در اردیبهشتی که هوای آن کم از حال و هوای بهشتی ندارد عطر دلفریب گل‌های سرخ و محمدی فضای شهرها و روستاهای کاشان به ویژه نیاسر و قمصر را آکنده است و این شهرستان هفت هزارساله کم کم به استقبال آیین گلابگیری می رود.
هر ساله حدود دو میلیون گردشگر در روزهای میانی اردیبهشت ماه به کاشان پا می گذارند تا در میان گلزارهای گل سرخ، از روح سبز طبیعت جرعه‌ای نوشیده و با حضور در مراسم گلاب گیری از شمیم ناب معنویت روح و جان را سیراب کنند، گلابی که هر ساله با عشق رسیدن به کعبه دل‌های مسلمان و استفاده برای شستشوی دوست داشتنی ترین مکعب سیاه (بنای) جهان، از شیره جان گل‌های محمدی تهیه می شود.
در حالیکه کم کم به نیمه اردیبهشت‌ماه نزدیک می‌شویم، شمیم دل‌انگیز عطر گل‌های محمدی از شهر هفت‌هزارساله ایران برخاسته است و گردشگران را از گوشه و کنار ایران و جهان به هم‌نشینی و سرمستی از عطر دل‌انگیز گلزارهای خود فرا می‌خواند.
رئیس میراث‌فرهنگی کاشان در ارتباط با فصل گل‌چینی و گلابگیری در کاشان به مهر می‌گوید: آیین گلابگیری کاشان شهرتی جهانی دارد و بر این اساس هرساله گردشگرانی از گوشه و کنار جهان در فصل گلابگیری به این شهر تاریخی سفر می‌کنند.
آیین گلابگیری کاشان در فهرست میراث‌معنوی به ثبت ملی رسیده است
محسن جاوری با اشاره به اینکه آیین گلابگیری کاشان در فهرست میراث‌معنوی به ثبت ملی رسیده است، افزود: برداشت گل‌های محمدی از گستان‌های کاشان از اواسط اردیبهشت‌ماه آغاز شده و تا پایان خردادماه ادامه دارد.
رئیس میراث‌فرهنگی کاشان افزود: با توجه به استقبال گردشگران از این آیین سنتی در سال‌های گذشته، پیش‌بینی حضور بیش از دو میلیون گردشگر در مراسم گل‌چینی و گلابگیری در شهرستان کاشان را داریم.
وی ادامه داد: گلابگیری کاشان یکی از آیین‌های سنتی است که به طور معمول تمامی گردشگران از آن بازدید می‌کنند و در این فصل از سال نیز تورهای مختلف گردشگری برای حضور در این مراسم برنامه‌ریزی می‌کنند.
جاوری این حضور میلیونی را در رشد اقتصادی کاشان موثر برشمرد و ابراز داشت: کاشان از شهرهای تاریخی بسیار قدیمی است که مطابق آثار به دست آمده از تپه سیلک کاشان قدمتی هفت هزارساله دارد و بر این اساس از شهرهای پررونق استان اصفهان و کشور در زمینه گردشگری محسوب می شود.
وی اضافه کرد: آمار گردشگران این شهر تاریخی در ایام گلابگیری رشد فزاینده ای دارد و این امر در افزایش بازدید از دیگر مکان‌های تاریخی این شهر نیز موثر است.
بیشترین گل محمدی از شهر برزکِ کاشان برداشت می‌شود
رئیس میراث‌فرهنگی کاشان با بیان اینکه بیشترین میزان گل محمدی از شهر برزکِ کاشان برداشت می‌شود، ابراز داشت: این نکته نیز قابل ذکر است که در برخی مناطق کاشان مانند برزک، جوشقان و کامو که از مناطق سردسیر کاشان هستند، گل‌های محمدی در تیرماه به بار می‌نشیند و بر این اساس تا فصل تابستان گل‌های محمدی تازه‌چین قابل دسترسی در این شهرستان هستند.
وی با اشاره به قدمت این آیین در کاشان ابراز داشت: بر سطح سفالینه‌های به‌دست آمده از حفاری‌های سیلک شکل گل‌های نقش شذه سات که نشان می‌دهد ساکنان این منطقه از هزاره‌های قبل از میلاد با گل‌ها و گیاهان آشنایی داشتند.
جاوری ادامه داد: گلاب در دوره‌های تاریخی مختلف در کاشان وجود داشته است و به نوعی که برگزاری عید گلاب یکی از آداب و رسوم در کاشان قدیم بوده است.
وی با اشاره به ارزش صادراتی گلاب و اساسن کاشان تاکید کرد: اسانس گل‌محمدی از جمله محصولات صادراتی کشور است به نوعی که به گفته مسئولان مربوطه در سال گذشته ۳۵۰ هزار دلار اسانس گل محمدی صادر شده است.
استفاده کارخانه‌های عطرسازی اروپا از اسانس گل قمصر به عنوان پایه ساخت عطر
رئیس میراث فرهنگی کاشان با اشاره به اینکه کشورهای اسپانیا، فرانسه و بلغارستان بیش از سایر کشورها خواهان این اسانس هستند، تاکید کرد: بیشتر کارخانه‌های عطرسازی اروپا از اسانس گل قمصر به عنوان پایه ساخت عطر استفاده می‌کنند که این موضوع موجب شده تا گلاب و اسانس کاشان شهرتی جهانی داشته باشد.
کاشان رتبه سوم کشت گل را در کشور به خود اختصاص داده است، بر این اساس هم اکنون یک هزار و ۵۰۰ واحد سنتی گلاب گیری در این شهرستان کاشان فعال هستند و حدود سه هزار دیگ گلاب گیری نیز در امر تهیه گلاب مورد استفاده قرار می گیرد.بر این اساس هرساله به طور معمول در اوالی خردادماه جشن گل محمدی نیز در این شهرستان برگزار می شود که شاید متکی بر آیین قدیمی عید گلاب باشد.
مرتضی حق‌جو یکی از اهالی کاشان با اشاره به اینکه گلابگیری کاشان دارای حال و هوای خاصی است، به خبرنگار مهر می‌گوید: این روزها به هر نقطه از کوچه خیابان‌های کاشان که گام بگذاری نشانی از راهنمایی گردشگران به سمت و سوی مراسم گلابگیری دارد.
وی می‌افزاید: گرچه کاشان رتبه سوم کشت گل محمدی را در کشور به خود اختصاص داده است اما با گلاب کاشان به اندازه‌ای در دنیا معروف است که از آن در شستشوی خانه کعبه استفاده می‌شود.
مدت زمان گلاب گیری در روش سنتی ۵ تا ۷ ساعت به طول می‌انجامد
حق‌جو به نحوه گلابگیری اشاره و با تاکید بر اینکه مدت زمان گلاب گیری در روش سنتی ۵ تا ۷ ساعت به طول می‌انجامد، تاکید کرد: در گلابگیری به شیوه سنتی، به ازای هر کیلوگرم گل محمدی یک لیتر آب یک لیتر در یک دیگ مسی ریخته، درپوش روی دیگر روی آن قرار گرفته و دیگ را محکم می بندند.
وی با بیان اینکه بر روی در دیگ سوراخی وجود دارد که به لوله های استیل یا آلومینیومی متصل است، بیان داشت: سر دیگر این لوله به ظرف مسی به نام پاچ منتهی می شود که بخارات حاصل از در داخل این پاچ به تدریج سرد شده و در نهایت گلاب حاصل می شود.
حق جو بهترین وسیله نگهداری گلاب را ظروف شیشه‌ای برشمرد و گفت: این شیشه‌ها در اندازه‌های مختلف بوده که ظرفیت آن‌ها از ۲۰۰ گرم تا سه کیلوگرم متفاوت و با عنوان شیشه کپ، کتابی، نیزه‌ای یا فوتی طبقه‌بندی می‌شود.
وی اضافه کرد: مشهور است که شهر قمصر که به عنوان مرکز اصلی گلابگیری در این شهرستان مطرح می‌شده دارای کارخانه‌های شیشه‌سازی نیز بوده است.
یک فنجان چایی با عطر گل سرخ در حال و هوای بهاری اردیبهشت‌ماه
خواص درمانی گل محمدی در درمان بیماری‌های مختلف به ویژه رفع فراموشی و بیماری آلزایمر به اثبات رسیده است و این امر نشان می‌دهد بازگشت به اصول قدیمی ایرانی و حفاظت از میراث‌های معنوی ایرانی تا چه اندازه ارزش دارد.
ایرانیان قدیم از هدیه‌های طبیعت ناب خداوندی برای اصلاح خواص غذایی بهره می‌جستند، شاید هنوز نیز با تکیه بر این میراث اصیل ایرانی یک فنجان چایی که بخاری عجین با عطر گل سرخ از آن برمی خیزد بهترین دمنوش ایرانی‌ها برای لذت بردن از یک جمع خانوادگی در حال و هوای بهاری باشد.
46
