اشاره: راهروهای دادگاه خانواده پر از زنانی است که برای گرفتن حکم طلاق و حق حضانت فرزندان خود پله‌ها را بالا و پایین می‌کنند. شاید وجود همین مشکلات است که بسیاری از خانواده‌ها ترجیح می‌دهند موقع عقد بسیاری از حقوق زوجیت را برای دختران خود دریافت کنند. جالب اینجاست که امام خمینی در همین باره، هفت آبان 58 در پاسخ به سوالات تنی چند از بانوان، بر دریافت حق طلاق مشروط تاکید کردند. (1) در این باره، بهمن کشاورز حقوقدان و وکیل دادگستری در گفت‌وگو با سایت جماران می‌گوید: امام بر این باور بود که نداشتن حق طلاق اجحاف در حق زنان است.
امام خمینی(س) در پاسخ به دغدغه‌های بانوان در مورد این‌که چرا زنان حق طلاق ندارند، امکان گرفتن حق طلاق به صورت اشتراطی برای بانوان را مطرح می نمایند. شما این مسئله را چطور ارزیابی می کنید؟
با توجه به اطلاعاتی که من دارم امام رحمة الله علیه بر این باور بودند که خانم‌ها می‌توانند حق طلاق را به صورت مطلق و در قالب شرط ضمن عقد از زوج بگیرند. دادن این حق به این معنا است که زوج به زوجه وکالت می‌دهد تا همان حقی که خود دارد -یعنی می‌تواند در شرایطی هر وقت که بخواهد همسر خود را طلاق دهد - از جانب او با وکالت اعمال کند.
این وکالت باید ضمن عقد باشد؟
بله. این وکالت می‌تواند ضمن عقد لازمی به شکل بلاعزل داده شود. ضمن آن می‌توان به زوجه این حق را داد که در کلیه موارد از طرف زوج نسبت به مسائل مشترک ناشی از زوجیت تصمیم بگیرد.
این حقوق دقیقا چیست؟
این حقوق می‌تواند شامل حق طلاق، حضانت، مهریه و نفقه و مانند این‌ها باشد. همچنان‌که بسیاری از خانم‌ها از این روش استفاده می‌کنند. برای این‌که مشکلی به وجود نیاید باید این مسئله مورد توجه قرار بگیرد که خانم‌ها در این مورد وکالتی را از آقایان دریافت کنند که حتما در دفتر‌خانه اسناد رسمی تنظیم شده باشد. این سند، جدا از سند ازدواج تهیه می‌شود و به امضای طرفین می‌رسد.
خانم مرضیه دباغ از آیت‌الله سعیدی نقل می‌کنند که شما بهتر است موقع ازدواج دختران‌تان، حق طلاق را از داماد دریافت کنید، فکر می‌کنید مهمترین دلیل این کار چیست؟ (اینجا)
بنده از آنچه که منتهی به این اظهار نظر شده است آگاه نیستم، اما گمان می‌کنم که امام این اظهار نظر را به این دلیل انجام داده‌اند که به حقوق زنان تاکید بسیاری داشتند و علت بیان این مطلب نیز همین بوده است زیرا گمان می‌کردند که نداشتن حق طلاق اجحاف در حق زنان است.
در این موارد مهریه هم به زن تعلق می‌گیرد؟
مهریه در هر حالتی به خانم‌ها تعلق می‌گیرد، مگر این‌که خانمی مهریه خود را بذل کند و ببخشد. تفاوتی که وجود دارد این است که اگر متقاضی طلاق، شوهر باشد باید ضمن اجرای صیغه طلاق، تمامی حقوق مالی زوجه را ایفا کند. اما در مواردی که متقاضی طلاق زوجه است این حقوق مشمول مراحل قانونی می‌شود. یعنی حسب مورد باید از طریق دادن درخواست یا اجراییه حقوق زوجه، مطالبه و وصول شود.
(1) برای مطالعه استفتای بانوان و پاسخ امام خمینی درباره حق طلاق زنان کلیک کنید.
