فقر و نداری، بیکاری، اعتیاد، سودجویی بزرگترها و ... آنها را زودتر از موعد مقرر وارد چرخه درآمدزایی می‌کند. اغلب مادرانی مریض، خواهران و برادرانی گرسنه و پدرانی معتاد و عصبانی دارند و مجبور هستند روزانه بیش از دو سوم درآمدشان را هزینه اعتیاد پدر و یک سوم آن را نیز برای خرید اندک طعامی برای خانواده هزینه کنند.دست‌های پینه بسته‌شان بیانگر ساعت‌ها فعالیت و بیگاری کشیدن است و بعضا دو تا سه شیفت کاری کار می‌کنند تا بتوانند گوشه ای از بار زندگی‌شان را به دوش بکشند.
اما این روزها کودکان کار در کلانشهرها و به ویژه در اصفهان آمار رو به رشدی در جامعه دارند به گونه‌ای که آمار واقعی آنها را هیچ ارگان و نهادی در دسترس ندارد و تنها با روزها سرکشی به خیابان‌های سطح شهر، کارگاه‌های زیرپله‌ای و هچنین زمین‌های کشاورزی می‌توان آماری میدانی و نزدیک به آمار واقعی را کشف کرد که البته این امر نیازمند زمان و هزینه فراوانی است و این در حالی است که اگر عزمی جدی در ۱۸ دستگاه موظف به ساماندهی کودکان کار ایجاد شود یک بار برای همیشه می‌توان این کودکان را از کاربازنشسته کرد تا بتوانند طعم کودکی را بچشند.
بیش از دو سوم کودکان کار اصفهان خارجی هستند
عباس توفیقی، کارشناس دفتر پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی اداره کل بهزیستی استان اصفهان با اشاره به اینکه در سال گذشته ۳۴۹ کودک کار از سطح استان اصفهان جمع‌آوری شده است، می‌گوید: ۳۰۵ نفر از این افراد پسر و ۴۴ نفر دختر بوده‌اند.
وی با اشاره به اینکه در سال ۹۴ حدود ۱۵۶ کودک کار جمع‌آوری شده است، ابراز می‌کند: از این تعداد نیز ۱۲۸ نفر پسر و ۲۸ نفر نیز دختر بوده‌اند.
کارشناس دفتر پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی استان اصفهان با اشاره به اینکه در سال ۹۵ با افزایش معرفی پسران کودکان کار به مراکز بهزیستی هستیم، می‌افزاید: همچنین یادآور می‌شوم که آمار کودکان کار پسر بین سنین ۱۲ تا ۱۴ سال از دیگر گروه سنی بیشتر است.
افزایش کودکان کار زیر شش سال استان اصفهان در سال ۹۵
وی در خصوص آمار کودکان کار زیر شش سال استان اصفهان در سال ۹۵ و مقایسه آن با سال ۹۶ نیز می‌افزاید: در سال ۹۵ در استان اصفهان ۲۴ کودک زیر شش سال به عنوان کودک کار معرفی شده است و این در حالی است که این آمار در سال ۹۴ حدود ۱۴ کودک زیر شش سال بوده است.
توفیقی که معتقد است بیش از دو سوم کودکان کار استان اصفهان را کودکان اتباع بیگانه شامل می‌شود، ادامه می‌دهد: در این راستا در سال گذشته ۲۱۳ کودک کار تبعه در استان اصفهان جمع آوری شد.
وی با تاکید بر اینکه نگهداری کودکان کار در مراکز بهزیستی برای طولانی مدت امکان پذیر نیست، می‌افزاید: نگهداری کودکان کار در بهزیستی حالت ترمینال گونه دارد و تنها می‌توان هر کودک را به مدت ۲۱ روز در مراکز بهزیستی نگهداری کرد و پس از تعیین تکلیف از چرخه فعالیت بهزیستی خارج می‌شوند.
این کارشناس دفتر پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی استان اصفهان با اشاره به اینکه کودکان کار ایرانی طبق قوانین سازمان بهزیستی و در قالب تقسیم‌بندی‌های صورت گرفته ساماندهی می‌شوند، اظهار می‌کند: کودکان کار خارجی نیز به اداره کل اتباع و امور مهاجرین خارجی معرفی و ساماندهی خواهند شد.
وی با تاکید بر اینکه اداره کل اتباع و امور مهاجران خارجی استان اصفهان خانواده کودکان کار تبعه را شناسایی و آنها را ساماندهی می‌کند، ادامه می‌دهد: چنانچه خانواده‌های این کودکان مجاز به اقامت در ایران باشند تحویل خانواده شده و تعهد ساماندهی کودک از آنها دریافت می‌شود و در صورتیکه به صورت غیر مجاز در کشور اقامت داشته باشند همراه با خانواده از استان طرد خواهند شد.
دفتر اتباع استانداری در خصوص آسیب‌های اجتماعی اتباع مسئولیتی ندارد
اما در این راستا مهدی سلیمانی، مدیرکل اتباع و مهاجرین خارجی استان اصفهان که معتقد است تنها وظیفه این اداره کل در خصوص ساماندهی کودکان کار معرفی خانواده آنها به اداره کل بهزیستی است می‌گوید: اداره کل اتباع و امور مهاجرین خارجی در خصوص ساماندهی آسیب‌های اجتماعی ایجاد شده از سوی اتباع بیگانه هیچ مسئولیتی ندارد.
وی با تاکید بر اینکه اداره کل اتباع و مهاجرین خارجی استانداری اصفهان تنها وظیفه سیاستگذاری برای حضور اتباع بیگانه در استان اصفهان را عهده دار است، اضافه می‌کند: چنانچه کودک کاری فاقد مدرک مجاز باشد به نیروی انتظامی و شهرداری ارجاع داده می‌شود.
بیش از ۵۰ درصد کودکان کار خیابانی اصفهان به صورت شبکه‌ای و در مناطق ۳، ۴، ۵ و ۶ فعالیت دارند
مدیرکل دفتر اتباع و امور مهاجرین خارجی استان اصفهان با تاکید بر اینکه در صورتی که کودکان کار و خانواده آنها فاقد مدرک اقامتی باشند از کشور طرد خواهند شد، تاکید می‌کند: البته باید توجه داشته باشیم که عمده افرادی که از استان اصفهان طرد می‌شوند، مجرد هستند.
اما احمد رضا مصور، معاون خدمات شهری شهرداری اصفهان نیز در این راستا با اشاره به اینکه شهرداری تنها وظیفه جمع آوری و تحویل کودکان کار به مراکز بهزیستی را بر عهده دارد، به خبرنگار مهر می‌گوید: بر این اساس در هفته گذشته ۱۵ کودک کار در شهر اصفهان جمع آوری و تحویل بهزیستی شده است.
وی که معتقد است در حال حاضر بیش از ۵۰ درصد کودکان کار خیابانی اصفهان به صورت شبکه‌ای فعالیت دارند، ادامه می‌دهد: بیشتر این کودکان در مناطق سه، چهار، پنج و شش شهرداری اصفهان فعالیت داشته و این در حالی است که در دیگر مناطق شهر اصفهان زندگی می‌کنند.
معاون خدمات شهری شهرداری اصفهان با اشاره به اجرای طرح‌های ویژه جمع آوری کودکان خیابانی نیز می‌گوید: ما نه تنها در روزهای عادی بلکه در برخی از موارد نیز به صورت ویژه نسبت به جمع‌آوری کودکان کار اقدام می‌کنیم و در این در حالی است که برخی از این کودکان بارها جمع آوری و مجدد به خیابان‌ها بازگشته‌اند.
مصور همچنین از افزایش آمار کودکان خیابانی خارجی در خیابان‌های اصفهان سخن به میان آورد و افزود: اغلب این کودکان فاقد کارت تردد بوده و خانواده‌هایشان برای کم کردن هزینه‌ها آنها را در خیابان‌ها رها کرده و عملا مکانی برای زندگی ندارند.
۱۰.۲ درصد کودکان کار کشور در اصفهان هستند
کوروش محمدی، رئیس انجمن آسیب‌شناسی اجتماعی ایران، اصفهان را جزء پنج استان دارای بیشترین کودک کار کشور می‌داند و می‌گوید: بر اساس آمار سازمان بهزیستی استان اصفهان، ۱۰.۲ درصد کودکان کار کشور را در خود جای داده است.
او عقب‌ماندگی نظام عدالت اجتماعی نسبت به رشد سریع تحولات اجتماعی را اصلی‌ترین عامل ایجاد کودکان کار در جامعه عنوان می‌کند و ادامه می‌دهد: این عقب ماندگی باعث شده است که روز به روز آسیب‌های اجتماعی در کشور و به ویژه کلانشهرها افزایش یابد.
این آسیب‌شناس اجتماعی با اشاره به اینکه بخش اعظم جامعه ما درگیر ایجاد طبقات اجتماعی جدیدی است که فاصله طبقاتی را پر رنگ‌تر کرده است، ادامه می‌دهد: باید توجه داشته باشیم که میزان درآمدزایی، ایجاد اشتغال و فرصت‌ها و منابعی که در اختیار افراد جامعه قرار دارد زمینه ساز ایجاد فاصله طبقاتی شده است.
وی اضافه می‌کند: ایران دارای منابع طبیعی و درآمدی فراوانی است که این درآمد به خوبی بین آحاد جامعه تقسیم نشده و هر کس متناسب با میزان دسترسی که به این منابع دارد از آسیب‌های اجتماعی احتمالی فاصله می‌گیرد.
محمدی با تاکید بر اینکه تحقق شعاری از عدالت لازم است، اضافه می‌کند: باید باور داشته باشیم که خیلی از افراد امکان استفاده از منابع ملی را ندارند و این در حالی است که برخی دسترسی چند برابری دارند که فاش شدن اختلاس‌ها و فیش‌های حقوقی نجومی گوشه‌ای از این بی‌عدالتی هاست.
وی با تاکید بر اینکه امروزه کودکان کار پلکانی برای پیشرفت برخی از رانت‌خواران شده‌اند، ادامه می‌دهد: باید توجه داشته باشیم که بسیاری از افراد در جامعه ما با شعار عدالت محوری ورود پیدا می‌کنند و در نهایت به واسطه این شعارها به اهداف خود دست می‌یابند.
رئیس انجمن آسیب شناسی اجتماعی ایران برخی از اتفاقات طبیعی را نیز از دلایل توسعه فقر و تنگدستی در جامعه می‌داند و می‌گوید: برخی از پدیده‌های طبیعی همچون خشکسالی، سیل و زلزله مردم برخی از شهرها را به دلیل از دست دادن خانه و زندگی به حاشیه شهرها کشانده که این امر نیز زمینه ساز کودکان و زنان کار زیادی شده است.
سیستم فعلی اقتصاد کشور آسیب‌رسان است
وی سیستم فعلی اقتصادی در کشور را سیستمی آسیب رسان توصیف می‌کند و ادامه می‌دهد: در این سال‌ها اراده خوبی برای تغییر نظام اقتصادی کشور برای پاسخگویی به نیازهای جامعه ندیده‌ایم و اصلاح در این بخش باید هر چه زودتر صورت گیرد.
محمدی ادامه می‌دهد: بسیاری از کودکان کار در خانواده‌هایی متولد می‌شوند که خدمات اجتماعی از جمله ایجاد اشتغال، توسعه شهری در مناطق حاشیه‌ای و بسته‌های فرهنگی دریافت نمی‌کنند و در راستای خودکفایی و تامین نیازهای خود مجبور به بکارگیری کودکان نیز هستند.
وی با بیان اینکه اغلب کودکان کار تک والد، فاقد والدین و یا بد سرپرست هستند، اضافه می‌کند: از این رو برای ساماندهی کودکان کار باید نظام اجتماعی را به سمت ایجاد تعادل هدایت کنیم و چنانچه این تعادل ایجاد نشود نگاه‌ها به این مناطق صورت آسیب پذیر باقی خواهند ماند و تاثیرگذار خواهد بود.
باید توجه داشته باشیم که شیب افزایشی کودکان کار در استان اصفهان زنگ خطر آسیب جدی را به صدا در می‌آورد که مسئولان باید بیش از گذشته به این معضل توجه داشته باشند چرا که چنانچه این روند افزایشی ادامه داشته باشد شاهد آسیب‌های احتمالی بیشتری در آینده خواهیم بود.
46
