پایگاه خبری جماران، سعید گیتی آرا: در پی کاهش شدید تقاضای جهانی نفت در شبانه روز گذشته به دلیل بحران اقتصادی ناشی از شیوع کرونا، نفت سبک تگزاس در کف قیمتی خود معامله شد. برخی گزارش های بین المللی نیز اشاره می کنند که ممکن است تقاضا برای نفت حتی تا ۲۹ میلیون بشکه در روز کاهش یابد.
در همین رابطه، یک استاد دانشگاه و کارشناس انرژی گفت: اگر بحران کرونا خاتمه یابد احتمالا شاهد یک جهش دوباره در اقتصاد دنیا خواهیم بود که منجر به مصرف بیشتر فرآورده های نفتی می شود. در نتیجه ذخایر نفتی به سرعت خالی خواهند شد و همین موضوع سیگنالی برای تولیدکنندگان نفت است برای اینکه قیمت تولیدات خود را افزایش دهند.
نرسی قربان در گفت و گو با خبرنگار جماران، در رابطه با کاهش قیمت نفت طی دوروز گذشته گفت: کاهش قیمت نفتی که در شبانه روز گذشته شاهد بودیم اتفاقی نیست که در بازارهای بین المللی نفت اتفاق افتاده باشد، بلکه در بازار مجازی فروش نفت رخ داده است. به تعبیری دیگر این اتفاق در خرید و فروش فیزیکی نفت نیفتاده است. زیرا افراد در بورس نفت آمریکا یا انگلیس و... می توانند نفت زیادی را به صورت کاغذی خرید و فروش کنند؛ به نحوی که ممکن است فردی بدون اینکه بشکه های نفت را دیده باشد در یک روز دوبار خرید و فروش نفت کند. در همین راستا نیز کنترات های مختلفی برای فروش نفت در ماه های گوناگون وجود دارد. برای نمونه فرد می تواند به میزان دلخواه بشکه های نفت را در ماه های اکتبر، دسامبر یا نوامبر خریداری کند. آخرین قراردادی هم که وجود داشت متعلق به ماه می بود که روز گذشته تمام شد.
منفی شدن قیمت نفت اصطلاحی اشتباه است
وی افزود: وقتی که کنترات تمام می شود آنهایی که نفت را خریداری کردند یا باید آن را بفروشند یا اینکه تحویل بگیرند. این اولین بار بود که خریداران کاغذی نفت نتوانستند محموله خود را بفروشند و مجبور شدند مبلغی هم بدهند تا کسی محموله آنها را بخرد. این یک مورد استثنایی بود که اتفاق افتاد و ربطی هم به قیمت فیزیکی نفت در بازارهای بین المللی نداشت. اما به هرحال از لحاظ روانی اثرگذار بود. نحوه خرید و فروش محموله های کاغذی با خرید و فروش محموله های فیزیکی نفت بسیار متفاوت است. برای مثال، افراد می توانند با یک تماس محموله ای را خریداری و یک ساعت بعد در تماس دیگری آن را بفروشند.
این کارشناس حوزه انرژی گفت: اتفاقی که طی شبانه روز اخیر افتاد به دلیل پرشدن بیش از حد مخازن نفتی آمریکا بود. به نحوی که این کشور دیگر ظرفیتی برای ذخیره نفت خود ندارد. بازهم تاکید می کنم که منفی شدن قیمت نفت اصطلاحی اشتباه است. قیمت هیچ کالایی منفی نمی شود و موضوع اخیر به دلیل شرایط استثنایی بازار آتی بوده است.
وی افزود: منفی شدن قیمت نفت اتفاقی است که برای اولین بار رخ داده است. آنهم به خاطر شرایط بسیار ویژه ای که در آن قرار داریم. توضیح اینکه چرا قیمت کالایی منفی می شود در اقتصاد نیز دشوار است. زیرا اگر بنا باشد قیمت کالایی منفی شود کسی نه آن را تولید می کند و نه کسی برای خرید آن پول می دهد. منطقی نیست که فرد هم کالا را واگذار کند و هم بابت واگذاری آن به شخص دیگر پولی پرداخت کند. این مساله تنها در شرایط به خصوصی رخ می دهد که شاهد هستیم. امروز هم اگر به قراردادهای ماه های جون و جولای بازار نفت نگاه کنیم، می بینیم که قیمت نفت 15 دلار و نفت برنت نیز حدود 20دلار است.
تقاضای خرید نفت در آینده بیشتر خواهد شد
نرسی قربان ادامه داد: آنچه روشن است کاهش مجازی قیمت نفت اثر روانی خود را تا حدودی گذاشته است. به نحوی که قیمت نفت در معاملات ماه های آتی را نیز حدود 4 الی 5دلار کاهش داده است. در این میان، تولید نفت های پر هزینه مانند نفت شیل و... متوقف و از بازار خارج خواهد شد. در نتیجه عرضه نفت کم می شود و این پروسه ای زمان بر خواهد بود. بنابراین تقاضا برای خرید نفت 20 یا 25دلاری در آینده بیشتر خواهد شد زیرا با قیمت سایر فرم های انرژی نظیر ذغال سنگ و انرژی های نو رقابت می کند و از آنها ارزان تر است. لذا تقاضای خرید چنین نفتی در آینده بیشتر خواهد شد.
وی با تاکید بر اینکه اوپک نمی تواند در حل این معضل نقشی به سزا ایفا کند، گفت: اوپک حدود 30 درصد نفت دنیا را تولید می کند. مابقی نفت را کشورهای غیرعضو اوپک تامین می کنند. اوپک تا حدودی می تواند در مهار کاهش بی رویه قیمت نفت موثر باشد و به نظر می رسد که تلاش خود را نیز کرده است. اگر کشورهای عضو اوپک بخواهند تولید خود را متوقف کنند احتیاج به برنامه ریزی طولانی تری دارند چیزی بیشتر از توافق پیشین انجام شده بر سر کاهش ده میلیون بشکه ای تولید نفت، آنها باید 10 میلیون بشکه دیگر از تولید خود کم کنند. ضمن اینکه توافق قبلی بر سر کاهش ده میلیون بشکه ای تولید نفت اوپک هنوز اجرایی نشده و قرار است از اول ماه می انجام گیرد.
علت اصلی کاهش قیمت نفت شیوع کرونا در جهان است
نرسی قربان گفت: با اینکه اختلافات عربستان و روسیه بر سر تولید نفت به این مساله دامن زده ولی نباید تردید کرد که علت اصلی چنین مشکلی شیوع کرونا در جهان است. کرونا تقاضای نفت در جهان را به شدت کاهش داده است. دنیا تا پیش از این بحران، وابسته به تقاضای فرآورده های نفتی مانند بنزین، گازوئیل و...بود که بیشتر برای حمل و نقل به کار گرفته می شد. وقتی کشورها از مردم خود می خواهند که در خانه بمانند و کل اقتصاد جهان متوقف شده است، نیاز به نفت نیز کم می شود. از سوی دیگر، ذخیره سازی نفت هم به دلیل پرشدن مخازن اتفاق نمی افتد و چنین مشکلی رخ می دهد.
این کارشناس حوزه انرژی گفت: شیوه مواجهه هر کشوری مطابق منافع ملی اش با این مساله متفاوت خواهد بود. برای نمونه، آقای ترامپ بعد از این موضوع نگران متوقف شدن کل صنعت تولید نفت شیل در آمریکا است که در پی آن میلیاردها دلاری که این شرکت‌ها از بانک ها قرض کردند تا صنایع را رونق دهند نیز پرداخت نمی شود. در نتیجه بانک های آن کشور به خطر می افتند و همچنین کارگران زیادی بیکار خواهند شد و این احتمال افزایش پیدا می کند که ترامپ مجدد در انتخابات انتخاب نشود. بنابراین یکی از نگرانی های ترامپ این است.
اولین عوارض نفتی کرونا به دلیل از بین بردن تقاضای نفت رخ داده است
وی افزود: نگرانی عربستان سعودی نیز این است که 10 میلیون بشکه نفت در روز را به جای بشکه ای 50 دلار ، باید 20 دلار بفروشد. از این رو، تفاوتی فاحش در درآمد نفتی آن کشور ایجاد شده است. اما برای ایران از آنجا که صادرات نفتی به دلیل تحریم ها کاهشی محسوس داشته است و در آمد حاصل از همان صادرات نیز به سختی و با محدودیت به دست ما می رسد، کاهش قیمت نفت تفاوت چندانی ایجاد نمی کند. لذا ضرری که ایران از این مساله می کند بسیار کمتر از عربستان یا سایر غول های صادرکننده نفت است.
نرسی قربان در ادامه با اشاره به ویروس کرونا و تاثیر آن بر بازار نفت گفت: پیش بینی قیمت نفت پیش از پایان کرونا بسیار دشوار است. اگر واکسن این بیماری کشف شود و اقتصاد دنیا بار دیگر فعال شود، احتمال افزایش قیمت نفت خیلی بیشتر از کاهش نرخ آن است. اگر بحران کرونا خاتمه یابد احتمالا شاهد یک جهش دوباره در اقتصاد دنیا خواهیم بود که منجر به مصرف بیشتر فرآورده های نفتی می‌شود. در نتیجه ذخایر نفتی به سرعت خالی خواهند شد و همین موضوع سیگنالی برای تولیدکنندگان نفت است برای اینکه قیمت تولیدات خود را افزایش دهند. متاسفانه این روزها اولین عوارض نفتی کرونا به دلیل از بین بردن تقاضا برای نفت رخ داده است.
