گروه اقتصاد و درآمد: بازار سرمایه آخرین روز کاری هفته را با ریزشی ۷۶۰۰ هزار واحدی به اتمام رساند. در هفته گذشته، بازار سهام، متاثر از تحولات بین المللی با فشار فروش کار خود را آغاز کرد و روند نزولی که در پیش گرفته بود را ادامه داد.
هومن عمیدی در گفت و گو با با جماران با بیان اینکه بازار سرمایه با شرایط پارادوکسیکالی مواجه است، تصریح کرد: براساس گزارش هایی که روی کدال منتشر می شود و همچنین با توجه به شرایط بنیادی و وضعیت عمومی شرکت‌ها از نظر آمار تولید، فروش و سودآوری و مقایسه آن با سال قبل و یا دوره سه ماهه اول سال، شرایط آنها شرایط خوبی است. بازار بعد از این همه منفی خوردن و تاخیر در رشد، در حال آماده شدن برای شرایط بهتری بود.
منفی های اخیر بازار بخاطر شیطنت حقوقی ها و ضعف نظارتی سازمان بورس
وی ادامه داد: براساس تحلیل بنیادی، بازار از اردیبهشت تاکنون منفی بوده و جمع‌بندی این بود که شاخص در مرز ۲ میلیون واحد به بازگشت برسد. از منظر تکنیکال شاخص کل در مرز ۱ و ۹۵۰تا تا ۲ میلیون مناسب ارزیابی می‌شد، همه این مسائل این نوید را می‌داد که بازار رشد کند؛ اما متاسفانه با تحولات منطقه و شیطنت شرکت‌های حقوقی و ضعف نظارتی سازمان بورس، عددهای معاملاتی به سمت منفی سوق داده شد.
پول اقتصاد مولد را به سمت بهره خوری در بانک ها و... سوق می دهند!
این فعال بازار سرمایه با انتقاد از میزان نرخ بهره بانکی در ایران، گفت: در فضای فعلی، شاهدیم که مدیران شرکت‌های سرمایه‌گذاری و مردم ترجیح می‌دهند کماکان از راحت‌خوری خاصی استفاده کنند. در بانک‌ها تقریباً حدود ۲۷ درصد، در صندوق‌های درآمد ثابت حدود ۲۸ درصد و در اوراق مشارکت‌ها حدود ۳۰ درصد بازدهی ایجاد کرده اند. این شرایط بسیار خطرناک است که به واسطه آن کشور را به سمت بهره‌خوری سوق می‌دهیم و پولی که باید در اقتصاد مولد باشد به سمت پروژه‌های خاص انباشت شود.
عمیدی با تاکید بر اینکه بهره‌ای که پرداخت می‌شود در اقتصاد ما توجیه ندارد، افزود: اکنون کسب و کارهای زیادی نمی‌شناسیم که بتوانند بیش از ۲۵ درصد، سوددهی داشته باشند، اما نرخ بهره حدود ۳۰ درصد است! به همین دلیل مردم تلاش می‌کنند سرمایه‌های خود را در اوراق مشارکت، صندوق‌های درآمد ثابت و یا در سپرده‌های بانکی نگه دارند تا از پول و سود بی‌دردسر بهره‌مند شوند. این اشتباه بزرگی است.
از صنایع و بازار سرمایه حمایت نمی کنند
وی با بیان اینکه متاسفانه شاهد حمایت و قاطعیت بانک مرکزی، سازمان بورس و بدنه دولت نسبت به صنایع و بازار سرمایه نیستیم، خاطرنشان کرد: با تصمیمات خلق الساعه و دیگر سیاست ها، فشار بر بازار سرمایه افزایش یافت. شش ماه بازار به سمت بحران رفت و اکنون ارزش معاملات به شدت افت کرده و نقدینگی بالایی در بازار سرمایه نیست. از سوی دیگر تصمیمات برای اصلاح قانون و مقررات بازار سرمایه بسیار دیر، کند یا مقطعی اتفاق می‌افتد به جای اینکه برای اصلاح قوانین در جهت حمایت از سهامداران و بازار سرمایه تلاش شود مانع تراشی می شود.
الگوریتم ها در بورس ایران باید متوقف شود
عمیدی با بیان اینکه بازارگردان‌ها در شش ماه گذشته بسیار بد و ضعیف مدیریت شدند، به جماران توضیح داد: هرچند در چند روز گذشته، به خاطر وضعیت بد بازار، لازم مبنی بر اینکه بازارگردان ها الزام به تعهد سمت فروش ندارند، مقداری بازار بهتر شد؛ اما معاملات الگوریتمی جزء مشکلات بازار ما است. به نظر می‌آید در حالت عادی، الگوریتم به عنوان یک ابزار، نیاز و اتفاق مثبت باشد؛ اما باید به شرایط فعال شدن الگوریتم ها هم توجه کرد. الگوریتم ها در بازارهای کارا که داده های کلان، عمق مناسب و ارزش معاملات بسیار بالایی دارند تعریف می شوند، نمی توان چنین ابزاری را در بازاری که 3هزار میلیارد تومان بیشتر ارزش معاملاتش نیست، فعال کنید.
وی اظهارداشت: متاسفانه ما منطق و فلسفه وجودی الگوریتم ها را هنوز درک نکرده و به اسم توسعه بازار و استفاده از ابزارهای نوین مالی، بازار را از درون نابود می کنیم.
چرا الگوریتم ها باعث رنج منفی در بورس ایران می شوند؟!
این کارشناس بازار سرمایه تاکید کرد: وقتی با داده های کم، در بازاری کم عمق از الگوریتم و هوش مصنوعی استفاده می شود، در واقع، در حال جهت دادن به بازار هستیم؛ چراکه سیستم هوش مصنوعی به این الگوریتم دستور می دهد که وقتی ارزش معاملات پایین است و تک تقاضاهای محدودی وجود دارد، آنها را سریع اعمال کن و بفروش. وقتی اعمال می کند و می فروشد، فشار فروش ایجاد می کند. قطعا در الگوریتم بازار کم عمق، برنامه ریزی اینگونه است که قیمت های بالا را بفروشی و قیمت های پایین بخری و چون تقاضا ضعیف است، با کوچکترین فشاری، سهم ها به سمت منفی رنج زده می شوند.
بورس ایران کم عمق است و الگوریتم ها بازار را منفی می کنند
وی گفت: وقتی این الگوریتم در بازار کم عمق فعال می شود، خود به خود جهت بازار را به سمت منفی سوق می دهد. این فرصت برای کسی است که روی صفر قیمتی یا یک یا دو مثبت قیمتی، فروخته که روی منفی همان روز یا منفی فردا شروع به خرید کند. این جریان، می شود نوسان گرفتن از بازار. سهامداری که روی منطق و تحلیل خود، ارزندگی می بیند و خرید می کند، وقتی ببیند امروز سهمی را خریده که هر روز منفی است، به جرگه فروشنده ها می پیوندد؛ چون می بیند اگر امروز آن را بفروشد، می تواند بعد آن را پایین تر بخرد.
تعریف اشتباه از بازارگردانی در ایران
عمیدی اضافه کرد: همه می خواهد بفروشند که پایین تر بخرند! اما اینکه این پایین تر کجاست و چه کف قیمتی دارد، روشن نیست. این روند اشتباه است. وقتی بازارگردان ها را به بازارگردانی روی منفی تشویق می کنیم، همه در ضرر هستند. این مساله به خاطر تعریف اشتباه از بازارگردانی انجام می شود. باید منفی بخری، مثبت بفروشی! بازارگردان با پول شرکت نوسان گیری می کند و بعد زیان می سازد؛ چرا که هر روز بازار منفی است. باید بازارگردان ها جایی را به عنوان سطح ارزندگی قیمتها تعیین کنند و اجازه ندهند سهم ها از آن پایین تر برود. در واقع از ارزش سبد خود و دیگر سهامداران دفاع کنند.
آمار صندو های حمایتی از بورس شفاف نیست!
این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: متاسفانه صندق های حمایتی، مانند صندوق توسعه و صندوق تثبیت بازار نیز آمارهای شفافی را منتشر نمی کنند که با بررسی عملکردشان، روشن شود در جهت حمایت از بازار چه اقداماتی می کنند؟! بازاری که می تواند به سرعت مثبت شود و رشد کند با توجه به همین مسائل، مرتبا کنترل و به سمت منفی سوق داده می شود! این اتفاق زمانی می افتد که تمام پارامترهای بنیادی مثبت هستند! اما بدسلیقگی در نظارت بر بازار سرمایه و یا خدای نکرده سوء نیت نسبت به آن و تعمدی پایین نگه داشتن بازار سرمایه، به اقتصادمان و اعتماد سرمایه گذاری در کشور لطمه می زند.
در سال حمایت از تولید، بورس را عمدی منفی نگه داشته اند؟!
عمیدی با تاکید بر اینکه متاسفانه در سالی که انتظار حمایت از تولید بود، در حال سرکوب تولید هستیم، اظهارداشت: بازار سرمایه به عنوان یکی از سردمداران تولید، باید نسبت به این قضیه سهم خواهی و حق خواهی کند و مسیر را درست کند؛ اما کاملا مسیر را برعکس می رود. امیدوارم تعمدی دراین پایین نگه داشتن بازار نباشد تا یکسری افراد خاص و رانت دار در مقطع مناسب، وارد شوند و بازار را به سمتی که می خواهند، ببرند. معمولا چند سال یک بار در بورس شاهد این اتفاق تلخ هستیم که همه چیز مثبت است اما شرایط عمدا به سمت منفی سوق داده می شود و سهامدارانی که خسته شدند می فروشند و عده ای در کف قیمتی می خرند و بعد با رشد بازار عده ای جا می مانند.
الگوریتم ها اول خودرویی را منفی می کنند و سپس کل بازار!
وی گفت: وقتی با نمادهای موثر و تاثیرگذار، مانند خودرویی ها، الگوریتم های منفی فعال می شوند و سعی می کنند بازار را به سمت این خط دهند که منفی شود، ابتدا خودوریی ها منفی می شوند و بعد کل بازار منفی می شود. سازمان باید این مسائل را شناسایی و با عاملان آن برخورد کند.
تا اعتماد سرمایه گذاران به بورس برنگردد، مشکل حل نمی شود
عمیدی اضافه کرد: آقایان، بیشتر به حرف درمانی و برگزاری سمینارها و همایش های بی فایده برای بازار سرمایه می پردازند. رئیس سازمان بورس و تیم مدیریتشان که بسیار ضعیف عمل کرده اند، تا زمانی که اعتماد سرمایه گذاران در بازار بورس را برنگردانند، مشکلات حل نمی شود. آمار بنیادی بازار، چه در حوزه عملکرد فعالیت شرکت ها و چه در مقایسه با دوره سه ماهه قبل و سال قبل، بسیار خوب است، اما بی اعتمادی که در بازار وجود دارد، اجازه نمی دهد قیمت سهام به ارزش خود برسد و اکنون این بازار به شدت زیر قیمت خود قرار دارد.
فرصت طلایی کنونی در بورس؟
وی با تاکید بر اینکه بازارها هوشمند هستند و تنها می توان عمق اصلاح قیمتی و زمانی طولانی تر شود، به جماران گفت: واقعیت های اقتصادی نشان می دهند از سال 99 به این طرف، در بازارهای دیگر شاهد رشدهایی بوده ایم. با اینکه بازار سرمایه متولی ندارد و رها شده، اما در نهایت بازار کار خود را می کند و نمی توان آن را دستوری پایین نگه داشت. مطمئنا در شش ماهه دوم سال، بازار سرمایه به مسیر رشد خود برمی گردد. آنها که بلندمدت در این بازار حضور دارند می دانند که بازدهی این بازار از دیگر بازارها بیشتر بوده است. بنابراین فرصتی طلایی ایجاد شده و آنها که صبوری لازم را دارند از این فرصت استفاده می کنند.
نمی توان با فشار به شرکت ها، ارزش معاملات را پایین بیاوریم
عمیدی تاکید کرد: نمی توان با فشار به شرکت ها، ارزش معاملات بازار را پایین بیاوریم و باعث ترس سهامداران حقیقی و قفل شدن پول آنها شویم. این همان مساله ای است که در سهام عدالت و یا صندوق های دارا یکم و پالایش یکم اتفاق افتاده است. نباید قول و وعده های که می دهیم را عملی نکنیم و از صنایع حمایت نکنیم. با این الگوریتم ها و نحوه اشتباه بازارگردانی باعث ضرر و زیان مردم و خروج پول شویم.
تیم مدیریتی جدید سازمان بورس توانمند نیست
این تحلیلگر بازار سرمایه با بیان اینکه متاسفانه تیم مدیریتی جدید سازمان بورس، از ابتدا حاشیه های ورودشان زیاد بود و آنها که این تیم را می شناختند عنوان کردند این تیم کارا نیست، تصریح کرد: متاسفانه این تیم توانمندی های لازم را ندارد. آنها به این وضعیت نابسامان کمک کردند. اردیبهشت ماه، بازار از 1401، به 1402، آماده یک وضعیت صعودی خوبی بود. اما 1402 متاسفانه با ژست دلواپسی برای بازار سرمایه اخبار مهمی را از آن مخفی کردند و بعد هم به جای اینکه مراقب بازار باشند، تصمیمات عجیب و غریبی برای آن گرفتند. اما متاسفانه با ضعف و کم کاری این مسائل را نادیده گرفتند و بی اعتمادی را از همانجا تشدید کردند.
در شش ماه دوم امسال، بازار سرمایه ورق را برمی گرداند
عمیدی گفت: برای شش ماه دوم سال، به نظر می رسد ورق برگردد و بازار سرمایه یکی از بالاترین بازدهی های خود، نسبت به بازارهای دیگر کسب کند. اکنون فرصت مناسبی است که از پتانسیل های خوبی که شرکت ها دارند استفاده کنیم. در بعضی شرکت ها P به E تحلیلیِ آینده نگر 2 و یا 2.5 داریم! این با هیچ منطقی جور نمی آید. اما متاسفانه فضای بی اعتمادی، بی توجهی و ناکارآمدبودن تیم مدیریتی که با وجود دراختیار داشتن قوانین و مقررات و امکان ارتباط با دولت، از این شرایط استفاده نمی کنند و به جای بازگرداندن اعتماد به بازار، اساسا منفعلانه پیش می روند.
وی با تاکید بر ضرورت تعامل و هماهنگی سازمان بورس با رئیس کل بانک مرکزی، وزارت اقتصاد و بدنه دولت افزود: نرخ بهره نباید در این وضعیت که باید تورم کنترل شود و تولید و اشتغال افزایش یابد، به این اعداد عجیب برسد!
شرکت ها به نحوه درست بازارگردانی هدایت شوند
این فعال بازار سرمایه، در پایان به جماران گفت: این حرکت که بازار را صبح مثبت و امیدوارکننده شروع می کنند، بعد بازار به قسمت های منفی می رود و بعد یک ربع آخر، بازار را مثبت می کنند، نخ نما شده است. باید اصولی و درست در معاملات وارد شوند. با این طرز رفتار، منابع هدر می رود. روشن نیست متولی این مساله کیست! فقط به صورت نمایشی، اول و آخر بازار را مثبت می کنند اما در مجموع کل بازر منفی است! با این روش، بازار کارآمدی خود را از دست می دهد. با تکیه بر شرکت های شاخص دار، آنها را بالا نگه می دارند و بقیه می ریزد! از اردیبشهت ماه، خیلی از شرکت ها 45تا 50 درصد افت قیمت سهام داشته اند. در سالی که هیچ اتفاق منفی از جهت عملکرد شرکت ها در بازار نداشتیم و شرایط هم مناسب بوده، بازار همچنان منفی است!
عمیدی افزود: آنها که منابع را اداره می کنند، یکی از دلایل ایجاد این شرایط هستند. باید شرکت ها را نسبت به نحوه درست بازارگردانی هدایت کرد؛ اما متاسفانه، قوانین، دستورالعمل و نظارت، همگی تائید کننده این مساله نیست. قطعا نمی شود از یک سری مقدمات غلط به نتایجی درست رسید.
