گروه اقتصاد و درآمد: سید محمد بحرینیان با طرح این پرسش که تا چه زمانی می خواهیم کشور را با خام‌فروشی‌های نفتی، پتروشیمیایی یا معدنی اداره کنیم، ضمن انتقاد از ناتوانی دولت‌ها در ممانعت از سلطه نامولدها در ایران، اظهار کرد: متأسفانه کشور ما مأمن فعالیت‌های نامولد، سفته‌بازی و دلالی است.
برخلاف شعارهای تبلیغاتی دو سال پیش، تولید کمترین سهم را در اقتصاد دارد
وی افزود: این بخش‌ها، منابع بانکی و ارزی کشور را به انحراف می‌برند و در نهایت کشور را به بحران می‌رسانند که البته رسانده‌اند. بابررسی آمارها، برای من مشخص شد که گویش‌های تبلیغی و شعارگونه که مسئولان دو سال پیش، در خصوص تسهیلات بخش‌های اقتصادی بیان کرده بودند، تمام واقعیت نبود و بخش‌های تولید، برخلاف تبلیغ صورت گرفته درآن زمان، کمترین سهم‌ها را دارد.
از بی لیاقتی برخی مدیران خودروسازی سوء استفاده می کنند
تاسف می خورم که آنها بر درد مردم سوار هستند!
این صنعتگر و پژوهشگر توسعه، در بخش دوم گفت‌وگوی تفصیلی جماران با محمد بحرینیان با محور " چالش ها و موانع تولید در ایران، اظهار کرد: تأسف می‌خورم که برخی روی درد مردم سوار می‌شوند و از بی‌لیاقتی برخی از مدیران خودروسازی کشور، سوءاستفاده می‌کنند. توانش را ندارند بگویند که چرا صنعت خودروسازی کشور به این روز افتاده است! برخی طوطی وارتنها یک دلیل می آورند که صنعت خودرو خصوصی‌‌سازی نشده است! اما آیا آن به اصطلاح تولیدکنندگان خصوصی خودرو، گُلی به سر اقتصاد کشور زده‌اند یا اگر ارز برای قطعات منفصله داده نشود، درب کارخانه را باید بست؟!!
تا دلتان بخواهد در خام‌فروشی و رشد دلالی و کارهای غیرمولد، قوانین حمایتی داریم
بحرینیان با بیان اینکه هر چقدر دلتان بخواهد در زمینه خام‌فروشی و پرورش دلالی و کارهای غیرمولد و خدمات، قوانین کشدار حمایتی داریم، تصریح کرد: مونتاژکاران به عنوان تولید‌کننده‌ها معرفی و پذیرفته شده‌اند، و برخی افراد در بسیاری از صنایع ادعا می‌کنند که تولید راه‌اندازی کرده‌اند و حتی بعضی از مسئولان قوای مجریه یا نمایندگان مجلس نیز در بازدیدهای نمایشی و غیرتخصصی با تکرار این ادعاها، عنوان می‌کنند که مثلاً اگر تولیدات این شرکت نبود، فلان مشکلات برای کشور ایجاد می‌شد! در حالی که هیچ مشکلی پیش نمی‌آمد، چرا که آنها فقط مونتاژکار هستند و زمینه ایجاد درآمد و اشتغال کشورهای اجنبی را دانسته یا نادانسته فراهم می‌کنند و خروج ارز را بدون ثمردهی در پیشرفت کشور سبب‌ساز می‌شوند بدون اینکه مسئولیتی را بپذیرند.
ناتوانی دولت‌ها در ممانعت از سلطه نامولدها در ایران
بحرینیان در ادامه گفت: هنوز براساس شرایط محیطی کشورمان، تعریفی برای واژگان کلاسیک و ترجمه‌ای در علوم تکامل یافته در غرب، از جمله «حمایت» وجود ندارد که بتوان گفت تولید حمایت می‌شود یا خیر، در حالی که در شرق آسیا و غرب با درک این مسائل، تعاریفی برای آن ارائه کرده‌اند. در آنجا صراحتاً می‌توان گفت با تعاریف صورت پذیرفته، حمایت از تولید صورت می‌پذیرد، اما در کشور ما با آن تعاریف می‌توان گفت که به هیچ‌وجه حمایت صورت نمی‌پذیرد! اگر بخواهیم درخصوص حمایت از تولید یک قطب‌نما داشته باشیم که آیا تولید حمایت می شود یا نه؛ باید بگویم در ایران سود فعالیت‌های دلالی، سوداگری و سفته‌بازی بیشتر از فعالیت‌های تولیدی است و در مقابل نیز این فعالیت‌ها ملزم به پرداخت مالیات نمی‌شوند و بخش تولید است که در نهایت باید مالیات پرداخت کند. نتایج جداول داده-ستانده سه دهه گذشته کشور اثبات می‌کند که بیشترین مالیات را در کشور بخش ساخت صنعتی(Manufacture) پرداخت کرده، در حالی‌که تولید در بسیاری از زمینه‌ها و برخلاف غیرمولدها، کمترین بهره‌ها از امکانات کشور را برده است.
حاکمان در ایران عامدانه یا سهوا؛ از تولید حمایت واقعی نمی کنند!
کشور ما مأمن فعالیت‌های غیرمولد، سفته بازی و دلالی است
این پژوهشگر توسعه با بیان اینکه در کشور ما بخش تولید از سوی حاکمان؛ عامدانه و یا سهوا؛ حمایت واقعی نمی‌شود، خاطرنشان کرد: کشوری که به توسعه، تولید و حمایت فکر می‌کند به هیچ عنوان امکان رشد بی‌اندازه فعالیت‌های سفته‌بازانه و سوداگری را نمی‌دهد. فعالیت‌های نامولد خط قرمز کشورهای توسعه‌خواه است. ما از این خط قرمز گذر کرده‌ایم. اگر در کشوری مشاهده کردید که بر فعالیت‌های غیرمولد و دلالی کنترلی وجود ندارد و سرمایه‌ها در آن بخش در حال چرخش هستند، یقیناً بدانید که نه تولید و نه توسعه، اولویت اول آن کشور نیست. متأسفانه باید گفت کشور ما مأمن فعالیت‌های نامولد، سفته‌بازی و دلالی است. این بخش‌ها، منابع بانکی و ارزی کشور را به انحراف می‌برند و در نهایت کشور را به بحران می‌رسانند که البته رسانده‌اند.
غیب شدن داده‌های حیاتی برای تبیین خطاها و زمینه‌های فساد!
همچنین این فعال اقتصادی انتشار اطلاعات دریافت‌کنندگان عمده ارز از سوی بانک مرکزی را در سال‌های 97 تا اردیبهشت 1400، یک شاهکار عنوان کرد که بعد از دوران زنده‌یاد دکتر مصدق، برای دومین بار در تاریخ اقتصادی ایران رخ داد و به جماران گفت: انتشار این اطلاعات اصلاً مخاطره امنیتی برای کشور ایجاد نمی‌کرد. باید اشاره کرد، کشورهایی که این مسائل را دنبال می‌کنند، بسیار دقیق این اطلاعات ردوبدل شده را دارند؛ ضمن اینکه بر اثر تحریم، تعداد محدودی کشور هستند که با ما کار می‌کنند و متاسفانه به همه اطلاعات و رازهای تجاری بیش از صد ساله کشورمان دسترسی پیدا کردند. این نگرانی وجود دارد که برخی از کسانی که نمی‌خواستند ضعف‌ها و پیامدهای ناشی از عملکرد و تصمیم‌های شرم‌آورشان روشن شود، مانع ادامه انتشار اطلاعات شده‌اند!
بر منابع با ارزش ارزی، چوب حراج زده‌ایم
چرا ترازنامه بانک مرکزی با دو سال تأخیر منتشر می‌شود؟!
بحرینیان با بیان اینکه بر منابع با ارزش ارزی خود، چوب حراج زده‌ایم، یادآورشد: منابعی که متعلق به تمام مردم این سرزمین است را فقط به گروه کوچکی چه در لباس تولید و چه در لباس دیگر بخش‌های اقتصادی اختصاص داده و رانت‌های عظیمی را برای آنها به ارمغان آورده‌ایم. البته ناگفته نماند که تولیدکنندگان شرافتمند هم بوده‌اند که برای منافع ملی ایران فداکاری‌های بسیاری کرده‌اند. اما در شرایط فعلی در هر زمینه‌ای که نگاه کنیم، داده‌ها همگی با تأخیر منتشر می‌شود. وضعیت به گونه‌ای پیش می‌رود که فراموشی پیش بیاید. مثلاً گزارش اقتصادی و ترازنامه بانک مرکزی عموماً با بیش از دو سال تأخیر منتشر می‌شود.
علت مشکلات ما تحریم نیست، کشور از سوء مدیریت و ناتوانی رنج می‌برد
بحرینیان در پاسخ به پرسش جماران درباره پیامد تحریم ها در اقتصاد ایران، نیز توضیح داد: خیلی بلاهت‌آمیز است اگر بگوییم تحریم در کشور اثر ندارد؛ بالعکس معتقد هستم که هر چه سریع‌تر بهتر است این تحریم‌ها متوقف شود. با این حال، نحوه عملکرد در بسیاری از دوره‌های یک سده گذشته نشان می‌دهد علت اساسی مشکلات ما تحریم نیست، بلکه این تحریم‌ها با باز کردن دُمَلِ عفونت ناشی از مبالغه‌گویی‌ها، خلاف‌گویی‌ها و تبلیغات بی‌پایه و ریشه از توانمندی‌های نمایشی، نشان داد کشور ما از سوء‌مدیریت، ناتوانی از آینده‌نگری و عدم اهلیت حرفه‌ای بسیاری از آنها که طی این دوران در مناصب نشسته‌اند، رنج می‌برد!
این صنعتگر با بیان اینکه وضعیت اقتصادی و صنعتی فعلی ایران از ناکارآمدی بنگاه‌های ایجادشده ناشی از نابلدی و بی‌برنامگی تصمیم گیران اقتصادی ایران بوده و ریشه را باید دراین عوامل یافت وزنه تحریم ها، گفت؛ اکنون به وفور با کلونی‌های صنعتی شلخته مواجه هستیم که حرفی برای گفتن در سطح جهانی ندارند.
کشور بدون تولید، قدرت و بقا ندارد
نتایج می گوید در ایران دقیقا طبق خواسته دشمن عمل شده!
بحرینیان با تأکید بر اینکه کشور بدون تولید، نمی‌تواند قدرت و بقا پیدا کند، خاطرنشان کرد: اقتصاد و تولید و به ویژه تولید فناورانه بسیار اهمیت دارد. ما آنچه خواست دشمن بوده و آنچه در کتاب «هنر تحریم‌ها»، «ریچارد نفیو» طراح تحریم ایران در دوردلالیه اوباما گفته را دقیقاً آنطور که خواسته‌اند، انجام داده‌ایم. نفیو می‌گوید هدف ما، شغل‌های صنعتی است و دیدیم که برخی تصمیم‌گیران داخلی به خوبی صنعت کشور ما را با نحوه عملشان، زدند! می‌خواستند خودروسازی را متوقف کنند که کردند! برنامه ریختند که برای واردات کالاهای تجملی، ارزهای بسیار از کشور خارج شود که شد! آنها ضعف ما در تصمیم‌گیری و سوء‌مدیریت را تشخیص دادند و با ابزارهایشان به خوبی بازی کردند.
تاجرباشی‌های مدرن با شعار رفاه مردم، دنبال واردات بی در و پیکر هستند
وی اضافه کرد: عده‌ای اندک که تاجرباشی‌های مدرن هستند، درجهت پیاده کردن اهداف اجنبی، چنان در رسانه‌ها و تبلیغات حضور پیدا می‌کنند و با گویش‌های ظاهرفریب، تحریک‌کننده و بازی با واژگان احساسی و تحریک‌کننده برای مصرف غیرضروری با استفاده از غوغاسالاری تبلیغ می‌کنند که گویی می‌خواهند ما امتیازات زندگی در سوئیس را در این کشور داشته باشیم، اما نمی‌خواهند توجه کنند که با امکانات بورکینافاسو و سؤمدیریت و نابلدی، نمی‌شود امتیازات زندگی در سوئیس را داشت. در این راستا، گاهی مزورانه صحبت می‌شود. این افراد برای حمایت از فعالیت نامولد خود که همانا واردات بی‌در و پیکر است، دائما بحث رفاه مصرف کننده را پیش می‌کشند و کسب درآمدهای کلان و سودهای نجومی خود را با این موضوع توجیه می‌کنند.
متولیان نابلد مناصب را اشغال و قدرت دفاع از تلاشگران واقعی
تولید کشور را ندارند
بحرینیان با بیان این انتقاد که در مناصب تصمیم‌گیری، افراد دارای اهلیت حرفه‌ای نداریم که بتوانند میان وارداتی که با هدف توسعه اقتصادی صورت می‌گیرد و انجام آن لازم است و وارداتی که فقط مصرف و وابستگی اقتصادی ما را افزایش می‌دهد و منابع ارزی ما را تخلیه می‌کند، تمایز قائل شوند، به جماران گفت: شوربختانه متولیان تصمیم‌گیری‌های اقتصادی، توانایی مباحثه و تبیین خطاها را، به دلیل عدم اهلیت حرفه‌ای خود در مناصب قرار گرفته، نداشته و قدرت دفاع از تلاشگران واقعی تولید را ندارند.
قوانین اقتصادی ایران، ضد تولید صنعتی هستند
بحرینیان با بیان اینکه وقتی نابلدیم و دانش کاربردی نداریم، قوانینی گاهاً متضاد و متعارض وضع می‌کنیم که نمی‌توانند از تولید حمایت کنند، تصریح کرد: متأسفانه، قوانین ایران ضد تولید صنعتی هستند. تجارب یک سده گذشته عموماً نشان از آن دارد که هر دو قوه ما عموماً هدفشان برای حل مشکلات ناشی از بی‌برنامگی، ناتوانی در آینده‌نگری و ناکارآمدی‌ها، واردات است و همیشه هم دوست دارند با واردات مسئله را حل کنند. حتی سطح درک برخی از غوغاسالاران آنچنان پایین است که وقتی صحبت از ساخت داخل می‌شود، عده‌ای می‌گویند به دنبال کشیدن دیوار در اطراف‌مان هستیم! درحالی که اینگونه نیست. یا به دلیل فقر اندیشه کاربردی توان ندارند یا عمداً چشمان خود را می‌بندند که به تجارب دیگر کشورهای محدود که موفق شدند، توجه نکنند یا اینکه علائق دیگری دارند که همچون تاجرباشی‌ها عمل کنند.
باید با جهان مراوده داشته باشیم
این فعال اقتصادی با تأکید بر اینکه باید با جهان مراوده داشته باشیم و با این مراوده می‌توانیم هم‌افزایی مهارت‌ها و دانش را ایجاد نماییم، یادآورشد: ما جزء معماران تمدن جهان بودیم، هر چند ممکن است این جمله برخورنده باشد، اما امروز نشخوارکننده بسیاری از دستاوردهای علوم و فنون بخش‌ها و تجهیزات صنعتی جهان هستیم و بدون آنها نمی‌توانیم زندگی کنیم! از خرد و کلان شئونات زندگی ما شامل این مسئله می‌شود و اراده‌ای هم برای اصلاح نیست و نتوانسته‌ایم مسیر دستیابی به موفقیت را تعریف کنیم، بنابراین قوانینی که می‌نویسند عموماً در جهت توسعه مبتنی بر صنعت واقعی نیست.
خانه مان را خراب کردیم و دنیای دیگران را آباد!
بحرینیان ادامه داد: درخصوص نابلدی برخی مدیران مثالی می‌زنم؛ نباید فراموش کنیم زمانی که چین خودروسازی نداشت، ما خودروسازی داشتیم، اما چرا اکنون خودروهای چینی، بازار ایران را گرفته‌اند؟! چرایی آن را هم بسیاری نمی‌توانند تبیین کنند، زیرا فقط هنر غوغاسالاری و انحراف افکار از تفکر در ریشه‌های اساسی عقب‌ماندگی را دارا هستند.
چرا باید نفت بدهیم تا چین برای ما اتوبان بسازد؟!
تا کی می خواهیم کشور را با خام فروشی های نفتی، پتروشیمیایی یا
معدنی اداره کنیم؟
این پژوهشگر توسعه با بیان اینکه در بسیاری از زمینه‌ها، گرفتار این درماندگی نظری و فقر اندیشه کاربردی شده‌ایم و کسی نیست که از مسئولان بپرسد چرا باید نفت خود را بدهیم تا چین در قالب فاینانس یا در قالب سرمایه‌گذاری 2.5میلیارد دلاری برای ما فرودگاه بسازد! به خبرنگار جماران گفت: تازه این فرودگاه در خدمت توسعه چه بخشی باشد؛ افزایش مسافرت‌های خارجی و خروج ارز بیشتر! آیا ارز آن را از محل کالای با ارزش‌افزوده و فناوری بالا حاصل کرده‌اید یا هنوز از محل خام‌فروشی‌های نفتی، پتروشیمیایی یا معدنی آن را کسب می‌کنید؟! تا چه زمانی می‌خواهیم به این روش کشور را اداره کنیم؟! چطور شده کشوری که تمدن‌ساز بوده و سازه‌های تمدنی‌اش هنوز در جهان باعث افتخار است، در 500سال گذشته عقب‌افتاده است؟! باید چه کنیم؟! چرا چین باید برای ما اتوبان شمال بسازد؟! چرا باید در اردبیل سرمایه‌گذاری کند و خانه و خیابان برای ما بسازد؟! چرا برای سرمایه‌گذاری در تولید کالاهای فناورانه پیشقدم نمی‌شوند؟! آیا حاضر به انجام آن نیستند؟! آیا این باعث شرم نیست که به لحاظ اقتصادی و تکنولوژی وابسته و عقب‌مانده شده‌ایم؟! پول نفت را باید بدهیم تا برایمان فرودگاه، اتوبان، خانه یا خیابان بسازند؟!
به گزارش جماران، بخش سوم و پایانی این گفت وگوی تفصیلی فردا منتشر خواهد شد.
