیران در سال 93 و همین طور قانون هوای پاک (از ابتدای سال 96) نصب فیلتر دوده روی خودروهای دیزلی الزامی است. تصمیمی که اجرای آن به گفته کارشناسان در کاهش ذرات معلق نقش موثری ایفا می‌کند.
به گزارش جماران؛ روزنامه اعتماد نوشت: دو روز پس از انتشار خبر موافقت معاون اول رییس‌جمهوری با تقاضای شرکت ایران‌خودرو دیزل مبنی بر موافقت با حذف فیلتر جاذب دوده از تولیدات این شرکت، مهدی یونسیان مدیرعامل ایران‌خودرو دیزل از نامه‌نگاری با معاون اول رییس‌جمهوری دفاع کرد و با طرح این ادعا که سوخت کیفیت لازم را ندارد، نصب فیلتر دوده را بی‌فایده دانست.
ماجرا چه بود؟
بر اساس مصوبه هیات وزیران در سال 93 و همین طور قانون هوای پاک (از ابتدای سال 96) نصب فیلتر دوده روی خودروهای دیزلی الزامی است. تصمیمی که اجرای آن به گفته کارشناسان در کاهش ذرات معلق نقش موثری ایفا می‌کند. پیش از این نتایج داده‌های یک پژوهش در شهر تهران نشان داده کامیون‌های سبک و سنگین جمعا 20 درصد، مینی‌بوس‌ها 10 درصد و اتوبوس‌ها 3 درصد از کل انتشار ذرات معلق را بر عهده داشته‌اند. اعدادی که به خوبی وضعیت انتشار ذرات معلق را نشان می‌دهد. اما از سال 93 و پس از تصمیم هیات وزیران، زمزمه‌هایی مبنی بر مخالفت خودروسازان با مصوبه دولت مطرح بوده است. این مخالفت اما در شهریورماه امسال علنی شد و شرکت ایران‌خودرو دیزل در نامه‌ای به اسحاق جهانگیری خواستار «حذف الزام نصب فیلتر جذب ذرات معلق (DPF) در خودروهای دیزلی تا زمان رفع تحریم‌های ظالمانه و تضمین سوخت با کیفیت مناسب» شد. تقاضایی که با پاسخ مثبت جهانگیری روبه‌رو شد و معاون اول به وزیر صنعت و سازمان حفاظت محیط زیست دستور داده بود با نظر مساعد برای مدتی این الزام را نادیده بگیرند: «با توجه به شرایط تحریم و نیاز کشور به کامیون‌های مذکور، با نظر مساعد بررسی و برای مدتی مجوز صادر شود.» موافقت جهانگیری با این تقاضا در روزهای گذشته انتقاد صریح مسعود تجریشی معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست را در پی داشته است. تجریشی گفته بود: «خودروسازان قبل از تحریم‌ها هم زیر بار اجرای نصب فیلتر دوده روی خودروهای دیزلی نمی‌رفتند و به دنبال فرار از این مصوبه بودند. حالا هم تحریم را بهانه می‌کنند.» جز این شماری از کارشناسان و کاربران شبکه‌های اجتماعی هم از تصمیم معاون اول رییس‌جمهوری انتقاد کرده‌اند.
ارز را بیرون نریزیم!
انتقادها موجب شد تا دیروز، مدیرعامل ایران‌خودرو دیزل در این باره توضیحاتی دهد. مهدی یونسیان در گفت‌وگو با ایسنا «استفاده از فیلترهای جذب دوده را بدون تامین سوخت باکیفیت و استاندارد بی‌فایده و الزام بر اجرای آن را صرفا باعث هدررفت منابع ارزی کشور دانست.» یونسیان گفت: «میزان کیفیت و استاندارد سوخت (گازوییل) مورد نیاز برای استفاده در سیستم ATS، باید استاندارد یورو ۴ و با نرخ PPM سولفور کمتر از ۵۰ باشد. این در حالی است که در گزارشی که یکی از مراجع مورد تایید سازمان استاندارد از میزان آلایندگی و کیفیت گازوییل توزیع شده در جایگاه‌های سوخت سراسر کشور تهیه کرده، اکثر جایگاه‌ها نتوانسته‌اند از استاندارد و میزان کیفیت لازم بهره‌مند باشند و از نرخ PPM بالای ۱۲۰۰ و حتی ۷۰۰۰ برخوردار بوده‌اند و به نظر می‌رسد پوشش سراسری توزیع سوخت مناسب انجام نشده است.» مدیرعامل ایران‌خودرو دیزل نتیجه گرفته که «حتی با وجود نصب سیستم ATS روی این خودروها بلافاصله با استفاده از سوخت با کیفیت پایین موجود در جایگاه‌های توزیع سوخت، این سیستم عملا از کار افتاده و عملکرد لازم را نخواهد داشت.» او گفته اگرچه اقدامات لازم برای داخلی‌سازی این فیلتر در داخل کشور صورت گرفته و در حال انجام است اما هم‌اکنون تامین هر قطعه ATS برای هر محصول ارزبری بالایی دارد که به قیمت تمام شده خودرو اضافه می‌شود و با از کار افتادن آن به‌طور خودکار این میزان هزینه ارزی دور ریخته می‌شود! یونسیان همچنین با طرح این ادعا که نامه‌نگاری با معاون اول با هدف «جلوگیری از هدررفت منابع ارزی» و پیشگیری از «گران شدن بیشتر محصول» انجام شده است، گفت: «اگر زیرساخت لازم برای استفاده از سوخت استاندارد مورد نیاز بر اساس استاندارد مدنظر سازمان محیط زیست فراهم باشد مطمئنا ما هیچ‌گاه چنین درخواستی را مطرح نمی‌کردیم اما با وضعیت فعلی و نبود سوخت استاندارد، عملا استفاده از این سیستم هدر دادن منابع ارزی است که به مشتریان ما به دلیل افزایش قیمت محصول فشار وارد خواهد کرد.» در همین رابطه، رضا رحمانی وزیر صنعت هم گفت: «در شرایط عادی وزارت صنعت نیز مخالف حذف این قطعه است اما به دلیل شرایط تحریمی امکان تامین برخی تجهیزات وجود ندارد.» او موافقت با درخواست شرکت ایران‌خودرودیزل را «موقتی» اعلام و یادآوری کرد: «بحث درباره استفاده از قطعه مربوطه که یک فیلتر جذب ذرات معلق است، منتفی نشده است.»
سوخت همه جایگاه‌ها بی کیفیت نیست
در حالی که شرکت ایران‌خودرو دیزل مهم‌ترین دلیل تقاضایش برای ملغی کردن بخشی از آیین‌نامه قانون هوای پاک را «سوخت بی‌کیفیت» اعلام کرده، یک کارشناس محیط زیست در گفت‌وگو با «اعتماد» این ادعا را رد کرد. یوسف رشیدی، عضو هیات علمی پژوهشکده علوم محیطی دانشگاه شهید بهشتی گفت: «این ادعا که سوخت همه جایگاه‌های عرضه سوخت در کشور بی‌کیفیت است، صحت ندارد و وزارت نفت در سال‌های اخیر اقدامات زیادی را برای کاهش گوگرد موجود در سوخت انجام داده است.» رشیدی با اشاره به نصب موفقیت‌آمیز فیلتر جاذب دوده روی 40 دستگاه اتوبوس شهری در شهر تهران گفت: «تجربه نصب فیلتر دوده روی این اتوبوس‌ها نشان می‌دهد که این تصمیم درست و موفقیت‌آمیز بوده و نباید کیفیت سوخت را بهانه امتناع از اجرای قانون قرار دهیم.» به گفته رشیدی میزان گوگرد بسیاری از جایگاه‌ها در کشور و به خصوص تهران زیر 100 PPM است که برای استفاده از فیلتر دوده تقریبا مناسب ارزیابی می‌شود. او تصریح کرد: «با توجه به تلاش وزارت نفت برای کاهش میزان گوگرد در سوخت عرضه شده جایگاه‌ها، بهتر این است که شرکت‌های تولیدکننده خودرو هم توان مهندسی‌شان را به کار بگیرند و به کلی موضوع نصب فیلتر دوده را انکار نکنند.» به گفته کارشناسان فیلتر دوده موجب می‌شود، دوده و هیدروکربن‌های نسوخته را کاملا جذب می‌کند و می‌سوزاند و تبدیل به CO2 می‌کند و به این ترتیب نقش موثری در کاهش ذرات معلق دارد. اوایل شهریورماه امسال وزارت بهداشت هم در نامه‌ای به شهرداری تهران بر لزوم نصب فیلتر دوده روی خودروهای دیزلی مانند اتوبوس‌ها تاکید کرده بود. بنا به اعلام آژانس بین‌المللی تحقیقات سرطان، آلاینده ذرات معلق یکی از عوامل بروز سرطان معرفی شده است.
