مقطع تحصیلی ابتدایی ، دوره ای است که بهترین مقطع برای آموزش و فراگیری مهارت های اساسی پایه سواد تلقی می شود.
در این مقطع فرایند های آموزشی و تربیتی توسط معلم به فراگیران انتقال داده می شود بنابراین طبیعی است که معلمان دوره ابتدایی هم به جهت دانش و هم به لحاظ مهارت های فنی و دانش تخصصی منطبق با مهارت های حرفه ای و شغلی باید از توانمندی بالایی برخوردار باشند.
امروزه نظام آموزشی کارآمد محسوب می شود که معلمان آن بتوانند محتوای آموزشی کتاب های درسی را به ابزاری برای مهارت آموزی دانش آموزان تبدیل کنند.
سند تحول بنیادین آموزش و پرورش به عنوان بالاترین و بزرگترین مرجع نظام آموزش و پرورش رسمی کشور به منظور تربیت نسلی مومن ، خداباور، متفکر ، خلاق ، نو اندیش، کار آمد و متعهد به هنجارهای اخلاقی جامعه است که در آن به جایگاه دوره ابتدایی توجه خاصی شده است.
دوران تحصیلی ابتدایی ، مهمترین مرحله در راستای شکل گیری شخصیت دانش آموزان است و به همین دلیل است که شالوده شخصیت آینده دانش آموز به لحاظ تربیتی و آموزشی در آن شکل می گیرد.
آموزش نیروی انسانی و توانمند سازی معلمان از اهمیت ویژه ای برخوردار است و باید به گونه ای برنامه ریزی شود که تمامی معلمان سطحی از آموزش را طی کنند.
انسداد مبادی بیسوادی و جذب کودکان بازمانده و تارک از تحصیل اولویت دوره ابتدایی است به گونه ای که اگر مبادی ورودی بیسوادی مسدود شود در آینده بی سواد نخواهیم داشت.
براین اساس در آستانه سال تحصیلی ۹۹-۹۸ ، میزگردی با حضور کارشناسان این حوزه مهم با عنوان مقطع ابتدایی مهمترین پایه تحصیلی در مرکز ایرنا استان البرز برگزار شد.
البرز و جمعیت ۲۶۰ هزارنفری دانش آموز ابتدایی آن
سرپرست معاونت اداره کل آموزش و پرورش البرز اعلام کرد: دانش آموزان ابتدایی این استان در سال تحصیلی جدید در یک هزار و ۲۵ مدرسه سارماندهی می شوند.
محرمعلی الهویی بیان داشت: برای دانش آموزان البرز۹ هزار ۱۶۰ کلاس درس در حال آماده سازی است.
وی یادآورشد: دانش آموزان دوره ابتدایی در ۶۲۲ مدرسه دولتی و ۴۰۳ مدرسه غیر دولتی در سال تحصیلی ۹۹-۹۸ مشغول تحصیل می شوند.
الهویی با اشاره به اینکه ۲۱۵ هزار دانش آموز در مدارس دولتی و ۶ هزار و ۵۸۱ دانش آموز در مدارس غیر دولتی سازماندهی می شوند.، در مدارس البرز بیش از ۱۵ هزار دانش آموز اتباع خارجی که بیشتر افاغنه هستند نیز تحصیل می کنند.
وی خاطرنشان کرد: تراکم جمعیت دانش آموزی در کلاس های البرز به دلیل کمبود فضای آموزشی از تراکم بالایی برخوردار است.
الهویی تصریح کرد: در اول مهرماه همه کلاس های درس البرز معلم دارند و در این استان کلاس بدون معلم همانند سال های تحصیلی گذشته نخواهیم داشت.
کیفیت بخشی استراتژی دوره ابتدایی
سرپرست معاونت ابتدایی اداره کل آموزش و پرورش البرز گفت: استراتژی آموزش و پرورش کیفیت بخشی است و برنامه محوری اولین قدم برای انجام هرکاری است که این مهم چند سالی است در قالب برنامه توصیفی در دستور کاری – اجرایی قرار گرفته است.
الهویی بیان داشت: امروزه در قرن ۲۱ توجه جدی به امر مهم آموزش و پرورش از اهداف کلیدی و مهم دولت ها محسوب می شود.
وی خاطرنشان کرد: آموزش و پرورش افزایش کمی دانش آموزان با توجه به کمبود امکانات و منابع کیفیت بخشی به امور آموزشی و پرورشی را در اولویت اول برنامه ها بر اساس سند تحول بنیادین قرار داده است.
این مسئول یادآورشد: علمای تعلیم و تربیت معتقدند که محیط یادگیری مناسب از مهمترین پایه های کیفیت بخشی محسوب می شود و محیط یادگیری مناسب در گروی فضای فیزیکی، روانی و اجتماعی مطلوب در مدرسه توأم با مناسبات انسانی می باشد.
وی افزود: هر گاه فضای مدرسه باز، خلاق و انسانی باشد یادگیری مداوم، لذت بخش و عمیق خواهد بود.
این مسئول ادامه داد: درکیفیت بخشی به امور مدرسه در ابعاد آموزشی و پرورشی باید به بازسازی الگوی روابط درون مدرسه ای و آموزشهای لازم برای توانمندسازی دانش آموزان توجه جدی کرد تا با کمک الگوی مناسب کیفیت بخشی دانش آموزان توانمند، مستقل، خود رهبر، پژوهشگر و متدین تربیت کرد.
الهویی در ادامه به برخی از راهکارهای کیفیت بخشی آموزشی در مدارس اشاره و تصریح کرد: توجه به فضای فیزیکی در مدرسه در همه ابعاد از جمله میز و نیمکت مناسب، رنگ کلاسها، تخته سیاه، گچ تحریر مرغوب و...، روابط انسانی مطلوب بین کارکنان و دانش آموزان و اولیا با هدایت و رهبری دلسوزانه مدیر با عنوان کارگردان اصلی در مدرسه، ارتباط و تعامل دوسویه بین دانش آموزان به عنوان عنصر اصلی و محوری در تعلیم و تربیت یاد کرد.
وی توجه جدی به نیازهای آموزشی و پرورشی دانش آموزان در مدرسه از قبیل کتابخانه، نمازخانه، کارگاههای علمی و رایانه، آزمایشگاه، زمین بازی مناسب، وسایل و امکانات ورزشی و... را برای کیفیت بخشی ضروری دانست.
این مسئول برهدایت و راهنمایی معلمان به آموزش های خلاق و استفاده از یادگیری مشارکتی توسط خود دانش آموزان و استفاده از روشهای تدریس بارش فکری برای توانمندسازی دانش آموزان در حل مسایل روزمره و زندگی تاکید کرد.
الهویی توجه لازم به کلاسهای فوق برنامه و ارایه برنامه منظم مطالعه به دانش آموزان در منزل، تشکیل بانک جایزه در مدرسه ، تشویق دانش آموزان ، ساعت ورزش در مدارس و برگزاری مسابقات علمی – مهارتی در مدارس با تشویق دانش آموزان را مهم ذکر کرد.
زیر پوشش قرار دادن تمام کودکان لازم‌التعلیم
سرپرست معاونت آموزش ابتدایی اداره کل آموزش و پرورش البرز در ادامه این نشست به وظیفه این حوزه در زیرپوشش قرار دادن تمام کودکان لازم التعلیم پرداخت و افزود: برای انجام وطیفه در این بخش مهم نیاز به مشارکت همه دستگاه ها و مردم در مناطق شهری ، روستایی و عشایری استان داریم.
الهویی بیان داشت: شیوه نامه ثبت نام اول ابتدایی، میان پایه ها و پیش دبستانی به مدارس البرز برای سال تحصیلی ۹۹-۹۸ در اواخر خردادماه ابلاغ شده است تا با اطلاع رسانی مناسب به خانواده ها ، مراحل ثبت نام دانش آموزان در سامانه سناد انجام شود.
وی تصریح کرد: به منظور وحدت رویه برای ثبت نام نوآموزان دوره پیش دبستانی و دانش آموزان پایه اول ابتدایی در سال تحصیلی ۹۹-۹۸ شیوه نامه ای تهیه و به نواحی و مناطق هشت گانه آموزش و پرورش البرزارسال شد تا در زمان معیین شده ، مقدمات زیر پوشش رفتن کودکان لازم التعلیم در استان مهیا شود.
الهویی به سن ورودی لازم التعلیمان برای ثبت نام در پایه اول و پیش دبستانی برای سال تحصیلی ۹۹-۹۸ اشاره کرد و اظهار داشت : حداقل سن دانش آموزان ورودی پایه اول ابتدایی را متولدین اول مهر ماه سال ۱۳۹۲ تشکیل می دهد.
وی، سن ورود به دوره پیش دبستانی ۲ را شامل نوآموزان شش ساله دانست و یادآورشد: متولدین دوم مهرماه سال ۹۱ لغایت اول مهرماه ۹۲ و نوآموزان پنج ساله دوره پیش دبستانی۱ را شامل متولدین دوم مهرماه سال ۹۲ لغایت اول مهرماه ۹۳ عنوان کرد.
الهویی انجام مراحل سنجش را برای ثبت نام دانش آموزان اول ابتدایی ضروری خواند و تصریح کرد: این سنجش در پایگاه های سنجش اداره آموزش و پرورش استثنایی استان البرز دایر و انجام می شود.
این مسئول با بیان اینکه دوره پیش دبستانی در کاهش افت تحصیلی دانش آموزان نقش موثری دارد، ادامه داد: جمع آوری مشخصات دانش آموزان پایه اول فاقد تجربه پیش دبستانی، یکی از اهداف این شیوه نامه است که انتظار می رود بر اساس مفاد شیوه نامه، کارگروه معاونت آموزش ابتدایی مناطق و نواحی تابعه به همراه مدیران مدارس اقدامات لازم را در دستور کار قرار دهند.
الهویی استفاده بهینه از فضاهای آموزشی به منظور اختصاص کلاس به دوره پیش دبستانی به منظور افزایش پوشش این دوره و کسب تجربه پیش دبستانی برای دانش آموزان پایه اول ابتدایی را نیز مورد تاکید قرار داد.
بها دادن به بچه ها با ارزشیابی توصیفی
کارشناس حوزه آموزش ابتدایی اداره کل آموزش و پرورش البرز افزود: امروز در ارزشیابی کیفی توصیفی معلم درصدد است تا به تلاش بچه‌ها بها بدهد ضمن آنکه کاستی های یادگیری کودکان را شناسایی می کند.
لیلا صبیری گفت: مفهوم سواد در طول زمان دچار تحول شده به گونه ای که یک زمانی سواد تنها به خواندن و نوشتن اطلاق می‌شد اما در زمانی دیگر به برخورداری از فناوری‌ها تبدیل شد.
امروزاز آموزش با کیفیت عبور کرده ایم و تاکید بر یادگیری با کیفیت داریم.
اگر در دورانی تاکید می‌شد که باید تلاش کنیم آموزش باکیفیت اتفاق بییفتد باید امروز تلاش کنیم مجموعه عوامل دخیل، امکان یادگیری باکیفیت را فراهم کنند.
صبیری اضافه کرد:فعالیت‌های گسترده ای در آموزش و پرورش با هدف ارتقای توانمندی و مهارت در وجود دانش آموزان در حال انجام است.
اجرای ارزشیابی کیفی توصیفی، توجه به تکالیف مهارت محور، تاکید بر مطالعه کتاب و تقویت مهارت کتابخوانی، طرح عید وداستان، پروژه بازی و یادگیری و راهبران آموزشی از این جمله است.
ارزشیابی توصیفی نوعی ارزشیابی است که با تاکید بر روشهای سنجش تکوینی و فرایندی به دنبال شناخت توانایی‌های دانش آموز و ارائه خدمات آموزشی متناسب با این ویژگی هاست.
اکنون امتحان به معنای سابق خود دیگر برگزار نمی‌شود و معلم آزمون‌هایی را که برای شناخت دانش آموزان مناسب می‌داند طراحی می‌کند که شامل آزمون‌های عملکردی، آزمون‌های مداد و کاغذی، فعالیت‌های عملی و… است.
صبیری افزود: در شیوه‌های ارزشیابی گذشته ، معلمان در یک زمانی آموزش می‌دادند و در زمان دیگری آن را مورد آزمون و امتحان قرار می‌دادند.
وی گفت: در روش آزمون‌های مداد و کاغذی که مربوط به دانستنی‌ها و معلومات شناختی می‌شد و هرکس نمره متوسط تا حداکثری را به دست می‌آورد خیالشان راحت می‌شد که یاد گرفته است اما در عمل مشاهده کردیم شاید معلومات دانش آموزان مورد سنجش قرار می‌گرفت اما مجموعه دیگری از توانمندی‌ها کسب نمی‌شد و به آن توجه نمی‌کردند.
کارشناس حوزه آموزش ابتدایی اداره کل آموزش و پرورش البرزاظهارداشت: امروز در ارزشیابی کیفی توصیفی معلم تلاش می‌کند به تلاش و پیشرفت بچه‌ها بها بدهد و کمک کند تا دانش آموز در جریان یادگیری اش، محدودیت‌ها و کاستی‌هایی که دارد شناسایی و برای رفع آن تلاش کند.
صبیری خاطرنشان کرد: طرح ارزشیابی توصیفی از سال ۸۲ به صورت آزمایشی در کشور شروع شد.
درارزشیابی توصیفی مجموعه ای از ابزارها در اختیار معلم قرار گرفته است تا در جریان آموزشی از آن استفاده کنند.
همچنین در ارزشیابی توصیفی ۲ نمونه برگ توصیفی و کارنامه داریم. عملکرد دانش آموز با گزاره‌هایی برای اولیا در نمونه برگ توصیفی، توصیف و شرح داده می‌شود.
هدف اصلی از ارزشیابی توصیفی را بهبود شرایط یادگیری دانش آموزان با از بین بردن اضطراب های نامطلوب ناشی از برگزاری امتحانات و بازخوردهای عددی می توان محسوب کرد.
این کارشناس با اشاره به اینکه آموزش و پرورش رسمی در ایران قدمتی بیش از یک قرن دارد، یادآورشد: در ادوار مختلف به دنبال تحول و دگرگونی بوده لکن به دلیل کم توجهی به مبانی ارزشی ویژگی های فرهنگی و نیازهای اجتماعی دراین زمینه کمتر توفیق داشته است.
صبیری افزود: با پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی و جاری شدن ارزش های اسلامی در ارکان حکومت تغییرات گسترده ای در بنیادهای نظری اهداف محتوی روش ها و دیگر اجزای نظام آموزشی آغاز شد اما به دلیل حاکمیت دیدگاههای گذشته و عادت شدن روش ها آنگونه که بایسته نظام جمهوری اسلامی است این تغییرات نهادینه نشده و ضرورت آن همچنان به قوت خود باقی است .
وی تاکید کرد: رهبر معظم انقلاب با نگاه عمیق همه جانبه و پایدار نسبت به رسالت آموزش و پرورش در نظام اسلامی بر ناکافی بودن تغییرات در نظام آموزشی تاکید کرده و بر لزوم استمرار آن به صورت دقیق تر و عمیق تر امر فرموده اند.
طرح آموزش ۲ زبانه
سرپرست معاونت آموزش ابتدایی اداره کل آموزش و پرورش البرز اعلام کرد: اجرای طرح آموزش دو زبانه برای دانش آموزان کلاس اولی که تسلط بر زبان فارسی ندارند در دستور کاری آموزش و پرورش این استان قرار گرفت.
الهویی افزود: کلاس های ۲ زبانه برای دانش آموزان پایه اولی که در سال تحصیلی ۹۹-۹۸ وارد کلاس درس می شوند و دارای گویش های غیر فارسی هستند و دوره پیش دبستانی را نگذرانده اند در نظر گرفته شده است.
وی با اشاره به اهمیت و نقش آموزش های قبل از دبستان در آماده سازی کودکان برای ورود به مدرسه به ویژه در مناطقی که گویش های غیرفارسی دارند، اظهار کرد: از طریق برنامه ها و فعالیت های آموزشی و پرورشی مناسب و هدفمند، همه کودکان لازم التعلیم با گذر از این دوره، آمادگی لازم برای ورود به دبستان را به دست می آورند.
الهویی بیان داشت: به همین منظور دستورالعمل اجرایی تشکیل کلاس های آمادگی برای دانش آموزان کلاس اولی دارای گویش به ادارات آموزش و پرورش شهرستانها و مناطق تابعه استان البرز ارسال شده است.
کلاس های دو زبانه براساس ماده ۲۱ بیانیه ارزش های سند تحول بنیادین آموزش وپرورش، مبنی بر تقویت گرایش به زبان وادبیات فارسی به عنوان زبان مشترک و تعمیم دوره ی پیش دبستانی به ویژه در مناطق محروم و نیازمند اجرایی شده است.
این دوره برای واجدین شرایط ثبت نام پایه اول دبستان در سال تحصیلی ۹۹-۹۸ از دوره ی یک ساله آمادگی بازمانده اند برگزار می شود.
الهویی معاون آموزش ابتدایی اداره کل آموزش و پرورش البرز یادآورشد: این دوره آموزشی زمینه ایجاد فرصت عادلانه آموزشی برای کودکان مناطق دوزبانه و دارای گویش های غیر فارسی زبان به ویژه در مناطق روستایی، حاشیه شهرها و مناطق کمتر توسعه یافته را فراهم می کند تا آنها با آمادگی لازم در مدارس حضور یابند.
طبق برنامه ریزی های به عمل آمده، این کلاس ها به مدت ۳۰ روز کاری در مرداد و شهریورماه ۹۸ در نواحی و مناطق هشت گانه آموزش و پرورش البرز برگزار می شود، فقط نوآموزانی مجاز به شرکت در این کلاس ها هستند که دوره آمادگی یک ساله را نگذرانده باشند و در سال تحصیلی ۹۹-۹۸ به اول ابتدایی ثبت نام کرده باشند.
محتوای آموزشی این کلاس ها را مجموعه ای از فعالیت های یاددهی- یادگیری زبان آموزی است که بر تسلط نسبی کودکان به زبان فارسی به ویژه کلمات و مفاهیمی که در پایه اول دبستان مورد استفاده قرار می گیرد تشکیل می دهد.
استفاده از هرگونه محتوای آموزشی با تاکید برادبیات کودکان و بازیهای بومی- محلی که وصول به اهداف راهنمای طرح آموزش کلاس های دو زبانه را تسهیل نماید نیز بلامانع است.
پایگاه سنجش نوآموزان بدو ورود به دبستان در البرز
یکی دیگر از کارشناسان حوزه ابتدایی اداره کل آموزش و پرورش البرز گفت: این برنامه هرساله با همکاری وزارت آموزش و پرورش، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی انجام می شود.
علی صدیقی اظهارداشت: پیش بینی می شود در این پایگاه ها بیش از ۴۳ هزار نفر از نوآموزان بدو ورود به دبستان و پیش دبستان در سطح استان مورد ارزیابی قرار گیرند.
وی هدف از اجرای این طرح را در ۲ بخش تشخیص اولیه و تخصصی در زمینه ارزیابی سلامت جسمی و آمادگی تحصیلی پسران و دختران برای ورود به پایه اول ابتدایی و پیش دبستانی عنوان کرد.
در این طرح نوآموزان از نظر بینایی سنجی، شنوایی، آمادگی تحصیلی به ویژه از نظر هوش توسط کارشناسان در پایگاه های اولیه و تخصصی مورد سنجش قرار می گیرند.
وی با بیان اینکه کارشناسان آموزش دیده، مسئولیت سنجش دختران و پسران دارای شرایط سنی اعلام شده برای ورود به پایه اول ابتدایی و همچنین پیش دبستانی را در بخش سلامت جسمی و ذهنی بر عهده دارند، اضافه کرد: اجرای طرح سنجش در پایگاه های فعال در نواحی و مناطق هشتگانه آموزش و پرورش البرز را تا پایان شهریور ماه ادامه دارد.
صدیقی به نقش مهم ضریب هوشی و سلامت جسمی در افراد برای یادگیری نکات آموزشی - تربیتی در کلاس درس پرداخت و افزود: دانش آموزانی که در تشخیص اولیه با مشکل روبرو شوند و تائید کارشناسان را در پرونده اشان نداشته باشند به پایگاه تخصصی سنجش فعال درکرج ارجاع داده می شوند.
اولین مرحله برای ثبت اطلاعات نوآموزان در سامانه سنجش سلامت را مراجعه والدین برای ثبت نام فرزندانشان در نزدیکترین مدرسه ابتدایی به محل سکونتشان را با در دست داشتن مدارک لازم تشکیل می دهد.
این برنامه از سال ۷۲ در کشور شروع شده و هر ساله با تحلیل و بررسی آن، نتایج بسیار خوبی داشته است.
سفارش کتاب
سرپرست معاونت آموزش ابتدایی اداره کل آموزش و پرورش البرزنیز گفت : برنامه ریزی براطبق تقویم زمانبندی پیش بینی شده، از روز ۲۰ فروردین ماه برای دانش آموزان در سال تحصیلی ۹۹-۹۸ آغاز شد.
الهویی اظهارداشت : سفارش و توزیع اینترنتی کتاب های درسی هم در پایه ابتدایی توسط مدارس و خانواده ها انجام شد.
طبق جدول پیش بینی شده، برای ثبت سفارش کتاب های درسی سال تحصیلی ۹۹-۹۸ در این استان اقدام شد.
با توجه به اینکه ثبت سفارش کتاب درسی دانش‌آموزان بر اساس اطلاعات موجود در سامانه سناد انجام می شود مدارس می بایست آخرین وضعیت اطلاعات شناسنامه ای و تحصیلی دانش آموزان را در سامانه سناد به روز رسانی کردند.
الهویی با اعلام این موضوع که " نام کاربری برای ورود به سامانه ، کد ملی دانش آموز و رمز عبو آنها شش رقم سمت راست شماره سریال شناسنامه دانش آموز" است. تأکید کرد: بهای کتاب های درسی برای ثبت سفارش بر اساس قیمت های پشت جلد کتاب می باشد.
سرپرست معاونت آموزش ابتدایی البرز خاطرنشان کرد: کتاب های درسی دانش آموزان دوره های تحصیلی مندرج در جدول زمانبندی، از طریق مدرسه محل تحصیل آنان که در سفارش دانش‌آموز قید شده است، توزیع می شود که در صورت تغییر مدرسه محل تحصیل دانش آموز تا قبل از صدور حواله از منطقه به مدرسه ،امکان اصلاح سفارش از طریق سامانه وجود دارد که اطلاعات دقیق تر آن در شیوه نامه وجود دارد .
توانمندسازی مدیران و معلمان مدارس ابتدایی
سرپرست معاونت ابتدایی اداره کل آموزش و پرورش البرز ادامه داد: اولویت نخست برای افزایش بهره وری در مدرسه توجه همه جانبه به توانمندسازی مدیران ومعاونین در مدارس است.
الهویی بیان داشت: منابع انسانی پایه‌های اصلی ثروت ملت‌ها را تشکیل می دهد وهر ملتی که نتواند مهارت‌ها و دانش مردمش را توسعه دهد قادر نخواهد بود که هیچ چیز دیگری را توسعه دهد.
وی خاطرنشان کرد: دراین میان نقش آموزش و پرورش در راه رسیدن به توسعه بسیار حائز اهمیت است زیرا با آموزش صحیح است که نیروی انسانی تبدیل به سرمایه می شود و سرمایه انسانی کلید رشد توسعه پایدار در جامعه است.
وی یادآورشد: راهکارهای توانمندسازی در سطح مدرسه را با تشکیل کارگروه‌های همگن در سطح مدارس همجوار برای تبادل تجربیات، شرکت مدیران و معاونین آموزشی در دوره‌ها و برنامه‌های دانش افزایی و مهارت آموزی، توانمندسازی مدیران در زمینه رهبری، روابط انسانی و روابط گروهی از جمله برنامه های توانمند سازی نیروی انسانی است.
این مسئول آشنا کردن مدیران مدارس ابتدایی از اصول روان شناسی ، جامعه شناسی و تعلیم و تربیت ، برگزاری کارگاههای آموزشی مستمر برای مدیران و معاونین مدارس، ترویج فرهنگ مطالعه و کتابخوانی در بین مدیران و معاونین و خانواده ها را از دیگر اهداف دوره های توانمند سازی برشمرد.
الهویی تصریح کرد: در تابستان ۹۸ برای آموزگاران ابتدایی البرز هم دوره های توانمند سازی در خصوص فرآیند یادگیری و اختلالات برگزار شد.
استان البرز ۴۶۰ هزار دانش آموز دارد که ۲۶۰ هزار نفر آن در دوره ابتدایی تحصیل می کنند.
۲۸۱۹/ ۶۱۵۵
