گروه اقتصاد و درآمد جی پلاس: ولید هلالات در گفت و گو با جماران با اشاره به رشد متوالی بازار سرمایه در روزهای گذشته وهمچنین رشد شاخص کل هم وزن بورس، درباره تداوم این روند اظهار کرد: بازار سهام بعد از یک دوره ریزش در سال های گذشته، از آبان 1401 روند صعودی و برگشتی را تا اردیبهشت ماه طی کرد و طبیعی بود بعد از اینکه شاخص تقریبا از محدوده یک میلیون و 200 هزار واحد تا 2 میلیون و 500 هزار واحد رسید و تقریبا دو برابر بازده داد، وارد دوره اصلاح شود.
انتظار اصلاح اردیبهشت ماه را داشتیم اما رویکرد دولت بورس را ریزشی کرد!
وی افزود: از ابتدای سال، بازارهای موازی، مانند ارز، نیز در بازار آزاد، بازدهی خاصی نداشتند و وارد دوره رکود شده بودند. بنابراین از اردیبهشت ماه این انتظار وجود داشت که بازار وارد اصلاح شود. اما در این مقطع، اصلاحی که مورد انتظار بود، بنا به دلایلی تبدیل به ریزش سنگین شد و شاخص کل تقریبا 25 تا 30 درصد ارزش خود را از دست داد! تا پایان مرداد ماه، ارزش شرکت ها 30درصد افت کردند! این مساله تاحدی به رویکرد دولت در برخی امور و سیگنالی که در ماه های اخیر صادر کرد، مربوط می شد. از جمله اینکه تلاش هایی برای سرکوب نرخ ارز برای شرکت ها انجام دادند که تاثیر مهمی داشت.
در حالی که در بازار آزاد دلار حدود 50 هزار تومان است، شرکتها ابتدا مکلف شدند قیمت محصولات خود را در بورس کالا با دلار 28 هزار و 500 تومان تعیین کنند و بفروشند. در این مدت، بارها تلاش شد که دلار قیمت پایه در بورس کالا به 38 هزار و 500 تومان افزایش یابد، اما چند بار تائید و تکذیب شد و نهایتا این خبرها به ضرر بازارها تمام شد.
کسری بودجه نباید از جیب شرکت های سهامی تامین شود
این تحلیلگر بازار سرمایه، اخبار پیرامون کاهش شدید قیمت جهانی گاز را از دیگر سیگنال های دولتی عنوان کرد که بر وضعیت ریزشی بازار سرمایه در ماه های گذشته تاثیرگذاشت و به جماران گفت: قیمت گاز در آمریکا حدود 8 سنت است، در حالی که دولت، گاز صنایع ایران از جمله پتروشیمها را حدود 25سنت یعنی 7هزار تومان، تعیین کرد. از نظر بنده این هم گامی غیرمنطقی بود و این سیگنال را داد که دولت بدون توجه به مسائل اقتصادی، منطق و بحث رقابت پذیری، برای جبران کسری بودجه خود از جیب شرکت هایی که سهامی‌هستند و در بورس پذیرفته شدند، خرج می‌کند.
تصمیم های دولت به سرمایه گذار پالس منفی داد
هلالات با بیان اینکه اتفاقات این چنینی سیگنال های بدی به بازار فرستاد، توضیح داد: اجازه تداوم عرضه خودرو در بورس کالا ، داده نشد. در شرایط اختلاف فاحش میان فروش با نرخ کارخانه ای خودرو و نرخ آزاد، زیان انباشته خودروسازان رقم 100هزارمیلیارد تومان را ثبت کرد و با این حال، آنها در حال فروش خودروهای خود با نیم یا یک سوم قیمت بازار هستند. همه اینها نشات گرفته از تصمیم هایی است که دولت داشته و این پالس را به سرمایه گذار داده که نباید در جایی سرمایه گذاری کند که دولت در آن حضور دارد!
دلیل صعودی شدن دوباره بازار بورس؟
وی با اشاره به افت و ریزش سنگین بازار در ماه های گذشته و پایین آمدن قیمت ها به عنوان یکی از دلایل افزایش خرید روزهای گذشته، خاطرنشان کرد: علاوه بر اینها، دولت هم تحت فشار مجلس، از یکسری تصمیمات خود برگشت. خاندوزی - وزیر اقتصاد با اشاره به نرخ گاز، اعلام کرد که دولت به همان فرمول قبلی برمی‌گردد که از سال 94 تعیین شده و این فرمول تا پایان برنامه هفتم توسعه هم ادامه خواهد داشت. همچنین زمزمه ها و نظرات وزیر جدید صمت درباره صنعت خودرو نیز برای اصلاح وضعیت و بهبود فضای روانی، موثر بود. این شرایط، در کنار افت سنگین سهام، بازار را مستعد برگشت کرده است.
دولت مراقب باشد! پولی که از بورس خارج شود، تورم ایجاد می کند
این کارشناس بازار سرمایه تاکید کرد: برای تداوم این روند، باید اعتماد سرمایه گذاران نسبت به تصمیم های دولت و حمایت آن، افزایش یابد. در این صورت ما ورود پول از سوی حقیقی ها را خواهیم داشت و بازار سهام می‌تواند وضعیت بهتری نسبت به بازارهای رقیب داشته باشد. در غیر این صورت، اگر دولت تصمیم های غلط و برضد سرمایه گذاری بگیرد، احتمالا مجددا در هفته های بعد، شاهد خروج پول از بازار سهام خواهیم بود و طبعا این پول های خارج شده، جذب سپرده بانکی نخواهند شد! این پول ها وارد بازارهایی مانند ارز، سکه و خودرو که می‌توانند تورم ایجاد کنند، خواهند شد و التهابات را تشدید می‌کند.
دولت و مجلس تصمیم های اقتصادی با تاریخ انقضای کوتاه نگیرند
هلالات با اشاره به انتقاد سرمایه گذاران مبنی بر کاهش شدید سرمایه هایشان در بورس طی ماه های اخیر، به جماران گفت: مهمترین عاملی که باعث زیان سرمایه گذاران خرد و غیرحرفه ای بازار سرمایه می‌شود، این است که نوسانات زیادی رخ دهد و خبرهای ضدونقیض درباره متغیرهای اصلی اقتصاد منتشر شود. مثلا دولت نرخ بهره را جابجا کند، نرخ دلار را تغییر دهد و سیاست های سرکوب در نرخ ارز را در پیش بگیرد و در واقع، اقتصاد را پیش بینی ناپذیر کند. این شرایط، باعث افزایش شدید نوسانات در بازار می‌شود و در این وضعیت، فعالان غیرحرفه ای و خرد ضرر می‌کنند. آنچه که می‌تواند باعث پیش بینی پذیری بازار و ماندگاری سرمایه وارد شده، شود، به این برمی‌گردد که دولت، مجلس و دیگر بخش های حاکمیت، تصمیم های کارشناسی بگیرند که تاریخ انقضای کوتاه مدت نداشته باشد.
فرمول ها را مدام تغییر ندهید ؛ بگذارید تکلیف سرمایه گذار با هر صنعت روشن باشد
وی ادامه داد: باید این تصمیم ها در قالب برنامه های پنج ساله و یا 10ساله باشد و تکلیف سرمایه گذار با هر صنعت مشخص باشد تا تغییرات زیادی نداشته باشیم. یکی از مشکلات دولت، تغییر فرمول ها در کوتاه مدت است. درحالی که خصوصیت فرموله کردن این است که تاریخ انقضاها باید بلندمدت باشد. نباید به طور مرتب فرمول ها تغییر کنند؛ تغییر مکرر فرمول ها با تغییر نرخ، تفاوتی نخواهد داشت.
این تحلیلگر بازار سرمایه با بیان این ادعا که دولت نمی‌تواند متغیرهای اساسی، مانند نرخ ارز، نرخ بهره، نرخ تورم را کنترل کند و یا می‌خواهد به صورت سرکوبی، اینها را در عددی تثبیت کند، تصریح کرد: این وضعیت ضمن ایجاد نوسانات بزرگ در اقتصاد، آن را پیش بینی ناپذیر می‌کند و در چنین وضعیتی، سرمایه گذار خرد متضرر می‌شود.
حقوقی های بازار با پول های بزرگ و دسترسی نزدیک به منابع خبری، بیشتر سود می کنند!
هلالات با بیان اینکه نهادی ها و حقوقی های بزرگ و شرکت هایی که منابع پولی بزرگ در اختیار دارند، به منابع و اخبار نزدیکتر هستند و تصمیماتی می‌گیرند که باعث می‌شود بازده بیشتری کسب کنند، تاکید کرد: وقتی نوسانات زیاد می‌شود و شرایط به سمتی می‌رود که خبرهای ضدونقیض انتشار می یابد، وضعیت به گونه ای پیش می‌رود که برای فعالان اصلی بازار و حقوقیهایی که نهادی هستند و وابستگی دارند، رانت خبری ایجاد شود؛ چراکه آنها قاعدتا زودتر به اخبار دسترسی دارند و واکنشهای به موقع تر و درست تری نشان می‌دهند، به این دلیل که حرفه ای این بازار هستند. این وضعیت رقابت را ناعادلانه می‌کند و باعث می‌شود سود در بازار، به سمت افرادی که مطلع تر هستند و پول های بزرگتری دارند، کشیده شود.
دولت باید با تصمیم های بلندمدت و فرموله شده، توزیع رانت خبری حقوقی را از بین ببرد
وی اضافه کرد: دولت باید با اتخاذ تصمیم های بلندمدت، توزیع رانت را کنار بگذارد. مشکل اصلی، وجود رانت خبری است که حقوقی ها و نهادی ها آن را زودتر متوجه می‌شوند. اگر دولت ثبات رویه داشته باشد، رانتی ایجاد نمی‌شود، چرا که همه چیز فرموله شده و با مجرای مشخص است.
این کارشناس بازار سرمایه، با اشاره به اخبار منتشر شده درباره تصمیم دولت برای فرموله شدن نرخ خوراک پتروشیمی ها و تاثیر آن بر بازار، یادآورشد: دولت قیمت گاز را 7هزارتومان اعلام کرد، در حالی که در آمریکا این رقم زیر 3 هزار تومان است. یعنی قیمت گاز را در شرایط تحریمی شرکت ها در ایران، بیش از دو برابر قیمت گاز در آمریکا تعریف کرده بودند. تغییر این رویه، پالس مثبتی است. طبیعتا بازگشت دولت از این مسیر و حرکت به سمت مسیری منطقی، بازار را یک گام به بالا می‌برد.
پاییز و زمستان امسال، بورس بهاری می شود!
محدوده 2میلیون واحد، کف بازار است و نباید پایین تر برود
هلالات در عین حال ابراز امیداوری کرد که شاخص 2 میلیون واحد، کف بازار سرمایه ایران در سال 1402 است و به خبرنگار جماران گفت: در شرایط فعلی، شاخص کل در محدوده 2 میلیون واحد است؛ با توجه به سطح درآمد شرکت ها و سودآوری صنایع و دیگر شاخص ها، به نظر می‌رسد این محدوده، کف بازار است و نباید پایین تر برود. برای برگشت رو به بالا، طبیعتا هر خبر مثبتی می‌تواند محرک باشد تا بخشی از ریزش اخیر جبران شود. بنابراین انتظار این را نداریم که بازار نسبت به اعداد فعلی، بیشتر اصلاح کند و بریزد. انتظار و چشم انداز این است که بورس تا پایان سال، به خصوص از برهه مهر و آبان، تا اسفندماه ، نسبت به بازارهای رقیب خود، بازدهی بیشتری بدهد و شرایط خوبی از این به بعد داشته باشد.
