بیماری کرونا ۲۰۱۹ (COVID-۱۹) اولین بار در ووهان چین شناسایی شد و کم کم این ویروس از مرزها عبور و برخی از کشورهای جهان را درگیر خود کرده است.
بر اساس اعلام وزارت بهداشت، تا ظهر روز نهم اسفند آمار ابتلای قطعی به ویروس کرونای جدید در کشور با افزایش ۱۴۳ مورد جدید به ۳۸۸ نفر رسید. ۷۳ نفر ظرف روزهای گذشته بهبود یافتند و ۳۴ نفر فوت کرده‌اند.
این ویروس به شدت مسری که از طریق تماس با سطح آلوده و از طریق تنفس منتقل می شود ، مدتی است به کشور وارد شده و اذهان عمومی را با نگرانی روبرو کرده است.
بیماری کرونا به علت ناشناخته بودن، یک موقعیت ترس را در بدن ایجاد می‌کند که علاوه بر آسیب‌های جسمانی، یک ضربه و شوک روحی و روانی را به جامعه وارد می‌کند.
این اضطراب و استرس، ضمن آنکه موجب بروز رفتارهایی گاه عجیب از سوی برخی افراد می‌شود، عامل مهمی برای سخت تر شدن مسیر مقابله با تهدیداتی این ویروس از جمله بی‌تفاوتی نسبت به رعایت نکات پیشگیرانه می‌شود.
به تاکید این روانشناسان لازم است با تمهیدات مطلوب، این حجم شدید از نگرانی و تشویش عمومی را مدیریت و کنترل کرد و جامعه را به سمت امیدواری و بهبود شرایط موجود با رعایت موارد بهداشتی تاکید شده پیش برد.
بر این اساس ضرورت دارد که کارشناسان و صاحب نظران مربوطه در این زمینه با بیان تاثیر و اهمیت راه های پیشگیری از ابتلا به این بیماری از یک طرف به تقویت روحیه جامعه و از سوی دیگری از ابتلا و انتشار این ویروس در جامعه کمک کنند.
حساس سازی جامعه نسبت به عوامل مخاطره آمیز ضرورت دارد
استاد روانشناسی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان گفت: بطور معمول حساس سازی جامعه نسبت به عوامل مخاطره آمیز برای پیشگیری از بی تفاوت شدن مردم یک ضرورت است.
مجتبی ناجی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: در این راستا اگر حساس سازی همراه با استرس، تهدید و وحشت باشد ممکن است افراد به درجه ای از وحشت برسند که احساس کنند هیچ اقدام عملی و فردی نمی‌توانند برای رهایی از این مشکل انجام بدهند.
وی اظهارداشت: پژوهش های انجام شده بیانگر آن است که اگر ترس باعث ناتوانی و درماندگی افراد شود تاثیری در پیشگیری ندارد و ممکن است باعث بروز بیماری دیگری شود.
این استاد دانشگاه افزود: ترس تا زمانی می تواند جنبه مثبت داشته باشد که در کنار آن راه اجتناب و پرهیز از بروز حادثه هم برای افراد وجود داشته باشد.
وی یادآور شد: اگر افراد ترس داشته باشند ولی بدانند برای پیشگیری مجهز هستند و احتمال بهره مندی از راهکارها برای جلوگیری از بروز آن موضوع برای آنها وجود دارد در آن موقع ترس موثر است.
ناجی با تاکید بر اینکه ترس باید با ابزار راهبردی و پیشگیرانه همراه باشد افزود: در شرایط فعلی که ویروس کرونا در جامعه در حال انتشار است باید افراد راهکارهای لازم مانند استفاده از ماسک و ضدعفونی کردن اعضا و وسایل خود را بمنظور پیشگیری از ابتلا به این بیماری بکار گیرند.
وی با اشاره به اهمیت تزریق امید بخشی و امیدواری به جامعه گفت: باید به جامعه به شیوه ای اطلاع رسانی شود که متوجه شوند اگرچه ویروس سلامتی آنها را تهدید می کند ولی راه مقابله ای برای آن با رعایت بهداشت وجود دارد.
این روانشناس عنوان کردن این پیام که "کرونارا شکست می دهیم" را پیام تبلیغی امیدوارکننده به مخاطب دانست و گفت: این پیام ها موجب می شود که افراد با روحیه قوی به سمت رعایت بهداشت و بکاربردن توصیه های پیشگیرانه گام بردارند.
وی، نقش رسانه را در زمینه آگاه سازی واقعی، مبتنی بر شواهد علمی و به دور از ایجاد جو ناامنی در جامعه بسیار مهم و موثر ذکر کرد و گفت: رسانه ها باید در کنار بیان تهدیدات و واقعیت ها از سوی منابع معتبر به موارد امیدوارکننده و نکات مثبت درباره شیوه های موثر پیشگیری و امکان بهبود افراد مبتلا بپردازند.
ناجی با تاکید بر اینکه تاثیر احساس ناامنی از خود ناامنی بسیار بیشتر است گفت: احساس ناامنی بهداشت روانی مردم را به مخاطره می اندازد.
وی، همچنین با اشاره به موارد پیشگیرانه درباره بیماری کرونا از حمله روبوسی نکردن و دست ندادن و شست و شوی مداوم دست ها و دیگر موارد گفت: باید این پیام ها در قالب های مختلف خبری شامل پیام های مکتوب، انیمیشن، پوستر و دیگر شیوه ها برای رغبت و دلزده نشدن مخاطبان ارایه شود.
احساس ناامنی باعث ناامیدی و بی‌تفاوتی به رفع مشکلات می‌شود
یک روانشناس بالینی در گفت و گو با ایرنا با تاکید بر اهمیت امیدوارسازی افراد جامعه در شرایط فعلی به بهبود زندگی گفت: احساس ناامنی باعث ناامیدی و در نهایت افسردگی و بی تفاوتی نسب به رفع مشکلات جامعه می‌شود.
افسانه برومند افزود: فشارهای عصبی و اختلالات روحی در پی نگرانی شدید از وجود و گسترش این بیماری در جامعه موجب بیمار شدن جسم و روح افراد و آمادگی آنها برای پذیرش بیماری کرونا می‌شود.
وی اظهارداشت: احساسات منفی و تضعیف روحیه در افراد باعث می شود که آنها نسبت به راه های پیشگیرانه بی تفاوت و بی اعتماد شوند و در معرض ابتلا و انتشار این ویروس قرار بگیرند.
این روانشناس تصریح کرد: بیان این نکته به جامعه مهم است که اکنون تعداد جزئی از افراد به این بیماری مبتلا شده اند و رعایت نکات و موارد بهداشتی موجب شده که بسیاری دیگر از ابتلا به آن مصون بمانند.
وی بر بیان نکات مثبت و موثر در زمینه اهمیت رعایت موارد پیشگیرانه از سوی مسوولان و پزشکان تاکید کرد و گفت: بی تفاوتی افراد در رعایت موارد پیشگیرانه زنگ خطر جدی بای سلامت جامعه است که باید نگذاشت که به صدا درآید.
وی احساس وسواسی، تشویش، دلشوره و عدم اعتماد به نفس را از تبعات نگرانی شدید افراد درباره ابتلا به این بیماری برشمرد و گفت: در این راستا وظیفه کارشناسان و روانسناسان جامعه است که با توصیه های آرام بخش و امیدآفرین افراد را به رعایت نکات بهداشتی وادار کنند.
مدیریت اضطراب عمومی در شرایط کنونی ضروری است
یک روانشناس دیگر از اصفهان با تاکید بر عواقب نگرانی و تشویش در جامعه گفت: باید با مدیریت اضطراب عمومی در شرایط کنونی به آرامش و امیدواری در جامعه پرداخته شود.
مظهر یزدانی در گفت و گو با ایرنا افزود: اپیدمی و شایع شدن سرایت بیماری کرونا در جامعه موجب شده که بسیاری از افراد به جای رعایت نکات پیشگیرانه به نقطه ای از ناامیدی و اضطراب برسند که این راهکارها را بی اثر بدانند.
وی خاطرنشان کرد: مدیریت بحران اضطراب افراد جامعه به اندازه سلامت جسمی آنها تاثیرگزار است زیرا روح و جسم رابطه مستقیمی با یکدیگر دارند.
این روانشناس، وجود اضطراب در زندگی را اجتناب‌ناپذیر دانست و گفت: این در حالی است که شدت گرفتن اضطراب موجب بیماری‌های جسمی و تضعیف قوای بدنی و آمادگی برای ابتلا به سرماخوردگی تا بیماری کرونا دانست.
وی یادآور شد: در شرایط فعلی باید تعریف درست و کاملی از بیماری کرونا صورت و بصورت گسترده اطلاع رسانی شود و افراد جامعه باید به جای نگرانی از آمار ابتلا و قربانی های این بیماری به رعایت نکات بهداشتی بپردازند.
یزدانی افزایش مراجعه مردم برای خرید ماسک و مواد ضدعفونی را از یک سو بسیار مثبت و نشانه اهمیت مردم به سلامت خود ذکر و از سویی آن را ناشی از اضطراب و نگرانی دانست که باید با اطلاع رسانی‌های درست و شفاف مسوولان بهداشتی کشور کنترل و هدایت شود.
به تاکید روانشناسان مردم باید حقایق در خصوص یک بحران مثل بیماری کرونا را فراگیرند و دروغ و زیاده‌گویی‌ها را از واقعیت‌ها جدا کنند که در این خصوص رسانه‌ها و نهادهای فرهنگی و آموزشی نقش مهمی دارند.
آنان می‌گویند الهتاب روانی و گسترش اصظراب و استرس در بین افراد در پیشگیری از ابتلا به بیماری کرونا و شیوع آن در جامعه کارآمد نیست و این موضوع عواقب بد روانی در آینده برای افراد دارد.
