به گزارش ایرنا، گردشگری مذهبی یکی از قدیمی ترین زیرشاخه های گردشگری با فرهنگ ایرانی و اسلامی نیز پیوندی ژرف دارد و پیشانی منقش اصفهان به سه نگین تابناک خاندان پاک اهل بیت (ع) در مشهد اردهال کاشان، آران و بیدگل و بادرود نطنز نیز تنها بخشی از ظرفیت های موجود هستند که می توانند با تمهید زیرساخت هایی به عنوان محور ویژه گردشگری مذهبی، موجب رونق اقتصاد و اشتغال منطقه شوند.
چنان که کارشناسان امر تاکید دارند، باید در نظر داشت که گردشگری مذهبی و زیارت مقوله هایی متفاوت هستند؛ البته در نهایت تجربه مذهبی اصل می باشد اما این تنها به معنی زیارت و انجام اعمال مذهبی نیست، گرچه افراد یا جمعی که به منظور زیارت، تبلیغ مذهبی یا حتی سپری کردن اوقات فراغت به اماکن و نقاط مذهبی سفر می کنند نیز در زمره گردشگران مذهبی قرار می گیرند.
با این تعریف، جاذبه های مذهبی مانند زیارتگاه ها، اماکن مقدس، مسجدها، امامزاده ها، بقعه ها، آرامگاه ها، آتشکده ها و آتشگاه ها، صومعه ها و خانقاه ها در جهان سالانه تعداد زیادی از گردشگران را به سوی خود جذب می کنند که مکه، مدینه، کربلا، بیت المقدس و بنارس از شهرهای شهره در این زمینه هستند.
مزیت گردشگری مذهبی برخلاف سایر شاخه های گردشگری این است که به مساله شرایط آب و هوایی بستگی چندانی ندارد و از سوی دیگر بیشتر به صورت خانوادگی یا دست کم گروهی صورت می گیرد که مجموع این شرایط سرمایه گذاری در این زمینه را از نظر اقتصادی نیز توجیه پذیر می نماید.
مشهد مقدس و قم جزو شهرهای پیشتاز کشور محسوب می شوند اما نقطه تمایز محور گردشگری مذهبی شمال اصفهان، قرار گرفتن سه ستاره در فاصله هایی نزدیک بهم با وجود برخورداری از جاذبه های در آران و بیدگل، کاشان و نطنز است که هر یک هم اکنون نیز علاقه مندان خاص خود را دارد.
مشهد اردهال معروف به کربلای ایران به عنوان مدفن امامزاده علی ابن محمد باقر (ع) که مانند جد بزرگوارشان حضرت امام حسین (ع) در حدود 55 سال پس از واقعه کربلا در دربند ازناوه به خیل شهدا پیوستند و برگزاری آیین سنتی مذهبی قالیشویان در دومین جمعه مهرماه به عنوان تنها آیین مذهبی بر اساس تقویم هجری شمسی که در فهرست یونسکو به ثبت رسیده، تنها یکی از ظرفیت های فرهنگی است که با اندک تمهیدی می تواند مورد توجه بیشتر گردشگران قرار بگیرد.
آستان مقدس آقا علی عباس و شاهزاده محمد (ع) از فرزندان بلافصل حضرت امام موسی کاظم (ع) و برادران حضرت امام رضا (ع) در بادرود نطنز و برگزاری مراسم آیینی بیست و هشت صفر 'چل اشتم' (چهل هشتم) که در فهرست میراث ناملموس ملی ثبت شده نیز از دیگر ظرفیت هایی است که با برنامه ریزی می تواند شکوفا شود.
محمد اوسط مشهور به هلال علی یا محمد هلال فرزند بلافصل حضرت امام علی (ع) که نسبش از طرف مادری (امامه) با دو واسطه به پیامبر مکرم اسلام می رسد، در 28 رمضان سال 64 ه.ق در آران و بیدگل درگذشته است.
آستان مقدس محمد هلال (ع) به ویژه در این چند سال گذشته مورد توجه بسیاری از جمله گردشگران خارجی قرار گرفته، چنان که در 6 ماهه نخست امسال افزون بر 13 هزار نفر گردشگر خارجی بیشتر از کشورهای هلند، ایتالیا، فرانسه، اندونزی، پاکستان و مالزی از این اثر مذهبی، تاریخی و هنری دیدن کردند.
مجله فرانسوی 'تراول' چند سال پیش آستان این امامزاده والامقام را به عنوان چهل و هشتمین مکان با ارزش و دیدنی دنیا معرفی کرد و شرایط کنونی آن نشانگر کم توجهی به این ظرفیت مهم در پیشانی استان اصفهان می باشد.
** اماکن مذهبی گردشگرپذیر درگیر روزمرگی
برخی کارشناسان بر این باور هستند که سوای زیرساخت های ضروری، جزئیاتی مهم در این میان مانند کیفیت اماکن اقامتی و پذیرایی که البته با توجه به پیشینه فرهنگی هر منطقه تا حدودی متغیر است، در پیوند با ویژگی ها و داشته های بومی می تواند برای گردشگران جاذبه ایجاد کند.
اما باید این نکته را هم در نظر داشت که شاخص های متفاوتی از تعداد اماکن اقامتی، خوراک و پوشاک، شرایط منابع طبیعی، محیط زیست گرفته تا تعداد شرکت های کرایه خودرو، دستگاه های خودپرداز، فرهنگ و هنر جامعه میزبان در رونق گردشگری مذهبی نقش جدی ایفا می کند اما کم و کیف تمهید زیرساخت های ارائه چنین خدماتی نیازمند رویکردی حرفه ای در قالب طرحی جامع است.
همچنین راه اندازی و تزیین بناهای اقامتی بر اساس الزامات ساخت و ساز روز با الهام از سبک معماری سنتی و تهیه و عرضه غذاها و صنایع بومی محلی در کنار این اماکن می تواند گردشگران بیشتری را در کنار زائران و مجاوران به خود بخواند اما حرکت در مسیر چنین رویکردی در محدوده ظرفیت های گردشگری مذهبی شمال استان اصفهان چندان چنگی به دل نمی زند.
مدیر اجرایی آستان امامزاده محمد هلال بن علی (ع) در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، فقدان اماکن اقامتی استاندارد در شهرستان آران و بیدگل را یادآور شد و گفت: بحث اقامت در کنار افزایش جذب گردشگر می تواند به رونق بیشتر فرصت های شغلی مرتبط و پویایی اقتصاد منطقه نیز منجر شود.
در شرایطی که گردشگران خارجی آستان امامزاده محمد هلال (ع) در 6 ماهه نخست امسال نزدیک به 20 درصد در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته افزایش داشته، سید جواد تکیه افزود: بر این اساس اقامتگاه هایی در آران و بیدگل برای زائران پیش بینی شده اما هنوز با شرایط مناسب فاصله داریم.
وی بیان کرد: ظرفیت اسکان کنونی بین 150 تا 200 نفر است که در مناسبت هایی مانند تعطیلات نوروزی به علت افزایش گردشگر با اجاره واحدهای مسکونی، فضاهای دانشگاهی و مدرسه ها خدمات رسانی می شود.
مدیر اجرایی آستان امامزاده محمد هلال بن علی (ع) به امضای تفاهم نامه ای بین مدیران اجرایی سه بقعه متبرکه شاخص منطقه شمال استان اصفهان در کاشان، آران و بیدگل و نطنز اشاره کرد و یادآور شد: در این راستا برای راهنمایی گردشگران بروشور، پوستر و تصویرهایی از شجره نامه و زندگی نامه این امامزادگان والامقام به همراه نقشه راهنما چاپ و در این اماکن مقدس نصب شده است.
مدیر اجرایی آستان امامزادگان آقا علی عباس و شاهزاده محمد (ع) اما بدون اشاره به آمار بازدید گردشگران عنوان کرد: تلاش شده تا این آستان مقدس از نظر زیرساخت های مورد نیاز مانند اماکن اقامتی، آب آشامیدنی، راه و پوشش تلفن همراه تجهیز شود.
حجت الاسلام علیرضا محلوجی همچنین با اشاره به راه اندازی درمانگاهی درون آستان امامزادگان آقا علی عباس و شاهزاده محمد (ع) برای خدمت رسانی بیشتر به زائران اضافه کرد: ظرفیت اسکان روزانه هم اکنون بین 300 تا 400 نفر است که البته به دنبال افزایش ظرفیت هستیم اما در مجموع این آستان از نظر زیرساخت ها شرایط مناسبی دارد.
وی یادآور شد: تلاش هایی برای هماهنگی با تورها جهت افزایش گردشگران صورت گرفته و در این راستا گروهی از نویسندگان و خبرنگاران اسپانیایی نیز به منطقه سفر کردند که بازخورد خوبی هم داشت و امید می رود مجموعه این اقدام ها بتواند به رونق گردشگری مذهبی در این خطه بیانجامد.
** جریان مقطعی گردشگری مذهبی
رییس اداره اوقاف و امور خیریه کاشان نیز در این زمینه به خبرنگار ایرنا گفت: برای اثرگذاری فعالیت های فرهنگی باید برخی زیرساخت ها هم فراهم شود تا گردشگران از جمهوری اسلامی ایران دیدگاهی به یاد ماندنی داشته و بتوانند حامل های فرهنگی خوبی باشند.
حجت الاسلام اصغر توسلی افزود: نزدیک به 120 بقعه در این شهرستان وجود دارد و بیشتر گردشگری مذهبی نیز حول محور مسجد آقابزرگ، امامزاده سلطان میر احمد، زیارتگاه شاهزاده ابراهیم، بقعه خواجه تاج الدین و آستان علی ابن محمد باقر (ع) در مشهد اردهال کاشان است.
وی با اشاره به فقدان برنامه ای بلند مدت و جامع در زمینه گردشگری مذهبی بیان کرد: بدون تمهید زیرساخت ها نباید انتظار نتیجه داشت؛ آمارها نشان می دهد که گردشگری مذهبی بیشتر به صورت مقطعی از جمله در برخی مناسبت ها مانند تحویل سال نو رونق داشته که البته این فرصت نیز می تواند مورد استفاده بهتری قرار بگیرد.
رییس اداره اوقاف و امور خیریه کاشان اضافه کرد: عراق، پاکستان، عمان، هند، چین، کره، امارات و برخی کشورهای اروپایی بخش مهمی از گردشگران مذهبی از جمله در آستان علی ابن محمد باقر (ع) هستند و در این راستا باید توجه جدی به بهره مندی از افراد مسلط بر زبان های خارجی، امور مذهبی و تاریخ ایران و اسلام در این اماکن مقدس برای انتقال مفاهیم مورد نظر داشته باشیم.
وی اضافه کرد: کتاب های چند زبانه حاوی ترجمه قرآن کریم، نهج البلاغه، مشخصات بقعه و زیارت نامه امامزادگان والامقام نیز برای دسترسی گردشگران ضروری است، چرا که بیشتر مورد توجه قرار گرفته و می تواند دیدگاهشان را نسبت به اسلام و ایران تغییر دهد.
توسلی عنوان کرد: موسسه ای در کاشان البته برای پرورش روحانیون آشنا به زبان های خارجی شکل گرفته و حتی چند نفر گردشگر از جمله اروپایی ها در نتیجه این تلاش ها به اسلام گرویدند اما باید توجه بیشتری به این مهم صورت گیرد.
وی یادآور شد: 54 شناسه فرهنگی در سال از آرامش بهاری تا بصیرت عاشورایی در بقعه های متبرکه داریم و خیمه های معرفت نیز با برنامه هایی برای ورود تا خروج زائران در بقعه های شاخص به صورت دایمی برپا است.
رییس اداره اوقاف و امور خیریه کاشان با اشاره به تشکیل پرونده الکترونیکی برای بقعه ها و موقوفات و حضور روحانیون بومی مسلط به زبان های خارجی از جمله در بقعه شاهزاده ابراهیم و خواجه تاج الدین تاکید کرد: اوقاف برای پیشبرد بهتر و بیشتر گردشگری مذهبی آماده همکاری با سایر مجموعه ها و دستگاه های ذیربط می باشد.
وی همچنین تاکید کرد: اگر دلسوز بوده و اهمیتی برای گردشگری مذهبی قائل هستیم، سوای جنبه اقتصادی در بخش فرهنگی و میراثی که از گذشتگان ارث رسیده نیز باید حفاظت از اثرها مورد توجه ویژه قرار می گرفت که در مواردی به دلیل بی توجهی برخی بناها تخریب شده یا در حال تخریب می باشد.
** لزوم پیوند گردشگری مذهبی با فعالیت های علمی
فعال گردشگری و عضو هیات علمی دانشگاه کاشان نیز گفت: با توجه به تاثیر سیاسی، اقتصادی و فرهنگی گردشگری مذهبی باید این مقوله از جنبه های گوناگون مورد بررسی قرار بگیرد.
محمد مشهدی نوش آبادی افزود: بخشی از گردشگران با توجه به ارزش بنا جذب آن می شوند که در این راستا باید پیشینه، اهمیت تاریخی و معماری و تفرجگاهی یک اثر مورد توجه بیشتر باشد.
وی بیان کرد: گردشگری مذهبی گاه رونق مناسبتی دارد، بدین مفهوم که برخی اثرها در ماه های محرم، صفر، رمضان یا همزمان با آیین های سنتی مذهبی با استقبال مسافران داخلی و گردشگران خارجی رو به رو می شود که کمبود اقامتگاه در آن شرایط یکی از کاستی های بزرگ بشمار می رود.
این استاد دانشگاه بهره برداری اقتصادی را تکمیل کننده انگیزه های دینی در بحث گردشگری مذهبی دانست و اضافه کرد: زیرساخت های اقامتی به ویژه در این سال های گذشته در خود کاشان رو به بهبود بوده اما با توجه به کاربردی نبودن برخی رشته های دانشگاهی موجود، ایجاد رشته گردشگری در منطقه می تواند به رشد سایر حلقه های زنجیره گردشگری مذهبی کمک کند.
وی عنوان کرد: باید در گام نخست البته مطالعه علمی و ژرف مورد توجه قرار گیرد زیرا بسیاری از بناهای تاریخی و مذهبی کاشان فاقد مقاله های علمی هستند و تا کنون هم به کلی گویی های رایج اکتفا شده است.
نوش آبادی افزود: باید کوشید تا این مکان ها با ابزار پژوهش های میدانی، تاریخی و اسنادی شناسانده شوند که البته دسترسی به اسناد چندان آسان نبوده و در این زمینه با تنگنا رو به رو هستیم.
این فعال گردشگری یادآور شد: لزوم مطالعه ای جدی و ژرف و سپس ساده سازی آن برای گردشگران از آن جهت اهمیت دارد که به ویژه گردشگران خارجی برای اطلاعات علمی و مستند اهمیت بسیاری قائل می شوند.
وی در ادامه نیز آستان امامزادگان محمد هلال ابن علی (ع)، علی ابن محمد باقر (ع)، آقا علی عباس و شاهزاده محمد (ع) را تنها بخشی از ظرفیت بزرگ گردشگری مذهبی در شمال استان اصفهان دانست و تصریح کرد: بی توجهی به آستان امامزاده هارون بن موسی بن جعفر (ع) و فرزندش ابراهیم بن هارون مشهور به 'پنجه شاه' و همچنین 'قدمگاه علی' بنایی 700 ساله از دوره ایلخانی که تخریب شده و کاشی های کتیبه دار آن سر از دیگر کشورها درآورده، نمونه دیگری از مشکلات موجود در این شاخه از گردشگری می باشد.
مشهدی نوش آبادی تصریح کرد: تا زمانی که این اثرها دایره المعارفی جامع نداشته باشند، حتی قابل استناد و دفاع نخواهند بود اما مسوولان ذیربط باید نخست خود با مفهوم گردشگری مذهبی آشنا شوند چرا که بافت های تاریخی پراکنده تر در سایر نقاط، امروزه بیش از کاشان مورد توجه هستند.
** مزیت های پیدا و پنهان توسعه گردشگری مذهبی
با وجود گردشگرپذیر بودن آستان محمد هلال ابن علی (ع)، آران و بیدگل فاقد امکانات اقامتی و رفاهی مناسب است؛ آستان امامزادگان آقا علی عباس و شاهزاده محمد (ع) در بادرود نطنز به رغم توسعه نسبی هنوز سهم چندانی از گردشگری نداشته و آستان علی ابن محمد باقر (ع) در مشهد اردهال کاشان وضعیتی بینابینی دارد که مجموع این شرایط بیانگر برنامه های منقطع مقطعی و فقدان چشم اندازی مشخص و کلان برای ظرفیت های موجود در محور گردشگری مذهبی شمال استان اصفهان می باشد.
پژوهش های علمی انگشت شمار صورت گرفته نیز نشان داده که گردشگری مذهبی بدون نیاز به تجمل آنچنانی در ارائه خدمات، پیامدهای منفی فرهنگی، زیست محیطی و اجتماعی به نسبت کمتری دارد اما دست کم در شمال استان اصفهان این صنعت درگیر تبلیغات و اطلاع‌رسانی نامناسب، نبود یا کمبود امکانات رفاهی استاندارد، کمبود افراد مجرب زبان دان و آگاه به مسائل تاریخی و دینی در قالب راهنمایان تورهای گردشگری و ضعف برخی زیرساخت ها است.
این در حالی است که به باور کارشناسان امر، به جای توسعه صنایع آب بر در منطقه، می توان جذب سرمایه گذاران بخش خصوصی، افزایش درآمد، فرصت های شغلی جدید، رونق صنایع دستی، توسعه زیربنایی و امکانات رفاهی، گسترش تعاملات فرهنگی، بهبود کیفیت خدمات و توجه بیشتر به حفاظت از اثرهای تاریخی، فرهنگی و حتی طبیعی را در سایه رونق گردشگری مذهبی تجربه کرد.
8123
انتهای پیام چنان که کارشناسان امر تاکید دارند، باید در نظر داشت که گردشگری مذهبی و زیارت مقوله هایی متفاوت هستند؛ البته در نهایت تجربه مذهبی اصل می باشد اما این تنها به معنی زیارت و انجام اعمال مذهبی نیست، گرچه افراد یا جمعی که به منظور زیارت، تبلیغ مذهبی یا حتی سپری کردن اوقات فراغت به اماکن و نقاط مذهبی سفر می کنند نیز در زمره گردشگران مذهبی قرار می گیرند.
با این تعریف، جاذبه های مذهبی مانند زیارتگاه ها، اماکن مقدس، مسجدها، امامزاده ها، بقعه ها، آرامگاه ها، آتشکده ها و آتشگاه ها، صومعه ها و خانقاه ها در جهان سالانه تعداد زیادی از گردشگران را به سوی خود جذب می کنند که مکه، مدینه، کربلا، بیت المقدس و بنارس از شهرهای شهره در این زمینه هستند.
مزیت گردشگری مذهبی برخلاف سایر شاخه های گردشگری این است که به مساله شرایط آب و هوایی بستگی چندانی ندارد و از سوی دیگر بیشتر به صورت خانوادگی یا دست کم گروهی صورت می گیرد که مجموع این شرایط سرمایه گذاری در این زمینه را از نظر اقتصادی نیز توجیه پذیر می نماید.
مشهد مقدس و قم جزو شهرهای پیشتاز کشور محسوب می شوند اما نقطه تمایز محور گردشگری مذهبی شمال اصفهان، قرار گرفتن سه ستاره در فاصله هایی نزدیک بهم با وجود برخورداری از جاذبه های در آران و بیدگل، کاشان و نطنز است که هر یک هم اکنون نیز علاقه مندان خاص خود را دارد.
مشهد اردهال معروف به کربلای ایران به عنوان مدفن امامزاده علی ابن محمد باقر (ع) که مانند جد بزرگوارشان حضرت امام حسین (ع) در حدود 55 سال پس از واقعه کربلا در دربند ازناوه به خیل شهدا پیوستند و برگزاری آیین سنتی مذهبی قالیشویان در دومین جمعه مهرماه به عنوان تنها آیین مذهبی بر اساس تقویم هجری شمسی که در فهرست یونسکو به ثبت رسیده، تنها یکی از ظرفیت های فرهنگی است که با اندک تمهیدی می تواند مورد توجه بیشتر گردشگران قرار بگیرد.
آستان مقدس آقا علی عباس و شاهزاده محمد (ع) از فرزندان بلافصل حضرت امام موسی کاظم (ع) و برادران حضرت امام رضا (ع) در بادرود نطنز و برگزاری مراسم آیینی بیست و هشت صفر 'چل اشتم' (چهل هشتم) که در فهرست میراث ناملموس ملی ثبت شده نیز از دیگر ظرفیت هایی است که با برنامه ریزی می تواند شکوفا شود.
محمد اوسط مشهور به هلال علی یا محمد هلال فرزند بلافصل حضرت امام علی (ع) که نسبش از طرف مادری (امامه) با دو واسطه به پیامبر مکرم اسلام می رسد، در 28 رمضان سال 64 ه.ق در آران و بیدگل درگذشته است.
آستان مقدس محمد هلال (ع) به ویژه در این چند سال گذشته مورد توجه بسیاری از جمله گردشگران خارجی قرار گرفته، چنان که در 6 ماهه نخست امسال افزون بر 13 هزار نفر گردشگر خارجی بیشتر از کشورهای هلند، ایتالیا، فرانسه، اندونزی، پاکستان و مالزی از این اثر مذهبی، تاریخی و هنری دیدن کردند.
مجله فرانسوی 'تراول' چند سال پیش آستان این امامزاده والامقام را به عنوان چهل و هشتمین مکان با ارزش و دیدنی دنیا معرفی کرد و شرایط کنونی آن نشانگر کم توجهی به این ظرفیت مهم در پیشانی استان اصفهان می باشد.
** اماکن مذهبی گردشگرپذیر درگیر روزمرگی
برخی کارشناسان بر این باور هستند که سوای زیرساخت های ضروری، جزئیاتی مهم در این میان مانند کیفیت اماکن اقامتی و پذیرایی که البته با توجه به پیشینه فرهنگی هر منطقه تا حدودی متغیر است، در پیوند با ویژگی ها و داشته های بومی می تواند برای گردشگران جاذبه ایجاد کند.
اما باید این نکته را هم در نظر داشت که شاخص های متفاوتی از تعداد اماکن اقامتی، خوراک و پوشاک، شرایط منابع طبیعی، محیط زیست گرفته تا تعداد شرکت های کرایه خودرو، دستگاه های خودپرداز، فرهنگ و هنر جامعه میزبان در رونق گردشگری مذهبی نقش جدی ایفا می کند اما کم و کیف تمهید زیرساخت های ارائه چنین خدماتی نیازمند رویکردی حرفه ای در قالب طرحی جامع است.
همچنین راه اندازی و تزیین بناهای اقامتی بر اساس الزامات ساخت و ساز روز با الهام از سبک معماری سنتی و تهیه و عرضه غذاها و صنایع بومی محلی در کنار این اماکن می تواند گردشگران بیشتری را در کنار زائران و مجاوران به خود بخواند اما حرکت در مسیر چنین رویکردی در محدوده ظرفیت های گردشگری مذهبی شمال استان اصفهان چندان چنگی به دل نمی زند.
مدیر اجرایی آستان امامزاده محمد هلال بن علی (ع) در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، فقدان اماکن اقامتی استاندارد در شهرستان آران و بیدگل را یادآور شد و گفت: بحث اقامت در کنار افزایش جذب گردشگر می تواند به رونق بیشتر فرصت های شغلی مرتبط و پویایی اقتصاد منطقه نیز منجر شود.
در شرایطی که گردشگران خارجی آستان امامزاده محمد هلال (ع) در 6 ماهه نخست امسال نزدیک به 20 درصد در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته افزایش داشته، سید جواد تکیه افزود: بر این اساس اقامتگاه هایی در آران و بیدگل برای زائران پیش بینی شده اما هنوز با شرایط مناسب فاصله داریم.
وی بیان کرد: ظرفیت اسکان کنونی بین 150 تا 200 نفر است که در مناسبت هایی مانند تعطیلات نوروزی به علت افزایش گردشگر با اجاره واحدهای مسکونی، فضاهای دانشگاهی و مدرسه ها خدمات رسانی می شود.
مدیر اجرایی آستان امامزاده محمد هلال بن علی (ع) به امضای تفاهم نامه ای بین مدیران اجرایی سه بقعه متبرکه شاخص منطقه شمال استان اصفهان در کاشان، آران و بیدگل و نطنز اشاره کرد و یادآور شد: در این راستا برای راهنمایی گردشگران بروشور، پوستر و تصویرهایی از شجره نامه و زندگی نامه این امامزادگان والامقام به همراه نقشه راهنما چاپ و در این اماکن مقدس نصب شده است.
مدیر اجرایی آستان امامزادگان آقا علی عباس و شاهزاده محمد (ع) اما بدون اشاره به آمار بازدید گردشگران عنوان کرد: تلاش شده تا این آستان مقدس از نظر زیرساخت های مورد نیاز مانند اماکن اقامتی، آب آشامیدنی، راه و پوشش تلفن همراه تجهیز شود.
حجت الاسلام علیرضا محلوجی همچنین با اشاره به راه اندازی درمانگاهی درون آستان امامزادگان آقا علی عباس و شاهزاده محمد (ع) برای خدمت رسانی بیشتر به زائران اضافه کرد: ظرفیت اسکان روزانه هم اکنون بین 300 تا 400 نفر است که البته به دنبال افزایش ظرفیت هستیم اما در مجموع این آستان از نظر زیرساخت ها شرایط مناسبی دارد.
وی یادآور شد: تلاش هایی برای هماهنگی با تورها جهت افزایش گردشگران صورت گرفته و در این راستا گروهی از نویسندگان و خبرنگاران اسپانیایی نیز به منطقه سفر کردند که بازخورد خوبی هم داشت و امید می رود مجموعه این اقدام ها بتواند به رونق گردشگری مذهبی در این خطه بیانجامد.
** جریان مقطعی گردشگری مذهبی
رییس اداره اوقاف و امور خیریه کاشان نیز در این زمینه به خبرنگار ایرنا گفت: برای اثرگذاری فعالیت های فرهنگی باید برخی زیرساخت ها هم فراهم شود تا گردشگران از جمهوری اسلامی ایران دیدگاهی به یاد ماندنی داشته و بتوانند حامل های فرهنگی خوبی باشند.
حجت الاسلام اصغر توسلی افزود: نزدیک به 120 بقعه در این شهرستان وجود دارد و بیشتر گردشگری مذهبی نیز حول محور مسجد آقابزرگ، امامزاده سلطان میر احمد، زیارتگاه شاهزاده ابراهیم، بقعه خواجه تاج الدین و آستان علی ابن محمد باقر (ع) در مشهد اردهال کاشان است.
وی با اشاره به فقدان برنامه ای بلند مدت و جامع در زمینه گردشگری مذهبی بیان کرد: بدون تمهید زیرساخت ها نباید انتظار نتیجه داشت؛ آمارها نشان می دهد که گردشگری مذهبی بیشتر به صورت مقطعی از جمله در برخی مناسبت ها مانند تحویل سال نو رونق داشته که البته این فرصت نیز می تواند مورد استفاده بهتری قرار بگیرد.
رییس اداره اوقاف و امور خیریه کاشان اضافه کرد: عراق، پاکستان، عمان، هند، چین، کره، امارات و برخی کشورهای اروپایی بخش مهمی از گردشگران مذهبی از جمله در آستان علی ابن محمد باقر (ع) هستند و در این راستا باید توجه جدی به بهره مندی از افراد مسلط بر زبان های خارجی، امور مذهبی و تاریخ ایران و اسلام در این اماکن مقدس برای انتقال مفاهیم مورد نظر داشته باشیم.
وی اضافه کرد: کتاب های چند زبانه حاوی ترجمه قرآن کریم، نهج البلاغه، مشخصات بقعه و زیارت نامه امامزادگان والامقام نیز برای دسترسی گردشگران ضروری است، چرا که بیشتر مورد توجه قرار گرفته و می تواند دیدگاهشان را نسبت به اسلام و ایران تغییر دهد.
توسلی عنوان کرد: موسسه ای در کاشان البته برای پرورش روحانیون آشنا به زبان های خارجی شکل گرفته و حتی چند نفر گردشگر از جمله اروپایی ها در نتیجه این تلاش ها به اسلام گرویدند اما باید توجه بیشتری به این مهم صورت گیرد.
وی یادآور شد: 54 شناسه فرهنگی در سال از آرامش بهاری تا بصیرت عاشورایی در بقعه های متبرکه داریم و خیمه های معرفت نیز با برنامه هایی برای ورود تا خروج زائران در بقعه های شاخص به صورت دایمی برپا است.
رییس اداره اوقاف و امور خیریه کاشان با اشاره به تشکیل پرونده الکترونیکی برای بقعه ها و موقوفات و حضور روحانیون بومی مسلط به زبان های خارجی از جمله در بقعه شاهزاده ابراهیم و خواجه تاج الدین تاکید کرد: اوقاف برای پیشبرد بهتر و بیشتر گردشگری مذهبی آماده همکاری با سایر مجموعه ها و دستگاه های ذیربط می باشد.
وی همچنین تاکید کرد: اگر دلسوز بوده و اهمیتی برای گردشگری مذهبی قائل هستیم، سوای جنبه اقتصادی در بخش فرهنگی و میراثی که از گذشتگان ارث رسیده نیز باید حفاظت از اثرها مورد توجه ویژه قرار می گرفت که در مواردی به دلیل بی توجهی برخی بناها تخریب شده یا در حال تخریب می باشد.
** لزوم پیوند گردشگری مذهبی با فعالیت های علمی
فعال گردشگری و عضو هیات علمی دانشگاه کاشان نیز گفت: با توجه به تاثیر سیاسی، اقتصادی و فرهنگی گردشگری مذهبی باید این مقوله از جنبه های گوناگون مورد بررسی قرار بگیرد.
محمد مشهدی نوش آبادی افزود: بخشی از گردشگران با توجه به ارزش بنا جذب آن می شوند که در این راستا باید پیشینه، اهمیت تاریخی و معماری و تفرجگاهی یک اثر مورد توجه بیشتر باشد.
وی بیان کرد: گردشگری مذهبی گاه رونق مناسبتی دارد، بدین مفهوم که برخی اثرها در ماه های محرم، صفر، رمضان یا همزمان با آیین های سنتی مذهبی با استقبال مسافران داخلی و گردشگران خارجی رو به رو می شود که کمبود اقامتگاه در آن شرایط یکی از کاستی های بزرگ بشمار می رود.
این استاد دانشگاه بهره برداری اقتصادی را تکمیل کننده انگیزه های دینی در بحث گردشگری مذهبی دانست و اضافه کرد: زیرساخت های اقامتی به ویژه در این سال های گذشته در خود کاشان رو به بهبود بوده اما با توجه به کاربردی نبودن برخی رشته های دانشگاهی موجود، ایجاد رشته گردشگری در منطقه می تواند به رشد سایر حلقه های زنجیره گردشگری مذهبی کمک کند.
وی عنوان کرد: باید در گام نخست البته مطالعه علمی و ژرف مورد توجه قرار گیرد زیرا بسیاری از بناهای تاریخی و مذهبی کاشان فاقد مقاله های علمی هستند و تا کنون هم به کلی گویی های رایج اکتفا شده است.
نوش آبادی افزود: باید کوشید تا این مکان ها با ابزار پژوهش های میدانی، تاریخی و اسنادی شناسانده شوند که البته دسترسی به اسناد چندان آسان نبوده و در این زمینه با تنگنا رو به رو هستیم.
این فعال گردشگری یادآور شد: لزوم مطالعه ای جدی و ژرف و سپس ساده سازی آن برای گردشگران از آن جهت اهمیت دارد که به ویژه گردشگران خارجی برای اطلاعات علمی و مستند اهمیت بسیاری قائل می شوند.
وی در ادامه نیز آستان امامزادگان محمد هلال ابن علی (ع)، علی ابن محمد باقر (ع)، آقا علی عباس و شاهزاده محمد (ع) را تنها بخشی از ظرفیت بزرگ گردشگری مذهبی در شمال استان اصفهان دانست و تصریح کرد: بی توجهی به آستان امامزاده هارون بن موسی بن جعفر (ع) و فرزندش ابراهیم بن هارون مشهور به 'پنجه شاه' و همچنین 'قدمگاه علی' بنایی 700 ساله از دوره ایلخانی که تخریب شده و کاشی های کتیبه دار آن سر از دیگر کشورها درآورده، نمونه دیگری از مشکلات موجود در این شاخه از گردشگری می باشد.
مشهدی نوش آبادی تصریح کرد: تا زمانی که این اثرها دایره المعارفی جامع نداشته باشند، حتی قابل استناد و دفاع نخواهند بود اما مسوولان ذیربط باید نخست خود با مفهوم گردشگری مذهبی آشنا شوند چرا که بافت های تاریخی پراکنده تر در سایر نقاط، امروزه بیش از کاشان مورد توجه هستند.
** مزیت های پیدا و پنهان توسعه گردشگری مذهبی
با وجود گردشگرپذیر بودن آستان محمد هلال ابن علی (ع)، آران و بیدگل فاقد امکانات اقامتی و رفاهی مناسب است؛ آستان امامزادگان آقا علی عباس و شاهزاده محمد (ع) در بادرود نطنز به رغم توسعه نسبی هنوز سهم چندانی از گردشگری نداشته و آستان علی ابن محمد باقر (ع) در مشهد اردهال کاشان وضعیتی بینابینی دارد که مجموع این شرایط بیانگر برنامه های منقطع مقطعی و فقدان چشم اندازی مشخص و کلان برای ظرفیت های موجود در محور گردشگری مذهبی شمال استان اصفهان می باشد.
پژوهش های علمی انگشت شمار صورت گرفته نیز نشان داده که گردشگری مذهبی بدون نیاز به تجمل آنچنانی در ارائه خدمات، پیامدهای منفی فرهنگی، زیست محیطی و اجتماعی به نسبت کمتری دارد اما دست کم در شمال استان اصفهان این صنعت درگیر تبلیغات و اطلاع‌رسانی نامناسب، نبود یا کمبود امکانات رفاهی استاندارد، کمبود افراد مجرب زبان دان و آگاه به مسائل تاریخی و دینی در قالب راهنمایان تورهای گردشگری و ضعف برخی زیرساخت ها است.
این در حالی است که به باور کارشناسان امر، به جای توسعه صنایع آب بر در منطقه، می توان جذب سرمایه گذاران بخش خصوصی، افزایش درآمد، فرصت های شغلی جدید، رونق صنایع دستی، توسعه زیربنایی و امکانات رفاهی، گسترش تعاملات فرهنگی، بهبود کیفیت خدمات و توجه بیشتر به حفاظت از اثرهای تاریخی، فرهنگی و حتی طبیعی را در سایه رونق گردشگری مذهبی تجربه کرد.
8123
کپی شد
