عضو هیأت علمی دانشگاه الزهرا به فرارهای مالیاتی و مشکل دیگری که در این زمینه در اقتصاد امروز وجود دارد، اشاره کرد و گفت: قاچاق کالا و فرارهای مالیاتی مشکل اساسی اقتصاد امروز است.
به گزارش خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، حسین راغفر در همایش «هزینه توسعه؛ از جیب مستضعفان یا از جیب مدعیان؟» که عصر امروز در دانشگاه تهران برگزار شد، اظهار کرد: امروزه نئولیبرالیسم در مقابل لیبرالیسم مطرح می شود. در لیبرالیسم بر تلفیقی از نقش بازار و دولت تاکید می شود که البته در این مورد نقش دولت به صورت حداقلی تعریف می شود و بیشتر در زمینه های زیرساختی و آموزش و پرورش پذیرفته شده است.
وی ادامه داد: در مقابل، نئولیبرالیسم مرزی برای این موضوع ندارد و سعی می کند نقش چرخش بسیاری از امور را به بازار واگذار کند، به همین دلیل شاهد شکل گیری مواردی از قبیل ارتش و پلیس خصوصی در بسیاری از کشورها هستیم. در این مورد تقریبا چیزی وجود ندارد که قابل خرید و فروش نباشد و این امر آثار تخریبی بر زندگی اجتماعی افراد بر جای گذاشته است، اما نخبگان سیاسی - اقتصادی عمدتا برندگان چنین شرایطی هستند.
راغفر تصریح کرد: از نمونه تاثیر مخربی که در نئولیبرالیسم به چشم می خورد می توان به نمونه هایی اینچنینی اشاره کرد که امروزه در آمریکا زندان های خصوصی حضور دارند به این معنا که بخشی از کارکردهای دستگاه قضایی به بخش خصوصی واگذار شده و رئیس زندان خصوصی به قاضیان رشوه می دهد تا برای پرونده های بسیار ساده احکام قضایی صادر کنند. این روزها آمار عجیب و غریبی از وجود پلیس خصوصی در کشور شنیده ام.
وی افزود: جهت گیری های کلی سیاست ایران عمدتا ناشی از سیاست های نئولیبرال بوده است. محصول چنین سیاستی بلافاصله پس از جنگ، مطرح شدن بحث خصوصی سازی بیمارستان ها بود.
عضو هیأت علمی دانشگاه الزهرا اظهار کرد: همچنین در حوزه آموزش و پرورش شاهد خصوصی سازی آموزش و پرورش با حضور مدارس غیرانتفاعی هستیم که آثار وحشتناک آن از جمله رشد جرم و جرائم را امروز مشاهده می کنیم و دلیل این موضوع این است که بسیاری از گروه های پایین درآمدی نمی توانند به اینگونه مدرسه ها بروند.
وی در بخش دیگری از صحبت های خود به معافیت های مالیاتی که در حوزه های مختلف صورت می گیرد اشاره کرد و گفت: امروزه بهانه دولت ها برای معلق کردن مسئولیت های قانون اساسی شان فقدان منابع بوده است. در زمینه بسیاری از فعالیت ها مانند کشاورزی به حکم قانون و به منظور ترغیب تولیدکنندگان از مالیات معاف می شوند، اما بسیاری از نهادها هم وجود دارند که در زمره فراریان مالیاتی قرار می گیرند.
راغفر تصریح کرد: در کشور 2 دولت «اقتصادی» داریم که یکی از آن ها 50 درصد اقتصاد را در اختیار دارند و اصلا پاسخگوی هیچ مشکلی نیستند و دولت دوم نیز درواقع دولتی است که رای می گیرد و 50 درصد اقتصاد را در دست دارد و پاسخگوی تمام مشکلات ایجاد شده است.
وی ادامه داد: در مسئله مالیات مشکل تنها فراریان مالیاتی نیستند، بلکه قاچاق کالا نیز مشکل دیگری است که در این زمینه وجود دارد. متاسفانه و براساس آمار ارائه شده میزان قاچاق کالا با میزان تولیدات برابر است و دلایل حجم وسیع آن نیز این است که این حجم از قاچاق ها با چمدان وارد کشور نمی شود، بلکه در حجم هایی وسیع و در قالب محموله هایی بزرگ وارد کشور می شود.
عضو هیأت علمی دانشگاه الزهرا افزود: چندی پیش وزیر کشور گزارشی ارائه داد که به قاچاق های صورت گرفته توسط نهادهای رسمی اشاره داشت، مانند تعداد بسیار زیاد خودروهای لوکس به کشور و فرارهای مالیاتی صورت گرفته که در اصل به معنای محروم شدن بسیاری از دانش آموزان ناتوان از تحصیل است.
راغفر خاطرنشان کرد: تمام ناکامی های موجود در حوزه های مختلف به این دلیل رخ می دهد که سیاست های اقتصادی در کشور به گونه ای جهت داده می شود که تنها گروهی خاص از منابع بهره مند می شوند. اتفاقی که در دولت های نهم و دهم رخ افتاد این است که به دلیل نداشتن درآمدهای نفتی شاهد رشد سیر چپاول گری بودیم و نکته ای که باعث رشد نهادهایی چون نهاد مالیات ستانی بود، باری بر دوش جامعه گذاشته شود.
وی ادامه داد: برای انجام اصلاحات اساسی در اقتصاد باید آن را در سه سطح خرد، میانی و کلان مورد توجه قرار دهیم. در دهه نخست انقلاب با ایرانی متفاوت با ایران امروز روبه رو هستیم.
عضو هیأت علمی دانشگاه الزهرا گفت: در دهه اول انقلاب انسجام و سرمایه اجتماعی بسیار بالا است و همبستگی اجتماعی بسیار قوی است و امروز نقطه ای مقابل شرایط گذشته را شاهد هستیم که نمونه آن ناتوانی نهاد مالیات ستانی در کشور است.
در این نشست همچنین، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی گفت: واقعیت امروز این است که با تقدم مسائل سطح توسعه در مقابل با مسائل سطح اقتصاد روبه رو هستیم. نرخ تشکیل سرمایه ثابت ناخالص داخلی باید با رشدی 12 درصدی به طور متوسط رو به رو می شد که این اتفاق نیفتاد.
فرشاد مومنی اظهار کرد: چیزی که در عمل اتفاق افتاد این بود که دولت وقت متوسط سالانه چیزی حدود 4 برابر این رقم را هزینه کرده، اما هیچکدام از این دستاوردهایی که باید حاصل می شد، حاصل نشد و با وجود مسئله عدم شفافیت و عدم پاسخگویی اتفاقی هم رخ نداد.
این اقتصاددان تصریح کرد: به ظاهر به واسطه آن که بیش از 20 سال از زمانی که دولت کمک مستقیم به شهرداری می کرد، می گذرد و امروز بیشتر درآمدهای شهرداری توسط مردم تامین می شود و باید دید که آیا پرداخت های مردم به شهرداری باعث شده که نسبت به مردم پاسخگو باشند؟!
وی ادامه داد: مسئله فرارها یا مالیات های مالیاتی غیرمتعارف هم وضعیتی اینگونه دارد و این مسائل در سطح توسعه مطرح می شود که البته مسائلی هم به همین روند در سطح کلان مطرح می شود.
مومنی همچنین اظهار کرد: در حالی که ایران بیش از 100 سال تجربه بودجه نویسی به شکل مدرن دارد، اما سیاست های مالی در ایران در جهت کاهش تشویش های منطقه ای بوده و ما حتی یک تجربه هم نداریم که یک منطقه توسعه نیافته در اثر این سیاست ها تبدیل به منطقه ای توسعه یافته شده باشد.
وی خاطرنشان کرد: یکی از دلایلی که برخی از کشورها در دنیا به توسعه دست پیدا کرده اند، بسته شدن بسیاری از مجاری مفت خوارگی بوده است. طبیعی است تا هنگامی که امکان برخورداری از رانت و ربا وجود دارد، کسی به سمت توسعه حرکت نمی کند.
عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی خاطر نشان کرد: امروزه شاهد هستیم عرصه های موفقیت دولت در مالیات گرفتن، به حقوق بگیران و در مرتبه بعدی به تولیدکنندگان مربوط می شود.
