جناب آقای دکتر نیلی در کنفرانس مدیریت پروژه به نکته دقیقی اشاره فرموده اند که " اقتصاد ایران در بزنگاهی تاریخی قرار گرفته است. لذا بین تصمیم بد و تصمیم سخت باید یکی را انتخاب کرد. تصمیم سخت یعنی تصمیمی که احتمالا اقبال عمومی به آن نمی‌شود. ....برای ایجاد این تغییر نیازمند یک سرمایه اجتماعی قوی هستیم "
نتایج تحقیقات نشان می دهد که افزایش درآمدهای نفتی در کشور ، منجر به بدتر شدن وضعیت سرمایه اجتماعی شده است. محور ثقل رابطه بین سرمایه اجتماعی و فراوانی منابع در درون نظام دولتی اتصال به درآمدهای انفال است
به عبارت دیگر اعتماد میان دولت و مردم و نهادها با یکدیگر و میزان مشارکت مردم در نهادها تابع مستقیمی از از بی انضباطی مالی دولتها و هزینه های دولتی است بطوریکه دولت به یک دولت توزیع کننده رانت و منافع حاصل از منابع طبیعی تبدیل شده است و گروههای اجتماعی و شهروندان می کوشند با نزدیک شدن به آن، سهم
بیشتری از منافع را ببرند و همین ، زمینه فساد دولت رانتی را فراهم آورده است که این موضوع، زمینه ساز بی اعتمادی شهروندان به دولت ؛ کاهش سطح اعتماد عمومی و افول سرمایه اجتماعی شده است.
شاخصهایی نظیر تعداد پرونده های قضایی ؛ میزان اعتماد عمومی ؛ چکهای برگشتی و...
رخدادهای دهه گذشته کشور در حوزه بخش عمومی نظیر اختلاسهای عظیم دولتی که در تاریخ کشور بی سابقه بوده و متاسفانه تجربه حبس معاون اول رئیس جمهور که در هیچ یک از ادوار کشور سابقه نداشته تجربه شده است نشان می دهد در بدترین شرایط در حوزه سرمایه اجتماعی هستیم. برای ترمیم سرمایه اجتماعی فرو ریخته راهکارهای ذیل راهگشاست:
الف) آزادی مطبوعات و اجرای کامل قانون شفافیت اطلاعات
ب) تلاش در جهت کاهش فساد در قوای سه گانه البته منظور از فساد برداشت از بیت المال صرفا نبوده و هر گونه سوءاستفاده از جایگاه خارج از روال قانونی فساد تلقی می گردد متاسفانه دیروز شاهد تماسی از یک نماینده مجلس بودم که خواهان انتصاب یکی از همشهریانش در شعبه شرکت استان بود و تنها دلیلش حضور شهروندان آن شهرستان در مناصب دولتی بود.
ج)اعتمادسازی یک متغیر دوسویه بوده و جلب اعتماد نیازمند بذل اعتماد است فضای سیاسی کشور پس از اتفاقات قبل و بعد از انتخابات سال 1388 شرایط دوقطبی را در کشور رقم زد که سرمایه های اجتماعی گزافی از بین رفت و بازگشت مجدد به شرایط قبلی کشور نیازمند صبوری ، گذشت و ایثار در هر دو طرف ماجرا است و گذشت و عفو همه طرفین ماجرا بدون منت گذاردن طرفین دعوی در این میان بهترین و کاربردی ترین سرمایه گذاری حاکمیت در این مقوله است که انسجام ملی را نیز در پی خواهد داشت.
د)جلب اعتماد عمومی نیازمند تحقق مولفه های حکمرانی خوب جهت تحقق کارآمدی در همه ارکان حاکمیت است آنچه از متون و ادبیات حکمرانی خوب برداشت میشود مولفه هایی چون شایستگی و کارآمدی ؛ قانونمندی و توجه به کرامت انسانها ؛ مشروعیت و پاسخگویی جزء لاینفک تحقق آن است.
ه)پیش شرط چنین تحولی نیازمند یک دولت توانمند و کارآمد است که از الزامات آن قابل پیش بینی بودن قوانین و مقررات ، ثبات چشم انداز ،سیاستها و اهداف ، تضمین امنیت مالکیت ، جلوگیری از فساد و ارتشا سیستمی و غیر سیستمی ، جلوگیری از رفتار غیر رقابتی بخشهای عمومی غیر دولتی و وجود دستگاه قضایی قابل اعتماد است.
و)پذیرفتن هزینه ها و عدم نفع های ناشی از صداقت و قانونمداری در همه بخشهای حاکمیت
ز) پس از عمل به شایسته سالاری افزایش سطح اعتماد حاکمیت به مدیران سیستم در جهت جلب اعتماد این سطح تاثیر گذار اجتماعی و همچنین ارتقا اعتماد مردم به بدنه مدیران دولت
ح) حصول به اعتماد عمومی و ارتقا سرمایه سرمایه اجتماعی نیازمند توجه به بخش دیگری از سرمایه بنام «سرمایه نمادین» است که قابلیت جذب انواع دیگر سرمایه را تسهیل میکند، متاسفانه موضوع عدم تشکیل سرمایۀ نمادین در ایران معضلی تاریخی است. سرمایۀ نمادین، گرانیگاه سرمایه‌های اجتماعی، اقتصادی و انسانی است و از منظری از هر سه آنها و برای فرایند توسعه حتی از سرمایۀ اجتماعی نیز مهم‌تر است.این سرمایه می تواند یک اندیشمند ، یک سیاستمدار ؛ یک هنرمند ، یک ورزشکار ، یک اثرفرهنگی و ادبی ؛ یک مرجع تقلید، یک سنت و فرهنگ و یک اثر باستانی باشد و به عبارتی هر آنچه که می تواند اعتبار و افتخاری برای افراد جامعه به همراه بیاورد
متاسفانه در ایران سرمایه‌های اجتماعی همواره به جز معدود مقاطعی نظیر دوره‌جنگ یا سال‌های اولیه پس از انقلاب تخریب شده اند وگویی تخریب این سرمایه ها برای حکومت ، مردم و طبقات اجتماعی لذت بخش است .به همین جهت کمتر عنصر افتخار برای افراد جامعه قابل معرفی هستند و در هر مقطعی به بهانه ای یک سرمایه نمادین را تخریب کرده ایم.دریغ از یک سیاستمدار ،هنرمند،جامعه شناس ، اقتصاد دان و...مقبول و مورد اقبال.نگاهی به سیاستمداران کشورهای مختلف نشان میدهد همه روسای جمهور گذشته کشورها پس از خاتمه فعالیت حرفه ای به عنصری بین المللی تبدیل می شوند ولیکن متاسفانه در کشور ما ...
تعالی و بهره گیری از ظرفیت این سرمایه های های نمادین می تواند سرمایه های اجتماعی را نیز قوام بخشد و اعتماد افراد به این سرمایه ها اعتماد عمومی را نیز افزایش می دهد.
