طرح انتقال تونلی آب از البرز به تهران اگر به ضرر محیط زیست باشد جلوی آن را می گیریم

به گزارش خبر آنلاین و به نقل از کارشناس خبر اداره کل روابط عمومی استانداری البرز، «جنگ آینده؛ جنگ آب است»؛ «در جهان حدود یک میلیارد نفر به آب آشامیدنی سالم دسترسی ندارند»؛ «روزانه 50 هزار نفر در جهان بر اثر مصرف آب غیر بهداشتی جان خود را از دست می دهند»؛ «تا سال 2050 میلادی بیش از نیمی از کشور ها در سراسر دنیا در تامین آب آشامیدنی مورد نیاز خود با بحران روبرو خواهند شد»؛ تمام این جمله های هشدار دهنده، بیانگر آن هستند که بحرانی جدی با نام «بحران آب» اتمسفر ایران را در بر گرفته است.
تراکم بالای جمعیت، ضعف در زیرساخت های اساسی، رشد محسوس مهاجرت، گسترش بیابان ها، کاهش منابع آب زیرزمینی و بسیاری عوامل دیگر، کمبود آب و خشکسالی را در استانی مجاور پایتخت تشدید کرده است، از این رو مسئولان با اشراف بر این معضل درصدد برنامه ریزی برای پیشگیری از تبعات کمبود آب و مدیریت منابع موجود هستند.
برای حل هر بحرانی نیاز به یک سری از راهکارها و برنامه ریزی های دقیق است؛ این راه حل ها عبارتنداز: مجموعه ی عملیاتی که به وسیله ی سازمان های دولتی، خصوصی و مردمی در رویارویی با بحران با هدف تقلیل خسارت و ضایعات، عادی سازی شرایط و باز گرداندن به حالت پیش از بحران صورت می گیرد.
با توجه به اینکه آب یکی از زیرساخت های اصلی توسعه ی پایدار در بخش های مختلف اقتصادی و اجتماعی محسوب می شود، تنش و بحران های آبی در کشور نمی تواند تاثیر مخربی بر برنامه ریزی های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی داشته باشد. لذا لازم است مسوولان دولتی، تشکل های مردم نهاد و رسانه های مختلف، برنامه هایی را تدوین کنند که میزان مصرف آب جامعه را به سمت متعادل هدایت کند.
«خسرو ارتقائی » معاون امور عمرانی استاندار روزدوشنبه 12 اردیبهشت که به منظور ارایه ی گزارشی درخصوص آخرین وضعیت آب در نشست خبری و تخصصی حضور یافت، با بیان اینکه در شرایط بحران آبی قرار داریم، خشک شدن تالاب ها، کاهش سطح سفره های زیرزمینی و کاهش روان آب رودخانه ها را از مهم ترین نمودهای شرایط بحرانی وضعیت آب در کشور عنوان کرد.
معاون استاندار با بیان اینکه ایران در منطقه خشک و نیمه خشک قرار گرفته است، اظهار داشت: طی 10 سال گذشته متوسط بارش ها کاهش یافته و کشور با مسائل بسیار جدی در منابع آب روبرو است.
به گفته وی در شورای عالی آب که با حضور معاون رییس جمهوری برگزار شد، مشکلات آب به وی منعکس شد. این وضعیت در استانی همچون البرز در شرایطی قرار دارد که باید برای آن در شورای عالی آب کشور تصمیمات عاجلی اتخاذ شود.

معاون استاندار در این نشست بیان کرد: در این راستا مدیریت مصرف از اهمیت قابل ملاحظه ای برخوردار است و آنچه که مهم است به لحاظ فرهنگی باید به این شناخت برسیم که منابع آبی محدود است.
وی یکی دیگر از چالش های استان در بخش آب را پایین بودن بهره وری آب و عدم وجود الگوی مصرف بهینه آب در بخشها مختلف مصرف عنوان کرد و گفت: تاکنون کمتر از ۱۰ درصد سطح زیر کشت از سامانه های نوین آبیاری استفاده می کنند.
ارتقایی به بیلان منفی سالانه استان نیز اشاره کرد و افزود: بیلان منفی سالانه استان ۶۸۰۴ میلیون متر مکعب بوده که معادل با ۹ درصد پتانسیل تجدید منابع آب زیر زمینی استان است.
معاون استاندار گفت: در صورت عدم تغییر روندهای فعلی در الگو و میزان مصارف آبی استان این میزان رو به افزایش خواهد بود.

ارتقائی افزود: کل کسری مخزن ذخایر آب های زیر زمینی در محدوده استان البرز معادل ۱۰۹۴ میلیون متر مکعب مقدار تجمعی بیلان منفی در ۱۶ سال گذشته است؛ در حال حاضر میزان مصارف آب استان در بخش کشاورزی ۸۸۳.۳ با ۷۵ درصد و صنعت با ۳۶ با ۳ درصد و شرب با ۲۶۱ یعنی ۲۲ درصد است و این در حالی است که افزایش جمعیت و شهر نشینی کمبود شدید آب شرب استان را تشدید می کند.

وی با اشاره به اینکه افزایش حق آبه استان البرز در دستور کار قرار گرفته افزود: چندین بار این موضوع مطرح شده و تدابیری در این خصوص اندیشیده شده و مدیریت این امر با وزارت نیرو است.
این مسئول با بیان اینکه میزان کسری منابع آب البرز در افق 1420 بیش از 300 میلیون متر مکعب برآورد شده، ادامه داد: درصدد اتخاذ تدابیری ویژه در این رابطه هستیم.

ارتقایی به موضوع انتقال تونلی آب به تهران نیز اشاره کرد و گفت: در گذشته برای جایگزینی خط انتقال قدیمی آب به تهران، طرح انتقال از طریق تونل مطرح شد که 20 کیلومتر از سد تا بیلقان ممکن است مشکلات زیست محیطی ایجاد کند و بر اساس درخواست استان مطالعات این طرح بازنگری می شود.
ارتقایی افزود: این اطمینان باید برای البرز حاصل شود که تاثیر منفی بر حقه آبه دشت کرج و محیط زیست نخواهد داشت چراکه تنها در این صورت طرح اجرایی می شود.

ارتقائی بر این باور است که رسانه ی ملی و اصحاب رسانه در بحث بحران تاثیر به سزایی درترویج فرهنگ صحیح مصرف آب دارد. چرا که در استان البرز سرانه مصرف آب شرب برای هر نفر در مرز 500 متر مکعب است که این میزان حدود 5 برابر بیشتر از سرانه استاندارد است.
آموزش صحیح استفاده از آب در زمینه های مختلف یکی از راهکارهایی بود که ارتقائی معاون استاندار، از آن به عنوان طرحی برای صرفه جویی یاد کرد و تصریح کرد: این آموزش نباید تنها مختص مردم عادی باشد بلکه در کنار عامه ی مردم، مدیران نیز باید از این آموزش بهره مند شوند.

«بهزاد پارسا»، مدیر عامل شرکت آب منطقه ای استان البرز نیز در این نشست درباره ی احتمال بروز بحران آب برای مدت طولانی در کشور گفت: با توجه به اقلیم جغرافیایی کشور و تنوع بارشی آن می توان پیش بینی کرد که در آینده مشکل آب در بیشتر مناطق ایران دیده می شود.
وی گفت: تاکنون میزان بارندگی در استان 408 میلی متر بوده است. وی افزود: هر چند امسال بارندگی های قابل توجه بوده ولی نسبت به سال گذشته 6 و نیم درصد کاهش بارندگی داشتیم.

پارسا تصریح کرد: میانگین بارندگی در کشور بین 240 میلی متر بوده اما اکنون به 220 الی 230 میلی متر کاهش پیدا کرده و در استان البرز سرانه آبی برای هر نفر در مرز 500 متر مکعب است.

پارسا گفت: بخشی از سهم حق آبه استان به دلیل نداشتن امکانات تصفیه و زیرساخت های این امر قابل استفاده نبوده است.
وی گفت: با اقداماتی که صورت گرفت اکنون از 55 میلیون متر مکعب سهم حق آبه البرز به طور کامل بهره برداری می شود.
وی با بیان اینکه در سفر رییس جمهوری 5 میلیون متر مکعب نیز اختصاص پیدا کرد و در شرایط فعلی که زیرساخت ها فراهم شده و استفاده از پساب تهران نیز در دستور کار است و 180 میلیون متر مکعب بازگشت پساب دنبال می شود که با 30 میلیون متر مکعب موافقت شده است.
پارسا افزود: درصدد بازگشت پساب و استفاده آن در بخش کشاورزی و صنعت هستیم و سهم حق آبه استان از سدها و منابع زیرزمینی به بخش شرب اختصاص داده می شود.
یکی از طرح هایی که کارشناسان امروز از جمله مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان البر از آن به عنوان راه حلی برای جلوگیری از بحران آب نام می برند بحث استفاده از آب مجازی است. طبق آمار منتشره بیشتر از 80 درصد آب کشور در بخش کشاورزی مصرف می شود و این مقدار آب در کشت هر محصول متفاوت است؛ با اجرایی شدن طرح آب مجازی می توان محصولاتی که دارای بالاترین میزان مصرف آب هستند از کشت یا تولید کنار گذاشته یا خارج از کشور تهیه شوند.
«حامد فرضی» مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز نیز در این نشست به مشکلات منابع آبی اشاره کرد و افزود: شرایط در استان البرز از حیث تامین منابع آبی بسیار حساس است و این امر مساعدت و همراهی تک تک آحاد مردم را می طلبد.
وی افزود: تعدد آبراهه های در مناطق کوهستانی که معضلات عمده در البرز که طی دو سال اخیر بحث کنترل دام در البرز بوده است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز ادامخ داد : در این رابطه اقدامات بسیار خوبی صورت گرفته و سعی شده تعداد دام با پوشش مراتعع استان همخوانی داشته باشد.
فرضی انجام پروژه های آبخیزداری را بهترین و ارزان ترین راه برای پیشگیری از سیل و حوادث این چنینی دانست و گفت: این اقدامات باید در زمان مشخصی دنبال و اجرایی شود از این رو از مسئولان مربوط به این بخش انتظار می رود که در این رابطه همچنان همراهی لازم را با منابع طبیعی و آبخیزداری استان داشته باشند.
یکی از دلایل اصلی کمبود آب در استان افزایش بی رویه ی جمعیت در یک سده ی اخیر است؛ بی شک افزایش جمعیت در استان در یک سده ی گذشته تاثیر فراوانی در مصرف آب داشته است و این امر در کنار خشکسالی یکی از عوامل موثر بر تنش بی آبی است.
هر چند تنها افزایش جمعیت نیست که نقش مهمی در شیوع بحران آب در استان و کشور دارد؛ با وجود این امر به گفته فرضی مدیرکل منابع طبیعی و آبخیز داری خشکسالی های پی در پی نیز در بروز این بحران بی تاثیر نبوده اند.
وی با بیان اینکه از حوزه آبخیز اصلی استان شرایط فرسایش خاک بشدت بحرانی است، افزود: با حدو13.5 تن فرسایش خاک در هکتار در بالادست حوزه های آبخیز البرز و در جنوب استان با پدیدهه ریزگرد مواجه هستیم.
معاون بهره‌ برداری شرکت آب و فاضلاب استان البرز نیز در این زمینه گفت: میزان نیترات آب در برخی مناطق در معرض خطر جدی است که برای رفع آن پروژه‌های ویژه‌ای در نظر گرفته شده ولی در مجموع نیترات آب های زیرزمینی کرج استاندارد است.
صالحی در ادامه با تاکید بر لزوم ساخت تصفیه‌خانه‌های محلی خاطرنشان کرد: قراردادی با شهرداری در این زمینه منعقد شده است تا با ساخت این تصفیه‌خانه‌ها، آبیاری فضای سبز از آب‌های زیرزمینی به پایان برسد.
این مسئول با بیان اینکه 80 درصد از آب شرب استان البرز به وسیله منابع زیرزمینی تامین می‌شود گفت: متاسفانه این منابع در استان رو به زوال گذاشته است.
وی آماری از افت سطح آب‌های زیرزمینی و کاهشی دبی چاه‌های استان ارائه کرد و افزود: در گذشته نه چندان دور آب شرب استان به وسیله 280 حلقه چاه که مجموعا ظرفیتی معادل 9 مترمکعب در ثانیه ایجاد می‌کرد تامین می‌شد اما در حال حاضر این ظرفیت علی رغم افزایش چاه‌های استان به 380 حلقه به هفت مترمکعب در ثانیه کاهش یافته است.