نویسنده کتاب روایت رهبری: خاطرات هاشمی مخدوش است/ محسن هاشمی: اگر فیلم جلسه خبرگان را در اختیار بگذارید اسناد تکمیلی را در پی نوشت منتشر می‌کنیم

به گزارش جماران؛ به نقل از انتخاب، یاسر جبرائیلی نویسنده کتاب روایت رهبری که خرداد ماه گذشته رونمایی گردید، طی یاداشتی از محسن هاشمی درخواست کرد که خاطرات آیت الله هاشمی رفسنجانی در مورد رای گیری در مورد رهبری آیت الله گلپایگانی و حمایت آیت الله خامنه ای از شورای رهبری در مجلس خبرگان را اصلاح کند.

متن این یاداشت به شرح زیر است:

جناب آقای محسن هاشمی رفسنجانی

سلام علیکم

جنابعالی به اهمیت و جایگاه تاریخ انقلاب اسلامی در معادلات حال و آینده کشور واقفید و استحضار دارید که خاطرات مرحوم پدرتان، جناب حجت‌الاسلام و المسلمین اکبر هاشمی رفسنجانی، به سبب نقش‌های کلیدی که در نظام جمهوری اسلامی به عهده داشته‌اند، محل رجوع پژوهشگران، تحلیل‌گران و صاحب‌نظران است.

خاطرات مرحوم هاشمی اما گاها شاید به سبب فاصله گرفتن ایشان از رویدادها یا هر دلیل دیگری، با اسناد متقن و غیرقابل تشکیک، در تضاد آشکار است و مع‌الاسف، همین روایت‌های مخدوش، دستخوش تحلیل‌های ناصوابی از رویدادهای مهم تاریخ انقلاب اسلامی شده است.

اینجانب در خلال پژوهش برای نگارش کتاب روایت رهبری به برخی از این خطاهای آن مرحوم در روایت تاریخ برخوردم و بر خود فرض دانستم از جنابعالی تقاضا کنم در چاپ‌های جدید خاطرات حجت‌الاسلام والمسلمین هاشمی رفسنجانی، موارد ذیل را به نحوی که صلاح می‌دانید، اصلاح فرمایید.

۱. ایشان در صفحه ۱۵۰ کتاب خاطرات سال ۶۸ (بازسازی و سازندگی) نوشته‌اند که "ابتدا به پیشنهاد اعضای جامعه مدرسین [حوزه علمیه قم] که عضو مجلس خبرگان بودند، آیت‌الله گلپایگانی مطرح شد. حدود ۱۴ نفر به ایشان رای دادند". اسناد مربوط به مذکرات ۱۴ خرداد ۶۸ نشان می‌دهد این ماجرا از اساس واقعیت ندارد و به هیچ وجه درباره حضرت آیت‌الله گلپایگانی، هیچ‌گونه رای گیری انجام نشده است که تعداد آرای ایشان، ۱۴ باشد. آقای هاشمی در موقعیت‌های دیگری نیز همین مسئله را با افزودن تحلیل‌هایی بیان فرموده‌اند.

۲. آقای هاشمی در گفت گویی با روزنامه شرق، می گویند: "نظر آیت‌الله خامنه‌ای روی شورا بود و سخنرانی خوبی هم کردند و توضیح دادند که شورا لازم است، اما وقتی که رای گرفتیم، این‌گونه شد". در صفحه ۱۵۰ از کتاب بازسازی و سازندگی نیز در همین رابطه نقل قولی را به حضرت آیت‌الله خامنه‌ای نسبت می‌دهند که ایشان گفته‌اند: "من با رهبری شورایی مطابق قانون اساسی موافقم و با رهبری فردی مخالفم. پس چگونه نامزد شوم؟". بر اساس اسناد موجود، ممکن است کسی تحلیلش این باشد که حضرت آیت‌‌الله خامنه‌ای نظرشان بر شورایی بودن رهبری بوده-که دلایلش قابل بحث است- اما ایشان نه در حمایت از رهبری شورایی "سخنرانی" کرده‌اند و نه آن نقل قول آقای هاشمی معتبر است. اساسا آیت الله خامنه‌ای برای رهبری نامزد یا کاندیدا نشده و چنان سخنی نگفته‌اند.

لذا از جنابعالی تقاضا دارم در اولین فرصت، این روایت‌های مخدوش را طی اطلاعیه‌ای اعلام کرده و در تجدید چاپ کتب خاطرات آن مرحوم، موارد یاد شده به نحو صلاحدید اصلاح بفرمایید.

با تشکر

سید یاسر جبرائیلی

نویسنده کتاب روایت رهبری

***

محسن هاشمی در پاسخ به این درخواست، طی یاداشتی نوشت:

«نظر نویسنده محترم کتاب روایت رهبری در مورد خطا بودن بخشی از خاطرات آیت الله هاشمی رفسنجانی را مطالعه کردم، ابتدا لازم می دانم از تدوین چنین آثاری در حوزه تاریخ انقلاب تقدیر کنم و امیدوارم شاهد تلاش بیشتر پژوهشگران جهت تدوین این بخش مهم از تاریخ ایران اسلامی باشیم، البته فضای فعالیتهای پژوهشی، با ارسال نامه های سرگشاده چندان مناسبتی ندارد و بهتر بود این موضوعات در جلسات علمی و بدور از فضای سیاسی مورد بررسی قرار می گرفت تا شائبه ای در مورد اهداف آن ایجاد نشود.

نکته نخست اینکه خانواده آیت الله هاشمی رفسنجانی، هیچگاه معتقد به خطاناپذیری و مصونیت داشتن ایشان، از اشتباه نبوده و نیستند.

اگر بخواهیم شخصیت واندیشه آیت الله هاشمی را در یک واژه خلاصه کنیم، "عقلانیت " است و ماهیت عقلانیت نقادی، استدلال و اصلاح وبهبود اندیشه وعمل است و بنده در طول حدود نیم قرن، شاهد بودم نخستین منتقد رفتار آیت الله هاشمی رفسنجانی خود ایشان بودند و به محض آنکه به اشتباه بودن رفتار یا تصمیمی پی می بردند، سعی در اصلاح آن داشتند که بخشی از این موارد در خاطرات ایشان نیز منعکس شده است، بنابراین خانواده آیت الله هاشمی رفسنجانی، با وجود آنکه خاطرات ایشان بعنوان یک سند تاریخی و مشاهدات دست اول نمی تواند مورد تغییر قرار گیرد ، به محض آنکه اشتباه بودن بخشی از آثار و خاطرات ایشان، اثبات گردد، نسبت به انتشار اسناد و توضیحات تکمیلی، در پی نوشت خاطرات اقدام خواهد نمود.

نکته دوم، در مورد مطرح شده توسط جنابعالی، در خاطرات روز 14 خرداد سال 1368 آیت الله هاشمی رفسنجانی آمده است:

"...برای ادامه جلسه خبرگان به تالار مجلس رفتم. با صحبت کوتاه آقای مشکینی، جلسه شروع و من هم موضوع بحث را توضیح دادم. این جلسه تا ساعت هفت ونیم بعد از ظهر با یک تنفس ادامه یافت.

بحث‌های زیادی شد. بعضی‌ها طرفدار رهبری شورایی و بعضی خواهان رهبری فردی بودند. بعضی آیت‌الله خامنه‌ای و بعضی‌ها آیت‌الله [سید محمد رضا] گلپایگانی را مطرح کردند و برای شورا هم اسم‌هایی برده شد. قبلاً در مشورت‌های سران قوا و جمعی دیگر از بزرگان به این نتیجه رسیده بودیم که شورایی مرکب از آیات خامنه‌ای، موسوی اردبیلی و مشکینی رهبری را به عهده بگیرند ولی در مذاکرات، رهبری فردی رأی بیشتری آورد. آیت‌الله خامنه‌ای با رهبری فردی مخالفت کردند. من هم مخالف بودم. نوبت نرسید. ابتدا به پیشنهاد اعضای جامعه مدرسین [حوزه علمیه قم] که عضو مجلس خبرگان بودند، آیت‌الله گلپایگانی مطرح شد. حدود 14 نفر به ایشان رأی دادند. سپس پیشنهاد رهبری آیت‌الله خامنه‌ای مطرح شد. خود ایشان پشت تریبون رفتند و گفتند من با رهبری شورایی مطابق قانون اساسی موافقم و با رهبری فردی مخالفم. پس چگونه نامزد بشوم؟

من که جلسه را اداره می‌کردم، گفتم اکنون با رأی خبرگان، رهبری فردی قانون شده و چاره‌ای نیست. سرانجام آقای خامنه‌ای با 60 رأی از 74 عضو حاضر رأی آوردند و مسأله به این مهمی به این خوبی حل شد. من هم در چند مورد صحبت کوتاهی کردم و نظرات امام را درباره صلاحیت رهبری آقای خامنه‌ای نقل کردم. از قول حاج احمدآقا و آیت‌الله موسوی اردبیلی هم که در جلسه خدمت امام بودند، همین مضامین تأیید شد..."

این مطالبی است که آیت الله هاشمی رفسنجانی در همان روز در دفتر خاطرات خود مرقوم کردند و در سال 1390، قبل از انتشار کتاب خاطرات خود، نسخه ای را جهت مطالعه واظهار نظر رهبرمعظم انقلاب، شخصا به ایشان تقدیم کردند و ملاحظه ای نیز در مورد این بخش از خاطرات از سوی مقام معظم رهبری به ایشان بیان نگردید.

البته بیان این روایت، منحصر به خاطرات روزنوشت آیت الله هاشمی رفسنجانی نبوده وبارها طی سی سال گذشته در محافل و مصاحبه های گوناگون، به این موضوع پرداخته شده است و با توجه به حضور حدود هفتاد تن از شخصیتهای کشور بعنوان اعضای مجلس خبرگان در این جلسه، طبیعتا در صورتی که روایت نقل شده با واقعیت تفاوت خاصی داشت، در زمان حیات آیت الله هاشمی رفسنجانی این شخصیتها موضوع را بیان می نمودند.

نکته سوم، بخشی از مطالبی که جنابعالی در کتاب ارزشمند روایت رهبری نقل کرده اید، فاقد منابع قابل رجوع توسط دیگر پژوهشگران وعلاقمندان به موضوع است، مانند همین بخش که به مشروح مذاکرات مجلس خبرگان استناد کرده اید، در حالیکه این مذاکرات تاکنون جنبه محرمانه داشته و قابل دسترسی توسط محققان موضوع نمی باشد.

خوشبختانه، این جلسه خبرگان بصورت کامل مذکور توسط سازمان صداوسیما ضبط صوتی وتصویری گردیده است و به مناسبت های مختلف، گزیده ای از این تصاویر از رسانه ملی نیز پخش گردیده که تصاویر پخش شده تاکنون، موید خاطرات آیت الله هاشمی رفسنجانی می باشد، با این وجود در صورتی که جنابعالی یا انتشارات انقلاب اسلامی، نسخه ای کامل از این جلسه مجلس خبرگان، در اختیار دفتر نشر معارف انقلاب، متولی تدوین ونشر خاطرات آیت الله هاشمی رفسنجانی قرار دهید و اشتباهی در روایت آیت الله هاشمی رفسنجانی از جلسه مذکور وجود داشته باشد، دفتر نشر معارف انقلاب، مستندات تکمیلی را در پی نوشت خاطرات منتشر خواهد نمود.»