شیوه‌هایی شامل آموزش تصویری از رسانه تلویزیون و یا بهره‌گیری از شبکه‌های اجتماعی برای آموزش دانش‌آموزان در دستور کار دستگاه تعلیم و تربیت قرار گرفته است.
به عنوان نمونه تاکید و توصیه اخیر آموزش و پرورش بر استفاده از شبکه اجتماعی دانش آموزان با عنوان سامانه "شاد" است.
این سامانه آموزش الکترونیکی از سال‌ها پیش در دانشگاه‌ها وجود داشته اما در مدارس چنین امکانی فراهم نبوده و از همین رو آموزش دروس پایه‌های مختلف، ابتدا از طریق رسانه ملی صورت گرفت.
این شیوه آموزش از راه دور ، بسیار مورد توجه و استقبال مخاطبان قرار گرفت و موجب شد که مسوولان به فکر یک سامانه آموزش مجازی پیشرفته باشند.
در این سامانه آموزش به صورت آنلاین انجام می‌شود و دانش‌آموزان موظف هستند در ساعت مقرر، در کلاس‌های مجازی شرکت کنند و چنانچه امکان حضور در کلاس‌های آنلاین برای دانش‌آموز وجود نداشته باشد، می‌تواند از فایل‌های ذخیره شده آن با هماهنگی معلم و مدیر مدرسه استفاده کند.
حال سواال اینجاست که آیا عدالت آموزشی در سامانه شاد دیده شده یا صرف راه‌اندازی برای رفع تکلیف و حل موقت مشکلات موجود در شرایط کرونایی کافی است؟
آیا قبل از راه‌اندازی این سامانه به نیازهای دانش‌آموزان همه نقاط کشور و دسترسی همه خانواده‌ها از فن‌آوری روز منجمله اینترنت توجه شده است؟
با توجه به شیوع بیماری کرونا و مبنعد شیوع بسیاری از بلایای طبیعی مشابه این ویروس، تغییر سبک زندگی و حتی آموزشی در نظام تعلیم و تربیت کشور اجتناب ناپذیر است، صاحبنظران امر معتقدند که برای یافتن راهکارهای علمی و عملی برون رفت مشکلات فرارو از جمله نظام آموزشی نباید شتاب‌زده عمل کرد تا در ادوار بعد برای سامانه دیگری تصمیم گرفته و مجبور شویم راه رفته را دوباره طی کنیم.
برآیند بررسی میدانی خبرنگاران ایرنای اصفهان حاکسیت است بسیاری از دانش‌آموزان و یا خانواده‌های آنها به لحاظ سخت‌افزاری و نرم‌افزاری امکان استفاده از این فرصت خوب یادگیری از جمله سامانه " شاد" را ندارند.
این مشکل در خانواده‌های دارای چند دانش‌آموز یا ناتوان به لحاظ مالی و یا در دسترس نبودن به لحاظ موقعیت جغرافیایی بسیار مشهود است که به تاکید کارشناسان امر با عدالت آموزشی منافات دارد.
تعریفی که در کشورهای پیشرو آموزشی مطرح است این که دسترسی همگان به آموزش با کیفیت، عدالت آموزشی است.
با توجه به اینکه امکان استفاده از سامانه شاد به عنوان جدیدترین برنامه آموزشی از طریق گوشی تلفن همراه و تاحدودی سیستم رایانه ممکن است این نکته حائز اهمیت است که اکنون بسیاری از این خانواده‌ها از داشتن این امکانات محروم هستند.
مسوولان باید دریافتن شیوه‌های آموزش به فکر دانش‌آموزان تمام سطوح طبقاتی باشند
برخی از خانواده‌هایی که به لحاظ دارابودن تجهیزات آموزشی ناتوان هستند از مسوولان درخواست کردند که در ارائه راهکارهای آموزشی دانش‌آموزان تمام سطح‌های طبقاتی جامعه را در نظر بگیرند زیرا آموزشی حق مسلم همه آنهاست.
مادر یکی از دانش‌آموزان منطقه زینبیه اصفهان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا از سرگردانی و نگرانی خود برای آموزش فرزندانش سخن گفت.
مرضیه استکی با اشاره به داشتن چهار فرزند دانش‌آموز گفت: ۲ نفر از فرزندانم ابتدایی و ۲ نفر متوسطه اول و دوم هستند که با توجه به تعطیلی مدارس در این مدت فقط با استفاده از برنامه‌های شبکه آموزش تلویزیون تاحدودی درس‌های خود را فرا می‌گیرند.
وی اظهارداشت: اما به تازگی از آموزش و پرورش تاکید شده که باید از یک برنامه آموزشی که قابل نصب روی گوشی تلفن همراه است برای آموزش فرزندان استفاده شود.
این مادر اصفهانی تصریح کرد: این در حالی است که ما در خانه فقط دارای یک دستگاه گوشی هوشمند هستیم و سیستم رایانه هم نداریم و به این لحاظ فرزندان من نمی‌توانند همزمان آموزش‌های خود را از گوشی فرا بگیرند.
وی از مسوولان خواست که با شیوه‌های دیگر و قابل دسترس‌تر برای آموزش دانش‌آموزان استفاده کنند.
پدر یکی از دانش‌آموزان منطقه فلاورجان اصفهان نیز گفت: ورود و نصب بسیاری از برنامه‌های آموزشی بر روی گوشی برای خانواده‌ها و دانش‌آموزانی که هنوز کامل شیوه‌های انجام این کار را بلد نیستند بسیار مشکل است.
حجت‌الله هدایت در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: بر این اساس از مسوولان آموزش و پرورش شهرستان درخواست می‌شود که راهکارهای دیگری با استفاده از لوح فشرده و فیلم‌های آموزشی به دانش‌آموزان ارائه بدهند.
تمامی دانش‌آموزان به شیوه‌های مختلف زیرپوشش آموزش قرار دارند
معاون ابتدایی وزارت آموزش و پرورش در این ارتباط گفت: ما برنامه‌های مختلفی برای مناطق محروم در نظر گرفته‌ایم، از راهبران آموزشی خودمان خواسته‌ایم تا بسته‌های آموزشی را تهیه کنند و با اصول بهداشتی این بسته‌ها را به دست دانش‌آموزان برسانند.
رضوان حکیم‌زاده افزود: در برخی نقاط که دانش‌آموزان دسترسی به شبکه آموزش ندارند ما از رادیو کمک گرفتیم و شبکه استانی هم به کمک ما آمده و درس‌های شبکه آموزش را پخش می‌کند.
به گفته وی راه‌اندازی شبکه آموزشی دانش‌آموزان (شاد)، یک فرصت است و بر این اساس وزارت آموزش و پرورش برای دانش‌آموزان مناطق محروم تصمیماتی گرفته است.
حکیم زاده افزود: در بند ٦ دستورالعملی که برای شبکه شاد تدوین شد نگاه ویژه‌ای به دانش‌آموزان مناطق محروم شده و از مدیران مدارس درخواست شده تا امکانات دانش آموزان و منطقه را به وزارتخانه توضیح دهند.
وی با بیان اینکه در برخی مناطق اینترنت وجود ندارد و برخی مناطق هم دانش‌آموزان گوشی هوشمند ندارند گفت: درهمین شهر تهران هم دانش‌آموزانی هستند که امکانات لازم برای استفاده از شبکه شاد را ممکن است نداشته باشند برای همین از مدیران خواستیم تا آمار کاملی به وزارتخانه ارائه دهند، بعد از بررسی‌ها می‌توانیم در این باره نتیجه‌گیری کنیم.
معاون ابتدایی وزارت آموزش و پرورش افزود: با این وجود سامانه شاد برای تعامل دانش‌آموز و معلم می‌تواند ماندگار باشد و برای استفاده از این سامانه دستورالعملی داریم که در آن نقش‌های مدیریتی و نظارتی براساس شرایط عادی مدارس وجود دارد.
محمد نادری سمیرمی مدیر آموزش و پرورش سمیرم در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهارداشت: امروز ۴۰ درصد دانش آموزان ابتدایی، ۳۴ درصد محصلان متوسط اول و ۳۰ درصد فراگیران متوسطه دوم گوشی و اینترنت ندارند.
وی با بیان اینکه برخی از خانواده‌ها حتی تلویزیون هم ندارند تا از "مدرسه تلویزیونی ایران" استفاده کنند، تصریح کرد: در بعضی روستاها همچون روستای "چشمه خونی" در جنوب شرق سمیرم حتی از شبکه آموزش سیما هم بی‌بهره‌اند.
مدیر آموزش و پرورش سمیرم خاطر نشان کرد: فقر مالی و اقتصادی برخی خانواده‌ها بویژه در تعدادی از روستاها و خانوارهای عشایر برای خرید گوشی همراه مشکل بزرگ این مناطق است.
نادری با اشاره به اختلاف طبقاتی خانواده‌ها در موضوع آموزش مجازی، خاطر نشان کرد: امروز در آموزش و پرورش سیستم رقابتی تعریف شده تا مشخص شود کدام شهرستان در امر آموزش مجازی موفق‌تر بوده اما اشتباه بودن این سیستم با وجود محرومیت و فقر خانواده‌های زیادی در روستاها و شهرهای سمیرم از همان اول مشخص بود.
اشکالات سامانه شاد در حال رفع است
معاون ابتدایی اداره‌کل آموزش و پرورش اصفهان با اشاره به تلاش‌های بسیار برای ادامه داشتن آموزش دانش آموزان گفت: شبکه اجتماعی دانش‌آموزان (شاد) به عنوان برنامه‌ای مفید و منسجم راه‌اندازی شده که اشکالات و ابهامات آن در حال رفع است.
شهین جوانی در گفت و گو با ایرنا افزود: تعطیلی ناگهانی مدارس به دلیل اولویت سلامت دانش‌آموزان در شرایطی که کشور با بحران کرونا روبرو شد به تلاش شبانه‌روزی دست‌اندرکاران امر تعلیم برای جلوگیری از وقفه آموزش منجر شد.
وی، این سامانه را بستری امن و کارآمد برای برقراری ارتباط بین مدرسه و دانش‌آموز همانند شرایط عادی برشمرد و گفت: این امکان می‌تواند در آینده نیز برای فعالیت‌های مکمل آموزشی به عنوان ابزاری مفید استفاده شود.
معاون ابتدایی آموزش و پرورش اصفهان افزود: در شرایط کنونی که تهدید ویروس کرونا شرایط حضور دانش‌آموزان در مدرسه را غیر ممکن ساخته با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین امر آموزش ادامه یافته است.
وی تصریح کرد: مشکلاتی که بسیاری از خانواده‌ها در نصب و استفاده از شبکه آموزشی دانش‌آموزان(شاد) دارند به زودی رفع خواهد شد.
جوانی اطمینان خاطر داد که دانش‌آموزان مناطق دوردست و یا محروم نیز می‌توانند از شیوه‌های مختلف آموزش‌ها بهره‌مند شوند و برای این منظور تصمیماتی در استان اتخاذ شده است.
مشاور و کارشناس مسائل تعلیم و تربیت سمیرم ادامه داد: استفاده نکردن از امکانات آموزش وپرورش مانند "سامانه همگام" و بروز رسانی همان سامانه، منوها و محتوای آن می‌توانست جلوی هزینه کردن برای تعریف سامانه‌ها و برنامه‌های دیگر را بگیرد و نیازی به سرمایه گذاری برای سامانه‌ای دیگر هم نباشد.
رضیه پیرمرادیان در گفت و گو با ایرنا با تاکید بر در نظر گرفتن توان هر دانش‌آموز و قدرت یادگیری و آموزش او گفت: بی‌توجهی به تفاوت‌های فردی در فضای مجازی و نادیده گرفتن این تفاوت‌ها و حتی سطح سواد و آگاهی پدر و مادر فراگیران نیز در استفاده از این سامانه‌های آموزشی برخط می‌تواند مشکل ساز باشد.
وی تصریح کرد: برخی خانواده‌ها چند دانش‌آموز دارند و امکان فراهم کردن چند گوشی یا دو دستگاه تلویزیون برای آنها ممکن نیست؛ ضمن اینکه در این روزهای کرونایی سایر اعضای خانواده نیز تمایل به تماشای تلویزیون دارند بنابراین همه این مشکلات در کنار هم باید دیده شوند.
حالا و با وجود به راه افتادن سامانه" شاد"که قرار است خلاء درس خواندن حضوری در این روزها و ماه‌های ویروسی را با درس و مشق‌های مجازی پر کند به نظر می رسد، باید سامانه‌ای دیگر برای خانواده‌هایی که از این امکانات و تجهیزات الکترونیکی بی‌بهره‌اند تعریف شود، تا دست کم تا پایان فصل نامعلوم کرونا بتوان برای آنها هم کاری کرد از سامانه شاد به شادی و خرسندی بهره گرفت.
استان اصفهان افزون بر ۹۵۰ هزار دانش‌آموز دارد.
