طبق آمار حدود ۵۰۰ مدرسه در استان البرز نیازمند مقاوم سازی و نوسازی است، نا ایمن بودن حدود ۳۵ درصد از فضاهای آموزشی البرز در وضعیتی که این استان روی ۴۰۰ کیلومتر گسل زلزله قرار دارد ، تهدیدی جدی به شمار می رود.
با این وجود تلاش برای نوسازی و مقاوم سازی مدارس فرسوده استان البرز به یکی از دغدغه های مسوولان آموزشی و اجرایی استان تبدیل شده و در این شرایط اقتصادی آنچه می تواند گره گشایی این مشکل اساسی به شمار رود تامین کلاس های جدید با کمک خیرین و مردم و حمایت دولت است .
آذرماه سال ۹۶ زلزله ۵.۲ ریشتری در جنوب شرقی استان البرز در واقع هشداری برای مردم و مسوولان بود ، حادثه ای که اگر تلفات جانی نداشت اما شماری در جریان آن مصدوم شدند و بخشی از مدارس فرسوده البرز دچار خسارت شد.
این زلزله ناشی از حرکت یکی از گسل های جنوب البرز و تهران بود که اگر به تحریک دیگر گسل ها می انجامید عمق فاجعه بالا می رفت .
به هر حال امروزه یکی از مکان هایی که باید به مقاوم سازی و ایمن سازی آن اهتمام داشت ساختمان های مدارس است چراکه بخشی از جمعیت هر استان و شهر در این مکان ها استقرار داشته و به امر فراگیری مشغول است .
با این اوصاف اولیاء دانش آموزان و مسوولان آموزشی استان البرز با دغدغه جدی به نام فرسودگی مدارس مواجه بوده و انتظار می رود هر چه سریع تر مشکل نا ایمنی مدارس برطرف شود.
با این وجود در کنار موضوع ایمنی مدارس ، آموزش های امداد ونجات و خود مراقبتی در زمان وقوع حوادث توسط دستگاه های اجرایی در مدارس استان البرز به عنوان یک راهکار پیشگیرانه در اولویت قرار گرفته است.
ایمنی مدارس جدی گرفته شود
عضو سازمان نظام مهندسی ساختمان استان البرز می گوید: قرار گرفتن استان البرز بر روی گسل زلزله و احتمال بروز حوادث طبیعی ضرورت آمادگی در برابر این حوادث را دوچندان می کند.
محمد علی حیدری خاطرنشان کرد: هرسال آذر ماه شاهد تمرین زلزله یا آموزش حوادث طبیعی با هدف توان سنجی و افزایش آمادگی جامعه هدف درمدارس هستیم که خطربالا و آثار و تبعات ز زلزله ضرورت ارتقای آمادگی مردم برای مواجه شدن بیشتر احساس می شود.
این کارشناس گفت : مدارس افزون مکان ایمن برای فراگیری علم و دانش به شمار می رود امروزه به عنوان پایگاه ایمن برای زمان وقوع حوادثی مانند زلزله از آنها استفاده می شود.
وی با اشاره به اینکه مدارس ایمن در محله ها به پایگاه های مدیریت بحران تبدیل شده اند، یادآورشد: دراین رویکرد جدید علاوه بر ارایه آموزش های لازم به دانش آموزان مطابق با روال قبل، تمهیداتی اندیشیده شده که سطح آگاهی و آمادگی ساکنان محله های مجاور مدارس ایمن نیز ارتقا یابد و از ظرفیت مدارس به عنوان پایگاه پیشگیری و مدیریت بحران محدوده مجاور مدرسه استفاده شود.
حیدری ادامه داد: برقراری تعامل با ساکنان محله و مشارکت دادن آنها در شناسایی و تهیه نقشه خطر محل زندگی، ارایه آموزش های لازم به مردم و دانش آموزان از دیگر مزایای مدارس ایمن به عنوان پایگاه مدیریت بحران است.
وی اضافه کرد: برای اطمینان ازایمنی ساختمان مدرسه که به عنوان پایگاه مدیریت بحران محله در برابر زلزله معرفی شده لازم است امکان استفاده بهینه از آنها قبل و بعد از بحران فراهم شود.
عضو سازمان نظام مهندسی ساختمان استان البرز تصریح کرد: باید با تهیه نقشه شناسایی مدرسه، مسیرهای فرار درشرایط اضطراری همراه با محل کلاس های هرطبقه، راه پله ها، راهروها و مکان هایی مانند آزمایشگاه، کتابخانه مشخص شوند.
حیدری با اشاره به اینکه این نقشه ها باید برای همه ساده و قابل فهم باشند و نقشه ساختمان مدرسه باید درهر یک از کلاس ها و محل های قابل رویت نصب شود، افزود: با توجه به اینکه فضای مدرسه به عنوان پایگاه مدیریت بحران محلی مورد استفاده قرار می گیرد زمان بحران نیز پذیرای تعداد زیادی از ساکنان محل است.
این کارشناس بیان داشت: باید تعداد مناسب سرویس بهداشتی در مدارس به ویژه در فضای حیاط ، پیش بینی شود و در صورت محدودیت فضا می توان با اجرای شبکه فاضلاب در بخشی از حیاط مدرسه و با نصب سرویس های بهداشتی پیش ساخته و پوشاندن آن با صفحات فلزی، تسهیلات لازم را برای زمان بحران ایجاد کرد.
وی نقاط خطرناک محله را شامل معابر باریک، ساختمان های فرسوده، نمای خطرناک، اشیای معلق نظیر بیلبورد، کولر، تراس های بیرون ساختمان، کابل های بهم ریخته برق، پمپ بنزین یا انبار مواد خطرناک، دیوارهای ترک خورده به خصوص آنهایی که علمک گاز روی آنها نصب شده، موانع موجود در مسیرهای تردد از جمله درخت، تیر برق، ماشین های پارک شده، دپوی آجر یا مصالح، کانال آب دانست.
حیدری ادامه داد: پس از تهیه نقشه شناسایی محل و انجام اصلاحات فنی و گرافیکی، این نقشه به تعداد لازم چاپ و همراه با توصیه های ایمنی مرتبط در اختیار تمامی ساکنان محل قرار داده شود.
فرهنگ سازی ایمنی در مدارس
رییس سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی کرج نیز دراین خصوص اظهارداشت: طبق تفاهم نامه منعقد شده با اداره کل آموزش و پرورش البرز، ماهانه دانش آموزان ۶۰ مدرسه در کرج آموزش ایمنی می بینند.
محمد یساولی با اشاره به اینکه یکی ازوظایف سازمان آتش نشانی در شهرداری ها ارائه خدمات آموزش ایمنی در مدارس تشکیل می دهد،خاطرنشان کرد: این موضوع مهم درشهرداری های استان که شامل شهرداری طالقان، گرمدره، محمدشهر، اشتهارد، شهرجدید هشتگرد، هشتگرد، نظرآباد، کوهسار، چهارباغ و فردیس می شود نیز دردستور کاری قراردارد.
وی بیان داشت: در حوزه شهرداری کرج امسال تا کنون فعالیت های آموزشی تئوری وعملی به دانش آموزان و مربیان در ۳۲۵ مدرسه آغاز و۳۵ هزار و ۸۰۰ نفر تحت پوشش دوره های آموزشی ایمنی در مدارس قرار گرفتند.
یساولی تصریح کرد: در سال تحصیلی گذشته به دانش آموزان و مربیان ۵۸۹ مدرسه خدمات آموزشی ایمنی ارائه شد.
رییس سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی کرج آموزش های عمومی را یکی از مهم ترین راهبردهای سازمان آتش نشانی دانست و اضافه کرد: افرادی که این شغل را انتخاب می کنند به یک شناخت نسبی از ماهیت آن رسیده اند و با آموزش ها و تجربه ای که به دست می آورند، آماده هر نوع از خودگذشتگی می شوند.
یساولی حفاظت ازسلامت افراد، جلوگیری از آسیب به اموال و حفاظت از محیط زیست را از اهداف اصلی فعالیت کاری آتش نشانان ذکر کرد.
وی حضورماموران آتشنشانی در مدارس کرج را در راستای آشنایی دانش‌آموزان با تلاش‌های این قشر ایثارگر در جامعه و همچنین ارتقاء دانش ایمنی شهروندان عنوان کرد.
رییس سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی کرج ادامه داد: شکی دراین نیست که آموزش دانش آموزان درمقاطع مختلف تحصیلی در زمینه نحوه مواجهه با بلایای طبیعی و حوادث ناگهانی درافزایش سطح ایمنی و پیشگیری از رخدادها موثر است.
وی گفت: آموزش نکات ایمنی به شهروندان به خصوص در مدارس زمینه گسترش رشد و آگاهی در بین شهروندان و دانش آموزان را به همراه دارد و از وقوع حوادث و گسترش خسارات ناشی از حریق نیز جلوگیری می کند.
یساولی یادآورشد: دراین دوره های آموزشی دانش آموزان با شغل آتش نشانی و موارد ایمنی در منزل و مدرسه ، شناخت لوازم خطرناک ، شماره تلفن ۱۲۵ آتش نشانی و غیره آشنا می شوند.
وی نحوه استفاده از کپسول های آتشنشانی و انواع خاموش کننده ها در برابر خطرات احتمالی از قبیل آتش سوزی و گاز گرفتگی را از دیگر آموزش های عنوان کرد که دانش آموزان و مربیان در مدارس آن را فرا می گیرند.
یساولی اضافه کرد: دانش آموزان با آموزش های لازم می توانند آمادگی بهتری در مواجهه با حوادث در مدرسه، مسیر و منزل داشته باشند.
آموزش محوری ایمنی درمدارس
مدیرآموزش و پرورش ناحیه چهار کرج گفت: ایران یکی از خطرپذ یرترین کشورها به لحاظ قرارگیری درمعرض مخاطرات طبیعی به شمار می رود به طوری که می توان گفت از ۴۳ مخاطره طبیعی جهان در حدود ۳۲ مورد در ایران رخ می‌دهد.
مراد مالمیراظهارداشت: وقوع حوادث متعدد در سال های اخیر درکشوراز جمله زمین لرزه و سیل و طوفان شاهد این مدعاست و از طرفی رعایت نکردن استانداردهای لازم در اجرای پروژه های مختلف درسطح کشور از خرد تا کلان باعث افزایش سطح آسیب پذیری در برابر این گونه حوادث شده است.
وی خاطرنشان کرد: یکی از حوادث که معمولا خسارات زیاد جانی و مالی به کشور وارد می کند زلزله است که دراین راستا اگر بتوانیم با آموزش برای گروههای مختلف مردم را برای مقابله آماده کنیم می توانیم خسارتها را کاهش دهیم.
مالمیر تصریح کرد: برگزاری مانورهای زلزله و ایمنی در مدارس از کارهایی است که برای آموزش دانش آموزان مقاطع مختلف تحصیلی پیش بینی شده و همه ساله در آذر ماه و روز مقابله با حوادث و بلایای طبیعی در مدارس کشور و استان برگزار می شود.
وی بیان داشت: به طور معمول کودکان و دانش آموزان در حوادث آسیب پذیر تر هستند و اگر بتوانیم آنها را توانمند کنیم از خسارات کم خواهد شد.
مالمیرادامه داد: برنامه ریزی و مدیرت بحران در حوادثی مانند زلزله اهمیت زیادی دارد و مدیران باید در کنار آموزش نیروهای خود نسبت به تجهیز امکانات مناسب برای کمک رسانی و امداد هم مبادرت کنند.
وی یادآورشد: از سال ۹۴ با شعار " مدارس ایمن- جامعه تاب آور" و برگزاری مانورهای تخصصی تلاش می شود تا مدارس در برابر زلزله ایمن شوند و دانش آموزان راهکارهای پناه گیری، خروج اضطراری از محل حادثه و کمک به دیگران را تا رسیدن نیروهای امدادی فرا بگیرند.
مدیرآموزش و پرورش ناحیه ۴ کرج افزود: در مدرسه ایمن دو فعالیت را آموزش می دهیم که شامل نحوه پناهگیری درست و غلط و خروج اضطراری است و چون قرار نیست همه در زمان زلزله از محل حادثه خارج شوند و یک عده باید در محل بتوانند پناه بگیرند این آموزشها ضروری است.
وی گفت : دانش آموزان باید آموزش ببینند که اگر در طبقات دوم و سوم ساختمان بودند زمان طلایی از دست نرود و آن را بشناسند و مقاومت کنند تا نیروهای امدادی به محل برسند و در این زمینه آموزش های خود نجاتی و خود امدادی بسیار اهمیت دارد.
مالمیرعنوان کرد: مدرسه ایمن و جامعه تاب آور باید در کشور نهادینه شود تا کمتر خسارت ببینیم و تحقق جامعه تاب آور نیازمند اجرای آموزش های فراگیر در سطح جامعه بویژه مدارس است.
آموزش تخصصی ایمنی درمدارس
مدیر سازمان دانش آموزی اداره کل آموزش و پرورش البرزگفت: در راستای بیست و یکمین دوره مانور سراسری ایمنی و زلزله دانش آموزان ۳۰ مدرسه این استان آموزش تخصصی ایمنی دیدند.
محسن صادقیان هدف از برگزاری این دوره را نهادینه کردن فرهنگ ایمنی دربین دانش آموزان ، اولیا ومربیان عنوان کرد.
وی با اشاره به اینکه فردا زنگ مانور سراسری ایمنی و زلزله در مدارس البرز نواخته می شود، تصریح کرد: در این دوره با حضور نیروهای امدای استان، دانش آموزان با رفتارآگاهانه، حفظ آرامش درهنگام بروز حوادث غیر مترقبه به ویژه زلزله و بلایای طبیعی در زمان وقوع زلزله به دانش آموزان و مقابله با حوادث احتمالی بعد از آن آشنا شدند.
وی خاطرنشان کرد: دانش آموزان این مدارس نحوه پناهگیری و خروج اضطراری را نیز تمرین کردند.
صادقیان با بیان اینکه شعارامسال مانورایمنی وزلزله در مدارس را " مدرسه ایمن و تاب آورمی باشد، اضافه کرد: دانش آموزان ۲۰ مدرسه در کرج و ۱۰ مدرسه در شهرستان های استان مروج فرهنگ ایمنی در خانه و مدرسه شدند.
وی ادامه داد: گسترش این آموزش ها به دانش آموزان موجب انتقال پیام های آموزشی به خانواده ها، کاهش تلفات وخسارات ناشی از زلزله، ارتقای فرهنگ ایمنی و مقاوم سازی، ایجاد آمادگی برای انجام واکنش های سریع و صحیح در مقابل زلزله، ایجاد ارتقای مهارت های فردی و جمعی دانش آموزان می شود.
مدیر سازمان دانش آموزی اداره کل آموزش و پرورش البرز یادآورشد:آموزش های فراگیر خدمات امدادی برای مقابله با حوادث در مدرسه ضروری است.
صادقیان گفت: دراین دوره آرامش، پناه گیری مناسب و خروج صحیح در زمان بحران را با حضور کارشناسان و مسئولان اورژانس ۱۱۵، نیروی انتظامی، آتش نشانی، مدیریت بحران و هلال احمرفرا گرفتند.
آموزش روزهای سخت
معاون تربیت بدنی و سلامت اداره کل آموزش و پرورش البرزهم گفت: برای ارتقاء ضریب سلامتی دانش آموزان برنامه های آموزشی مختلفی در حال اجراست که یکی ازاین برنامه ها را آموزش طرح ملی دادرس در مدارس استان تشکیل می دهد.
فرشید علیزاده خاطرنشان کرد: طرح ملی دادرس با هدف آماده کردن دانش آموزان برای روزهای سخت در مداس این استان در حال اجراست.
وی بیان داشت: این طرح که در مدارس به نام آمادگی دانش آموزان برای روز های سخت شهرت دارد با هدف آموزش نکات آموزشی و مهارتی در زمینه امداد و نجات اولیه به دانش آموزان انجام می شود.
طرح دادرس با مشارکت سازمان جوانان هلال احمر با آموزش و پرورش در مدارس البرز اجرا می شود.
علیزاده با اشاره به ضرورت یادگیری دوره های اولیه امدا و نجات برای همه افراد جامعه یاد آورشد: طرح دادرس را در مدارس اجرا می کنیم تا دانش آموزان از مهارت لازم برای روزهای سخت و بحرانی آماده شوند.
وی ادامه داد: دانش آموزان دراین طرح درزمینه پناه گیری، خروج اضطراری، اسکان موقت، کمک های اولیه، اطفاء حریق و چگونگی حفظ خونسردی در زمان بروز حوادث آموزش می بینند.
ایمن سازی مدارس
مدیرکل نوسازی و تجهیز مدارس البرزاعلام کرد: برای تامین ایمنی دانش آموزان و فرهنگیان ۵۰۰ مدرسه این استان نیاز به تخریب و مقاوم سازی دارد.
محمد دلاوریان اظهارداشت: ۱۵۰ مدرسه این استان باید تخریب و بازسازی و ۳۵۰ مدرسه نیز مقاوم سازی شود.
مدیرکل نوسازی و تجهیز مدارس البرز بیان داشت: برای بازسازی و مقاوم سازی این مدارس در البرز نیاز به تامین عتبارات ملی و استانی داریم.
وی با اشاره به اینکه طرح ایمن سازی مدارس از سال ۱۳۹۰در البرزآغاز شده وهمچنان ادامه دارد، خاطرنشان کرد: تا کنون ۱۱۷ مدرسه که معادل یک هزار و ۱۷۰ مدرسه می شود دراستان بازسازی و مقاوم سازی شده است.
دلاوریان یادآورشد: دراستان البرز ۱۷ هزار و ۵۰۰ کلاس درس وجود دارد که باید به محلی امن برای فعالان سنگر تعلیم و تربیت تبدیل شوند.
مدیرکل نوسازی و تجهیزمدارس البرز ادامه داد: ۳۵ درصد فضاهای آموزشی این استان فرسوده است که برای ایمن سازی آن نیاز به مشارکت خیرین نیک اندیش در کنار تخصیص اعتبارات دولتی داریم.
دلاوریان تاکید کرد: ۱۵۰ مدرسه درالبرز در اولویت ایمن سازی قرار گرفته است.
کاهش خسارت ها با آموزش
مدیرعامل جمعیت هلال احمر البرز گفت: باتوجه به موقعیت جغرافیایی کشور واستمراروقوع بلایای طبیعی از جمله زلزله، فراگیری دوره های امداد و نجات در جامعه باید به یک ضرورت تبدیل شود.
ناصر چرخسازافزود: هرساله در مدارس استان شاهد برگزاری مانور زلزله با شعار ' مدرسه ایمن - جامعه تاب آور ' هستیم که در این برنامه نمادین به دانش آموزان یا سایر اقشار یادآوری می کند برای کاهش خسارت های ناشی از بلایای طبیعی و حوادث غیر مترقبه باید به دوره های امداد و نجات در جامعه اهمیت داده شود.
وی اظهار داشت: جمعیت هلال احمر به عنوان سکان دار این مسئولیت خطیر از توانمندی و زیرساخت های مناسب برای برگزاری دوره های آموزشی امداد و نجات از جمله در استان البرز برخوردار است.
وی با اشاره به همکاری تنگاتنگ جمعیت هلال احمر البرز با آموزش و پرورش خاطر نشان شد: مهمترین پیام برگزاری مانورهای زلزله و ایمنی در مدارس را انتقال نکات آموزشی - امدادی و همچنین آموزش این مهارت مهم در خانواده ها را تشکیل می دهد.
مدیر عامل جمعیت هلال احمر البرز گفت: گسترش مهارت های امداد و نجات در بین افراد جامعه موجب می شود تا افراد در هنگام بروز حوادث در کنار حفظ آرامش فردی امکان کمک به مصدومان را نیز داشته باشد.
چرخساز از دانش آموزان در مدارس بعنوان مهمترین گروه های هدف آموزشی در جامعه یاد کرد و یادآور شد: با برگزاری دوره های آموزشی در بخش امداد و نجات به دانش آموزان در واقع اولین گام برای اطلاع رسانی به خانواده در موضوع مهم و حیاتی امداد و نجات در جامعه تقویت می شود.
به گفته وی، طرح دادرس یکی از طرح های مهم آموزشی - مهارتی ویژه دانش آموزان است که با مشارکت آموزش و پرورش و جمعیت هلال احمر در مدارس کشور از جمله البرز برگزار می شود.
وی در ادامه به کسب رتبه دانش آموزان البرزی در طرح ملی دادرس در کشور پرداخت و بیان کرد: در سال تحصیلی گذشته دانش آموزان ۵۰ مدرسه استان موفق به گذراندن دوره های آموزشی آن شدند.
وی تاکید کرد: مردم البرز باید درفراگیری دوره های امدا و نجات نسبت به دلیل شرایط ویژه استان از نظر جغرافیایی ، بافت و زیرساخت های شهری نسبت به سایر مناطق کشور پیشرو باشند
برگزاری مانورآمادگی
مدیر کل آموزش و پرورش البرز گفت: هرساله مانورآمادگی در برابر زلزله با " شعار مدرسه ایمن و جامعه تاب آور" در مدارس این استان برگزارمی شود.
سالار قاسمی یادآورشد: در این مانوردانش آموزان آموخته های خود در مورد ایمنی در برابر زلزله را به نمایش می گذارند.
وی تصریح کرد: در این مانور نیروهای امدادی جمعیت هلال احمر، اورژانس و آتش نشانی با مشارکت دانش آموزان اقدام به خدمات رسانی به مصدومان در این حادثه طبیعی می کنند. دانش آموزان در این مانورپناهگیری، تخلیه و امداد و نجات و اسکان اضطراری را به کار می گیرند.
قاسمی خاطرنشان کرد: با ارائه آموزش های لازم و افزایش دانش مدیریت بحران در جامعه و مردم باید آمادگی مقابله با حوادث طبیعی از جمله زلزله را در بین دانش آموزان و خانوده ها بالا ببریم.
وی اضافه کرد: ارائه آموزش در مواجه با حوادث غیرمترقبه کاهش تلفات را در پی دارد به همین منظور فراگیری امداد و نجات در مدارس مورد توجه قرار گرفته است.
مدیرکل آموزش و پرورش البرزادامه داد: آمادگی دانش آموزان، آموزش، مهارت افزایی، کار تیمی و برگزاری مانور ها در سطح مدارس بسیار مهم است، زیرا دانش آموزان جمعیت زیادی از جامعه را تشکیل می دهند.
وی بیان داشت : دانش آموزان در این مانور پناه گیری در محل امن خارج از مدرسه، خروج اضطراری، اطفاء حریق، نصب چادر، انتقال مصدومان را فرا می گیرند.
قاسمی اضافه کرد: شعار مدرسه ایمن و جامعه تاب آور باید در جامعه نهادینه شود تا کمتر خسارت ببینیم و تحقق آن نیازمند اجرای آموزش های فراگیر در جامعه و مدارس است.
وی در ادامه به ضرورت تامین امنیت دانش آموزان پرداخت و افزود: تامین امنیت دانش آموزان تحت هر شرایطی اولویت این اداره کل است.
قاسمی تصریح کرد: نداشتن استاندارد ایمنی از سوی آتش نشانی به معنای ناایمن بودن ۱۰۰ درصد مدرسه نیست بلکه اغلب مدارس با نصب سیستم اعلام و اطفای حریق می توانند گواهینامه استاندارد در این زمینه دریافت کنند.
وی اظهار داشت: تمام مدارس نوساز در این استان با رعایت آئین نامه ۲۸۰۰ از آخرین استاندارد های ایمنی برخوردارند.
مدیرکل آموزش و پرورش البرز گفت: یک سوم مدارس این استان فاقد مقاومت ساختمانی لازم بوده و نیازمند مقاوم سازی و بازسازی است.
وی یادآورشد: مقاوم سازی و نوسازی مدارس طبق برنامه ریزی در حال انجام است.
قاسمی ادامه داد: اکنون ۵۰۰ هزار دانش آموز در ۱۶ هزار کلاس درس در یک هزار و ۳۶۵ ساختمان آموزشی دولتی و غیر دولتی در استان البرز تحصیل می کنند که هر ساله در قالب پروژه مهر می کوشیم ضریب ایمنی و سلامت دانش آموزان را در قبل از شروع سال تحصیلی جدید بالا ببریم که این مهم در طول سال تحصیلی در اولویت کاری مدارس قرار دارد.
استان البرز ۵۰۰ هزار دانش آموز و ۲۵ هزار فرهنگی دارد.
