به گزارش ایرنا، چادر مشکی اش را محکم زیر بغل زده که از سرش نیفتد به محض ورود به اتاق وسایل را گوشه می گذارد و جمله همیشگی را تکرار می کند: جنس جدید آوردم کسی چیزی لازم نداره؟ صابون های خوشبو با خمیر دندان های خارجی و اصل'
بخاطر آشنایی که با ما دارد طبق روال همیشگی روی صندلی می نشیند و نمونه جنس ها را روی میز می چیند و ما را با اجناس جدیدی که به قول خودش از جوانرود آورده دقایقی مشغول می کند.
توران را اغلب من و همکارانم می شناسیم، زنی که شوهری کارگر دارد و بطور معمول 10 روز یکبار به ما سر می زند و به اصلاح مشتری اش هستیم و اجناسش را به ما می فروشد.
اما توران اینبار سوژه گزارشم برای زنان سرپرست خانوار می شود، وقتی از او علت کار کردنش را می پرسم برگه ای را از لابلای اجناسش بیرون می آورد و دستم می دهد، برگه ای مربوط به بدهی شهریه دختر دانشجویش است و باید یکی دو روز دیگر تسویه حساب کند تا بتواند برای ترم جدید انتخاب واحد کند.
باقیمانده پول شهریه دخترش 539 هزار تومان است و بقول خودش اینبار از جوانرود بیشتر جنس آورده تا بتواند شهریه دخترش را پرداخت کند.
او دارای 2 فرزند دختر و پسر است و شوهرش هم کارگر فصلی و ناتوان است که اغلب مواقع بیکار و هرازگاهی کار می کند و خرج اندکی در می آورد.
انگار که سر درد و دل توران باز شده و منتظر گوش شنوایی برای درد و دلهایش بوده، وقتی بیشتر از زندگیش می پرسم ادامه می دهد: دختر دومم هم دانش آموز است، پسرم که آخرین فرزندم است تشنج دارد و دچار مشکلات مغز و اعصاب است.
دوباره چند نسخه پزشکی از دکتر اعصاب و روان را از داخل ساک اجناش در می آورد و به من نشان می دهد و می گوید: چند بار پسرم را به دکتر برده ام ولی درمان اساسی اش هزینه زیادی می خواهد که من ندارم.
او که در یکی از روستاهای اطراف شهر ایلام مستاجر است،می گوید: ماهانه 300 هزار تومان کرایه خانه را به سختی تامین می کنم.
وی ادامه می دهد: با توجه به اینکه شوهرم کارگر فصلی و درآمدش اندک است چند سالی است که خودم هم به این شیوه کار می کنم و هر 10 روز یکبار با مینی بوس به جوانرود می روم و لوازم بهداشتی را خریداری و درایلام با سود اندکی بفروش می رسانم تا از این راه شاید خرج دانشگاه دختر و خورد و خوراکمان دربیاد.
توران متولد سال 57 است اما سختی های زندگی او را بیشترد نشان می دهد، تنگدست اما با اراده که بجای اینکه چشمداشتی به دست دیگران داشته باشد تن به کار داده و برغم سختی هایی که شغلش دارد سعی می کند از این راه کسب درآمدی حلال کند تا به کسی محتاج نباشد.
او یکی از زنان سرپرست خانوار است که به علت ناتوانی همسر مجبور شده سرپرستی خانوار پنج نفره شان را بر عهده گرفته و کسب درآمد برای زندگی اش کند.
زهرا یکی دیگر از زنان سرپرست خانوار ایلام است که شاید قصه زندگیش تلخ تر از توران باشد، او دارای دو فرزند پسر دو ساله و سه سال و نیم است که به علت فوت همسر سرپرست خانوار شده است.
عمر زندگی مشترک زهرا کمتر از هفت سال بوده و شوهرش به علت بیماری قلبی یکسال و دو ماه است فوت کرده و او و دو فرزند خردسالش بتنهایی زندگی می کنند.
او می گوید: پس از اینکه متوجه بیماری شوهرم شدم برای درمانش خیلی تلاش کردیم و هزینه زیادی هم پرداخت کردیم ولی بیماری اش شدید بود و درمان جوابی نداد.
او گفت: تمام سرمایه زندگیم منزل مسکونی بود که برای درمان شوهرم فروختم ولی فایده ای نداشت و تلاش ها برای زنده ماندن شوهرم بی نتیجه ماند.
زهرا پس از فوت همسرش به علت نداشتن پشتوانه مالی مجبور شده در خارج از خانه کار کند تا بتواند کرایه منزل استیجاری و خرج خود و 2 فرزندش را در بیاورد.
زهرا و توران سرپرست خانوار هستند زنانی که شمار انان در همه جا از جمله ایلام درحال بیشتنر شدن است. .
زن سـرپرست خانوار به یکی از اعضای خانوار که در خانواده با این مسئولیت شناخته می شود اطلاق می شود. سرپرستی خانوارها بطور معمول بر عهده پدر است اما در صورت نبود پدر (فوت،طلاق و غیره) مادر سرپرست خانوار محسوب می شود.
زنانی که بعد از طلاق به تنهایی زندگی می کنند و امرار معاش می کنند، همسران مردان معتاد، همسران مردان زندانی، همسران مردان بیکار، همسران مردان مهاجر، همسران مردانی که در نظام وظیفه مشغول خدمت هستند، زنان سالمند تنها، دختران بی سرپرستی که هرگز ازدواج نکرده اند، همسران مردان ازکارافتاده و سالمند در گروه زنان سرپرست خانوار تعریف می شوند.
زنان سرپرست خانوار یا خود سرپرست با مشکلات و موانع بسیاری در زندگی روبرو هستند که در کنار مشکلات و مسائل زندگی به علت سرپرست خانوار شدن آسیب های جبران ناپذیری را بر آنها و جامعه وارد می سازد که از این رو توجه به رفع مشکلات این قشر و بررسی همه جانبه و دقیق این مشکلات و ارائه راهکارهای درست و اصولی به منظور حمایت از این قشر، از جمله وظایف نهادها و سازمان های خدمات اجتماعی در هر کشور است.
سختی نگهداری در تربیت و نگهداری فرزندان، زندگی در تنهایی و همراه با افسردگی و نا امیدی، همچنین نگرش غلط جامعه نسبت به زنان مطلقه و بیوه در نبود همسرانشان از جمله مشکلاتی است که زنان سرپرست خانوار را در روابط اجتماعی و حضور در اجتماع با مشکلات عدیده ای روبرو می کند.
در ایران تعداد خانواده هایی که سرپرست آن مرد هستند بیش از 15 میلیون و 711 هزار خانوار و تعداد خانواده هایی که سرپرست آن زن هستند نیز بیش از یک میلیون و 641 هزار خانوار است.
در استان ایلام نیز زنان سرپرست خانوار نیازمند در قالب دو دسته از حمایت بهزیستی و کمیته امداد برخوردار و این دو دستگاه با ارایه خدمات مختلف به آنها سعی در کاهش مشکلات این افراد دارند.
*** روند صعودی پدیده زنان سرپرست خانوار
کارشناس دفتر آسیب دیدگان اجتماعی اداره کل بهزیستی ایلام در این خصوص با بیان اینکه علت عمده سرپرست خانوار شدن زنان در کشور فوت همسر و طلاق است گفت: 71درصد از زنان در کشور بر اثر فوت همسر، 17درصد به علت بد سرپرستی، 10درصد بر اثر طلاق و مابقی نیز به علت تجردی سرپرست خانوار شده اند.
زهرا عبداللهی اضافه کرد: در استان ایلام نیز عمده ترین علت سرپرست خانوار شدن بیش از چهار هزار و 300 زن سرپرست خانوار مددجوی زیر پوشش بهزیستی نیز فوت همسر، از کارفتادگی و طلاق است.
وی با بیان اینکه پدیده زنان سرپرست خانوار در کشور و این استان در حال افزایش است گفت: در سال 90 سهم خانواده های با سرپرست زن به 12.5 درصد افزایش یافته در حالیکه این نرخ در سال 85 حدود 9.5 درصد بوده است.
وی نابرابری فرصت ها، نابرابری در دسترسی به آموزش، مشارکت نداشتن در جریان تصمیم گیری های خانواده، عدم امکان کسب مهارت بصورت گسترده و متکی بودن به مرد خانواده برای تامین زندگی را از عمده ترین علل فقر زنان پس از سرپرست خانوار شدن عنوان کرد.
این کارشناس ارشد مطالعات زنان با ذکر اینکه زنان پس از مسوولیت سرپرستی خانوار، خود را به قیمت تداوم زندگی و حفظ فرزندانشان فراموش می کنند گفت: این زنان به توانمندی های روانی و اجتماعی قابل توجهی نیاز دارند و باید این نیاز آنها تامین شود.
*** زن سرپرست خانوار آسیب اجتماعی نیست
وی با بیان اینکه زن سرپرست خانوار به تنهایی یک آسیب اجتماعی محسوب نمی شود، اضافه کرد: بر اساس بررسی های انجام گرفته 50 درصد زنان سرپرست خانوار در کشور خانه دار و فاقد شغل بوده و با مشکلات مالی مواجه هستند و این مساله اقتصادی و سایر مسایل اجتماعی مضاعف دیگر، آنها را در معرض انواع آسیب های اجتماعی قرار می دهد.
وی اظهار کرد: بسیاری از زنان سرپرست خانوار از فقدان چتر حمایتی و تامین مالی رنج می برند که نه تنها گریبانگیر این زنان است بلکه فرزندان این افراد را نیز در معرض آسیب های اجتماعی بسیاری نظیر فرار کودکان، پدیده کودکان کار، بزهکاری، محرومیت از تحصیل، سوء تغذیه و غیره قرار می دهد.
به گفته عبدالهی، پدیده زنان سرپرست خانوار این افراد را در مقام مدیریت خانواده بجای مردان قرار داده که در واقع نوعی سرمایه اجتماعی محسوب می شود که باید تقویت شود و برای استقلال مالی، تامین و پوشش بیمه آنها و تشویق آنها به ازدواج دوباره از آسیب هایی که تهدید کننده آنهاست جلوگیری کرد.
*** توانمندسازی مهمترین راهکار برای بهبود وضعیت مالی
وی اضافه کرد: دیدگاه غالب جامعه به ازدواج دوباره زنان سرپرست خانوار مثبت نیست که باید با فرهنگسازی این مساله احیا شود.
به گفته وی، یکی از مهم ترین مشکلاتی که زنان سرپرست خانوار در ازدواج دوباره با آن مواجه بوده عدم پذیرش فرزندان آنها از سوی همسر است که این مساله موجب شده این زنان از ازدواج خودداری کنند.
عبداللهی گفت: زنان سرپرست خانوار به دلیل نداشتن مهارت های فنی و شغلی و نداشتن پشتوانه مالی به انجام کارهای خدماتی و غیر رسمی روی آورده که هم با مشکلات جسمی مواجه شده و هم جایگاه آنها تضعیف می شود.
وی مهم ترین راهکار برای ساماندهی و بهبود وضعیت زنان سرپرست خانوار را توانمندسازی اجتماعی و فرهنگی و شغلی عنوان کرد تا این زنان در جامعه به یک جایگاه برسند که هم پای مردان هم جایگاه خود را حفظ و هم مشکلاتشان حل شود.
اما اقدام های دستگاه های حمایتی برای رفع مشکلات زنان سرپرست خانوار چیست؟
*** راه اندازی گروه های همیار زنان سرپرست خانوار مددجوی بهزیستی ایلام
کارشناس مسئول دفتر توانمندسازی خانواده و زنان بهزیستی ایلام در این خصوص به خبرنگار ایرنا می گوید: هم اینک چهار هزار و 200 خانوار مددجوی این اداره کل با جمعیت نزدیک به 9هزار نفر با سرپرستی زنان اداره می شوند.
عبدالصباح کارزانی با بیان اینکه علت عمده سرپرست خانوار شدن این زنان از کارافتادگی همسران آنهاست افزود: یک هزار و 800نفر از این زنان یا همسرشان فوت کرده و یا طلاق گرفته، بیش از 300نفر دختران خود سرپرست مجرد بوده و مابقی نیز دارای همسران از کارافتاده هستند.
وی تشکیل گروه های همیار زنان سرپرست خانوار را یکی از اقدام های این اداره کل برای توانمندسازی این افراد عنوان کرد و گفت: تاکنون 50گروه همیار با عضویت 350نفر از این زنان در استان تشکیل که در قالب تعاونی با حمایت بهزیستی در مشاغل خانگی، خیاطی، قالی بافی و غیره فعالیت دارند.
وی ادامه داد: این اداره کل از طریق تامین سرمایه اولیه این افراد به میزان 200میلیون ریال به هر گروه از این زنان حمایت می کند.
وی کمک به سلامت جسمی و روانی زنان سرپرست خانوار مددجو را از دیگر برنامه های حمایتی بهزیستی از این زنان عنوان کرد و گفت: در این زمینه با انعقاد قرارداد با شماری از مراکز درمانی استان زنان سرپرست خانوار مددجو بصورت رایگان از خدمات درمانی مختلف برخوردار هستند.
کارزانی ارایه خدمات مددکاری و تخصصی توانمندسازی به زنان، پرداخت هزینه شهریه فرزندان دانش آموز و دانشجو این افراد، کمک به تامین ودیعه مسکن، پرداخت سرمایه کار بلاعوض به زنان سرپرست خانوار و کمک به تامین سبد غذایی این زنان را از دیگر حمایت های این اداره کل برشمرد.
به گفته وی، زنانی که به هر دلیل سرپرست خانوار شده و زیر پوشش حمایت هیچ نهادی نباشند در صورتیکه درآمدشان حداقل 40درصد دستمزد قانون کار نباشد زیر پوشش خدمات این اداره کل قرار می گیرند.
*** بیمه دو هزار و 571 زن سرپرست خانوار مددجوی بهزیستی استان ایلام
کارشناس، مسئول دفتر توانمندسازی، خانواده و زنان اداره کل بهزیستی ایلام همچنین از بیمه تامین اجتماعی دو هزار و 571 زن سرپرست خانوار مددجوی زیر پوشش در مناطق روستایی، عشایری و شهری این استان خبر داد.
وی با بیان اینکه از این تعداد 759 نفر در شهرها و یک هزار و 812 نفر نیز در روستاها و مناطق عشایری سکونت دارند، اظهار کرد: کار بیمه زنان روستایی از سوی صندوق بیمه روستاییان و عشایر و بیمه زنان ساکن مناطق شهری از محل قانون هدفمندی یارانه ها و از طریق بیمه تامین اجتماعی انجام گرفته است.
وی یادآور شد: طرح بیمه اجتماعی زنان روستایی و عشایری از سال 88 آغاز شد که در اجرای آن از سوی بهزیستی زنان سرپرست خانوار واجد شرایط به دهیاری ها معرفی شدند و پس از ورود و ثبت اطلاعات آنان در تارنمای صندوق بیمه روستایی و عشایری حق بیمه آنها بصورت متمرکز از سوی بهزیستی پرداخت می شود.
کارزانی حق بیمه پرداختی برای هر نفر در این طرح را بر پایه توافق سازمان بهزیستی کشور و صندوق مرکزی بیمه روستاییان 810 هزار ریال در سال اعلام کرد.
کارشناس دفتر توانمندسازی، خانواده و زنان اداره کل بهزیستی ایلام گفت: پوشش بیمه تامین اجتماعی زنان سرپرست خانوار مناطق شهری نیز از سال 90 آغاز شد که بخشی از آن از ناحیه دولت و محل قانون هدفمندی یارانه ها و بخش دیگر آن از محل اعتبارهای بهزیستی استان ها تامین خواهد شد.
وی سرانه پرداختی بابت بیمه این زنان را از سوی بهزیستی برای هر نفر در سال گذشته را 520 هزار ریال در ماه اعلام کرد و افزود: زنان سرپرست خانوار ساکن مناطق شهری، روستایی و عشایری که مشمول این بیمه ها می شوند باید دارای دست کم 18 و حداکثر 50 سال سن بوده و بعنوان سرپرست خانوار مددجوی زیر پوشش بهزیستی باشند.
*** توانمند سازی زنان سرپرست خانوار در دستور کار بهزیستی قرار دارد
مدیر کل بهزیستی ایلام نیز گفت: برای حمایت از زنان سرپرست خانوار دو مقوله پیشگیری از اسیبهای اجتماعی و کاهش آسیب و توانمندسازی آنها در دستور کار بهزیستی قرار گرفته است.
فرهاد قیصربیگی اضافه کرد: برای حمایت از زنان سرپرست خانوار دو مقوله پیشگیری از اسیب های اجتماعی و کاهش آسیب و توانمندسازی آنها در اولویت بوده که در این زمینه 13 برنامه برای توانمندسازی زنان در دستور کار قرار گرفته است.
قیصربیگی خدمات بهزیستی به زنان را در چهار حوزه مختلف شامل زنانی که همسرشان فوت کرده، زنان دارای همسر از کارافتاده، زنان مطلقه و دختران مجرد با سن بالا عنوان کرد.
وی ارایه خدمات تخصصی مشاوره ای، خدمات بهداشتی، حقوقی، تامین مسکن، پرداخت مستمری، بیمه اجتماعی و ایجاد فرصت های شغلی را از جمله حمایت های بهزیستی از زنان سرپرست خانوار برشمرد.
*** حمایت کمیته امداد از 12 هزار زن سرپرست خانوار
مدیر کل کمیته امداد امام خمینی(ره) ایلام نیز از حمایت این نهاد از 12 هزار زن سرپرست خانوار مددجوی زیر پوشش خبر داد.
ضیاء رضایی با بیان اینکه عمده این زنان به علت فوت همسر زیر پوشش این نهاد قرار گرفته اند بیان کرد: این افراد در مجموع 25 هزار نفر را سرپرستی می کنند و از خدمات حمایتی این نهاد در حوزه های مختلف برخوردارند.
وی عمده خدماتی که به این زنان ارایه می شود را مسکن، اشتغال، اکرام ایتام فرزندان این افراد، تامین جهیزیه، اعزام به اردوهای زیارتی و غیره عنوان کرد.
مدیر کل کمیته امداد امام خمینی(ره) ایلام در خصوص ارایه خدمات خاص به زنان سرپرست خانوار مددجو گفت: اگرچه این افراد در اولویت خدمات دهی قرار دارند ولی ارایه خدمتی که ویژه ین افراد باشد وجود ندارد و همچون سایر مددجویان از خدمات جاری این نهاد بهره مند هستند.
اما اینکه برخی زنان نیازمند پس از سرپرست خانوار شدن برای کسب درآمد حلال به کار کردن روی آورده و برای تامین مخارج زندگیاش از هیچ تلاشی دریغ نمی کند از دیگاه اسلام نیز تحسین برانگیز و دارای ثواب و اجر دنیوی و اخروی فراوانی است.
یک کارشناس مذهبی در این خصوص به خبرنگار ایرنا می گوید: کار عامل عزت و سربلندی هر فردی در جامعه است و کسب درآمد و استقلال مالی در تعیین جایگاه افراد در جامعه نقش بسزیی دارد.
حجت الاسلام حشمت رستمی افزود: از طرفی در هر جامعه ای زنان سرپرست خانوار یا خودسرپرست وجود دارند که به دلایل مختلفی ناچار به تامین هزینه های زندگی هستند.
وی ادامه داد: این زنان در این راه با مشکلات و موانع بسیاری مواجه هستند و بی شک در هر جامعه ای آسیب هایی هم متوجه این قشر از جامعه می شود هرچند حکومت در تامین نیازهای مادی این افراد ظایف خاصی بر عهده دارد.
وی گفت: بسیاری از زنان سرپرست خانوار با روحیه و تلاش اجتماعی وارد فعالیت های اقتصادی و اجتماعی شده و با تحمل سختی و رنج کار امرار معاش می کنند.
این کارشناس مذهبی معتقد است: اصل کار کردن در نگاه اسلام اجر اخروی داشته و طبق روایت کسی که برای تامین نیازهای مادی در حین کار کردن از دنیا برود اجر و پاداش شهید را خواهد داشت.
وی به حدیث پیامبر(ص) اشاره کرد که می فرماید: 'عبادت 10 جزء دارد و کسب روزی حلال 9 جزء آن است' و ادامه داد: بانوانی که با تحمل سختی وارد کار اقتصادی شده و کسب روزی می کنند مشمول این روایات خواهند بود.
وی اضافه کرد: کار کردن از نگاه دینی ضمن داشتن اجر دنیوی و اخروی در ساختن روح افراد نیز موثر بوده و بویژه زنانی که مشغول کار هستند از صلابت، پختگی و تعالی روحی خاصی برخوردار می شوند هرچند به لحظ روحی و عاطفی کار کردن اثر منفی هم جسمی و روحی بر روی افراد می گذارد.
حجت الاسلام رستمی گفت: این قشر از جامعه با احساس مسئولیت پذیری سختی های کار را تحمل کرده و خود را از گزند آسیب های فقر و همچنین سایر آسیبهای اجتماعی که متوجه زنان بی سرپرست در جامعه می شود مصون می کنند.
وی اظهار کرد: واقعیت تلخ جامعه امروز ما اینست که تعداد زیادی از زنان سرپرست خانواده با نگاه جنسیتی از ناحیه مردان به لحاظ روحی و جسمی آسیب می بینند که تدوین قوانین مناسب و داشتن ضمانت اجرایی و از طرفی پیش بینی بسته های حمایتی برای این قشر ضرورتی اجتناب ناپذیر است.
گزارش از: آزاده خرم***انتشار دهنده : شهریار حیدری فر
7171/6034
انتهای پیام بخاطر آشنایی که با ما دارد طبق روال همیشگی روی صندلی می نشیند و نمونه جنس ها را روی میز می چیند و ما را با اجناس جدیدی که به قول خودش از جوانرود آورده دقایقی مشغول می کند.
توران را اغلب من و همکارانم می شناسیم، زنی که شوهری کارگر دارد و بطور معمول 10 روز یکبار به ما سر می زند و به اصلاح مشتری اش هستیم و اجناسش را به ما می فروشد.
اما توران اینبار سوژه گزارشم برای زنان سرپرست خانوار می شود، وقتی از او علت کار کردنش را می پرسم برگه ای را از لابلای اجناسش بیرون می آورد و دستم می دهد، برگه ای مربوط به بدهی شهریه دختر دانشجویش است و باید یکی دو روز دیگر تسویه حساب کند تا بتواند برای ترم جدید انتخاب واحد کند.
باقیمانده پول شهریه دخترش 539 هزار تومان است و بقول خودش اینبار از جوانرود بیشتر جنس آورده تا بتواند شهریه دخترش را پرداخت کند.
او دارای 2 فرزند دختر و پسر است و شوهرش هم کارگر فصلی و ناتوان است که اغلب مواقع بیکار و هرازگاهی کار می کند و خرج اندکی در می آورد.
انگار که سر درد و دل توران باز شده و منتظر گوش شنوایی برای درد و دلهایش بوده، وقتی بیشتر از زندگیش می پرسم ادامه می دهد: دختر دومم هم دانش آموز است، پسرم که آخرین فرزندم است تشنج دارد و دچار مشکلات مغز و اعصاب است.
دوباره چند نسخه پزشکی از دکتر اعصاب و روان را از داخل ساک اجناش در می آورد و به من نشان می دهد و می گوید: چند بار پسرم را به دکتر برده ام ولی درمان اساسی اش هزینه زیادی می خواهد که من ندارم.
او که در یکی از روستاهای اطراف شهر ایلام مستاجر است،می گوید: ماهانه 300 هزار تومان کرایه خانه را به سختی تامین می کنم.
وی ادامه می دهد: با توجه به اینکه شوهرم کارگر فصلی و درآمدش اندک است چند سالی است که خودم هم به این شیوه کار می کنم و هر 10 روز یکبار با مینی بوس به جوانرود می روم و لوازم بهداشتی را خریداری و درایلام با سود اندکی بفروش می رسانم تا از این راه شاید خرج دانشگاه دختر و خورد و خوراکمان دربیاد.
توران متولد سال 57 است اما سختی های زندگی او را بیشترد نشان می دهد، تنگدست اما با اراده که بجای اینکه چشمداشتی به دست دیگران داشته باشد تن به کار داده و برغم سختی هایی که شغلش دارد سعی می کند از این راه کسب درآمدی حلال کند تا به کسی محتاج نباشد.
او یکی از زنان سرپرست خانوار است که به علت ناتوانی همسر مجبور شده سرپرستی خانوار پنج نفره شان را بر عهده گرفته و کسب درآمد برای زندگی اش کند.
زهرا یکی دیگر از زنان سرپرست خانوار ایلام است که شاید قصه زندگیش تلخ تر از توران باشد، او دارای دو فرزند پسر دو ساله و سه سال و نیم است که به علت فوت همسر سرپرست خانوار شده است.
عمر زندگی مشترک زهرا کمتر از هفت سال بوده و شوهرش به علت بیماری قلبی یکسال و دو ماه است فوت کرده و او و دو فرزند خردسالش بتنهایی زندگی می کنند.
او می گوید: پس از اینکه متوجه بیماری شوهرم شدم برای درمانش خیلی تلاش کردیم و هزینه زیادی هم پرداخت کردیم ولی بیماری اش شدید بود و درمان جوابی نداد.
او گفت: تمام سرمایه زندگیم منزل مسکونی بود که برای درمان شوهرم فروختم ولی فایده ای نداشت و تلاش ها برای زنده ماندن شوهرم بی نتیجه ماند.
زهرا پس از فوت همسرش به علت نداشتن پشتوانه مالی مجبور شده در خارج از خانه کار کند تا بتواند کرایه منزل استیجاری و خرج خود و 2 فرزندش را در بیاورد.
زهرا و توران سرپرست خانوار هستند زنانی که شمار انان در همه جا از جمله ایلام درحال بیشتنر شدن است. .
زن سـرپرست خانوار به یکی از اعضای خانوار که در خانواده با این مسئولیت شناخته می شود اطلاق می شود. سرپرستی خانوارها بطور معمول بر عهده پدر است اما در صورت نبود پدر (فوت،طلاق و غیره) مادر سرپرست خانوار محسوب می شود.
زنانی که بعد از طلاق به تنهایی زندگی می کنند و امرار معاش می کنند، همسران مردان معتاد، همسران مردان زندانی، همسران مردان بیکار، همسران مردان مهاجر، همسران مردانی که در نظام وظیفه مشغول خدمت هستند، زنان سالمند تنها، دختران بی سرپرستی که هرگز ازدواج نکرده اند، همسران مردان ازکارافتاده و سالمند در گروه زنان سرپرست خانوار تعریف می شوند.
زنان سرپرست خانوار یا خود سرپرست با مشکلات و موانع بسیاری در زندگی روبرو هستند که در کنار مشکلات و مسائل زندگی به علت سرپرست خانوار شدن آسیب های جبران ناپذیری را بر آنها و جامعه وارد می سازد که از این رو توجه به رفع مشکلات این قشر و بررسی همه جانبه و دقیق این مشکلات و ارائه راهکارهای درست و اصولی به منظور حمایت از این قشر، از جمله وظایف نهادها و سازمان های خدمات اجتماعی در هر کشور است.
سختی نگهداری در تربیت و نگهداری فرزندان، زندگی در تنهایی و همراه با افسردگی و نا امیدی، همچنین نگرش غلط جامعه نسبت به زنان مطلقه و بیوه در نبود همسرانشان از جمله مشکلاتی است که زنان سرپرست خانوار را در روابط اجتماعی و حضور در اجتماع با مشکلات عدیده ای روبرو می کند.
در ایران تعداد خانواده هایی که سرپرست آن مرد هستند بیش از 15 میلیون و 711 هزار خانوار و تعداد خانواده هایی که سرپرست آن زن هستند نیز بیش از یک میلیون و 641 هزار خانوار است.
در استان ایلام نیز زنان سرپرست خانوار نیازمند در قالب دو دسته از حمایت بهزیستی و کمیته امداد برخوردار و این دو دستگاه با ارایه خدمات مختلف به آنها سعی در کاهش مشکلات این افراد دارند.
*** روند صعودی پدیده زنان سرپرست خانوار
کارشناس دفتر آسیب دیدگان اجتماعی اداره کل بهزیستی ایلام در این خصوص با بیان اینکه علت عمده سرپرست خانوار شدن زنان در کشور فوت همسر و طلاق است گفت: 71درصد از زنان در کشور بر اثر فوت همسر، 17درصد به علت بد سرپرستی، 10درصد بر اثر طلاق و مابقی نیز به علت تجردی سرپرست خانوار شده اند.
زهرا عبداللهی اضافه کرد: در استان ایلام نیز عمده ترین علت سرپرست خانوار شدن بیش از چهار هزار و 300 زن سرپرست خانوار مددجوی زیر پوشش بهزیستی نیز فوت همسر، از کارفتادگی و طلاق است.
وی با بیان اینکه پدیده زنان سرپرست خانوار در کشور و این استان در حال افزایش است گفت: در سال 90 سهم خانواده های با سرپرست زن به 12.5 درصد افزایش یافته در حالیکه این نرخ در سال 85 حدود 9.5 درصد بوده است.
وی نابرابری فرصت ها، نابرابری در دسترسی به آموزش، مشارکت نداشتن در جریان تصمیم گیری های خانواده، عدم امکان کسب مهارت بصورت گسترده و متکی بودن به مرد خانواده برای تامین زندگی را از عمده ترین علل فقر زنان پس از سرپرست خانوار شدن عنوان کرد.
این کارشناس ارشد مطالعات زنان با ذکر اینکه زنان پس از مسوولیت سرپرستی خانوار، خود را به قیمت تداوم زندگی و حفظ فرزندانشان فراموش می کنند گفت: این زنان به توانمندی های روانی و اجتماعی قابل توجهی نیاز دارند و باید این نیاز آنها تامین شود.
*** زن سرپرست خانوار آسیب اجتماعی نیست
وی با بیان اینکه زن سرپرست خانوار به تنهایی یک آسیب اجتماعی محسوب نمی شود، اضافه کرد: بر اساس بررسی های انجام گرفته 50 درصد زنان سرپرست خانوار در کشور خانه دار و فاقد شغل بوده و با مشکلات مالی مواجه هستند و این مساله اقتصادی و سایر مسایل اجتماعی مضاعف دیگر، آنها را در معرض انواع آسیب های اجتماعی قرار می دهد.
وی اظهار کرد: بسیاری از زنان سرپرست خانوار از فقدان چتر حمایتی و تامین مالی رنج می برند که نه تنها گریبانگیر این زنان است بلکه فرزندان این افراد را نیز در معرض آسیب های اجتماعی بسیاری نظیر فرار کودکان، پدیده کودکان کار، بزهکاری، محرومیت از تحصیل، سوء تغذیه و غیره قرار می دهد.
به گفته عبدالهی، پدیده زنان سرپرست خانوار این افراد را در مقام مدیریت خانواده بجای مردان قرار داده که در واقع نوعی سرمایه اجتماعی محسوب می شود که باید تقویت شود و برای استقلال مالی، تامین و پوشش بیمه آنها و تشویق آنها به ازدواج دوباره از آسیب هایی که تهدید کننده آنهاست جلوگیری کرد.
*** توانمندسازی مهمترین راهکار برای بهبود وضعیت مالی
وی اضافه کرد: دیدگاه غالب جامعه به ازدواج دوباره زنان سرپرست خانوار مثبت نیست که باید با فرهنگسازی این مساله احیا شود.
به گفته وی، یکی از مهم ترین مشکلاتی که زنان سرپرست خانوار در ازدواج دوباره با آن مواجه بوده عدم پذیرش فرزندان آنها از سوی همسر است که این مساله موجب شده این زنان از ازدواج خودداری کنند.
عبداللهی گفت: زنان سرپرست خانوار به دلیل نداشتن مهارت های فنی و شغلی و نداشتن پشتوانه مالی به انجام کارهای خدماتی و غیر رسمی روی آورده که هم با مشکلات جسمی مواجه شده و هم جایگاه آنها تضعیف می شود.
وی مهم ترین راهکار برای ساماندهی و بهبود وضعیت زنان سرپرست خانوار را توانمندسازی اجتماعی و فرهنگی و شغلی عنوان کرد تا این زنان در جامعه به یک جایگاه برسند که هم پای مردان هم جایگاه خود را حفظ و هم مشکلاتشان حل شود.
اما اقدام های دستگاه های حمایتی برای رفع مشکلات زنان سرپرست خانوار چیست؟
*** راه اندازی گروه های همیار زنان سرپرست خانوار مددجوی بهزیستی ایلام
کارشناس مسئول دفتر توانمندسازی خانواده و زنان بهزیستی ایلام در این خصوص به خبرنگار ایرنا می گوید: هم اینک چهار هزار و 200 خانوار مددجوی این اداره کل با جمعیت نزدیک به 9هزار نفر با سرپرستی زنان اداره می شوند.
عبدالصباح کارزانی با بیان اینکه علت عمده سرپرست خانوار شدن این زنان از کارافتادگی همسران آنهاست افزود: یک هزار و 800نفر از این زنان یا همسرشان فوت کرده و یا طلاق گرفته، بیش از 300نفر دختران خود سرپرست مجرد بوده و مابقی نیز دارای همسران از کارافتاده هستند.
وی تشکیل گروه های همیار زنان سرپرست خانوار را یکی از اقدام های این اداره کل برای توانمندسازی این افراد عنوان کرد و گفت: تاکنون 50گروه همیار با عضویت 350نفر از این زنان در استان تشکیل که در قالب تعاونی با حمایت بهزیستی در مشاغل خانگی، خیاطی، قالی بافی و غیره فعالیت دارند.
وی ادامه داد: این اداره کل از طریق تامین سرمایه اولیه این افراد به میزان 200میلیون ریال به هر گروه از این زنان حمایت می کند.
وی کمک به سلامت جسمی و روانی زنان سرپرست خانوار مددجو را از دیگر برنامه های حمایتی بهزیستی از این زنان عنوان کرد و گفت: در این زمینه با انعقاد قرارداد با شماری از مراکز درمانی استان زنان سرپرست خانوار مددجو بصورت رایگان از خدمات درمانی مختلف برخوردار هستند.
کارزانی ارایه خدمات مددکاری و تخصصی توانمندسازی به زنان، پرداخت هزینه شهریه فرزندان دانش آموز و دانشجو این افراد، کمک به تامین ودیعه مسکن، پرداخت سرمایه کار بلاعوض به زنان سرپرست خانوار و کمک به تامین سبد غذایی این زنان را از دیگر حمایت های این اداره کل برشمرد.
به گفته وی، زنانی که به هر دلیل سرپرست خانوار شده و زیر پوشش حمایت هیچ نهادی نباشند در صورتیکه درآمدشان حداقل 40درصد دستمزد قانون کار نباشد زیر پوشش خدمات این اداره کل قرار می گیرند.
*** بیمه دو هزار و 571 زن سرپرست خانوار مددجوی بهزیستی استان ایلام
کارشناس، مسئول دفتر توانمندسازی، خانواده و زنان اداره کل بهزیستی ایلام همچنین از بیمه تامین اجتماعی دو هزار و 571 زن سرپرست خانوار مددجوی زیر پوشش در مناطق روستایی، عشایری و شهری این استان خبر داد.
وی با بیان اینکه از این تعداد 759 نفر در شهرها و یک هزار و 812 نفر نیز در روستاها و مناطق عشایری سکونت دارند، اظهار کرد: کار بیمه زنان روستایی از سوی صندوق بیمه روستاییان و عشایر و بیمه زنان ساکن مناطق شهری از محل قانون هدفمندی یارانه ها و از طریق بیمه تامین اجتماعی انجام گرفته است.
وی یادآور شد: طرح بیمه اجتماعی زنان روستایی و عشایری از سال 88 آغاز شد که در اجرای آن از سوی بهزیستی زنان سرپرست خانوار واجد شرایط به دهیاری ها معرفی شدند و پس از ورود و ثبت اطلاعات آنان در تارنمای صندوق بیمه روستایی و عشایری حق بیمه آنها بصورت متمرکز از سوی بهزیستی پرداخت می شود.
کارزانی حق بیمه پرداختی برای هر نفر در این طرح را بر پایه توافق سازمان بهزیستی کشور و صندوق مرکزی بیمه روستاییان 810 هزار ریال در سال اعلام کرد.
کارشناس دفتر توانمندسازی، خانواده و زنان اداره کل بهزیستی ایلام گفت: پوشش بیمه تامین اجتماعی زنان سرپرست خانوار مناطق شهری نیز از سال 90 آغاز شد که بخشی از آن از ناحیه دولت و محل قانون هدفمندی یارانه ها و بخش دیگر آن از محل اعتبارهای بهزیستی استان ها تامین خواهد شد.
وی سرانه پرداختی بابت بیمه این زنان را از سوی بهزیستی برای هر نفر در سال گذشته را 520 هزار ریال در ماه اعلام کرد و افزود: زنان سرپرست خانوار ساکن مناطق شهری، روستایی و عشایری که مشمول این بیمه ها می شوند باید دارای دست کم 18 و حداکثر 50 سال سن بوده و بعنوان سرپرست خانوار مددجوی زیر پوشش بهزیستی باشند.
*** توانمند سازی زنان سرپرست خانوار در دستور کار بهزیستی قرار دارد
مدیر کل بهزیستی ایلام نیز گفت: برای حمایت از زنان سرپرست خانوار دو مقوله پیشگیری از اسیبهای اجتماعی و کاهش آسیب و توانمندسازی آنها در دستور کار بهزیستی قرار گرفته است.
فرهاد قیصربیگی اضافه کرد: برای حمایت از زنان سرپرست خانوار دو مقوله پیشگیری از اسیب های اجتماعی و کاهش آسیب و توانمندسازی آنها در اولویت بوده که در این زمینه 13 برنامه برای توانمندسازی زنان در دستور کار قرار گرفته است.
قیصربیگی خدمات بهزیستی به زنان را در چهار حوزه مختلف شامل زنانی که همسرشان فوت کرده، زنان دارای همسر از کارافتاده، زنان مطلقه و دختران مجرد با سن بالا عنوان کرد.
وی ارایه خدمات تخصصی مشاوره ای، خدمات بهداشتی، حقوقی، تامین مسکن، پرداخت مستمری، بیمه اجتماعی و ایجاد فرصت های شغلی را از جمله حمایت های بهزیستی از زنان سرپرست خانوار برشمرد.
*** حمایت کمیته امداد از 12 هزار زن سرپرست خانوار
مدیر کل کمیته امداد امام خمینی(ره) ایلام نیز از حمایت این نهاد از 12 هزار زن سرپرست خانوار مددجوی زیر پوشش خبر داد.
ضیاء رضایی با بیان اینکه عمده این زنان به علت فوت همسر زیر پوشش این نهاد قرار گرفته اند بیان کرد: این افراد در مجموع 25 هزار نفر را سرپرستی می کنند و از خدمات حمایتی این نهاد در حوزه های مختلف برخوردارند.
وی عمده خدماتی که به این زنان ارایه می شود را مسکن، اشتغال، اکرام ایتام فرزندان این افراد، تامین جهیزیه، اعزام به اردوهای زیارتی و غیره عنوان کرد.
مدیر کل کمیته امداد امام خمینی(ره) ایلام در خصوص ارایه خدمات خاص به زنان سرپرست خانوار مددجو گفت: اگرچه این افراد در اولویت خدمات دهی قرار دارند ولی ارایه خدمتی که ویژه ین افراد باشد وجود ندارد و همچون سایر مددجویان از خدمات جاری این نهاد بهره مند هستند.
اما اینکه برخی زنان نیازمند پس از سرپرست خانوار شدن برای کسب درآمد حلال به کار کردن روی آورده و برای تامین مخارج زندگیاش از هیچ تلاشی دریغ نمی کند از دیگاه اسلام نیز تحسین برانگیز و دارای ثواب و اجر دنیوی و اخروی فراوانی است.
یک کارشناس مذهبی در این خصوص به خبرنگار ایرنا می گوید: کار عامل عزت و سربلندی هر فردی در جامعه است و کسب درآمد و استقلال مالی در تعیین جایگاه افراد در جامعه نقش بسزیی دارد.
حجت الاسلام حشمت رستمی افزود: از طرفی در هر جامعه ای زنان سرپرست خانوار یا خودسرپرست وجود دارند که به دلایل مختلفی ناچار به تامین هزینه های زندگی هستند.
وی ادامه داد: این زنان در این راه با مشکلات و موانع بسیاری مواجه هستند و بی شک در هر جامعه ای آسیب هایی هم متوجه این قشر از جامعه می شود هرچند حکومت در تامین نیازهای مادی این افراد ظایف خاصی بر عهده دارد.
وی گفت: بسیاری از زنان سرپرست خانوار با روحیه و تلاش اجتماعی وارد فعالیت های اقتصادی و اجتماعی شده و با تحمل سختی و رنج کار امرار معاش می کنند.
این کارشناس مذهبی معتقد است: اصل کار کردن در نگاه اسلام اجر اخروی داشته و طبق روایت کسی که برای تامین نیازهای مادی در حین کار کردن از دنیا برود اجر و پاداش شهید را خواهد داشت.
وی به حدیث پیامبر(ص) اشاره کرد که می فرماید: 'عبادت 10 جزء دارد و کسب روزی حلال 9 جزء آن است' و ادامه داد: بانوانی که با تحمل سختی وارد کار اقتصادی شده و کسب روزی می کنند مشمول این روایات خواهند بود.
وی اضافه کرد: کار کردن از نگاه دینی ضمن داشتن اجر دنیوی و اخروی در ساختن روح افراد نیز موثر بوده و بویژه زنانی که مشغول کار هستند از صلابت، پختگی و تعالی روحی خاصی برخوردار می شوند هرچند به لحظ روحی و عاطفی کار کردن اثر منفی هم جسمی و روحی بر روی افراد می گذارد.
حجت الاسلام رستمی گفت: این قشر از جامعه با احساس مسئولیت پذیری سختی های کار را تحمل کرده و خود را از گزند آسیب های فقر و همچنین سایر آسیبهای اجتماعی که متوجه زنان بی سرپرست در جامعه می شود مصون می کنند.
وی اظهار کرد: واقعیت تلخ جامعه امروز ما اینست که تعداد زیادی از زنان سرپرست خانواده با نگاه جنسیتی از ناحیه مردان به لحاظ روحی و جسمی آسیب می بینند که تدوین قوانین مناسب و داشتن ضمانت اجرایی و از طرفی پیش بینی بسته های حمایتی برای این قشر ضرورتی اجتناب ناپذیر است.
گزارش از: آزاده خرم***انتشار دهنده : شهریار حیدری فر
7171/6034
کپی شد
