خروج آمریکا از پیمان مودت تاثیری بر رای دادگاه لاهه نخواهد داشت/ آمریکا باید تصمیم خود را درباره تحریم تعلیق کند

به گزارش جماران؛ معاون حقوقی و امور بین الملل وزیر امور خارجه، پذیرش صلاحیت دیوان بین المللی دادگستری برای رسیدگی به شکایت از آمریکا و صدور قرار موقت را پیروزی مهم ایران دانست و گفت: خروج آمریکا از پیمان مودت تاثیری بر این رای و اجرای آن نخواهد داشت.

غلامحسین دهقانی افزود: پس از برجام که ایران و 1+5 درباره آن به توافق رسیدند، قرار بود تحریم های مربوط به مساله هسته ای برداشته شود. هرچند متاسفانه آمریکا هیچگاه تمام تعهدات خود را درباره برجام انجام نداد اما چون در برجام حضور داشت عملا می توان گفت که این تحریم ها برداشته شده بود و شرکت ها با ایران کار می کردند.

وی ادامه داد: ترامپ که مرتب برجام را بدترین توافق در تاریخ آمریکا می دانست و به طور مرتب به مذاکره مجدد یا خروج تهدید می کرد، در هجدهم اردیبهشت از این توافق خارج شد و اعلام کرد که تحریم های اسقاطی آمریکا را بازخواهد گرداند.

معاون وزیر امور خارجه با بیان اینکه ترامپ تهدید کرد تحریم های بیشتری را هم علیه ایران اعمال خواهد کرد، افزود: این مساله خلاف قطعنامه 2231 شورای امنیت و خلاف برجام بود که خودشان مذاکره و امضا کرده بودند.

دهقانی اضافه کرد: این اقدام به طور طبیعی عکس العملی از طرف جمهوری اسلامی می توانست به همراه داشته باشد که بر همین اساس، دادخواستی را در تیرماه در دیوان بین المللی دادگستری بر اساس ماده 36 اساسنامه دیوان که به دولت ها اجازه طرح دعوا می دهد و همچنین پیمان مودت 1955 ثبت کرد.

وی خاطرنشان کرد: دادخواست ما هم به طور مستقیم به عمل متخلفانه بین المللی آمریکا ناشی از تصمیم هجدهم اردیبهشت این کشور در ارتباط با بازگرداندن تحریم ها، مربوط بود؛ چرا که آژانس بین المللی انرژی اتمی بارها پایبندی ایران به برجام را تایید کرده است.

معاون وزیر امور خارجه با اشاره به بخش هایی از پیمان مودت تاکید کرد: بر اساس قرارداد مودت باید مبادلات اقتصادی بین اتباع دو کشور تسهیل ونباید محدودیتی اعمال شود، این می توانست مبنای خوبی برای طرح دعوا علیه آمریکایی ها قرار گیرد.

دهقانی یادآور شد: ممکن است رسیدگی به این دعوا در دیوان بین المللی حدود یکسال طول بکشد اما چون کار آمریکا آثار فوری بر اقتصاد ایران داشت و اثرات جبران ناپذیری برجای می گذاشت، بر اساس ماده 41 اساسنامه دیوان، در خواست صدور قرار موقت شد.

**آمریکا باید تصمیم خود را درباره تحریم تعلیق کند

وی دلیل رای موقت را هم جلوگیری از صدمات و خسارات جبران ناپذیر دانست و گفت: این رای تا زمان صدور حکم قطعی، اعتبار دارد و ایران می خواهد آمریکا سریعا تصمیم خود را تعلیق کند.

معاون وزیر خارجه در پاسخ به فضاسازی های پمپئو و بولتون که گفتند دادگاه همه درخواست های ایران را نپذیرفته است، گفت: البته در هیچ دادگاهی نمی توان یافت که همه خواسته های شاکی را برآورده کند اما نکته مهم ما این بود که روی بخش اصلی که جبران ناپذیر است متمرکز شویم که در قرار موقت اهمیت دارد.

دهقانی افزود: بخش دیگر و مهم این بود که دیوان صلاحیت خود را برای رسیدگی به این موضوع شناسایی کرد و به همین دلیل است که آمریکایی ها با عصبانیت واکنش نشان دادند و از پیمان مودت خارج شدند.

وی ادامه داد: دیوان خواسته است که آمریکایی ها موانع را برای صادرات آزاد در زمینه دارو و تجهیزات پزشکی ،مواد غذایی و کشاورزی و همچنین قطعات، تجهیزات و خدمات برای ناوگان هوایی برطرف سازد.

معاون حقوقی وزیر امور خارجه اضافه کرد: دیوان با اجماع تاکید کرده است که آمریکا باید مجوزهای لازم برای این موارد و نقل و انتقال مالی آن را صادر کند و محدودیتی هم ایجاد نکند، ضمن اینکه اقدامی انجام ندهد که شرایط موضوع دعوا بدتر شود.

دهقانی با تاکید بر اینکه اگر امریکا این رای را اجرا نکند، نقض بند آخر همین قرار موقت خواهد بود، تصریح کرد: این قرار به هیچ وجه برای آمریکایی ها قابل انتظار نبود. 

وی تاکید کرد: آرای موقت و قطعی دیوان برای همه طرف ها لازم الاجرا است، دیوان یکی از ارکان ملل متحد است و می توان گفت پس از قطعنامه های شورای امنیت، آرای دیوان از اهمیت بالایی برخوردار است.

** کاهش فشارها برای همکاری با ایران 

معاون وزیر امور خارجه خاطرنشان کرد: اگرچه رویه ای برای اجرای این حکم در نظر گرفته شده است اما فشار سیاسی ناشی از عدم اجرای رای دیوان برای کشوری که محکوم شده است، به گونه ای است که نمی تواند از اجرای آن سرباز زند.

دهقانی با بیان اینکه این رای برای کشورهای دیگر هم فرصت ایجاد می کند تا با کاهش فشار آمریکا بتوانند با ایران در این زمینه ها همکاری کنند، تصریح کرد: این رای مشروعیت رفتار و فشار آمریکا به کشورهای دیگر برای قطع همکاری با ایران را بیش از گذشته زیر سوال می برد.

وی در پاسخ به این سوال که با خروج آمریکا از پیمان مودت چه اثری بر رای دادگاه ایجاد خواهد شد، گفت: هیچ تاثیری روی حکم دادگاه ندارد، چون این دادخواست قبل از اعلام خروج آمریکا بوده است. از این رو، نه روی قرار موقت و نه بر روی روند رسیدگی در دادگاه تاثیری ندارد.

معاون وزیر امور خارجه افزود: بر اساس مفاد پیمان مودت در صورت خروج یک طرفه، یکسال باید بگذرد تا این پیمان بی اعتبار شود از این رو در طول این یکسال هم قابل اجرا است و می تواند بر اساس مفاد آن در دادگاه طرح دعوا کرد.

دهقانی با کنایه به رفتار دولت ترامپ در خروج از پیمان ها و قراردادهای بین المللی گفت: فکر می کنم با این روندی که آمریکایی ها شروع کرده اند، از تمام پیمان های بین المللی خارج می شوند، دیدیم که از پروتکل الحاقی کنوانسیون 1961 وین هم به دلیل شکایت فلسطینی ها خارج شدند.

وی افزود: این رای برای آمریکا لازم الاجرا است اما برای کشورها ابزاری خواهد شد که در مقابل فشار آمریکا ایستادگی کنند و مشروعیت اقدامات آمریکا را بیش از پیش زیر سوال می برد.

**بهانه های آمریکا مسموع نیست

معاون وزیر امور خارجه در پاسخ به این سوال که گفته می شود در شرایطی که نقل و انتقال بانکی مشکل دارد، این رای نمی تواند گره گشا باشد، گفت: در بند سوم رای موقت که با اجماع هم تصویب شده آمده است آمریکا باید مجوزهای لازم را در این زمینه ها صادر کند و پرداخت ها و دیگر نقل و انتقال مالی در این عرصه ها مورد محدودیت قرار نگیرد.

دهقانی، اظهارات وزیر خارجه آمریکا را مبنی بر اینکه باید محرز شود تا موارد انسان دوستانه به مردم نیازمند ایران می رسد، بهانه جویی های فاقد ارزش دانست که در جامعه بین المللی و رای دادگاه مسموع نیست.

وی خاطر نشان کرد: آمریکایی ها به هیچ وجه انتظار این رای را از دادگاه نداشتند و از اینکه دیوان به مواردی که باید به سرعت رسیدگی شود و اثرات جبران ناپذیری داشت، توجه کرده است، برای جمهوری اسلامی ایران یک موفقیت است.

معاون وزیر امور خارجه در پاسخ به این سوال که آیا دیوان قصد مقابله با یکجانبه گرایی آمریکا را هم داشته است، گفت: معمولا دیوان به صورت حقوقی نظر می دهد و قضاوت سیاسی ندارد اما عملا این به همین معنا است. 

دهقانی افزود: رایی که صادر شده به این معنا است که دیوان مبنای صلاحیت خود را شناسایی و بر همین مبنا عمل کرده است و به همین دلیل هم آمریکایی ها عصبانی شده اند.

دیوان دادگستری بین‌المللی لاهه روز چهارشنبه نتیجه رسیدگی به شکایت ایران از آمریکا را اعلام کرد و گفت که تحریم‎های آمریکا خسارت اقتصادی، به‎خصوص در صنعت هوانوردی به ایران وارد کرده و به‎دلیل تحریم‎ها، تهیه غذا و دارو دشوارتر شده و بانک‎ها مشغول خارج کردن دارایی خود از کسب‌وکارهای ایران هستند. 

دیوان لاهه رای داد که آمریکا باید طبق معاهده مودت بین ایران و آمریکا در سال 1995 تمامی موانع ناشی از تحریم‎های 15 مرداد در مورد صدور دارو، وسایل پزشکی، مواد غذایی و هواپیما را به ایران برداشته و تضمین دهد تا تراکنش‎های مالی مربوطه به این رای امکان‌پذیر باشد.

وزیر خارجه آمریکا در واکنش به رای دادگاه با عصبانیت گفت که می‌خواهیم از پیمان مودت ایران و آمریکا خارج شویم.

مایک پمپئو در یک کنفرانس خبری افزود: ایران تلاش کرده است در حق حاکمیت آمریکا دخالت کند، این کشور برای فعالیت‌های تبلیغاتی خود سوءاستفاده می‌کند و این تصمیم دادگاه درست نیست.

بیشتر رسانه‌های غربی امروز با بازتاب رای دادگاه لاهه، تاکید کردند که این مساله غیرقانونی بودن تحریم‌های آمریکا را نشان داد.