به گزارش ایرنا، سایه سنگین بیمارهای واگیر در روزگاران گذشته، رنگ سلامت و تندرستی را از رخسار زندگی ها به یغما می برد تا اینکه به تدریج موازی با پیشرفت های علمی، این بیماری ها کمرنگ و در بیشتر موارد ریشه کن شد اما در عصر جدید شکلی نو از بیماری شیوع پیدا کرد که از آن به 'غیرواگیر' تعبیر می شود.
به گفته مسوولان امر، دولت سالانه 35 هزار میلیارد تومان برای درمان بیماری های غیر واگیر هزینه می کند یعنی این بودجه در واقع سه میلیارد تومان از بودجه وزارت آموزش و پرورش بیشتر است.
بیماری های غیر واگیر بر خلاف بیماری واگیر توان انتقال را به دیگران ندارد، بیماری قلبی و مغزی، فشار خون، سرطان، چاقی، بیماری های مزمن تنفسی، اختلالات روان و سوانح رانندگی از جمله بیماری های غیر واگیر در جهان و از جمله ایران است.
آمارها حاکی از آن است بیماری های غیرواگیر دلیل 75 تا 80 درصد مرگ در جهان است که در این میان چهار بیماری قلبی و عروقی، سرطان، دیابت و بیماری های ریوی و روانی عمده ترین علل مرگ و میر به شمار می روند.
سازمان بهداشت جهانی مرگ و میرهای زیر سن 70 سال را مرگ های نارس نامیده است که بیشتر آنها به دلیل بیماری های غیر واگیر است.
این بیماری ها به گفته کارشناسان از 2 دهه گذشته 47 تریلیون دلار در جهان هزینه برجای گذاشته است این در حالی است که بر اساس اعلام سازمان جهانی بهداشت در صورت صرف هزینه 1.3 دلاری به ازای هر فرد در بخش پیشگیری می توان میلیاردها دلار صرفه جویی کرد.
به گفته مسوولان، در زمان حاضر بیماری های غیر واگیر به علت سبک نادرست زندگی مردم ایران رو به افزایش است که به شرط کنترل وزن، ورزش و تحرک، دوری از دخانیات و تغذیه مناسب قابل پیشگیری است.
اگر چه کارشناسان زمان طلایی برای پیشگیری از بیماری های غیر واگیر را 2 تا پنج سال اول زندگی می دانند اما از آنجا که ابتلا به این بیماری ها ارتباط مستقیم با رفتار انسان دارد، متخصصان بر این باورند در هر دوره ای می توان آن را کنترل نمود.
مصرف دخانیات و الکل، رژیم غذایی نامناسب، تحرک کم و آلودگی هوا از جمله دلایل اصلی بیماری های غیر واگیر است.
شیوع بیماری های غیرواگیر با رفتار و شیوه زندگی ارتباط مستقیم دارد که برای مهار آن باید رفتارهای پرخطر مانند کم تحرکی و بی تحرکی، سبک و روش تغدیه نادرست(استفاده از فست فود و غذاهای آماده)، مصرف غذاهای پُرچرب و پُرنمک، کشیدن سیگار، مصرف الکل حذف شود و پس از تغییر رفتار و روش زندگی در گام بعدی برای اصلاح شیوه های اشتباه، به وجود امکانات ورزشی و غذاهای سالم و در دسترس نیاز است.
به گفته پزشکان، افراد در هر رده های سنی سالخوردگی، جوانی و حتی کودکی ممکن است در معرض ابتلا به بیماری های غیر واگیر قرار گیرند، بنابراین مردم جامعه باید با توجه به سنی که در آن قرار گرفته اند در هر مقطعی با انجام دادن معاینه و چکاب های ضروری از احتمال ابتلا به این گونه بیماری ها پیشگیری کنند.
صاحبنظران امر معتقدند 85 درصد نقش در مهار ابتلا به بیماری های غیر واگیر، بردوش مردم و 15 درصد نیز بر عهده نهادها، سازمان ها و مسوولان است.
با توجه به آمارهای جهانی روند ابتلا به این نوع بیماری ها به دلیل افزایش روند شهرنشینی و همچنین صنعتی شدن شهرها، در 2011 میلادی سازمان ملل متحد همه کشورهای جهان را مکلف کرد که برای پیشگیری از بیماری های غیرواگیر با راهنمایی سازمان جهانی بهداشت باید برنامه ریزی کنند و طبق آن پیش بروند. در این راستا، سازمان جهانی بهداشت موظف شد تا به راهنمایی دیگر کشورها بپردازد و در 2018 میلادی نیز کشورهای موفق را برای مهار این معضل معرفی کند که خوشبختانه ایران جزو نخستین کشورهای موفق شناخته شد.
در دولت یازدهم برنامه ریزی ها از همان سال های ابتدایی برای مقابله با بیماری های غیر واگیر شروع و در چهار حوزه فعالیت های موثری آغاز و برای هر حوزه برنامه ایی جداگانه ایجاد شد.
طرح تحول سلامت به اذعان کارشناسان امر، مهمترین اقدام دولت یازدهم برای مهار بیماری های غیر واگیر بود که در آن مسوولان توانستند به تخمین دقیق تری درباره میزان بیماران و درصد ابتلا به بیماری ها دست یابند.
طرح تحول نظام سلامت از اردیبهشت سال 93 با هدف افزایش پاسخگویی نظام سلامت، کاهش پرداخت مستقیم از جیب مردم و ارتقای کیفیت خدمات مراکز درمانی و بیمارستان ها به اجرا گذشته شد.
طرح تشکیل پرونده الکترونیک سلامت که بر اساس اهداف برنامه های پنجم و ششم توسعه از چند سال اخیر تاکنون اجرا می شود، منجر به این شد که برای بیش از 74 میلیون ایرانی پرونده تشکیل و اطلاعات اولیه افراد در آن ثبت شود.
با این وجود هنوز تعدادی از مردم به علت مراجعه نکردن به مراکز بهداشتی و درمانی از وجود این پرونده و خدمات آن که برای پیشگیری از بیماری های مختلف به ویژه بیماری های غیر و همچنین مراقبت های تغذیه و سلامت روان است، اطلاعی ندارند، از طرفی هنوز ارتباط بین مراکز تشکیل دهنده پرونده سلامت با سایر مراکز بهداشتی و درمانی به طور کامل برقرار نشده است.
از این رو بسیاری از کارشناسان بر این باورند آگاهی بخشی عمومی و اراده فردی برای کنترل بیماری های غیر واگیر ضروری است.
**پرونده سلامت، گام نخست مبارزه با بیماری های غیرواگیر
رییس مرکز بهداشت و معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در گفت و گو با ایرنا اظهار داشت: تشکیل این پرونده و ارائه خدمات سلامت رایگان است و مردم زیر پوشش مراقبت های بهداشت و طرح های غربالگری بیماری های غیر واگیردار مانند پرفشاری خون، دیابت و انواع سرطان ها قرار می گیرند.
کمال حیدری افزود: تشکیل پرونده سلامت الکترونیک باعث شناسایی بسیاری از بیماری های غیر واگیردار خواهد شد همچنان که 30 درصد از مبتلایان به دیابت و 30 درصد مبتلایان به پرفشاری خون با تشکیل این پرونده در استان شناسایی شدند.
وی با بیان اینکه افراد دارای پرونده سلامت الکترونیک در اولویت دریافت مراقبت های بهداشتی و درمانی قرار می گیرند، تصریح کرد: اصفهان از نظر ارائه خدمات و مراقبت های بهداشت اولیه در کشور در بین استان های برتر قرار دارد.
به گفته وی از سال 90 تا اکنون نیز 288 مورد بیماری PKU که آن‌هم منجر به عقب ماندگی ذهنی می‌شود کشف شده است.
رییس مرکز بهداشت اصفهان با اشاره به ثبت اطلاعات کد ملی چهار میلیون و 460 هزار تَن از مردم اصفهان در شبکه بهداشت این استان، گفت : از بین این افراد برای حدود سه میلیون و 400 هزار تَن پرونده الکترونیک سلامت یعنی 76 درصد از جامعه هدف، تشکیل شده است.
کمال حیدری در گفت و گو با ایرنا با بیان اینکه هنوز یک میلیون تَن از مردم اصفهان دارای پرونده الکترونیک سلامت نیستند، اضافه کرد : کد ملی این افراد در سامانه شبکه بهداشت استان ثبت شده اما آنها تا کنون به مراکز بهداشت برای تشکیل پرونده مراجعه نکرده اند.
حیدری، پوشش طرح پرونده الکترونیک سلامت در شهرستان های استان را خوب و بین 80 تا 90 درصد اعلام و تصریح کرد : کمترین پوشش مربوط به کلانشهر اصفهان است زیرا بسیاری از مردم برای تشکیل پرونده به مراکز بهداشت مراجعه نکرده اند.
وی همچنین با اشاره به فواید بسیاری که تشکیل پرونده الکترونیک سلامت دارد، خاطرنشان کرد : سال گذشته با اجرای این طرح در طول 6 ماه موفق به شناسایی حدود 136 هزار بیمار جدید مبتلا به دیابت شدیم که باعث شگفتی شد.
رییس مرکز بهداشت اصفهان، شناسایی و ثبت اطلاعات این بیماران را ضروری دانست و افزود : اگر این افراد هرچه زودتر شناسایی شوند و تحت درمان و مراقبت قرار گیرند علاوه بر سرعت بخشی در درمان آنها، هزینه های نظام سلامت کاهش می یابد و جلوی افزایش بار این قبیل بیماری ها گرفته می شود.
حیدری تشکیل پرونده الکترونیک سلامت، را انقلابی در بخش بهداشت کشور توصیف کرد و افزود: تامین منابع مالی و همکاری بین بخشی برای پوشش همگانی و کامل مراقبت های بهداشتی اولیه در استان ضروری است
وی با تاکید بر اینکه اجرای طرح تحول نظام سلامت از سال 93 باعث فراگیر شدن مراقبت ها و خدمات بهداشتی در کشور شد، اظهار داشت: برای توسعه آن باید بسیاری از عوامل از جمله منابع مالی و همکاری نهادها و سازمان های دیگر برقرار باشد.
حیدری گفت: اگر همه دستگاه های اجرایی دست در دست هم دهند و برای تمام بخش های سلامت مانند غذای سالم، تحرک و کاهش آلودگی هوا همکاری کنند، کیفیت و سبک زندگی مردم نیز ارتقا می یابد.
**ضرورت توازن و نیاز سنجی در اختصاص بودجه سلامت
مدیر بخش سیاستگذاری محیط زیست مرکز بررسیهای راهبردی نهاد ریاست جمهوری در همایش ملی آموزش سبز، حفظ محیط زیست و ارتقای سرمایه های اجتماعی در سالن لقمان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان افزود: در بین 237 کشور جهان تنها نام ایران است که آمار دانش آموزان چاق زیر 12 سال آن طی یک دهه افزایش یافته است.
محمد درویش با اشاره به اینکه دولت سالانه 35 هزار میلیارد تومان برای درمان بیماری های غیر واگیر هزینه می کند، گفت: این بودجه سه میلیارد تومان از بودجه وزارت آموزش و پرورش بیشتر است این در حالی است که بیشتر بیماری های غیر واگیر ناشی از کم تحرکی ، آلودگی هوا و افزایش آلاینده ها است.
درویش با بیان این که سالانه یک هزار و 100 میلیارد تومان برای تامین مکمل های ویتامین از جمله ویتامین دی (D) در کشور هزینه می شود، بیان کرد: چرا باید در کشوری که 300 روز آن آفتابی است به دلیل آلودگی هوا مردم آن تابش نور خورشید را نبینند و از کمبود ویتامین دی رنج ببرند.
وی افزود: مردم اگر ببینند که مدیران یا فرهیختگان و نخبگان جامعه آنها برای کاهش آلودگی هوا از حمل و نقل عمومی یا دوچرخه استفاده می کنند به استفاده از این وسایل ترغیب می شوند.
**ارتباط مستقیم تغذیه با شیوع بیماری های غیرواگیر
کارشناس مسئول واحد بهبود تغذیه مرکز بهداشت اصفهان به ایرنا گفت : میزان مصرف میوه، سبزی و لبنیات بین مردم این استان کمتر از میزان مطلوب است.
سکینه جعفری افزود : میزان مطلوب مصرف میوه در روز 2 تا چهار واحد (هر واحد معادل یک میوه)، سبزی سه تا پنج واحد( هر واحد معادل یک لیوان یا یک بشقاب کوچک سبزی، یک گوجه، خیار یا هویج متوسط) و لبنیات 2 تا چهار واحد (هر واحد معادل یک لیوان) است.
جعفری ادامه داد : با توجه به تغییر سبک زندگی در جامعه، مصرف میوه، سبزی و لبنیات کاهش و از طرفی، مصرف مواد قندی، چربی و پر نمک افزایش یافته است.
وی با بیان اینکه کارشناسان تغذیه بر مصرف حبوبات به خاطر فیبر و پروتئین تاکید دارند، گفت : توصیه می شود روزانه دست کم یک واحد حبوبات مصرف شود زیرا نقش بسزایی در پیشگیری از بیماری های غیر واگیر دارد.
جعفری میزان مطلوب مصرف انواع گوشت و تخم مرغ در روز را یک تا 2 واحد عنوان کرد و گفت : مردم در طول روز باید از انواع غذاها به صورت متعادل و متنوع استفاده کنند.
وی با بیان اینکه حد اکثر در هر ماه یک بار غذاهای فوری(فست فود) مصرف شود، تصریح کرد : بهتر است این غذاها همراه با سالاد و سبزی مصرف شود.
این کارشناس توصیه کرد که در تهیه سالاد از آبغوره، چاشنی های طبیعی، سبزی خشک و ماست به جای سُس استفاده شود.
جعفری با بیان این که مصرف بیش از حد مطلوب نمک، چربی و قند موجب شیوع زیاد بیماری های غیرواگیر شد، گفت : میزان شیوع دیابت به حدود 10، فشار خون بالا به 25 درصد، کلسترول بالا به 46 درصد و چاقی و اضافه وزن به 60 درصد در کشور رسیده است.
جعفری از جمله برنامه های مرکز بهداشت اصفهان برای بهبود تغذیه جامعه را تشکیل پرونده الکترونیک سلامت، مشاوره تغذیه در مراکز بهداشت، برگزاری دوره های آموزشی، تحویل سبد غذایی به مادران باردار در مناطق محروم، تحویل سبد غذایی به کودکان مبتلا به سوء تغذیه، اجرای برنامه یک وعده غذای گرم در مهدروستاها، آموزش سبزی کاری در منزل و انجام مکمل یاری آهن و ویتامین دی در مدارس عنوان کرد.
به گفته وی کمبود آهن و کم خونی ناشی از آن در دهه گذشته با اجرای برنامه های دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت تا 50 درصد کاهش یافته است.همچنین با اجرای برنامه های واحد بهبود تغذیه وزارت بهداشت در 2 دهه گذشته، کوتاهی قد تغذیه ای زیر پنج سال از 20 درصد در سال 74 به 6.8 درصد و کم وزنی از 17 به چهار درصد کاهش یافته است.
جعفری سوء تغذیه و ریزمغذی ها در مناطق محروم را یکی از مشکلات جدی در کشور خواند و گفت : با تغییر الگوی زندگی در چند سال گذشته نیز بیش از 60 درصد جمعیت کشورمان فعالیت فیزیکی مطلوبی ندارند.
همچنین کارشناسان بر این یکی از اقدام های بسیار مهم و ارزشمند برای کاهش بیماری و مرگ و میرها ، اصلاح کیفیت گندم و آرد و نان است.
**نقش تحرک بدنی در پیشگیری و درمان بیماری های غیر واگیر
سرپرست گروه سلامت خانواده مرکز بهداشت استان اصفهان در گفت و گو با ایرنا با بیان اینکه بهتر است بانوان در کنار 30 دقیقه پیاده روی تند در روز، در طول هفته نیز حدود 75 دقیقه ورزش های کششی و استقامتی انجام دهند.
راحله صادق با بیان اینکه زمان پیاده روی چندان تفاوتی نمی کند، افزود: زنان جوان، میانسال و سالمند می توانند در هر مکانی که برایشان مقدور است حتی منزل، پیاده روی تند داشته باشند.
وی با بیان اینکه بیماران قلبی باید در هوای سالم و در دمای کمتر از 30 دقیقه و بالای پنج درجه سانتی گراد، پیاده روی کنند، اظهار کرد: اگر زنانی دچار اضافه وزن باشند بهتر است ابتدا با ورزش های آبی وزن خود را کم کرده و سپس سایر سراغ ورزش ها و پیاده روی تند بروند.
صادق با اشاره به نامناسب بودن وضعیت فعالیت فیزیکی در میان زنان و مردان کشورمان، گفت: حدود 92 درصد زنان و 80 درصد مردان کشور، فعالیت فیزیکی و تحرک مناسبی ندارند.
وی با تاکید بر اینکه تحرک فیزیکی نقش بسزایی در پیشگیری از بیماری های غیر واگیر مانند قلبی عروقی ، دیابت و سرطان دارد، افزود: حدود 21 تا 25 درصد بیماری های سرطان از جمله سرطان سینه و روده بزرگ و حدود 28 درصد از موارد دیابت ناشی از فعالیت فیزیکی کم است.
وی با بیان اینکه امروز به ورزش بعنوان یک دارو نگاه می شود، تصریح کرد: ورزش کردن و پیاده روی، در دسترس ترین، ساده ترین و ارزان ترین دارو و روش برای فعالیت فیزیکی و حفظ سلامتی است.
**سرمایه گذاری در مراقبت های بهداشت اولیه، راهکار میان بر
رییس گروه توسعه شبکه مرکز بهداشت استان اصفهان در گفت و گو با ایرنا گفت: سرمایه گذاری در مراقبت های بهداشت اولیه این، ارزان تر اما با اثربخشی بیشتر همراه است.
رسول حمامی افزود: این کار باعث می شود تا میزان مراجعه مردم و هزینه ها در سطوح دوم و سوم، کاهش یابد.
وی اضافه کرد: مراقبت های سلامت اولیه در زمان حاضر در مراکز خدمات جامع سلامت و پایگاه های بهداشت ارائه می شود و شامل 2 قسمت اصلی شخص محور و جامع محور است.
حمامی، خدمات شخص محور را مربوط به بهداشت فردی و شامل پیشگیری و آموزش، تشخیص و درمان بیماری ها و پیگیری نتیجه بیماری، فوریت های پزشکی و مدیریت افراد تحت پوشش ذکر و خاطرنشان کرد: خدمات جامع محور نیز جنبه بهداشت عمومی دارد.
وی خدمات جامع محور را شامل بهداشت محیط، بهداشت حرفه ای، محیط مدارس، مبارزه با بیماری های هدف و واگیر و غیر واگیر، آسیب ها و جراحی ها در اپیدمی ها و بلایا، آب آشامیدنی سالم، بسیج اطلاع رسانی و پیشگیری و تروج سلامت خواند.
این کارشناس تاکید کرد: با توجه به نوع خدماتی که در مراقبت های بهداشت اولیه ارائه می شود مشخص می شود که هرچه سرمایه گذاری در این بخش بیشتر شود، افراد آموزش های بهتری درباره سبک زندگی سالم می بینند و نیاز کمتری به خدمات سطوح دوم و سوم پیدا می کنند.
حمامی توضیح داد: به عنوان مثال اگر فرد میانسالی تحت پوشش مراقبت های بهداشت اولیه قرار گیرد، سبک زندگی خود را در زمینه های فعالیت بدنی، دخانیات، الکل و تغذیه مناسب بهبود می دهد و نیازی پیدا نمی کند که برای بیماری هایی مانند قلبی عروقی به پزشک مراجعه کند. وی با تاکید بر اینکه هیچ هزینه ای برای ارائه این خدمات از مردم گرفته نمی 8شود، افزود: این خدمات بر اساس آخرین استانداردها و تحقیقات پزشکی ارائه می شود.
** فرهنگ سازی ضرورتی که کمرنگ است
عضو هیات علمی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در گفت و گو با ایرنا اظهارداشت: فرهنگ سازی و پیاده سازی کامل نظام پزشک خانواده و ارجاع، در پوشش هرچه بیشتر مراقبت های سلامت موثر است.
نظام ارجاع به معنای ارائه خدمات پزشکی بصورت سطح بندی شده است بطوری که ابتدا همه ایرانیان زیر پوشش خدمات پزشکان عمومی (پزشکان خانواده) قرار می گیرند و در صورت نیاز به خدمات پزشکی تخصصی از سوی این پزشکان به متخصصان معرفی می شوند.
نظام ارجاع در بخش روستایی و شهرهای کوچک و کم جمعیت اجرا شده اما هنوز در شهرهای بزرگ و کلانشهرها بطور کامل اجرا نشده است.
احمد علی اسلامی با بیان اینکه مراقبت های بهداشت اولیه جامع است و همه ابعاد سلامت جسمی و روحی از جمله واکسیناسیون، مراقبت های مادر و کودک، فشار خون، دیابت، اعتیاد و بیماری های روانی تا واگیر و غیر واگیر را در بر می گیرد، افزود: یکی از اصول این مراقبت ها، مشارکت جویانه است یعنی با مشارکت مردم سطح تحقق آن افزایش می یابد.
وی با اشاره به این که این موضوع در کشورمان هنوز چندان قوت نگرفت، تصریح کرد: با وجودی که خانواده های روستایی و شهرهای کوچک استقبال خوبی از این مراقبت ها داشته اند اما هنوز در شهرهای بزرگ پوشش این خدمات، کامل نیست.
این استاد دانشگاه، یکی از دلایلی که هنوز عده ای از مردم بویژه در شهرهای بزرگ به خانه ها و پایگاه های بهداشت مراجعه نمی کنند را اختلاف طبقات اجتماعی خواند و توضیح داد: بطور معمول، خانواده های با سطح پایین تر اقتصادی بیشتر به خانه های بهداشت مراجعه می کنند.
اسلامی ادامه داد: اما افراد با توانایی مالی بالاتر بدلیل دسترسی راحت تری که به پزشکان متخصص یا خدمات ویژه دارند شاید بدلیل اطلاعات کمی که از کیفیت خدمات دارند، کمتر مراجعه می کنند درحالی که آنها نیاز به دریافت این خدمات بویژه در بخش های آموزشی و بهبود سبک زندگی دارند.
وی، مراقبت های بهداشت اولیه را بر اساس نظام ارجاع خواند و افزود: بر این اساس اگر افراد به سطح پایین تر خدمات و مراقبت های بهداشت مراجعه کنند دیگر نیازی به مراجعه آنها به سطوح بالاتر نیست مگر آنکه پزشک خانواده تشخیص دهد.
** آلودگی هوا، آنسوی شیوع بیماری های غیرواگیر
رئیس پژوهشکده پیشگیری اولیه از بیماری های غیر واگیر دانشگاه علوم پزشکی اصفهان به ایرنا گفت: براساس تحقیقات انجام شده از سوی مراکز علمی بین المللی از جمله سازمان جهانی بهداشت، آلودگی هوا بر افزایش بیماری چاقی و دیابت تاثیرگذار است.
رویا کلیشادی افزود: بر اساس این تحقیقات، در جاهایی که میزان آلاینده ها زیاد بوده و ساکنان آن با آلودگی هوا مواجه بودند، آمار مبتلایان به بیماری چاقی نسبت به سایر مناطق بالا بوده است.
وی با اشاره به اینکه افزایش آلاینده ها و استنشاق هوای آلوده موجب افزایش بیماری های غیر واگیر از جمله قند، فشار خون و نارسایی کلیه می شود، تصریح کرد: اثرات نامطلوب هوای آلوده بر سلامت کودکان و نوجوانان بیشتر است.
وی ادامه داد : براساس مطالعات انجام شده در اصفهان، کودکان و نوجوانانی که در معرض آلودگی هوا قرار گیرند احتمال ابتلای آنها به بیماری قند بسیار زیاد است.
کلیشادی اضافه کرد: لایه های درونی رگ های خونی این کودکان نیز آسیب جدی خواهند دید و احتمال مبتلای این کودکان و نوجوانان به سرطان خون زیاد است.
وی با اشاره به اینکه 90 درصد بانوان و 70 درصد آقایان در ایران با کمبود ویتامین D مواجه هستند، تصریح کرد: یکی از علل کمبود ویتامین D در افراد، آلودگی هواست زیرا آلاینده ها از تابیدن نور خورشید و جذب این ویتامین به بدن افراد جلوگیری می کند.
رئیس پژوهشکده پیشگیری اولیه از بیماری های غیر واگیر دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با اشاره به اینکه آمار مبتلایان به بیماری ام اس در اصفهان بالاست، تصریح کرد: کمبود ویتامین D یکی از عوامل بیماری ام اس است.
به گفته متخصصان آلودگی هوا همچنین بر افزایش تولد نوزادان نارس و رشد قابل توجه بیماری اوتیسم نیز موثر بوده است.
**چاقی و بیماری های غیر واگیر
مهرماه سال تحصیلی جاری معاون تربیت بدنی و سلامت وزیر آموزش و پرورش در همایش دبیران تربیت بدنی آموزش و پرورش کاشان-از شهرستان های اصفهان- هشدار داد اگر نسبت به شیوع چاقی هوشیار نباشیم، نسل آینده با رخداد گسترده بیماری های غیرواگیر رو به رو خواهد شد.
مهرزاد حمیدی افزود : شخصیت کودکان با بازی ها شکل می گیرد از این رو نباید به مقوله بازی کردن کودکان بی توجهی کرد.
وی با تاکید بر لزوم تکاپوی بدنی کودکان و نوجوانان اظهارداشت : افسردگی ها، آسیب های اجتماعی، دلزدگی ها و انزواها با تحرک جسمانی و ورزش درمان می شود.
وی تصریح کرد: کودکان روزانه 6 ساعت در اختیار مدرسه و پس از آن در خانه هستند اما باید پرسید، سهم محله برای ورزش کودکان و نوجوانان چیست.
حمیدی به ضرورت افزایش سواد حرکتی در کشور اشاره و اضافه کرد : نباید نسل آینده را به فراموشی سپرده و همه توان و اعتبار در ورزش قهرمانی هزینه شود، زیرا این شرایط جامعه آینده را کم تحرک و غیر پویا خواهد کرد.
معاون تربیت بدنی و سلامت وزیر آموزش و پرورش ادامه داد: نمی توانیم تنها با درس تربیت بدنی کمبود های حرکتی دانش آموزان کشور را از بین ببریم زیرا زندگی ماشینی، تلفن همراه و تبلت کودکان را به یکجانشینی و چاقی مبتلا می کند.
** روده بزرگ، شایع ترین سرطان مردان
رییس گروه سلامت خانواده و جمعیت مرکز بهداشت اصفهان به ایرنا گفت: روده بزرگ، شایع ترین سرطان در بین مردان این استان و لازم است آقایان بین 50 تا 70 سال برای غربالگری در این زمینه جهت تشکیل پرونده الکترونیک سلامت اقدام کنند.
سرطان روده بزرگ (Colorectal cancer) به رشد سلول های سرطانی در کولون یا رکتوم (بخشی از روده بزرگ) گفته می شود، این بیماری به دلیل رشد غیرطبیعی سلول ها اتفاق می افتد که می توانند به بافت های دیگر بدن حمله کنند یا در آن ها تکثیر یابند، نشانه ها و علائم این بیماری مواردی همچون خون در مدفوع (هماتوشزی)، تغییر در حرکات روده، کاهش وزن و خستگی همیشگی است.
راحله صادق در گفت و گو با ایرنا افزود: در مجموع بیماری های دستگاه گوارشی، معده و دستگاه تنفسی شایع ترین انواع سرطان بین مردان در استان اصفهان است.
وی 80 درصد عوامل مرگ و میر مردان بالای 30 سال در استان اصفهان را سکته های قلبی و مغزی، سوانح و حوادث، انواع سرطان و دیابت برشمرد و گفت: کم تحرکی یکی از دلایل اصلی شیوع این بیماری های غیر واگیر است به همین دلیل در سه سال گذشته تاکید زیادی برای رفع آن شده است.
صادق با اشاره به اینکه بیش از 60 درصد مردان کم تحرک هستند، تصریح کرد: مردان بعنوان سرپرست خانوارها، نقش بسزایی در بنیان خانواده دارند بنابراین هرچه آنها سبک زندگی سالم تری داشته باشند مشوقی برای سایر اعضای خانواده نیز بشمار می آید.
بر اساس تحلیل آماری، مرگ و میر مردان در استان اصفهان 1.9 برابر زنان است.
**سکته قلبی و سرطان سینه، عامل مرگ و میر زنان
به گفته رئیس گروه سلامت خانواده مرکز بهداشت اصفهان نیز سکته قلبی و سرطان سینه به ترتیب به عنوان 2 عامل اصلی مرگ و میر زنان این استان در سال گذشته معرفی شده است.
راحله صادق در گفت و گو با ایرنا افزود : بر اساس غربالگری و آمارگیری صورت گرفته، سکته قلبی و سکته مغزی 2 عامل مرگ و میر زنان استان اصفهان در سال 95 بودند که در سال 96 سرطان سینه جایگاه دوم علل مرگ و میر زنان را به خود اختصاص داد.
وی سایر سرطان های شایع در میان زنان استان اصفهان پس از سرطان سینه را روده بزرگ، معده، کبد، ریه و نایژه (برونش) اعلام کرد.
صادق 2 عامل موثر در ابتلا به این بیماری ها را چاقی و کم تحرکی دانست و گفت: 64 درصد زنان کشور و استان اصفهان دچار اضافه وزن (چاقی) و کم تحرکی هستند.
این پزشک همچنین میزان کم تحرکی در بین مردان کشور را 46 درصد اعلام و اضافه کرد : کم تحرکی در میان زنان نسبت به مردان بیشتر و لازم است که آنها برنامه های پیاده روی و ورزش را جدی تر بگیرند.
وی میزان چاقی شکم را نیز در میان زنان بالا دانست و گفت : 58 درصد زنان در کشور و 60 درصد زنان استان اصفهان دچار چاقی دور شکم هستند که این شاخص در میان مردان 20 درصد است.
رئیس گروه سلامت خانواده مرکز بهداشت اصفهان شیوع بیماری های غیر واگیر دیگری مانند دیابت و فشار خون بالا را نیز ناشی از کم تحرکی و اضافه وزن دانست و افزود : حدود 11.5 درصد از مردم به دیابت و 25 درصد به فشار خون بالا مبتلا هستند.
وی از زنان خواست تا هر هفته دست کم 150 دقیقه فعالیت فیزیکی (شامل پیاده روی و حرکات نرمشی ) داشته باشند و به مراکز بهداشت بمنظور تشکیل پرونده سلامت الکترونیک مراجعه کنند تا زیر پوشش برنامه های غربالگری و مشاوره های سلامت و تغذیه قرار گیرند.
صادق با اشاره به اینکه امکانات خوب ورزشی به ویژه در کلانشهر اصفهان برای زنان فراهم است، تصریح کرد : زنان کارمند نسبت به سایر زنان تحرک کمتری دارند که باید برای بهبود روش زندگی خود برای رفع این مشکل اقدام کنند.
** شیب تند شیوع دیابت در خاورمیانه
مسوول پیشگیری و کنترل دیابت مرکز بهداشت استان اصفهان به ایرنا گفت: بیشترین شیوع دیابت با شیب تند در بین کشورهای خاورمیانه است و مردم کشورهای در حال توسعه و افرادی که از نظر اقتصادی در سطح متوسط و کمتر قرار دارند نسبت به دیگران بیشتر درگیر این بیماری هستند.
رامش حسینخانی مهمترین عوامل خطر در ابتلا به دیابت را اضافه وزن و چاقی، تغذیه ناسالم، کم تحرکی، استعمال سیگار و قلیان، اضطراب، سابقه فامیلی مثبت و افزایش سن ذکر و خاطرنشان کرد: با پیشرفت جوامع و افزایش استفاده از فناوری های جدید، بیماری های غیر واگیر مانند دیابت رشد یافته است.
این پزشک، تغییر رفتار و سبک زندگی را برای پیشگیری از دیابت، ضروری دانست و گفت: آموزش های بسیاری در مدارس ارائه شده اما آنچه که باید، اتفاق نیفتاده زیرا هنوز بسترها فراهم نیست.
مسوول پیشگیری و کنترل دیابت مرکز بهداشت اصفهان با تاکید بر اینکه تغییر رفتار به سختی شکل می گیرد، بیان کرد: برای این کار همه باید با هم بسیج شوند.
حسینخانی، میزان مراجعه مردان به مراکز بهداشتی را کمتر از زنان دانست و گفت : آنها به دلایلی مانند مشغله کاری چندان پیگیر مسائل و مشکلات بیماری خود نمی شوند شاید به همین دلیل میزان مرگ و میر آنها بویژه در بیماری های قلبی و عروقی بیشتر از زنان است.
** سبک زندگی و صنعتی بودن، عامل رشد بیماری های غیر واگیر
مسئول بیماری های غیر واگیر مرکز بهداشت اصفهان در گفت و گو با ایرنا، هشدار داد: اضافه وزن کودکان و نوجوانان زیر 18 سال در این منطقه زنگ خطر شیوع دیابت در سال های آینده را به صدا در آورده است.
احمدیان شیوع اضافه وزنی و چاقی در افراد زیر 18 سال در شهرهای استان را به ترتیب 10.4 و 13.2 درصد اعلام کرد و گفت: این آمار در بین دختران استان به ترتیب 10.2 و 10.3 درصد و در بین پسران 8.7 و 12.5 درصد است.
وی با بیان اینکه فقط 13.7 درصد از افراد زیر سال 18 در استان اصفهان دارای تحرک کافی هستند، گفت : 7.4 درصد آنها هیچ تحرکی ندارند.
این پزشک میزان استاندارد تحرک برای افراد زیر 18 سال را ورزش و فعالیت بدنی به میزان یک ساعت در روز و پنج روز در هفته و برای افراد بالای 18 سال فعالیت روزانه نیم ساعت عنوان کرد.
وی تصریح کرد: سبک زندگی نادرست و صنعتی بودن اصفهان، جایگاه این کلان شهر را در بخش سلامت با چالش مواجه کرده است.
**شیوه رفتار افراد؛ بهترین واکسن
یک کارشناس ارشد سلامت و بهداشت در این خصوص به ایرنا گفت: مهم ترین واکسن بیماری های غیرواگیر اصلاح سبک زندگی و شیوه رفتار افراد است.
دانیال بابایی با بیان اینکه مردم تصور می کنند وقتی از اصلاح سبک زندگی سخن می گوییم به معنای هزینه های سرسام آور است، افزود: بهبود سبک زندگی فقط به سطح درآمد فرد مربوط نمی شود؛ چرا که افراد می توانند با کمترین هزینه به انجام پیاده روی، کوهپیمایی پرداخته و با جایگزین کردن مواد غذایی سالم که در بسیاری موارد ازران تر نیز هستند از ابتلا به بیماری های غیر واگیر جلوگیری کنند.
این کارشناس به نقش مهم رسانه دراین خصوص اشاره کرد و افزود: رسانه باید با شیوه های خلاق و متناسب با سلیقه افراد، آنها را نسبت به رفتارهای سلامتی بخش آگاه کند.
بابایی با بیان اینکه تشکل های مردم نهاد باید یه این مساله ورود پیدا کنند، افزود: در هیچ کشوری دولت ها به تنهایی نمی توانند به بخش آموزش و پیشگیری از ابتلا به این نوع بیماری ها ورود کنند.
وی کم هزینه ترین راه برای کنارزدن بیماری های غیر واگیر جامعه را تحرک بدنی دانست و گفت: برای فرهنگسازی و ترویج این مهم باید روش های خلاقانه به کار بست.
به گفته وی استفاده از روش های تشویقی برای جذب مردم و کارکنان و دانش آموزان به ورزش، اتخاذ روش هایی برای ارزان نمودن ماهی، میوه و سبزیجات و ایجاد حساسیت در مردم برای پیگیری فوری هر گونه علایم بیماری از جمله روش های مقابله با بیماری های غیرواگیراست.
استان اصفهان دارای نزدیک به 6 هزار تخت بیمارستانی، 52 بیمارستان(37 دولتی و 15 خصوصی و خیریه)، 500 پایگاه سلامت شهری، بیش از 520 باب خانه بهداشت روستایی و 80 مرکز خدمات جامع سلامت روستایی است.
اصفهان دارای نزدیک به یکهزار واحد بهداشتی درمانی شامل 493 خانه بهداشت روستایی، 223 پایگاه سلامت شهری، 88 مرکز خدمات جامع سلامت روستایی، 127 مرکز خدمات جامع سلامت شهری، هشت واحد تسهیلات زایمانی و هفت مرکز بیماری های رفتاری است.
در زمان حاضر به گفته مسوولان افزون بر 60 درصد از کل جمعیت پنج میلیون نفری اصفهان زیر پوشش مراقبت های بهداشت اولیه قرار دارند و برای آنها پرونده سلامت الکترونیک تشکیل شده است.
6026/9861
انتهای پیام به گفته مسوولان امر، دولت سالانه 35 هزار میلیارد تومان برای درمان بیماری های غیر واگیر هزینه می کند یعنی این بودجه در واقع سه میلیارد تومان از بودجه وزارت آموزش و پرورش بیشتر است.
بیماری های غیر واگیر بر خلاف بیماری واگیر توان انتقال را به دیگران ندارد، بیماری قلبی و مغزی، فشار خون، سرطان، چاقی، بیماری های مزمن تنفسی، اختلالات روان و سوانح رانندگی از جمله بیماری های غیر واگیر در جهان و از جمله ایران است.
آمارها حاکی از آن است بیماری های غیرواگیر دلیل 75 تا 80 درصد مرگ در جهان است که در این میان چهار بیماری قلبی و عروقی، سرطان، دیابت و بیماری های ریوی و روانی عمده ترین علل مرگ و میر به شمار می روند.
سازمان بهداشت جهانی مرگ و میرهای زیر سن 70 سال را مرگ های نارس نامیده است که بیشتر آنها به دلیل بیماری های غیر واگیر است.
این بیماری ها به گفته کارشناسان از 2 دهه گذشته 47 تریلیون دلار در جهان هزینه برجای گذاشته است این در حالی است که بر اساس اعلام سازمان جهانی بهداشت در صورت صرف هزینه 1.3 دلاری به ازای هر فرد در بخش پیشگیری می توان میلیاردها دلار صرفه جویی کرد.
به گفته مسوولان، در زمان حاضر بیماری های غیر واگیر به علت سبک نادرست زندگی مردم ایران رو به افزایش است که به شرط کنترل وزن، ورزش و تحرک، دوری از دخانیات و تغذیه مناسب قابل پیشگیری است.
اگر چه کارشناسان زمان طلایی برای پیشگیری از بیماری های غیر واگیر را 2 تا پنج سال اول زندگی می دانند اما از آنجا که ابتلا به این بیماری ها ارتباط مستقیم با رفتار انسان دارد، متخصصان بر این باورند در هر دوره ای می توان آن را کنترل نمود.
مصرف دخانیات و الکل، رژیم غذایی نامناسب، تحرک کم و آلودگی هوا از جمله دلایل اصلی بیماری های غیر واگیر است.
شیوع بیماری های غیرواگیر با رفتار و شیوه زندگی ارتباط مستقیم دارد که برای مهار آن باید رفتارهای پرخطر مانند کم تحرکی و بی تحرکی، سبک و روش تغدیه نادرست(استفاده از فست فود و غذاهای آماده)، مصرف غذاهای پُرچرب و پُرنمک، کشیدن سیگار، مصرف الکل حذف شود و پس از تغییر رفتار و روش زندگی در گام بعدی برای اصلاح شیوه های اشتباه، به وجود امکانات ورزشی و غذاهای سالم و در دسترس نیاز است.
به گفته پزشکان، افراد در هر رده های سنی سالخوردگی، جوانی و حتی کودکی ممکن است در معرض ابتلا به بیماری های غیر واگیر قرار گیرند، بنابراین مردم جامعه باید با توجه به سنی که در آن قرار گرفته اند در هر مقطعی با انجام دادن معاینه و چکاب های ضروری از احتمال ابتلا به این گونه بیماری ها پیشگیری کنند.
صاحبنظران امر معتقدند 85 درصد نقش در مهار ابتلا به بیماری های غیر واگیر، بردوش مردم و 15 درصد نیز بر عهده نهادها، سازمان ها و مسوولان است.
با توجه به آمارهای جهانی روند ابتلا به این نوع بیماری ها به دلیل افزایش روند شهرنشینی و همچنین صنعتی شدن شهرها، در 2011 میلادی سازمان ملل متحد همه کشورهای جهان را مکلف کرد که برای پیشگیری از بیماری های غیرواگیر با راهنمایی سازمان جهانی بهداشت باید برنامه ریزی کنند و طبق آن پیش بروند. در این راستا، سازمان جهانی بهداشت موظف شد تا به راهنمایی دیگر کشورها بپردازد و در 2018 میلادی نیز کشورهای موفق را برای مهار این معضل معرفی کند که خوشبختانه ایران جزو نخستین کشورهای موفق شناخته شد.
در دولت یازدهم برنامه ریزی ها از همان سال های ابتدایی برای مقابله با بیماری های غیر واگیر شروع و در چهار حوزه فعالیت های موثری آغاز و برای هر حوزه برنامه ایی جداگانه ایجاد شد.
طرح تحول سلامت به اذعان کارشناسان امر، مهمترین اقدام دولت یازدهم برای مهار بیماری های غیر واگیر بود که در آن مسوولان توانستند به تخمین دقیق تری درباره میزان بیماران و درصد ابتلا به بیماری ها دست یابند.
طرح تحول نظام سلامت از اردیبهشت سال 93 با هدف افزایش پاسخگویی نظام سلامت، کاهش پرداخت مستقیم از جیب مردم و ارتقای کیفیت خدمات مراکز درمانی و بیمارستان ها به اجرا گذشته شد.
طرح تشکیل پرونده الکترونیک سلامت که بر اساس اهداف برنامه های پنجم و ششم توسعه از چند سال اخیر تاکنون اجرا می شود، منجر به این شد که برای بیش از 74 میلیون ایرانی پرونده تشکیل و اطلاعات اولیه افراد در آن ثبت شود.
با این وجود هنوز تعدادی از مردم به علت مراجعه نکردن به مراکز بهداشتی و درمانی از وجود این پرونده و خدمات آن که برای پیشگیری از بیماری های مختلف به ویژه بیماری های غیر و همچنین مراقبت های تغذیه و سلامت روان است، اطلاعی ندارند، از طرفی هنوز ارتباط بین مراکز تشکیل دهنده پرونده سلامت با سایر مراکز بهداشتی و درمانی به طور کامل برقرار نشده است.
از این رو بسیاری از کارشناسان بر این باورند آگاهی بخشی عمومی و اراده فردی برای کنترل بیماری های غیر واگیر ضروری است.
**پرونده سلامت، گام نخست مبارزه با بیماری های غیرواگیر
رییس مرکز بهداشت و معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در گفت و گو با ایرنا اظهار داشت: تشکیل این پرونده و ارائه خدمات سلامت رایگان است و مردم زیر پوشش مراقبت های بهداشت و طرح های غربالگری بیماری های غیر واگیردار مانند پرفشاری خون، دیابت و انواع سرطان ها قرار می گیرند.
کمال حیدری افزود: تشکیل پرونده سلامت الکترونیک باعث شناسایی بسیاری از بیماری های غیر واگیردار خواهد شد همچنان که 30 درصد از مبتلایان به دیابت و 30 درصد مبتلایان به پرفشاری خون با تشکیل این پرونده در استان شناسایی شدند.
وی با بیان اینکه افراد دارای پرونده سلامت الکترونیک در اولویت دریافت مراقبت های بهداشتی و درمانی قرار می گیرند، تصریح کرد: اصفهان از نظر ارائه خدمات و مراقبت های بهداشت اولیه در کشور در بین استان های برتر قرار دارد.
به گفته وی از سال 90 تا اکنون نیز 288 مورد بیماری PKU که آن‌هم منجر به عقب ماندگی ذهنی می‌شود کشف شده است.
رییس مرکز بهداشت اصفهان با اشاره به ثبت اطلاعات کد ملی چهار میلیون و 460 هزار تَن از مردم اصفهان در شبکه بهداشت این استان، گفت : از بین این افراد برای حدود سه میلیون و 400 هزار تَن پرونده الکترونیک سلامت یعنی 76 درصد از جامعه هدف، تشکیل شده است.
کمال حیدری در گفت و گو با ایرنا با بیان اینکه هنوز یک میلیون تَن از مردم اصفهان دارای پرونده الکترونیک سلامت نیستند، اضافه کرد : کد ملی این افراد در سامانه شبکه بهداشت استان ثبت شده اما آنها تا کنون به مراکز بهداشت برای تشکیل پرونده مراجعه نکرده اند.
حیدری، پوشش طرح پرونده الکترونیک سلامت در شهرستان های استان را خوب و بین 80 تا 90 درصد اعلام و تصریح کرد : کمترین پوشش مربوط به کلانشهر اصفهان است زیرا بسیاری از مردم برای تشکیل پرونده به مراکز بهداشت مراجعه نکرده اند.
وی همچنین با اشاره به فواید بسیاری که تشکیل پرونده الکترونیک سلامت دارد، خاطرنشان کرد : سال گذشته با اجرای این طرح در طول 6 ماه موفق به شناسایی حدود 136 هزار بیمار جدید مبتلا به دیابت شدیم که باعث شگفتی شد.
رییس مرکز بهداشت اصفهان، شناسایی و ثبت اطلاعات این بیماران را ضروری دانست و افزود : اگر این افراد هرچه زودتر شناسایی شوند و تحت درمان و مراقبت قرار گیرند علاوه بر سرعت بخشی در درمان آنها، هزینه های نظام سلامت کاهش می یابد و جلوی افزایش بار این قبیل بیماری ها گرفته می شود.
حیدری تشکیل پرونده الکترونیک سلامت، را انقلابی در بخش بهداشت کشور توصیف کرد و افزود: تامین منابع مالی و همکاری بین بخشی برای پوشش همگانی و کامل مراقبت های بهداشتی اولیه در استان ضروری است
وی با تاکید بر اینکه اجرای طرح تحول نظام سلامت از سال 93 باعث فراگیر شدن مراقبت ها و خدمات بهداشتی در کشور شد، اظهار داشت: برای توسعه آن باید بسیاری از عوامل از جمله منابع مالی و همکاری نهادها و سازمان های دیگر برقرار باشد.
حیدری گفت: اگر همه دستگاه های اجرایی دست در دست هم دهند و برای تمام بخش های سلامت مانند غذای سالم، تحرک و کاهش آلودگی هوا همکاری کنند، کیفیت و سبک زندگی مردم نیز ارتقا می یابد.
**ضرورت توازن و نیاز سنجی در اختصاص بودجه سلامت
مدیر بخش سیاستگذاری محیط زیست مرکز بررسیهای راهبردی نهاد ریاست جمهوری در همایش ملی آموزش سبز، حفظ محیط زیست و ارتقای سرمایه های اجتماعی در سالن لقمان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان افزود: در بین 237 کشور جهان تنها نام ایران است که آمار دانش آموزان چاق زیر 12 سال آن طی یک دهه افزایش یافته است.
محمد درویش با اشاره به اینکه دولت سالانه 35 هزار میلیارد تومان برای درمان بیماری های غیر واگیر هزینه می کند، گفت: این بودجه سه میلیارد تومان از بودجه وزارت آموزش و پرورش بیشتر است این در حالی است که بیشتر بیماری های غیر واگیر ناشی از کم تحرکی ، آلودگی هوا و افزایش آلاینده ها است.
درویش با بیان این که سالانه یک هزار و 100 میلیارد تومان برای تامین مکمل های ویتامین از جمله ویتامین دی (D) در کشور هزینه می شود، بیان کرد: چرا باید در کشوری که 300 روز آن آفتابی است به دلیل آلودگی هوا مردم آن تابش نور خورشید را نبینند و از کمبود ویتامین دی رنج ببرند.
وی افزود: مردم اگر ببینند که مدیران یا فرهیختگان و نخبگان جامعه آنها برای کاهش آلودگی هوا از حمل و نقل عمومی یا دوچرخه استفاده می کنند به استفاده از این وسایل ترغیب می شوند.
**ارتباط مستقیم تغذیه با شیوع بیماری های غیرواگیر
کارشناس مسئول واحد بهبود تغذیه مرکز بهداشت اصفهان به ایرنا گفت : میزان مصرف میوه، سبزی و لبنیات بین مردم این استان کمتر از میزان مطلوب است.
سکینه جعفری افزود : میزان مطلوب مصرف میوه در روز 2 تا چهار واحد (هر واحد معادل یک میوه)، سبزی سه تا پنج واحد( هر واحد معادل یک لیوان یا یک بشقاب کوچک سبزی، یک گوجه، خیار یا هویج متوسط) و لبنیات 2 تا چهار واحد (هر واحد معادل یک لیوان) است.
جعفری ادامه داد : با توجه به تغییر سبک زندگی در جامعه، مصرف میوه، سبزی و لبنیات کاهش و از طرفی، مصرف مواد قندی، چربی و پر نمک افزایش یافته است.
وی با بیان اینکه کارشناسان تغذیه بر مصرف حبوبات به خاطر فیبر و پروتئین تاکید دارند، گفت : توصیه می شود روزانه دست کم یک واحد حبوبات مصرف شود زیرا نقش بسزایی در پیشگیری از بیماری های غیر واگیر دارد.
جعفری میزان مطلوب مصرف انواع گوشت و تخم مرغ در روز را یک تا 2 واحد عنوان کرد و گفت : مردم در طول روز باید از انواع غذاها به صورت متعادل و متنوع استفاده کنند.
وی با بیان اینکه حد اکثر در هر ماه یک بار غذاهای فوری(فست فود) مصرف شود، تصریح کرد : بهتر است این غذاها همراه با سالاد و سبزی مصرف شود.
این کارشناس توصیه کرد که در تهیه سالاد از آبغوره، چاشنی های طبیعی، سبزی خشک و ماست به جای سُس استفاده شود.
جعفری با بیان این که مصرف بیش از حد مطلوب نمک، چربی و قند موجب شیوع زیاد بیماری های غیرواگیر شد، گفت : میزان شیوع دیابت به حدود 10، فشار خون بالا به 25 درصد، کلسترول بالا به 46 درصد و چاقی و اضافه وزن به 60 درصد در کشور رسیده است.
جعفری از جمله برنامه های مرکز بهداشت اصفهان برای بهبود تغذیه جامعه را تشکیل پرونده الکترونیک سلامت، مشاوره تغذیه در مراکز بهداشت، برگزاری دوره های آموزشی، تحویل سبد غذایی به مادران باردار در مناطق محروم، تحویل سبد غذایی به کودکان مبتلا به سوء تغذیه، اجرای برنامه یک وعده غذای گرم در مهدروستاها، آموزش سبزی کاری در منزل و انجام مکمل یاری آهن و ویتامین دی در مدارس عنوان کرد.
به گفته وی کمبود آهن و کم خونی ناشی از آن در دهه گذشته با اجرای برنامه های دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت تا 50 درصد کاهش یافته است.همچنین با اجرای برنامه های واحد بهبود تغذیه وزارت بهداشت در 2 دهه گذشته، کوتاهی قد تغذیه ای زیر پنج سال از 20 درصد در سال 74 به 6.8 درصد و کم وزنی از 17 به چهار درصد کاهش یافته است.
جعفری سوء تغذیه و ریزمغذی ها در مناطق محروم را یکی از مشکلات جدی در کشور خواند و گفت : با تغییر الگوی زندگی در چند سال گذشته نیز بیش از 60 درصد جمعیت کشورمان فعالیت فیزیکی مطلوبی ندارند.
همچنین کارشناسان بر این یکی از اقدام های بسیار مهم و ارزشمند برای کاهش بیماری و مرگ و میرها ، اصلاح کیفیت گندم و آرد و نان است.
**نقش تحرک بدنی در پیشگیری و درمان بیماری های غیر واگیر
سرپرست گروه سلامت خانواده مرکز بهداشت استان اصفهان در گفت و گو با ایرنا با بیان اینکه بهتر است بانوان در کنار 30 دقیقه پیاده روی تند در روز، در طول هفته نیز حدود 75 دقیقه ورزش های کششی و استقامتی انجام دهند.
راحله صادق با بیان اینکه زمان پیاده روی چندان تفاوتی نمی کند، افزود: زنان جوان، میانسال و سالمند می توانند در هر مکانی که برایشان مقدور است حتی منزل، پیاده روی تند داشته باشند.
وی با بیان اینکه بیماران قلبی باید در هوای سالم و در دمای کمتر از 30 دقیقه و بالای پنج درجه سانتی گراد، پیاده روی کنند، اظهار کرد: اگر زنانی دچار اضافه وزن باشند بهتر است ابتدا با ورزش های آبی وزن خود را کم کرده و سپس سایر سراغ ورزش ها و پیاده روی تند بروند.
صادق با اشاره به نامناسب بودن وضعیت فعالیت فیزیکی در میان زنان و مردان کشورمان، گفت: حدود 92 درصد زنان و 80 درصد مردان کشور، فعالیت فیزیکی و تحرک مناسبی ندارند.
وی با تاکید بر اینکه تحرک فیزیکی نقش بسزایی در پیشگیری از بیماری های غیر واگیر مانند قلبی عروقی ، دیابت و سرطان دارد، افزود: حدود 21 تا 25 درصد بیماری های سرطان از جمله سرطان سینه و روده بزرگ و حدود 28 درصد از موارد دیابت ناشی از فعالیت فیزیکی کم است.
وی با بیان اینکه امروز به ورزش بعنوان یک دارو نگاه می شود، تصریح کرد: ورزش کردن و پیاده روی، در دسترس ترین، ساده ترین و ارزان ترین دارو و روش برای فعالیت فیزیکی و حفظ سلامتی است.
**سرمایه گذاری در مراقبت های بهداشت اولیه، راهکار میان بر
رییس گروه توسعه شبکه مرکز بهداشت استان اصفهان در گفت و گو با ایرنا گفت: سرمایه گذاری در مراقبت های بهداشت اولیه این، ارزان تر اما با اثربخشی بیشتر همراه است.
رسول حمامی افزود: این کار باعث می شود تا میزان مراجعه مردم و هزینه ها در سطوح دوم و سوم، کاهش یابد.
وی اضافه کرد: مراقبت های سلامت اولیه در زمان حاضر در مراکز خدمات جامع سلامت و پایگاه های بهداشت ارائه می شود و شامل 2 قسمت اصلی شخص محور و جامع محور است.
حمامی، خدمات شخص محور را مربوط به بهداشت فردی و شامل پیشگیری و آموزش، تشخیص و درمان بیماری ها و پیگیری نتیجه بیماری، فوریت های پزشکی و مدیریت افراد تحت پوشش ذکر و خاطرنشان کرد: خدمات جامع محور نیز جنبه بهداشت عمومی دارد.
وی خدمات جامع محور را شامل بهداشت محیط، بهداشت حرفه ای، محیط مدارس، مبارزه با بیماری های هدف و واگیر و غیر واگیر، آسیب ها و جراحی ها در اپیدمی ها و بلایا، آب آشامیدنی سالم، بسیج اطلاع رسانی و پیشگیری و تروج سلامت خواند.
این کارشناس تاکید کرد: با توجه به نوع خدماتی که در مراقبت های بهداشت اولیه ارائه می شود مشخص می شود که هرچه سرمایه گذاری در این بخش بیشتر شود، افراد آموزش های بهتری درباره سبک زندگی سالم می بینند و نیاز کمتری به خدمات سطوح دوم و سوم پیدا می کنند.
حمامی توضیح داد: به عنوان مثال اگر فرد میانسالی تحت پوشش مراقبت های بهداشت اولیه قرار گیرد، سبک زندگی خود را در زمینه های فعالیت بدنی، دخانیات، الکل و تغذیه مناسب بهبود می دهد و نیازی پیدا نمی کند که برای بیماری هایی مانند قلبی عروقی به پزشک مراجعه کند. وی با تاکید بر اینکه هیچ هزینه ای برای ارائه این خدمات از مردم گرفته نمی 8شود، افزود: این خدمات بر اساس آخرین استانداردها و تحقیقات پزشکی ارائه می شود.
** فرهنگ سازی ضرورتی که کمرنگ است
عضو هیات علمی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در گفت و گو با ایرنا اظهارداشت: فرهنگ سازی و پیاده سازی کامل نظام پزشک خانواده و ارجاع، در پوشش هرچه بیشتر مراقبت های سلامت موثر است.
نظام ارجاع به معنای ارائه خدمات پزشکی بصورت سطح بندی شده است بطوری که ابتدا همه ایرانیان زیر پوشش خدمات پزشکان عمومی (پزشکان خانواده) قرار می گیرند و در صورت نیاز به خدمات پزشکی تخصصی از سوی این پزشکان به متخصصان معرفی می شوند.
نظام ارجاع در بخش روستایی و شهرهای کوچک و کم جمعیت اجرا شده اما هنوز در شهرهای بزرگ و کلانشهرها بطور کامل اجرا نشده است.
احمد علی اسلامی با بیان اینکه مراقبت های بهداشت اولیه جامع است و همه ابعاد سلامت جسمی و روحی از جمله واکسیناسیون، مراقبت های مادر و کودک، فشار خون، دیابت، اعتیاد و بیماری های روانی تا واگیر و غیر واگیر را در بر می گیرد، افزود: یکی از اصول این مراقبت ها، مشارکت جویانه است یعنی با مشارکت مردم سطح تحقق آن افزایش می یابد.
وی با اشاره به این که این موضوع در کشورمان هنوز چندان قوت نگرفت، تصریح کرد: با وجودی که خانواده های روستایی و شهرهای کوچک استقبال خوبی از این مراقبت ها داشته اند اما هنوز در شهرهای بزرگ پوشش این خدمات، کامل نیست.
این استاد دانشگاه، یکی از دلایلی که هنوز عده ای از مردم بویژه در شهرهای بزرگ به خانه ها و پایگاه های بهداشت مراجعه نمی کنند را اختلاف طبقات اجتماعی خواند و توضیح داد: بطور معمول، خانواده های با سطح پایین تر اقتصادی بیشتر به خانه های بهداشت مراجعه می کنند.
اسلامی ادامه داد: اما افراد با توانایی مالی بالاتر بدلیل دسترسی راحت تری که به پزشکان متخصص یا خدمات ویژه دارند شاید بدلیل اطلاعات کمی که از کیفیت خدمات دارند، کمتر مراجعه می کنند درحالی که آنها نیاز به دریافت این خدمات بویژه در بخش های آموزشی و بهبود سبک زندگی دارند.
وی، مراقبت های بهداشت اولیه را بر اساس نظام ارجاع خواند و افزود: بر این اساس اگر افراد به سطح پایین تر خدمات و مراقبت های بهداشت مراجعه کنند دیگر نیازی به مراجعه آنها به سطوح بالاتر نیست مگر آنکه پزشک خانواده تشخیص دهد.
** آلودگی هوا، آنسوی شیوع بیماری های غیرواگیر
رئیس پژوهشکده پیشگیری اولیه از بیماری های غیر واگیر دانشگاه علوم پزشکی اصفهان به ایرنا گفت: براساس تحقیقات انجام شده از سوی مراکز علمی بین المللی از جمله سازمان جهانی بهداشت، آلودگی هوا بر افزایش بیماری چاقی و دیابت تاثیرگذار است.
رویا کلیشادی افزود: بر اساس این تحقیقات، در جاهایی که میزان آلاینده ها زیاد بوده و ساکنان آن با آلودگی هوا مواجه بودند، آمار مبتلایان به بیماری چاقی نسبت به سایر مناطق بالا بوده است.
وی با اشاره به اینکه افزایش آلاینده ها و استنشاق هوای آلوده موجب افزایش بیماری های غیر واگیر از جمله قند، فشار خون و نارسایی کلیه می شود، تصریح کرد: اثرات نامطلوب هوای آلوده بر سلامت کودکان و نوجوانان بیشتر است.
وی ادامه داد : براساس مطالعات انجام شده در اصفهان، کودکان و نوجوانانی که در معرض آلودگی هوا قرار گیرند احتمال ابتلای آنها به بیماری قند بسیار زیاد است.
کلیشادی اضافه کرد: لایه های درونی رگ های خونی این کودکان نیز آسیب جدی خواهند دید و احتمال مبتلای این کودکان و نوجوانان به سرطان خون زیاد است.
وی با اشاره به اینکه 90 درصد بانوان و 70 درصد آقایان در ایران با کمبود ویتامین D مواجه هستند، تصریح کرد: یکی از علل کمبود ویتامین D در افراد، آلودگی هواست زیرا آلاینده ها از تابیدن نور خورشید و جذب این ویتامین به بدن افراد جلوگیری می کند.
رئیس پژوهشکده پیشگیری اولیه از بیماری های غیر واگیر دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با اشاره به اینکه آمار مبتلایان به بیماری ام اس در اصفهان بالاست، تصریح کرد: کمبود ویتامین D یکی از عوامل بیماری ام اس است.
به گفته متخصصان آلودگی هوا همچنین بر افزایش تولد نوزادان نارس و رشد قابل توجه بیماری اوتیسم نیز موثر بوده است.
**چاقی و بیماری های غیر واگیر
مهرماه سال تحصیلی جاری معاون تربیت بدنی و سلامت وزیر آموزش و پرورش در همایش دبیران تربیت بدنی آموزش و پرورش کاشان-از شهرستان های اصفهان- هشدار داد اگر نسبت به شیوع چاقی هوشیار نباشیم، نسل آینده با رخداد گسترده بیماری های غیرواگیر رو به رو خواهد شد.
مهرزاد حمیدی افزود : شخصیت کودکان با بازی ها شکل می گیرد از این رو نباید به مقوله بازی کردن کودکان بی توجهی کرد.
وی با تاکید بر لزوم تکاپوی بدنی کودکان و نوجوانان اظهارداشت : افسردگی ها، آسیب های اجتماعی، دلزدگی ها و انزواها با تحرک جسمانی و ورزش درمان می شود.
وی تصریح کرد: کودکان روزانه 6 ساعت در اختیار مدرسه و پس از آن در خانه هستند اما باید پرسید، سهم محله برای ورزش کودکان و نوجوانان چیست.
حمیدی به ضرورت افزایش سواد حرکتی در کشور اشاره و اضافه کرد : نباید نسل آینده را به فراموشی سپرده و همه توان و اعتبار در ورزش قهرمانی هزینه شود، زیرا این شرایط جامعه آینده را کم تحرک و غیر پویا خواهد کرد.
معاون تربیت بدنی و سلامت وزیر آموزش و پرورش ادامه داد: نمی توانیم تنها با درس تربیت بدنی کمبود های حرکتی دانش آموزان کشور را از بین ببریم زیرا زندگی ماشینی، تلفن همراه و تبلت کودکان را به یکجانشینی و چاقی مبتلا می کند.
** روده بزرگ، شایع ترین سرطان مردان
رییس گروه سلامت خانواده و جمعیت مرکز بهداشت اصفهان به ایرنا گفت: روده بزرگ، شایع ترین سرطان در بین مردان این استان و لازم است آقایان بین 50 تا 70 سال برای غربالگری در این زمینه جهت تشکیل پرونده الکترونیک سلامت اقدام کنند.
سرطان روده بزرگ (Colorectal cancer) به رشد سلول های سرطانی در کولون یا رکتوم (بخشی از روده بزرگ) گفته می شود، این بیماری به دلیل رشد غیرطبیعی سلول ها اتفاق می افتد که می توانند به بافت های دیگر بدن حمله کنند یا در آن ها تکثیر یابند، نشانه ها و علائم این بیماری مواردی همچون خون در مدفوع (هماتوشزی)، تغییر در حرکات روده، کاهش وزن و خستگی همیشگی است.
راحله صادق در گفت و گو با ایرنا افزود: در مجموع بیماری های دستگاه گوارشی، معده و دستگاه تنفسی شایع ترین انواع سرطان بین مردان در استان اصفهان است.
وی 80 درصد عوامل مرگ و میر مردان بالای 30 سال در استان اصفهان را سکته های قلبی و مغزی، سوانح و حوادث، انواع سرطان و دیابت برشمرد و گفت: کم تحرکی یکی از دلایل اصلی شیوع این بیماری های غیر واگیر است به همین دلیل در سه سال گذشته تاکید زیادی برای رفع آن شده است.
صادق با اشاره به اینکه بیش از 60 درصد مردان کم تحرک هستند، تصریح کرد: مردان بعنوان سرپرست خانوارها، نقش بسزایی در بنیان خانواده دارند بنابراین هرچه آنها سبک زندگی سالم تری داشته باشند مشوقی برای سایر اعضای خانواده نیز بشمار می آید.
بر اساس تحلیل آماری، مرگ و میر مردان در استان اصفهان 1.9 برابر زنان است.
**سکته قلبی و سرطان سینه، عامل مرگ و میر زنان
به گفته رئیس گروه سلامت خانواده مرکز بهداشت اصفهان نیز سکته قلبی و سرطان سینه به ترتیب به عنوان 2 عامل اصلی مرگ و میر زنان این استان در سال گذشته معرفی شده است.
راحله صادق در گفت و گو با ایرنا افزود : بر اساس غربالگری و آمارگیری صورت گرفته، سکته قلبی و سکته مغزی 2 عامل مرگ و میر زنان استان اصفهان در سال 95 بودند که در سال 96 سرطان سینه جایگاه دوم علل مرگ و میر زنان را به خود اختصاص داد.
وی سایر سرطان های شایع در میان زنان استان اصفهان پس از سرطان سینه را روده بزرگ، معده، کبد، ریه و نایژه (برونش) اعلام کرد.
صادق 2 عامل موثر در ابتلا به این بیماری ها را چاقی و کم تحرکی دانست و گفت: 64 درصد زنان کشور و استان اصفهان دچار اضافه وزن (چاقی) و کم تحرکی هستند.
این پزشک همچنین میزان کم تحرکی در بین مردان کشور را 46 درصد اعلام و اضافه کرد : کم تحرکی در میان زنان نسبت به مردان بیشتر و لازم است که آنها برنامه های پیاده روی و ورزش را جدی تر بگیرند.
وی میزان چاقی شکم را نیز در میان زنان بالا دانست و گفت : 58 درصد زنان در کشور و 60 درصد زنان استان اصفهان دچار چاقی دور شکم هستند که این شاخص در میان مردان 20 درصد است.
رئیس گروه سلامت خانواده مرکز بهداشت اصفهان شیوع بیماری های غیر واگیر دیگری مانند دیابت و فشار خون بالا را نیز ناشی از کم تحرکی و اضافه وزن دانست و افزود : حدود 11.5 درصد از مردم به دیابت و 25 درصد به فشار خون بالا مبتلا هستند.
وی از زنان خواست تا هر هفته دست کم 150 دقیقه فعالیت فیزیکی (شامل پیاده روی و حرکات نرمشی ) داشته باشند و به مراکز بهداشت بمنظور تشکیل پرونده سلامت الکترونیک مراجعه کنند تا زیر پوشش برنامه های غربالگری و مشاوره های سلامت و تغذیه قرار گیرند.
صادق با اشاره به اینکه امکانات خوب ورزشی به ویژه در کلانشهر اصفهان برای زنان فراهم است، تصریح کرد : زنان کارمند نسبت به سایر زنان تحرک کمتری دارند که باید برای بهبود روش زندگی خود برای رفع این مشکل اقدام کنند.
** شیب تند شیوع دیابت در خاورمیانه
مسوول پیشگیری و کنترل دیابت مرکز بهداشت استان اصفهان به ایرنا گفت: بیشترین شیوع دیابت با شیب تند در بین کشورهای خاورمیانه است و مردم کشورهای در حال توسعه و افرادی که از نظر اقتصادی در سطح متوسط و کمتر قرار دارند نسبت به دیگران بیشتر درگیر این بیماری هستند.
رامش حسینخانی مهمترین عوامل خطر در ابتلا به دیابت را اضافه وزن و چاقی، تغذیه ناسالم، کم تحرکی، استعمال سیگار و قلیان، اضطراب، سابقه فامیلی مثبت و افزایش سن ذکر و خاطرنشان کرد: با پیشرفت جوامع و افزایش استفاده از فناوری های جدید، بیماری های غیر واگیر مانند دیابت رشد یافته است.
این پزشک، تغییر رفتار و سبک زندگی را برای پیشگیری از دیابت، ضروری دانست و گفت: آموزش های بسیاری در مدارس ارائه شده اما آنچه که باید، اتفاق نیفتاده زیرا هنوز بسترها فراهم نیست.
مسوول پیشگیری و کنترل دیابت مرکز بهداشت اصفهان با تاکید بر اینکه تغییر رفتار به سختی شکل می گیرد، بیان کرد: برای این کار همه باید با هم بسیج شوند.
حسینخانی، میزان مراجعه مردان به مراکز بهداشتی را کمتر از زنان دانست و گفت : آنها به دلایلی مانند مشغله کاری چندان پیگیر مسائل و مشکلات بیماری خود نمی شوند شاید به همین دلیل میزان مرگ و میر آنها بویژه در بیماری های قلبی و عروقی بیشتر از زنان است.
** سبک زندگی و صنعتی بودن، عامل رشد بیماری های غیر واگیر
مسئول بیماری های غیر واگیر مرکز بهداشت اصفهان در گفت و گو با ایرنا، هشدار داد: اضافه وزن کودکان و نوجوانان زیر 18 سال در این منطقه زنگ خطر شیوع دیابت در سال های آینده را به صدا در آورده است.
احمدیان شیوع اضافه وزنی و چاقی در افراد زیر 18 سال در شهرهای استان را به ترتیب 10.4 و 13.2 درصد اعلام کرد و گفت: این آمار در بین دختران استان به ترتیب 10.2 و 10.3 درصد و در بین پسران 8.7 و 12.5 درصد است.
وی با بیان اینکه فقط 13.7 درصد از افراد زیر سال 18 در استان اصفهان دارای تحرک کافی هستند، گفت : 7.4 درصد آنها هیچ تحرکی ندارند.
این پزشک میزان استاندارد تحرک برای افراد زیر 18 سال را ورزش و فعالیت بدنی به میزان یک ساعت در روز و پنج روز در هفته و برای افراد بالای 18 سال فعالیت روزانه نیم ساعت عنوان کرد.
وی تصریح کرد: سبک زندگی نادرست و صنعتی بودن اصفهان، جایگاه این کلان شهر را در بخش سلامت با چالش مواجه کرده است.
**شیوه رفتار افراد؛ بهترین واکسن
یک کارشناس ارشد سلامت و بهداشت در این خصوص به ایرنا گفت: مهم ترین واکسن بیماری های غیرواگیر اصلاح سبک زندگی و شیوه رفتار افراد است.
دانیال بابایی با بیان اینکه مردم تصور می کنند وقتی از اصلاح سبک زندگی سخن می گوییم به معنای هزینه های سرسام آور است، افزود: بهبود سبک زندگی فقط به سطح درآمد فرد مربوط نمی شود؛ چرا که افراد می توانند با کمترین هزینه به انجام پیاده روی، کوهپیمایی پرداخته و با جایگزین کردن مواد غذایی سالم که در بسیاری موارد ازران تر نیز هستند از ابتلا به بیماری های غیر واگیر جلوگیری کنند.
این کارشناس به نقش مهم رسانه دراین خصوص اشاره کرد و افزود: رسانه باید با شیوه های خلاق و متناسب با سلیقه افراد، آنها را نسبت به رفتارهای سلامتی بخش آگاه کند.
بابایی با بیان اینکه تشکل های مردم نهاد باید یه این مساله ورود پیدا کنند، افزود: در هیچ کشوری دولت ها به تنهایی نمی توانند به بخش آموزش و پیشگیری از ابتلا به این نوع بیماری ها ورود کنند.
وی کم هزینه ترین راه برای کنارزدن بیماری های غیر واگیر جامعه را تحرک بدنی دانست و گفت: برای فرهنگسازی و ترویج این مهم باید روش های خلاقانه به کار بست.
به گفته وی استفاده از روش های تشویقی برای جذب مردم و کارکنان و دانش آموزان به ورزش، اتخاذ روش هایی برای ارزان نمودن ماهی، میوه و سبزیجات و ایجاد حساسیت در مردم برای پیگیری فوری هر گونه علایم بیماری از جمله روش های مقابله با بیماری های غیرواگیراست.
استان اصفهان دارای نزدیک به 6 هزار تخت بیمارستانی، 52 بیمارستان(37 دولتی و 15 خصوصی و خیریه)، 500 پایگاه سلامت شهری، بیش از 520 باب خانه بهداشت روستایی و 80 مرکز خدمات جامع سلامت روستایی است.
اصفهان دارای نزدیک به یکهزار واحد بهداشتی درمانی شامل 493 خانه بهداشت روستایی، 223 پایگاه سلامت شهری، 88 مرکز خدمات جامع سلامت روستایی، 127 مرکز خدمات جامع سلامت شهری، هشت واحد تسهیلات زایمانی و هفت مرکز بیماری های رفتاری است.
در زمان حاضر به گفته مسوولان افزون بر 60 درصد از کل جمعیت پنج میلیون نفری اصفهان زیر پوشش مراقبت های بهداشت اولیه قرار دارند و برای آنها پرونده سلامت الکترونیک تشکیل شده است.
6026/9861
کپی شد
