پایگاه خبری جماران، سعید گیتی آرا: شروع معاملات بازار بورس و سرمایه ایران این هفته به نحوی بود که تحت تاثیر تصمیمات عجیب و غریب مدیران بورس در شامگاه چهارشنبه هفته گذشته قرار گرفت. تصمیماتی درباره کاهش نوسان بورس که هرچند بیش از دو روز ماندگاری نداشت، اما توانست معاملات آغاز هفته را تحت تاثیر خود قرار دهد. در ادامه ولی برخی عوامل خارجی نظیر ویروس نوپدید کرونا و کاهش جهانی قیمت نفت نیز بر روند بورس ایران و جهان تاثیرگذار بود. به نحوی که طی روزهای اخیر این سازمان شاخص های منفی را تجربه می کند. هرچند به باور کارشناسان این روند چندان دوامی نخواهد داشت و در مجموع وضعیت بورس ایران روبه بهبود است.
در همین رابطه، معاون اسبق بورس تهران معتقد است در ماه های اخیر اتفاقی که در بورس افتاده این بوده که به عنوان مثال برای خرید سهام یک شرکت، 1 میلیون و 600 هزار و اندی تقاضا وجود داشته و به هر نفر 100 سهم بیشتر تعلق نگرفته است. این خود نشانه بسیار مثبتی است که بورس می تواند با ابزارهای لازم زمینه جذب منابع را برای سرمایه گذاری های جدید ایجاد کند.
بهمن آرمان در گفت و گو با خبرنگار جماران درباره روند فعلی این سازمان گفت: بورس در گذشته تشکیلاتی بود که زیر نظر بانک مرکزی قرار داشت، اما طبق قانون جدیدی که سال 1384 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید، زیر نظر وزارت اقتصاد و دارایی قرار گرفت. از این رو، بر خلاف سایر کشورها که بورس آنها ناظر بر فرآیندها یا تراکنش های بازار سرمایه به صورتی مستقل انتخاب می شوند، مدیران بورس ایران منتخب وزارت اقتصاد هستند و اصول شایستگی، ماموریت و توانایی و ... که در همه جا برای مدیران بورس درنظر گرفته می شود، در ایران مورد رعایت قرار نمی گیرد.
وی افزود: برای نمونه، رئیس پیشین سازمان بورس اوراق بهادار از وابستگان یکی از مقامات کشور بود. یعنی بر اساس شایستگی علمی و اجرایی انتخاب نشده بود. مدیر فعلی بورس نیز کارمند وزارت اقتصاد بوده است. حالا شاید بگوییم این موضوع به خودی خود اهمیتی ندارد ولی مهم است. اصولا بحث شایستگی و توانایی مدیریتی در همه سطوح کشور مهم بوده و بورس هم نمی تواند مستثنی بر آن باشد.
معاون اسبق بورس تهران ادامه داد: واقعیت این است که نهادهای ذی‌ربط چه در گذشته و چه زمان حال ماموریت خاصی را به مدیرانی که در راس نهادی به این مهمی قرار گرفتند، محول نکرده اند. در حالی که نهادی به این مهمی می تواند در این شرایط به کاهش نرخ بیکاری، افزایش سرمایه گذاری‌ها و تامین منابع مالی برای پروژه های توسعه ای که هیچ گونه ارتباطی با تحریم ها ندارند، کمک کند. در شرایطی که به گفته محافل بین المللی 19 میلیون نفر حاشیه‌نشین در ایران وجود دارد که از کمترین امکانات زندگی برخوردار نیستند، بورس به عنوان نهاد اصلی تامین کننده منابع مالی سرمایه گذاری های جدید می تواند به تامین مالی مورد نیاز جهت ساخت واحدهای مسکونی استاندارد برای طبقات کم درآمد کمک کند.
وی گفت: این مساله ارتباطی به تحریم ها ندارد که ما بگوییم مانع از احداث صنایع با تکنولوژی بالا می شود. بسیاری از امور هستند که ارتباطی با تحریم ها ندارند، مانند تکمیل سدهای مخزنی که با بارندگی های سنگین دو سال اخیر چنانچه فرآیند تکمیل آنها کامل می شد، می توانست حجم آب را تا حدود زیادی کنترل کند. تکمیل این سدها به منابع ریالی نیاز دارد و بورس ابزاری است برای تامین این منابع، همچنین تجهیز زمین های کشاورزی به سیستم آبیاری تحت فشار و ساخت آزادراه ها هیچ گونه وابستگی ارزی یا اجرایی به خارج ندارد.
آرمان در ادامه گفت: علیرغم اینکه جمعیت ساکن ایران 70 میلیون نفر تخمین زده می شود، ما به نسبت جمعیتی که داریم دارای بیشترین میزان مرگ و میر در جاده ها هستیم که دلیل اصلی آن نیز نبود آزادراه های کافی یا خطوط راه آهن است. بنابراین ماموریت اصلی بورس تامین منابع مالی است و بورس ها را اصولا بر اساس میزان تامین منابع مالی مورد ارزیابی قرار می دهند. هرچند بزرگ بودن بورس ها هم دارای اهمیت است. مثلا بسیاری از شرکت ها هستند که مایلند سهام شان در بورس نیویورک مورد ارزیابی قرار گیرد. به طوری که ارزش بورس نیویورک رقمی معادل 35 تریلیون دلار یعنی 14 تریلیون دلار بالاتر از تولید ناخالص داخلی آن کشور است.
بهمن آرمان در پاسخ به این پرسش که آیا چنین باوری درست است که برخی جهش به وجود آمده در بورس ایران را مصنوعی بدانند، گفت: نمی شود گفت که این جهش غیرواقعی یا مصنوعی است. برای نمونه، می بینیم که بزرگترین شرکت بورسی «فولاد مبارکه اصفهان» است. ارزش فروش این بزرگترین بنگاه اقتصادی ایران پس از فروش شرکت ملی نفت ایران طبق آمارهایی که اخیرا منتشر شده از 370 میلیارد ریال در ماه بهمن فراتر رفته است. طبیعی است که سهام جذابی باشد زیرا پتروشیمی ها برخلاف سابق محصولات خود را به ارز نیمایی عرضه می کنند.
وی افزود: در همین حال شرکت های دیگری نظیر خودروسازها هستند که قیمت‌شان در حد آهن پاره است و محصولی که تولید می کنند غیراستاندارد بوده و جزو محصولاتی هستند که سالهاست از رده تولید خارج شده اند. بنابراین اگر هم روزی شرکت های خارجی بخواهند در آنها سرمایه گذاری کنند، ماشین آلات شان در حد آهن پاره ای بیشتر نیست. ضمن اینکه شرکت ها و صنایع دیگری هم هستند که بر روی این موج سوار شدند و قیمت سهامشان بالا رفته است.
معاون اسبق بورس تهران گفت: نباید فراموش کرد که فساد و اطلاعات درونی نیز که در اصطلاح بین المللی به آن«inside information» می گویند، وجود دارد. این مساله اگر در کشورهای دیگر اتفاق بیفتد جریمه سنگینی دارد. اما متاسفانه عده ای بورس را تبدیل به قمارخانه کرده اند. من در دو مقاله ای که در این خصوص داشتم، گفته‌ام که بورس محل تجهیز منابع مالی است و برای این کار به وجود آمده، چنانچه می بینیم بورس آمریکا که بزرگترین بورس جهان است با قمارخانه متفاوت است و قمارخانه ها در لاس وگاس قرار دارند.
وی با بیان اینکه بورس ما در حال حاضر محلی برای تامین منابع مالی نیست، گفت: کسانی که آن را اداره می کنند درک درستی از رسالت و وظیفه بورس ندارند. در حالی که از طریق بورس می توان منابع مالی عظیمی را که به سمت بورس آمده و از ورود به حوزه مسکن و ارز فاصله گرفته در راستای تکمیل پروژه های نیمه تمام و توسعه استفاده کرد.
آرمان گفت: در ماه های اخیر اتفاقی که در بورس افتاده این بوده که به عنوان مثال برای خرید سهام یک شرکت 1 میلیون و 600 هزار و اندی تقاضا وجود داشته و به هر نفر 100 سهم بیشتر تعلق نگرفته است. این خود نشانه بسیار مثبتی است که بورس می تواند با ابزارهای لازم زمینه جذب منابع را برای سرمایه گذاری های جدید ایجاد کند. فراموش نکنیم سفته بازی و خرید و فروش سهام های موجود اهمیتی در شاخص های کلیدی بورس ندارند و این روزها می‌بینیم تنها چیزی که از سوی رسانه‌ها درباره عملکرد بورس بازگو می شود، بالا و پایین آمدن شاخص بورس است.
,وی در پایان بیان کرد: متاسفانه به علت کم‌کاری مدیریت بورس ایران دارای پایین‌ترین نسبت سرمایه گزاری به تولید ناخالص داخلی در میان کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقاست که دلیل آن عدم تعهد بورس به مساله تجهیز منابع مالی است. چرا که در 4 دوره مدیریتی بورس عملا هیچ شرکت بزرگ سهامی عام تاسیس نشده است. در حالیکه ایران دارای یکی از نسبت های بالای مشارکت مردم در خرید سهام در جهان دارد به طوری که ۱۲ میلیون کد سهامداری است اگر هر خانواده را ۴ نفر در نظر گیریم ۶۰ درصد جمعیت ساکن ایران درگیر کنش و واکنشهای بورس هستند که دولت نمی‌تواند نسبت به آن بی‌تفاوت باشد.
