بزودی عرضه خودرو از تقاضا بیشتر می شود/ سازوکار قیمت‌گذاری خودروهای چینی تولید داخل تغییر می‌کند

جی پلاس، امید قالیباف، سخنگوی وزارت صمت درباره التهابات بازار خودرو گفتگویی داشته که مشروح این گفتگو را در ذیل می‌بینید:

شکسته شدن رکورد تولید خودرو داخلی

در صفحه آقای فاطمی امین در توییتر آمده بود که خودرو زیاد می‌شود و دیگر احتیاجی به قرعه کشی نیست. به نتیجه و هدفی که آقای وزیر صمت گفته بودند رسیده ایم در امسالی که تقریباً رو به پایان است؟

قالیباف: من عرض کنم که جناب آقای فاطمی امین صفحه‌ای ندارند نمی‌دانم این را الان نمی‌توانم راجع به آن صحبت کنم که این صفحه درست است یا خیر، تا جایی که من اطلاع دارم ایشان صفحه‌ای ندارند.

 یعنی اکانت جعلی چنین برنامه مدونی برای بازار خودرو تعیین کرده است؟

قالیباف: محتوا درست است منتهی صفحه را من نمی‌دانم. در مورد افزایش تولید اتفاقات خیلی خوبی افتاده است، به طوری که ما در همین آذرماه که گذشت ۱۲۷ هزار دستگاه خودرو در مجموع خودروساز‌های خصوصی و دو خودروساز بزرگ تولید شده است که این رکورد تولید ماهانه را در پنج ساله گذشته شکسته است و این روند دارد ادامه پیدا می‌کند. پیش بینی ما این است که در شش ماهه در پیش چیزی حدود ۸۰۰ هزار دستگاه خودرو تولید شود در داخل و ۲۰۰ هزار دستگاه هم پیش بینی واردات داریم که در مجموع می‌شود یک میلیون خودرو عرضه و می‌دانید که ما در کل سال گذشته چیزی بیشتر از ۷۵۰ تا ۸۰۰ هزار دستگاه نتوانسته ایم عرضه کنیم بنابراین این حجم از عرضه خودرو، قطعاً می‌تواند بازار را اشباع کند و روی قیمت‌ها اثر بگذارد. پس متن قابل دفاع است و برای آن برنامه ریزی شده است.

 خودرو‌های وارداتی قرار است کجا عرضه شوند؟

قالیباف: در بورس کالا.

کشف قیمتی و آن تعرفه‌ای که قرار است برایشان گذاشته شود چطور قرار است اعمال شود با چه تعرفه‌ای این خودرو‌ها وارد می‌شوند؟

قالیباف: این خودرو‌ها مستحضرید که در چند رده قیمتی قرار است وارد شود در رده قیمتی زیر ۱۰ هزار یورو کمترین تعرفه از حقوق ورودی به آن‌ها می‌خورد. مثلاً اگر خودرویی ۸ هزار یورو باشد، حقوق گمرکی برای همه ۴ درصد ثابت است چه آن خودرویی که زیر ۱۰ هزار یورو است و چه خودرویی که ۲۰ هزار یورو است که سقف قیمت است، اما سود بازرگانی که متغیر است کمترین مقدار را خودرو‌های زیر ۱۰ هزار یورو خواهند داشت. مثلاً ۶ درصد در مجموع ۱۰ درصد حقوق ورودی است ۱۰ تا ۱۵ درصد سود بازرگان است که وارد می‌کنند هر دستگاه را و می‌ماند چقدر رقابت روی تابلو بخورد که کشف قیمت می‌شود.

با این اعدادی که شما اشاره کردید و جمله آخرتان که چقدر رقابت روی تابلوی بورس کالا اتفاق بیفتد به نظرتان خودرو‌هایی که وارد کشور هم خواهند شد قابل دسترس برای عموم مردم خواهند بود؟

قالیباف: این سؤال سختی است. شرایط عموم مردم از چند جهت متفاوت شده است متأسفانه در ۸ سال گذشته، یعنی در دهه ۹۰ این‌ها قدرت خریدشان واقعاً آسیب دیده است کل جامعه را عرض می‌کنم و این نکته را شما در نظر داشته باشید، نکته دوم این است که ما ۴ سال واردات خودرو نداشتیم و طبیعی است که یک هیجانی وجود داشته باشد که این رقابت را بخواهد یک مقدار دامن بزند و این قیمت را بالا ببرد. اما اگر خودرو‌های مثلاً ۸ هزار یورویی ما قیمت بالایی دربیاید برایشان، قطعاً روی کل بازار اثر کاهنده خواهد داشت یعنی چه، منظورم این است که ممکن است خود آن خودرو که البته من دارم پیش بینی می‌کنم، شاید این پیش بینی غلط باشد، چون عرضه‌ها زیاد است یعنی خودروی ۸ هزار یورویی را ما به هر شکلی حساب کنیم باید حول و هوش ۵۰۰ تومان دربیاید، اما حالا می‌گوییم بیشتر از این شد به دلایلی که عرض کردم، این روی قیمت سایر خودرو‌ها دیگر اثر کاهنده خودش را خواهد گذاشت با فرض وضع موجود؛ بنابراین فضای بازار خودرو خیلی آرام و کاهنده خواهد شد. چه برای خودرو‌های وارداتی چه برای خودرو‌های ساخت داخل کلاً بازار را به سمت پایین سوق می‌دهد.

یعنی هنوز خودتان هم پیش بینی تان خیلی قطعی نیست با احتمالات جلو می‌روید.

قالیباف: به هر حال می‌دانید وقتی ۴ سال یک محصولی عرضه نشود، واقعاً واکنش متقاضیان را باید انواع و اقسام حالت هایش را پیش بینی کنیم که یکی این است که رقابت زیادی بخورد یک بخش هم این است که نه واقعاً این اتفاق نیفتد. الان فرض کنید وقتی ۲۰۷ وقتی عرضه می‌شود تا ۱۲۰ درصد گاهاً می‌بینم رقابت رویش صورت می‌گیرد برعکس، هایما که عرضه می‌شود ۹ درصد نسبت به قیمت پایه که وارد تابلو می‌شود رقابت می‌خورد، هر دو هم برای ایران خودرو است، ولی یکی بالای ۱۰۰ درصد و یکی ۹ درصد، آن شرایط باید بیاید تا دقیق‌تر بشود راجب به آن صحبت کرد و همینطور برای خودرو‌های وارداتی.

 همین که با پیش بینی‌ها و احتمالات بخواهیم جلو ببریم و به رقابت بسپاریم که چند درصد روی تابلو بالا و پایین خواهد شد همین را تعمیم بدهیم به بازار خودرو می‌شود نوساناتی که در مورد قیمت خودرو وجود دارد و خریداری که مصرف کننده است همه که سرمایه گذار نیستند بخاطر همان قدرت خریدی که شما اشاره کردید که کاهش پیدا کرده است خریدار بلاتکلیف می‌ماند این همان بلاتکلیفی و عدم ثباتی است که در بازار خودرو وجود دارد.نکته‌ای دارید روی تصاویر پخش شده؟ چقدر عرضه خودرو در بورس کالا توانست کمک کند؟

قالیباف: بخشی از اطلاعاتی که در متن بود درست است، ولی بخشی هم درست نیست. مثلاً خودروساز هیچ نفعی در رقابت و ایجاد هیجان روی تابلو و افزایش رقابت و افزایش قیمت واقعاً ندارد. من این را اجازه دهید به این صورت عرض کنم که در مورد عرضه خودرو در بورس ما دو مقطع را باید از هم تفکیک کنیم، در مقطع اول وزارت صمت تقریباً هیچ نظارتی نداشت و شرایطی را اعمال نمی‌کرد که نتیجه اش شاید این شد که خیلی هم معروف شد دو خودروی شاسی است که قیمت آن ۱ میلیارد بود یک دفعه از ۲ میلیارد هم بالاتر شد. نتیجه این اتفاقات این شد که ما یک دستور کاری با هماهنگی با عزیزان بورس کالا تضمین کنیم که یک کف عرضه وجود داشته باشد و یک همگنی عرضه یعنی مثلاً اگر ۲۰۷ دارد عرضه می‌شود همه سفید باشد همه ویژگی فنی اش مشابه هم باشد که قیمت مختلف کشف نشود.

برای خودرو‌های پرتیراژ ۲ هزار دستگاه عرضه تعریف شده است برای خودرو‌های کم تیراژ ۵۰۰ دستگاه از وقتی که این اتفاقات افتاد یعنی شرایط درنظر گرفته شد، منطقی‌تر شد فضای عرضه در بورس کالا، اما من این نکته را باید عرض کنم بورس کالا را ما بعنوان یک مرحله گذر از عدم تعادل عرضه و تقاضا به مرحله تعادل عرضه و تقاضا انتخاب کرده ایم که آن رانتی که شما اشاره کردید در متن بود که نصیب عده‌ای می‌شود که معلوم نیست چه کسانی هستند بیاید در بستری به نام بورس کالا شفاف شود و تکلیف آن مازاد قیمت پایه و قیمت نهایی مشخص شود به جیب چه کسی می‌رود این است که ما این بسته را برای این انتخاب کرده ایم.

این مرحله گذر هم که اشاره می‌کنید یعنی اینکه موقتی خواهد بود احتمالاً، این مرحله گذر قاعدتاً برای این تصمیم گرفته شد که وارد بشویم و امتحان کنیم که بازار خودرو و قیمت‌ها را بتواند کنترل کند به این هدف رسیده ایم؟ الان چیز‌هایی که ما در حداقل در یک ماه اخیر و هر هفته یا هر سه روی یکبار در افزایش قیمت خودرو‌های تولید داخل در بازار می‌بینیم، کنترل این باید به کجا برگردد.

قالیباف: سؤال خوبی است. ما همه متفق القول هستیم که بازار خودرو در سالجاری برای چیزی حدود ۶ ماه قیمت‌ها ثابت و حتی کاهنده بود تا زمانی که عوامل بیرون از صنعت خودرو و بازار خودرو و وزارت صمت آمد وسط، یعنی نرخ ارز رها شد و قیمت‌ها متلاطم شد. خودرو متأسفانه به محض تلاطمات ارزی تقاضا‌های می‌شود سرمایه‌ای حول آن شکل می‌گیرد حتی اگر تقاضای مصرفی هم باشد، شخص فکر می‌کند اگر امروز مثلاً برای سه ماه آینده برنامه ریزی کرده بود خودرو بخرد، اما شرایط را که می‌بیند تقاضایش را جلو می‌اندازد یعنی فشار تقاضا را برای یک مقطع کوتاهی افزایش می‌دهد مجموعه این تقاضا‌های ناخواسته در بازار باعث می‌شود که قیمت را واقعاً تغییر دهد و این همینطور که می‌بینید قیمت ارز که پایین می‌آید قیمت خودرو هم پایین آمده است برای این برنامه ریزی خیلی سخت می‌شود و تنها راهکار آن این است که اینقدر عرضه را افزایش دهیم تا آن خاصیت تقاضا‌های سرمایه‌ای در مورد خودرو شکل نگیرد.

نمی‌توانم خیلی جواب شما قبول کنم. نگاه سرمایه‌ای و التهاباتی که بخاطر افزایش قیمت ارز اتفاق افتاد تا یک حدی و البته به یک گروهی از جامعه ممکن است برگردد مصرف کننده‌های واقعی خودرو که به قول شما یک پولی پس انداز کرده بودند و می‌خواهند یک خودرو برای خانواده تهیه کنند این‌ها چه زمانی می‌توانند صاحب خودرو شوند برای یک خودروی معمولی؟ اگر وزارت صمت هم نتواند ورود کند و کنترل نکند و بسپارد به بازار عرضه و کاهش التهابات از چه کسی باید انتظار داشته باشیم تا بتواند اقدام کند.

قالیباف: قبل از این گفتگو که شما روزنامه را مرور می‌کردید یکی بحث خط فقر بود و اینکه قدرت خرید و افرادی که زیر خط فقر هستند این را نمی‌شود انکار کرد به هر حال قدرت خرید آسیب دیده است نکته دوم هم بحث تورم است ما یا قبول داریم یک تورم بالا حدود ۴۰ درصد داریم و این دارد روی تمام کالا‌ها و خدمات ازجمله خودرو تأثیر می‌گذارد.

بله قدرت خرید کاهش پیدا کرده است، اما یک چیزی را قبول کنید اگر حقوق من ۱۰ میلیون تومان بوده است یک خودروی ۱۰۰ میلیونی می‌توانستم بخرم الان حقوق من ۱۵ میلیون است خودروی ۵۰۰ میلیونی باید بخرم. افزایش فاصله را شما نگاه کنید.

قالیباف: بله درست است. اتفاقی که افتاد این بود که قیمت‌ها در مدت یک دهه به آن تورم‌های بسیار جهنده‌ای اثابت کرد یعنی ۴۰ درصد، اما قدرت خرید شمای کارمند چند درصد، ۱۰ درصد برای امسال، این شکاف هی هر سال بیشتر شد یعنی دست شما و عموم مردم از کالایی مثل خودرو کوتاه و کوتاهتر شد.

 قدرت خرید را کس دیگری باید در مورد آن تصمیم گیری کند.

قالیباف: کاری که از ما برمی آید افزایش تولید است واقعاً یعنی هیچ ابزار دیگری به جز افزایش عرضه نداریم.

قبول دارم افزایش تولید و عرضه به شرطی که بازار کنترل شود. قبول کنید که وزارت صمت نمی‌تواند بگوید که از دست من برنمی آید بازار خودرو قیمت‌ها را خودش دارد تعیین می‌کند.

قالیباف: من این را نگفتم ما ابزاری داریم برای کنترل بازار، این ابزار بایستی یک بستر ثبات اقتصادی طبعاً بهتر جواب می‌دهد مثلاً به زودی شما حتماً این را شنیده اید که بعضی از خودروساز‌های خصوصی ما که عموماً از چین تولید می‌کنند، گاهاً در فضای مجازی هم گفته ایم که این خودرو در کشور همسایه شاید ۵۰۰ میلیون تومان کمر از کشور ما است حالا به زودی کاری که باید کنیم این است که فرمول تعیین قیمت این تیپ خودرو‌ها به نظرم در همین هفته یا هفته آینده اعلام می‌شود که در آن صورت این‌ها دیگر نمی‌توانند از یک سطحی قیمت را افزایش دهند.

فاصله قیمتی کارخانه با بازار را چطوری می‌خواهید کم کنید؟

قالیباف: باورتان می‌شود قیمت کارخانه‌ای ایران خودرو و سایپا در طول یکسال گذشته هیچ تغییری نکرده است یعنی تا درب کارخانه که تقریباً می‌شود گفت عوامل بیرونی کمتر رویش اثر می‌گذارند هرچند روی زنجیره تأمین مواد اولیه این دو خودروساز اثر می‌گذارند، اما برای یکسال است که ما قیمت‌های خود درب کارخانه را هیچ تغییری نداده ایم.

 چون تا الان فکر می‌کردیم که خودروساز هم به نوعی دارد التهابات ارزی را بهانه می‌کند برای اینکه، چون قطعات را گرانتر شاید تهیه می‌کند پس قیمت خودرو را بالا ببرد.

قالیباف: خیر اینجوری نیست.

 پس خودروساز با قیمت ثابت عرضه می‌کند و بازار است که خودش التهاب می‌دهد و می‌برد و البته باید قبول کنیم که عرضه خودرو در بورس کالا و رقابتی که روی تابلو شکل می‌گیرد هم باز یک جور دیگری به این التهاب دامن می‌زند فاصله قیمت بازار آزاد با کارخانه را خیلی زیاد می‌کند. شما بفرمایید در وزارت صمت برنامه تان چه است و متولی کم کردن این فاصله چه نهادی است چه کسی است برای کنترل؟

قالیباف: متولی حفظ ارزش پول که بانک مرکزی است.

این جواب این سؤال نمی‌شود.

قالیباف: اگر منظورتان این است که ما بیاییم قیمت، طبق گزارش مرکز آمار تورم تولید، ما یک تورم مصرف کننده داریم که اعلام می‌شود مثلاً ۴۰ درصد و یک تورم تولید داریم که به آن پی تی آی می‌گویند که شاخص تغییرات قیمت مواد اولیه است این برای صنعت خودروسازی در فصل تابستان ۲ درصد بوده است یعنی ما توانسته ایم زنجیره تأمین خودرو را با کل فرض ۲ درصد بوده است ما الان ماهی ۲ درصد تورم درصد داریم این را توانسته ایم کنترل کنیم این‌ها چیز‌هایی است که وزارت صمت باید روی آن تمرکز کند واقعاً من کاملاً حق می‌دهم به شما، چون به هر حال باید نظر مردم را شما بگویید و نظر مردم دقیقاً در سؤالات شما است، اما خواهش بنده این است که وقتی مسئله می‌رود به یک جایی که سیاست‌های کلان متغیر‌های کلان اقتصادی واقعاً نمی‌شود انکارشان کرد و همه می‌دانند این‌ها دست وزارت صنعت نیست، دیگر ما یک مقدار با هم همفکر شویم الان شما فرض کنید که وزیر صنعت باشید واقعاً چه کار می‌خواهید بکنید وقتی برای ۱۰ هزار خودروی ۲۰۶، ۲ میلیون تقاضا می‌آید این را دیگر کاری نمی‌شود کرد الا اینکه تولید را بالا ببریم.

 شما گفتید، چون این ثبات اقتصادی الان خیلی هنوز شکل نگرفته است و تورم‌هایی که وجود دارد پس نمی‌شود انتظار داشت که برنامه‌هایی که وزارت صمت هم می‌گذارد به خوبی خودش و با آن هدفگذاری جلو برود آقای وزیر مهر سال ۱۴۰۰ می‌دانستند یعنی شرایط‌ها خیلی تفاوتی هم نکرده است از نظر تورمی، ولی قول داده اند تا یکسال بازار خودرو را کاملاً به کنترل درمی آورند.

قالیباف: این برای چه تاریخی بوده است؟

 بهمن ۱۴۰۰ است.

قالیباف: آن زمان که خیلی مسائل یک شرایط دیگری داشته است.

پس کلاً بیاییم سیاستگذاری را جمع کنیم.

قالیباف: واقعاً عرض می‌کنم دولت واقعاً دارد تورم را کنترل می‌کند من پیش بینی خودم این است که به زودی مثلاً در اواخر بهار سال آینده و اوایل تابستان عرضه در بازار خودرو افزایش پیدا می‌کند که خودرسازان باید بیایند به سمت سیاست‌های تشویقی و اعتباری که مردم بیایند خودرو بخرند یعنی مثل چند سال قبل که تسهیلات می‌دادند برای خرید خودرو که فروش برود واقعاً این عرضه‌ای که در پیش است و آهنگ رشد آن هم عرض کردم خدمت شما قطعاً ما را به یک نقطه خیلی خوب خواهد رساند منتها به هر حال شرایط متغیر کلان را همیشه باید در تحلیل باید درنظر گرفت تا کمک کند برای آرامش بازار خودرو.

پس تا شش ماه آینده تقریباً تا پایان بهار و یک مقداری با بازه زمانی کوتاهتر و بیشتر قیمت خودرو به جایی خواهد رسید تا خودروسازان از مردم دعوت کنند برای خرید خودرو.

قالیباف: این پیش بینی شخصی بنده است انشاالله که این اتفاق رخ می‌دهد و مطمئناً این اتفاق رخ می‌دهد.

شما سخنگوی وزارت صمت هستید الان این را خبرگزاری‌ها به نقل از شما می‌نویسند.

قالیباف: اشکالی ندارد. هر کسی یک پیش بینی دارد. عرض من این است که یک میلیون دستگاه خودرو قطعاً بازار را اشباع خواهد کرد، چون این مقدار مقداری است که در یکسال باید عرضه شود، ولی دارد در شش ماه این اتفاق می‌افتد و نیاز کشور هم به لحاظ خودرو یک و نیم میلیون دستگاه است، تمام آمار را که کنار هم بگذاریم نتیجه اش همین می‌شود که بنده عرض کردم خدمت شما.