فم تور رسانه ای ؛ طرحی برای جان دادن به گردشگری داخلی

سیاوش دارابی- این:بیکاری و ایجاد شغل از کلید واژه های هر بحثی در میان صحبت های مردم ایران است و این روزها به دلیل مباحث انتخاباتی این واژه ها کاربردهای بیشتری یافته اند و هر کاندیدا یا طرفداران آن می خواهند با استفاده از این موضوع رای مردم را به سبد خود بریزند و بعضا قولهایی فراتر از توان خود یا اقتصاد ایران می دهند.نکته بسیار مهم این است که برای ایجاد هر شغل در ایران بنابر آمارهای رسمی ارائه شده به رقمی بین 200-400 میلیون تومان نیاز است. این رقم در صنایع نفتی به دو میلیارد تومان می رسد. اما ارزان ترین و کم هزینه ترین ایجاد شغل که کمتر مورد توجه قرار می گیرد و حتی برخی از نامزدها با آن مخالفت جدی دارند ایجاد شغل از طریق جذب توریست (واژه توریسم از کلمه تور (tour) به معنای گشتن اخذ شده که ریشه در لغت لاتین turns به معنای دور زدن، رفت و برگشت بین مبدأ و مقصد و چرخش دارد که از طریق زبان‌های فرانسه و انگلیسی به فارسی راه یافته‌است و معادل فارسی آن گردشگر است) است که هر ده گردشگر می تواند یک فرصت شغلی ایجاد نماید. این موضوع برای کشورهایی که با جمعیت جوان و متقاضی روبه رو هستند بسیار مفید است.

کشورهای زیادی از جمله کشورهای مسلمان مثل ترکیه و مالزی در این زمینه سرمایه گذاری های زیادی انجام داده اند و توانسته اند از این طریق درآمد زائی و ایجاد شغل نمایند. کشور ترکیه به عنوان کشور همسایه ما در این صنعت پیشرفت سریعی داشته است. تعداد گردشگران این کشور در سال‌های 2004 تا 2014، از 17میلیون نفر به 36میلیون نفر رسیده است و پیش‌بینی می‌شود که صنعت گردشگری ترکیه در سال‌های آینده رشد بیشتری پیدا کند و تا سال 2023 تعداد گردشگران خارجی آن به 50میلیون نفر رسیده و درآمد سالانه این بخش به ارزش 50میلیارد دلار برسد.

ترکیه توانسته است بعد از کشورهای فرانسه، آمریکا، اسپانیا، چین و ایتالیا مقام ششم جذب گردشگری را در جهان داشته باشد.یکی از نقاط قوت صنعت گردشگری در ترکیه سهم مهمی است که در اشتغال‌زایی این کشور داشته و این سهم نیز با توجه به پیشرفت صنعت گردشگری، رو به افزایش است تا جایی‌ که طبق آمارهای ارائه شده، این صنعت در سال 2014، موفق به ایجاد 580هزار شغل شده است که 2.2درصد از کل اشتغال این کشور را تشکیل می‌دهد. انتظار می‌رود اشتغال‌زایی بخش گردشگری تا سال 2025 به ایجاد 915هزار شغل منجر شود که قطعا سهم مهمی در به‌کارگیری نیروی کار و درآمدزایی این کشور ایفا خواهد کرد.

در کشور ما که دارای یکی از تمدن های قدیمی جهان است و دارای آثار بیشمار تاریخی،طبیعی و تفریحی است گردشگری می تواند یکی از منابع اصلی درآمد زائی باشد که به عنوان رقیب نفت به درآمد ملی اضافه نماید. این موضوع در ایران بعد از انقلاب به دلایل بیشماری به خصوص تلاش غربی ها برای بدنام کردن ایران و ترس برخی از جریانات داخلی از ورود گردشگر به کشور توانسته است در اتحادی نامقدس به ضرر مردم تمام شود، خوشبختانه در سالهای اخیر و با ارائه تصویر درست از ایران، حضور مناسب در رسانه های جهان، شکل گیری برجام و تلاش دولتمردان برای آُسان نمودن سفر به ایران این موضوع در حال دگرگونی است و امسال شاهد رشد گردشگری در کشور بوده ایم.

جدا از ورود گردشگران خارجی، کشور ایران به عنوان یکی از صادر کنندگان توریسم به دنیا هم مورد توجه قرار گرفته است برای نمونه ایرانی ها سالانه هفتصد هزار نفر گردشگر به ترکیه می فرستند. همین امسال و با توجه به حرکت نرم آژانس های گردشگری و البته توجه کشورهای میزبان، منطقه قفقاز به عنوان یک مسیر جدید گردشگری برای ایرانیان مطرح شده است و گردشگری را در سه کشور ارمنستان،آذربایجان و گرجستان دچار تحول نموده است.

اما نکته ای که در این مقاله قصد توجه جدی به آن داریم و مورد تاکید است لزوم توجه به گردشگری داخلی و تجربه سفر به مناطقی از ایران است که هنوز ناشناخته و بکر مانده است. ایرانیان به خصوص مراکز مهم جمعیتی آن یعنی پایتخت و استانهای نزدیک به آن با توجه به نزدیکی به شمال و جذابیت های آب و هوائی آن بیشتر به این نقطه از کشور و در مراحل بعدی به استان خراسان و شهرهای کویری و مرکزی ایران نظیر کرمان، یزد و اصفهان می نمایند. در سالهای اخیر لزوم توجه دولت به گردشگری جنگ،توانسته است میزان گردشگر را در مناطق جنگی به خصوص خوزستان ، ایلام، کرمانشاه و کردستان افزایش دهد ولی با توجه به شرایط خاص این گردشگران منجر به درآمد زائی برای این مناطق نمی شود و لازم است که مجریان سیاست های گردشگری در این زمینه تلاش نمایند و ضمن معرفی جاذبه های گردشگری دو منطقه شرقی و غربی کشور، استانهای مرزی کشور را مورد توجه قرار دهند تا ضمن معرفی جاذبه های تاریخی و گردشگری این استانها، زمینه شناخت بیشتر آنها برای مردم کشور فراهم گردد

برای مثال استان ایلام که داری مرزی 435 کیلومتری با کشور عراق است دارای جاذبه های تاریخی و طبیعی بسیاری است که خوشبختانه به دلیل اینکه دروازه عتبات عالیات است زائران میلیونی از 15 کشور مسلمان از آن عبور می نمایند. متاسفانه یا خوشبختانه این جمعیت میلیونی به خصوص در ایام اربعین به دلیل رایگان بودن اکثر خدمات درآمد آنچنانی برای مردم به همراه ندارد به همین خاطر لازم است که سفر این زائران در طول سال و نه در یک ایام خاص مورد توجه قرار گیرد. همچنین زائرانی که از کشور عراق به مقصد امکان زیارتی کشور وارد استان می شوند باید ساعات بیشتری در استان بمانند. از قبل ، خبرهایی در مورد ماندگاری یک یا دو روزه آنان در ایلام و گردشگری در استان وجود داشت که عملی نشد.

اما ایلام فقط یک مسیر عبور نیست و با دارا بودن 756 اثر ثبت شده تاریخی می تواند در جذب گردشگر دست بالا را داشته باشد، چهار فصل بودن این استان به همراه سرزمین های کویری و کوهستانی آن که در فاصله کوتاهی از هم قرار گرفته اند می تواند بر این زیبایی بیفزاید...درحالی که برخی کوههای ایلام سفید پوش است می توان در بیایان 50 هزار هکتاری ابوغویر کویر نوردی کرد.

خوشبختانه سازمان میراث فرهنگی در روزهای گذشته با علم به این نکات، پس از سیستان و بلوچستان در اسفند ماه، دومین فم تور(تورآَشنایی) خود را در استان ایلام و کرمانشاه و کردستان را که دارای جاذبه های توریستی فراوانی اند برپا کرد. مناطق این سه استان میزبان دفاتر فعال طبیعت‌گردی کشور، خبرگزاری‌های فعال کشور و کارشناسان فعال طبیعت‌گردی بودند.

خبرنگاران شرکت‌کننده در این تور رسانه در سفر به استان ایلام از تنگه رازیانه، سد سیمره، قلعه میر‌غلام‌شاهی، شهر تاریخی سیمره، قلعه پوراشرف، قلعه بهرام چوبین، پل تاریخی گاومیشان و اقامتگاه بوم‌گردی گاومیشان بازدید کردند.
همچنین بازدید از دریاچه دوقلوی سیاه‌گاو، آبشار ماهوته، اثر تاریخی پشت قلعه آبدانان، چشمه‌های آبگرم، امامزاده ابراهیم(ع)، قلعه کنجان‌چم و غار زینگان و روستاهای هدف گردشگری بخش دیگری از سفر خبرنگاران به این ایلام بود.

پس از این سفر ما شاهد بازتاب مثبت این اتفاق در رسانه های کشور بودیم و استان ایلام و دو استان دیگر در صدر اخبار گردشگری قرار گرفتند. باید از مسولان حوزه میراث فرهنگی استان ایلام و دیگر استانهای میزبان این طرح و البته مسئولان میراث فرهنگی کشور که به خوبی بر مشکلات و ظرفیت های گردشگری اشراف دارند ضمن تشکر دست مریزاد گفت و انتظار داشت که این فم تورها به طور متناوب در استانهای مختلف کشور به خصوص استانهای مرزی اجرا گردد.