سید محمد صادق الحسینی ، اقتصاددان و استاد دانشگاه درباره بحران بانکی در کشور به خبرنگار جماران گفت: استفاده از واژه ها و عبارات در حوزه های اقتصادی مخصوصا در حوزه بانکی که در کل اقتصاد تاثیرگذار است بار معنایی مختلفی دارد و باید با دقت از این واژه ها و عبارات استفاده کرد. این عبارات و واژه ها اگر به درستی انتخاب نشود، ایجاد بی اعتماد مردم شود و فضای اقتصادی و امنیت روانی مردم را متشنج می کند. سیستم بانکی ما در حال حاضر دچار چالش های جدی است که دلایل مختلفی دارد که بخشی از آن به دولتها و بخشی دیگر به مدیران و سیستم بانکی بازمیگردد.
صادق الحسینی در تعریف چالش بانکی گفت: چالش بانکی به این معنا است که در بخش خروجی بانک ها و تسهیلات دهی مشکلات عدیده ای وجود دارد. یعنی فعالان اقتصادی که در زمینه کسب وکار فعالیت می کنند، به منابع بانکی دسترسی لازم را ندارند که این مساله مشکلات زیادی را در اقتصاد ایجاد کرده است.
وی ادامه داد: در بحث ورودی بانک ها نیز مشکلات عدیده ای وجود دارد به طوری که از دو تریلیون پولی که در تراز نامه بانکی ما وجود دارد چیزی در حدود 800 میلیارد آن در بخش مسکن و بدهی های معوقه مردم و دولت به بانک ها منجمد شده است.
این اقتصاددان ایرانی به برنامه و طرح دولت برای اصلاح نظام بانکی اشاره کرد و گفت: این برنامه بعد از گرفتن مشاوره و دیدگاه های بهترین اقتصاددان های کشور تهیه شده است ولی متاسفانه این برنامه تا به الان اجرایی نشده است.
وی افزود: در این برنامه موارد متعددی وجود دارد که بعضی آنها مطلوب، و در برخی دیگر نیز اختلاف نظرهای زیادی بین اقتصاددانان وجود دارد. با همه این مسائل، رها کردن این برنامه آسیب جدی به اقتصاد کشور وارد می کند.
صادق الحسینی در پاسخ به این سوال که ریشه این چالش بانکی چیست، گفت: اگر سیستم بانکی را به سیستم خونرسانی بدن تشبیه کنیم در حال حاضر سه لخته خون در این سیستم ایجاد شده است که هریک از این لخته ها ریشه های مختلفی دارد . اولین ریشه را باید در دولت دوم آقای خاتمی که در آن استقاض دولت از بانک مرکزی ممنوع شد، نفس این کار بسیار خوب بود اما هیچ جایگزینی برای آن مشخص نشد و نظام دولتی ما به سمت استفاده از منابع بانکی به صورت پراکنده رفت، به طوری دولت روحانی بعد از سه سال کار مداوم توانست که میزان بدهی بانکی دولت به بانک مرکزی را معلوم کند.
صادق الحسینی ریشه دوم مشکلات بانکی را مربوط به سیاست های پولی دانست و تصریح کرد: در نظام پولی دو سیاست عمده برون زا و درون زا وجود دارد. سیاست درون زا مربوط به تصمیم گیری مدیران اقتصادی درباره نرخ بهره و سود و... است. سیاست برون زا نیز به سیاست هایی گفته می شود که یک عامل دیگر خارج از اراده سیاست گذار در تصمیم گیری ها دخیل است.
وی خاطرنشان کرد: در سالهای اخیر دولت و نمایندگان مجلس در شهرها و در جمع مردم قولهای مختلفی داده است. این باعث شد که حجم بودجه دولت زیاد شود اما در امد نفت پاسخگو نبود و کشور دچار کسری بودجه شد. تا دولت خاتمی این کسری بودجه از بانک مرکزی تامین میشد اما بعد از ممنوع شدن استقراض از بانک مرکزی دولت به سمت استفاده از منابع پراکنده بانکی رفت. این بدین معناست که ما کسری بودجه را حل نکردیم بلکه راه حل بدتری را برای حل مشکل انتخاب کردیم.
صادق الحسینی علت العلل بزرگ مشکل بانکی ما سیاست های بودجه ای و سیاست های مالی دولت ها دانست و گفت: در ده سال گذشته حجم سیاست انبساطی دولت با افزایش قیمت نفت و درآمد دولت چند برابر و در نتیجه کشور با کسری بودجه و افزایش استقراض دولت از بانک مرکزی مواجه شد.
وی افزود: مشکل دیگر نظام بانکی موسسات غیر مجازی هستند که از سال 81 و82 به شکل تعاونی و موسسات اعتباری و مالی ایجاد شدند. این موسسات از دو ارگان بی ربط با بانک مرکزی یعنی وزارت تعاون و نیروی انتظامی مجوز فعالیت گرفتند. در زمان دولت نهم و دهم نیز صدور این مجوزها چند برابر شد. این موسسات رقابت نادرست و مخربی را شروع کردند تا جایی که سود بانکی را تا 40 درصد افزایش دادند و به نوعی اقتصاد کشور را تا مرز نابودی پیش بردند.و این رویه غلط به مرور زمان بانک مرکزی را از تصمیم گیری و سیاست گذاری در این خصوص حذف کرد.
حسینی به نقش دولت در پایان دادن به این مشکلات اشاره کرد و گفت: ضعفی که دولت وجود دارد این است که تیم اقتصادی دولت فرمانده ندارد و معلوم نیست چه کسی وزارت خانه های اقتصادی دولت و بانک مرکزی را فرماندهی می کند. در حال حاضر برای حل مشکلات و چالش بانکی وزارت اقتصاد،مشاور اقتصادی دولت و سازمان برنامه و نظرات یکسانی ندارند. اگر این سه رکن اساسی اقتصاد کشور به یک نظر واحد و مشترک نرسند، مشکل بانکی کشور هیچگاه حل نخواهد شد.
