آمریکا باز هم معافیت خرید نفت ایران را بررسی می کند

به گزارش جماران؛ مایک پمپئو وزیرخارجه آمریکا روز دوشنبه بار دیگر با اعتماد به نفسی کاذب اعلام کرد که معافیت خریداران نفت ایران تمدید نمی شود اما آسوشیتدپرس حالا از یک عقب نشینی دیگر کاخ سفید خبر داده و نوشته که واشنگتن در حال بررسی صدور دوره تازه ای از معافیت هاست.

مقامها، مشاوران کنگره و مشاوران غیردولتی مطلع از موضوع که خواستند نامشان فاش نشود، گفته اند یکی از سناریوهای در حال بررسی در دولت آمریکا این است که به خریداران نفت ایران اجازه داده شود تا پیش از دوم ماه می (12 اردیبهشت) سفارش محموله های تحویل در آینده را ثبت کرده و پول آن را پرداخت کنند. پس از آن، آمریکا برای حمل و نقل و پالایش نفت ایران معافیت صادر خواهد کرد.

دولت دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا گفته که هدف آن کاهش صادرات نفت ایران به صفر است. اما مقامهای آمریکا مسئول در سیاستگذاری مربوط به ایران این احتمال را رد نکرده اند که شاید به واردکنندگان زمان بیشتری داده شود تا خرید نفت از ایران را کاهش دهند. وزارت خارجه آمریکا از اظهارنظر درباره احتمال اینکه واردات نفت ایران بدون تحریم شدن ادامه یابد، امتناع کرد.

طرح های ضدایرانی آمریکا با سیلی از مخالفت ها و انتقادها مواجه شده است. از همین رو، واشنگتن مجبور شد که هشت مشتری پروپاقرص نفت ایران را از تحریم های خود معاف کند. هر چند واشنگتن گفته که از دوم ماه می این معافیت ها تمدید نمی شود اما خریداران نفت همچنان برای وارد کردن نفت از ایران رایزنی کرده و یا به شدت به آمریکا اعتراض کرده اند. 

ترامپ و پمپئو مدعی شده اند که عربستان و امارات نیاز خریداران نفت ایران را تامین می کنند. حتی گفته می شود که آمریکا خود نیز برای جبران بخشی از کمبود نفت در بازار تلاش خواهد کرد. تارنمای بلومبرگ با یک حساب سرانگشتی به این نتیجه رسیده که توان آمریکا برای جبران کاهش نفت ایران در بازار با محدودیت های ذاتی روبروست.

نفت کُندانسه یا سبک میادین «ایگل فورد» آمریکا در ایالت تگزاس شبیه نفت سبک ایران است، البته کمی سنگین تر از نفت سبک «پارس جنوبی» ایران. اما سطح تولید آن با نفت ایران برابری نمی کند. ایگل فورد تنها 150 هزار بشکه در روز تولید می کند و طبق آمار سال 2017، تولید روزانه نفت سبک ایران ششصد هزار بشکه بوده است. «سندی فیلدن» تحلیلگر شرکت خدمات مالی در ایالت ایلینوی آمریکا اظهار داشت که این جایگزینی «یر به یر» نخواهد بود و «مشتریان چندان مطمئن نخواهند بود.»

ترامپ از یک سو به دنبال جایگزین کردن نفت ایران و ونزوئلاست و از سوی دیگر در پی پایین نگه داشتن بهای بنزین در داخل کشور؛ دو هدفی که تبعات تحریم ها آنها را ناکام می کند. همزمان با اعلام روز دوشنبه آمریکا مبنی بر عدم تمدید معافیت ها بهای جهانی نفت افزایش یافت و ترس از افزایش قیمت بنزین در آینده نزدیک آمریکا را فرا گرفت.

«ویلیام آرنولد» استاد مدیریت انرژی در دانشگاه رایس آمریکا در یادداشتی در تارنمای هیل هشدار داد: بازگشت تحریم ها علیه ایران خلاف اهداف نفتی ترامپ عمل می کند. آمریکا با تحریم نفت ایران و ونزوئلا باعث افزایش بهای نفت خام و نهایتا بنزین (در داخل آمریکا) می شود. این تحریم ها بر ثبات بازار نفت فشار وارد کرده و از سوی دیگر عملیات های پالایش نفت ونزوئلا در آمریکا پالایشگاه ها را با مشکل مواجه می کند.

آرنولد که از مدیران سابق شرکت نفتی رویال داچ شل است، در ادامه نوشت: سوال های کلیدی این است که واردکنندگان نفت ایران چگونه به این تحریم ها واکنش نشان می دهند، کدام کشورهای صادرکننده کاهش سهم ایران را در آینده نزدیک جبران می کنند و تبعات غیرمنتظره این اقدام آمریکا چه خواهد بود؟

تاکنون چین با قاطعیت برخورد کرده و گفته که تجارت با ایران امری مشروع بوده از مدتهای طولانی جریان داشته است. این رویکرد یادآور تحریم های یکجانبه آمریکا علیه ایران و لیبی در سال 1996 است. در آن زمان، بخش اصلی واکنش ها در میان متحدان اروپایی آمریکا دیده شد. با خروج آمریکا از برجام این زخم های کهنه دوباره سر باز کرد. اقداماتی نظیر این تصمیم آمریکا تبعات ناخواسته ای دارد. یکی از احتمالات این است که آمریکا و اوپک گرفتار روندی شوند در آن برای تامین هر گونه کم و کاستی در بازار نفت به تقلا بیافتند. 

هند نیز از اقدام آمریکا ناخرسند است. بسیاری از رسانه های این کشور نسبت به عدم تمدید معافیت روی خوش نشان نداده اند و نسبت به آینده نگران شده اند. روزنامه «ایژین ایج» نوشت: هند برای جبران کاهش نفت مورد نیاز خود بعد از اعمال تحریم های آمریکا به تقلا افتاده است.

پالایشگاه های نفت هند در کوتاه مدت باید برای پالایش نفت خام غیرایرانی تنظیم شوند. این تحریم ها در بدترین زمان ممکن برای نارندرا مودی نخست وزیر هند اعمال می شود زیرا او با دوره انتخاباتی روبروست و نمی تواند در چنین شرایط پراضطراری مساله انرژی را در اولویت قرار داده و نسبت به تامین کافی انرژی وعده قاطعی بدهد. 

ناتوانی آمریکا در جبران کاهش نفت ایران و ونزوئلا و خشم خریداران نفت از تحریم های واشنگتن، ایالات متحده را در معرض خطری وجودی قرار داده است. «فارن پالیسی» در یادداشتی با این تیتر که «ترامپ با مجازات ایران، آمریکا را تضعیف می کند» هشدار داد: یکجانبه گرایی غیرعادی آمریکا بنیان قدرت مالی این کشور در سطح جهانی را دچار تزلزل کرده است.

«هنری فارل» و «آبراهام نیومن» دو استاد دانشگاه جورج تاون آمریکا در این یادداشت با اشاره به تحریم های نفتی آمریکا علیه ایران نوشتند: این تحریم ها می تواند تبعات گسترده ای برای بازارهای جهانی نفت داشته باشد. این مساله تبعات بزرگتری نیز برای آمریکا خواهد داشت. یکجانبه گرایان دولت ترامپ، هواداران آنها در کنگره و گروه های لابی گر ضدایرانی مانند بنیاد دفاع از دموکراسی ها تصور می کنند که می توانند از تحریم ها به عنوان براندازی در ایران استفاده کنند. اما اشتباه می کند. 

تلاش های آمریکا برای افزایش تحریم ها که بیش از پیش از روی استیصال انجام گرفته است احتمالا نتیجه معکوس خواهد داشت و ایران را مصمم تر خواهد کرد و متحدان و رقبای آمریکا را ترغیب می کند تا از نظام مالی جهانی که تحت سلطه آمریکاست، دوری گزینند.

تحریم های یکجانبه گرایانه دولت آمریکا ناشی از یک اشتباه اساسی درباره ماهیت قدرت مالی این کشور است. نفوذ آمریکا محصول مستقیم توان نظامی یا حتی اقتصاد داخلی بزرگ آن نیست بلکه محصول فرعی ویژگی های خاص جهانی شدن است یعنی نظام شبکه هایی که امکان تجارت و مبادله های مالی جهانی را فراهم می کند. 

نظام تسویه مالی با دلار و سامانه پیام رسان سوئیفت از عناصر کلیدی این شبکه ها هستند. اگر آمریکا به مسیر فعلی خود ادامه دهد ممکن است که با پیامدهای متفاوتی مواجه شود و شرکت ها و کشورها به جای کم کردن تماس با بازیگرانی که تحریم شده اند، تماس با این نظام مالی جهانی تحت کنترل آمریکا را کاهش داده و راه خاص خود در پیش بگیرند. به مرور زمان، این راه ها ممکن است به یک نظام موثر و جایگزین برای نظام مالی تحت کنترل آمریکا تبدیل شود.