سید حمید آتش پور در گفت و گو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه نوع نگاه به بحران میتواند در برنامه ریزی و تصمیمات مؤثر باشد، اظهار داشت: هر جامعهای در طول تاریخ با مسائل و مشکلات عدیده ای مواجه بوده و با اتخاذ شیوههایی به دنبال کاهش اثرات سوء آن بوده است.
وی افزود: در مواقع بحرانی مانند وقوع بلایای طبیعی و بیماریها ترس و نگرانی باعث ایجاد واکنشهای متفاوت در افراد جامعه میشود؛ برخی از این واکنشها تقویت همدلی و نزدیکی بین انسانها برای حل مشکلات را موجب میشود.
ترس واکنش طبیعی بشر در مقابل تهدیدات خارجی و عینی بوده است
این عضو هیئت علمی گروه روان شناسی دانشگاه آزاد خوراسگان با بیان اینکه در طول تاریخ ترس واکنش طبیعی بشر در مقابل تهدیدات خارجی و عینی بوده است، تصریح کرد: با ایجاد ترس مکانیسم حفظ بقا فعال میشود. از سوی دیگرهرگاه شرایط با ابهام خلط شود اضطراب به همراه میآورد که اگر در حد قابل قبول باشد منجر به اتخاذ تصمیم صحیح و افزایش عملکرد افراد خواهد شد؛ اما اگر میزان ترس و اضطراب از سطح نرمال فراتر رود باعث افزایش هورمون کورتیزول در بدن میشود که سیستم ایمنی بدن را در مقابله با بیماری تضعیف میکند.
وی بیان داشت: اگر افراد جامعهای دچار ترس و اضطراب شوند و این حالت از میزانی عبور کند با ترشح هورمون آدرنالین، واکنشهای خشمگینانه نسبت به مسائل بیرونی را به همراه خواهد داشت و این خشم به صورت فروخفته افراد جامعه را در روابط به سمت پرخاشگری میبرد.
خشم افراد جامعه هدایت نشود به ناامیدی منجر خواهد شد
آتش پور با اشاره به اینکه چنانچه خشم افراد جامعه هدایت نشود به ناامیدی منجر خواهد شد، ابراز داشت: در چنین جامعهای افراد افسرده، غمگین و درخودرفته خواهند شد. مطالعات نشان داده زمانی که جامعه دچار بحرانی نظیر بیماری شود شهروندان با سه پدیده ترس و اضطراب، افسردگی و در نهایت با استرس پس از سانحه دچار میشوند که ماحصل آن نشخوارهای فکری و منفی بافی در سطح جامعه خواهد بود.
جای خالی روانشناسان در ستاد مقابله با بحران کرونا
وی با ابراز گله مندی از مسئولان استانی در تشکیل ستاد مقابله با بحران کرونا گفت: مطالعات نشان میدهد که همواره در تیم مقابله با بحران برای حفظ سلامت روان و جامعه باید از جامعه شناسان و روان شناسان بهره برد. متاسفانه طرح و برنامههای روانی و اجتماعی در تصمیم گیرهای کلان نقشی ندارد که یا از سر بی مهری و یا ناآگاهی است که از دانش متخصصان این حوزه در تصمیمهای بحرانی استفاده نمیشود.
این روانشناس افزود: جامعه رها شده خودبه خود به امید نمیرسد مگر آنکه با آموزش و راهکارهای متخصصان حوزه سلامت جامعه و روان بتوان این تکنیکها و روشهای را به مردم آموخت.
بروز بحران در جامعه موجب کاهش سرمایه روانی و سرمایه اجتماعی میشود
وی بیان داشت: با بروز بحران در جامعه دو مساله کاهش سرمایه روانی و سرمایه اجتماعی ایجاد میشود که پیشنهاد میشود مدیران استانی از ظرفیت تیمهای روانشناسی و جامعه شناسی برای طرحهای مقابلههای روانی و اجتماعی بحرانها به ویژه بحران کرونا بهره مند شود.
آتش پور با اشاره به اینکه اعتماد شالوده سرمایه اجتماعی است، گفت: پاسخ گویی سیستمهای دولتی و رسمی در تمام ابعاد اقتصادی، سیاسی و بحرانی میتواند اعتماد اجتماعی را افزایش دهد و با رها نکردن جامعه و ارائه اطلاعات توام با راهکار میتوان سرمایه اجتماعی را در آن جامعه ارتقا داد.
بحران، وسواس فکری و مراجعه به بیمارستان ها
وی افزود: با ایجاد بحرانهایی نظیر بیماری افراد به دنبال کسب اطلاعات از مجراهای غیررسمی هستند که غالباً با بزرگنمایی و منفی بافی همراه است و همین میتواند جامعه را مستعد وسواس فکری کند و همین وسواس فکری با کوچکترین علامتی آنها را راهی بیمارستانها و مراکز درمانی میکند.
تیمهای بحران سیار راه اندازی شود
این عضو هیئت علمی گروه روان شناسی دانشگاه خوراسگان اصفهان با پیشنهاد ایجاد تیمهای سیار در سطح شهر برای کنترل افراد مشکوک به کرونا عنوان کرد: با راه اندازی تیمهای بحران سیار میتوان علایم و نشانههای افراد جامعه را پیش از مراجعه به بیمارستان بررسی کرد و از همجواری افراد سالم با بیمار در محیط بیمارستان جلوگیری نمود.
ضرورت عدم بازنشر اخبار مربوط به موقعیتهای بحرانی اعم از بحران کرونا در مقابل کودکان
آتش پور عدم بازنشر اخبار مربوط به موقعیتهای بحرانی اعم از بحران کرونا در مقابل کودکان را درخواست کرد و افزود: از آنجا که کودکان در حال ضبط تمام اطلاعات هستند با مطرح کردن موارد بحرانی مانند بیماری، کودکان دچار اضطراب میشوند و در آینده با جامعهای نگران مواجه خواهیم شد.