پایگاه خبری جماران: با توجه به شرایط کنونی اقتصادی و رکود در برخی از صنایع، تأمین مالی یا نقدینگی بنگاه‌های اقتصادی و تولیدی به یکی از مهمترین دغدغه‌های کشور تبدیل شده است. به طوری که کمبود نقدینگی در صنایع مولد، زیربنایی و تولیدی کشور موجب کاهش ظرفیت تولید، افزایش نرخ بیکاری و کاهش اشتغال را به همراه دارد.
مشکلات مربوط به تحریم و تاثیرات آن در بخش تولید ، تجارت و مشکلات ارزی، باعث شده است نیاز بنگاهها به تزریق نقدینگی، بیش از پیش شود و راهکارهای مختلفی نیز برای تامین مالی آن صورت گیرد که در همین راستا هدایت پول‌های سرگردان به سمت بازار سرمایه و تامین مالی شرکت‌های تولیدی می‌تواند در نهایت به رونق اقتصادی و تولیدی کشور منجر شود.
در کشورهای توسعه‌یافته بخش عمده‌ای از سرمایه‌ها و نقدینگی مورد نیاز شرکتها از طریق بازار سرمایه تامین می‌شود که در واقع انتشار اوراق بدهی یکی از متداول‌ترین روش‌های تامین مالی میان‌مدت و بلند‌مدت بنگاه‌های اقتصادی است، به‌طوری‌که در این کشور ها سهم بالایی از سبد تامین مالی شرکتها را تشکیل داده و میزان آن از سهم تسهیلات بانکی بیشتر است. اما در بازار سرمایه ایران، این وظیفه برعهده بانک‌هاست.
این در حالی است در دنیا، بار تامین سرمایه را فقط بانک ها برعهده نمی گیرند بلکه بازار سرمایه که بورس نماد آن است، محور تامین مالی بخش های اقتصادی است و بانک ها کمترین وظیفه را در تامین نقدینگی واحد های تولیدی و صنعتی در کشورها برعهده دارند. اما در کشور ما به دلیل ضعف بازار سرمایه ، تولید کنندگان تمایلی ندارند که از ابزاری به نام بورس برای تامین منابع لازم خود بهره ببرند که این موضوع به عنوان یک معضل در اقتصاد کشور مطرح است.
آمارها نشان می دهد استفاده درست از ظرفیت های بازار سرمایه ، زمینه رونق تولید کشور را فراهم کرده است که در این زمینه انتظار داریم وزارت صنعت، معدن و تجارت و وزارت امور اقتصادی و دارایی با توجه ویژه به کارکردهای بورس، به خوبی از ظرفیت های آن استفاده کنند.
نرخ سود یکسان در تامین مالی از دو بازار سرمایه و پول، زمانبر شدن فرآیند انتشار، الزام برای وجود رکن ضامن، ناپایداری سیاست‌های پولی، بالا بودن هزینه تامین مالی، مقررات سختگیرانه و ضوابط محدود‌کننده و فرهنگ سنتی تامین مالی از طریق بانک از جمله موانعی هستند که استفاده از ابزارهای مناسب بازار سرمایه را به چالش کشانده است.
شاید بتوان گفت تامین نقدینگی مورد نیاز برای بخش تولید در حالی یکی از اولویت‌های دولت قرار گرفته که سیاست‌گذاران پولی کشور معتقدند بانک‌ها به تنهایی نمی‌توانند منابع مالی بنگاه‌های تولیدی را فراهم کنند. موضوعی که در چند سال گذشته تاکنون، نمود بیشتری پیدا کرده و با قفل شدن سیستم بانکی به روی تولید، مشکلات این بخش بیشتر شده است. در این میان، کارشناسان، بازار سرمایه را یکی دیگر از منابع تامین‌کننده نقدینگی واحدهای تولیدی می‌دانند که ظرفیت استفاده از آن در ایران طی سال‌های اخیر بسیار پایین و فشارهای تامین مالی برای تولید عمدتا روی بانک‌های کشور بوده است. به طوری که بررسی‌ها نشان می‌دهند علیرغم تمام تلاش‌های‌های به عمل آمده در توسعه بازار سرمایه، هنوز هم بخش عمده ای از تأمین مالی از طریق نظام بانکی انجام می‌پذیرد که با توجه به نقش نظام بانکی در تامین نقدینگی واحدهای تولیدی می توان گفت از طریق نظام بانکی می توان بخش عمده ای از نقدینگی را به بخش تولید سوق داد و باعث افزایش تولید داخل شد.
شایان ذکر است در این خصوص بانک‌ها همواره نقش مهمی را در تامین مالی بخش‌های تولیدی داشته اند، به گونه ای که مدیران عامل بانک‌ها با توجه به سهم بالای سیستم بانکی در تامین مالی بنگاه‌های اقتصادی نسبت به اولویت قایل شدن در تامین سرمایه در گردش واحدهای تولیدی در شرایط کنونی اعلام حمایت کردند .این در حالی است که وزارت صنعت معدن و تجارت با تاکید بر ضرورت تأمین نقدینگی و مواد اولیه واحدهای صنعتی در سال ۹۸، از دستور رئیس‌جمهور به بانک مرکزی برای تأمین سرمایه در گردش واحدهای تولیدی خبر داد.
در همین رابطه، رئیس‌جمهور نیز به بانک مرکزی دستور داد سیستم بانکی، سرمایه در گردش لازم برای حفظ وضع موجود تولید را تأمین کند که وزارت صنعت معدن و تجارت نیز به عنوان متولی بخش صنعت پیگیر این موضوع خواهد بود.
از این رو ستاد وزارت صنعت معدن و تجارت نیز امتیازاتی را برای شرکتها در نظر گرفته است و برای واحدهای تولیدی که با مشکل بدهی معوق و یا چک برگشتی مواجه‌اند، قائل شده، بنابراین با تعامل بین تولید‌کنندگان و بانک‌ها تلاش می شود تا حداکثر استفاده از ظرفیت‌های موجود قانونی صورت گیرد و سرمایه در گردش و نقدینگی مورد نیاز واحدهای تولیدی تامین شود.
همچنین از نظر این وزارتخانه علاوه بر تامین نقدینگی، تامین مواد اولیه و ارز مورد نیاز برای خرید مواد اولیه برای رونق تولید جزء ضروریات است، به همین دلیل درخواست‌های ثبت سفارش واحدهای تولیدی کنترل و اولویت‌بندی می‌شود تا سریعا نیازهای ارزی برای تهیه مواد اولیه و قطعات ماشین آلات خطوط تولید فراهم شود.
در این خصوص رییس کل بانک مرکزی هم تاکید دارد مدیران عامل بانک‌های دولتی و خصوصی باید اولویت خود را تامین سرمایه در گردش واحدهای تولیدی قرار دهند و از سخت گیر‌هایی که مانع تامین نقدینگی این واحد‌ها می‌شوندخودداری کنند و حمایت های لازم را انجام دهد.
از آنجا که سیستم بانکی با توجه به حجم بالای تقاضایی که وجود دارد، دارای ظرفیت محدودی از منابع است، بنابراین نمی تواند به تنهایی جوابگوی تمامی نیازها باشد، از این رو وجود بازارهای دیگر در کنار سیستم بانکی ضروری است چرا که تجارب جهانی نیز نشان می دهد که اتکا تولید فقط به بانک ها جوابگو نیست و باید از سایر بازارهای مالی نیز برای تامین سرمایه بهره برد.
