خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها - سید احمد میرعمادی*: در تعالیم اسلامی یأس و ناامیدی از رحمت خدا، گناه کبیره، بلکه در رأس گناهان شمرده شده است.
امام علی (ع) می‌فرماید: «یَأسُک مِن رَحمَة الله اَعظَم مِن ذُنُوبِک» ناامیدی تو از رحمت خدا، بزرگ‌تر از گناهان توست (محجة البیضاء ج ۷ ص ۲۵۳) علت یأس و ناامیدی، نافرمانی از خدا و انحراف از صراط مستقیم و پیامدهای آن است، اما از آنجایی که خداوند نسبت به بندگان خود رئوف و مهربان است و نمی‌خواهد بندگان در مسیر ضلالت و گمراهی قرار بگیرند، لذا در آیات متعدد خداوند به بندگان گناهکار خود بشارت به عفو و بخشش و توبه پذیری داده است.
در میان آیات مربوط به آمرزش و مغفرت، آیه ۵۳ سوره زمر معروف به «وسیع‌ترین آیه قرآن» است. امیر مؤمنان علی (ع) درباره این آیه شریفه می‌فرمایند: «مَا فِی الْقُرْآنِ آیَه أَوْسَعُ مِنْ یَا عِبادِیَ الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلی أَنْفُسِهِمْ....» در تمام قرآن آیه وسیع‌تر از آیه ۵۳ سوره زمر نیست، که خداوند، بندگان گناهکار خود را مورد خطاب قرار داده و با نهایت لطف و محبت، آغوش رحمت خود را باز نموده و فرمان عفو عمومی صادر کرده است و فرمود: «قُلْ یا عِبادِیَ الَّذینَ أَسْرَفُوا عَلی أَنْفُسِهِمْ لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللهِ إِنَّ اللهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمیعاً، إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحیم» بگو ای بندگان من که بر خویشتن زیاده روی (گناه) کردید، از رحمت خدا ناامید نشوید، خدا همه گناهان را می‌آمرزد که او خود آمرزنده و مهربان است.
تعابیر بسیار لطیف و مهربانانه فراوانی در این آیه به کار رفته که به انسان آرامش و امید می‌دهد از جمله:
١- تعبیر «عبادی» بندگان من یعنی خداوند همه بندگان خود را مورد خطاب و لطف خویش قرار داده و آنان را لایق رحمت خود داشته است، نه فقط مومنان و مسلمانان، بلکه همه بندگان، البته بندگانی که گناهکار هستند منظور است.
٢- تعبیر «لا تَقْنَطُوا» مأیوس نشوید بالصراحة دلالت بر حرمت رحمت الهی دارد، انسان باید همیشه امیدوار باشد.
٣- جمله «إِنَّ اللهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمیعاً» خداوند همه گناهان را می‌بخشد، در این جمله خداوند اوج مهربانی خودش را نشان داده و بندگان گناهکار خود را در دریای رحمت مواج خود قرار داده، و با تاکید فراوان (إِنَّ، جَمیعاً، ال الذُّنُوبَ) روحیه امیدواری انسان را به آخرین مرحله رسانده است.
۴- توصیف خداوند به «غفور و رحیم» آمرزنده، مهربان که دو صفت آرامش بخش و امیدآفرین هستند، دیگر جایی برای کمترین یأس و ناامیدی باقی نمی‌گذارد، واقعاً با این آیه گناهکار دلگرم می‌شود و آرامش پیدا می‌کند. گستردگی این آیه (اوسع) به خاطر شمول آن نسبت به هر گناهی و امیدبخش بودن این آیه به خاطر نوید به رحمت واسعه آمرزش جمیع گناهان و پرهیز از هرگونه یأس و ناامیدی است.
به هر صورت این آیه شریفه دلالت می‌کند بر اینکه درهای غفران و رحمت الهی به روی همه بندگان بدون استثنا گشوده است تنها ما باید به خود بیاییم و تغییر مسیر بدهیم و به سوی پروردگار بازگردیم تا در دریای لطف بیکران و در محدوده شعاع فیض نامحدود الهی قرار بگیریم، امیدوارم پیام مسرت زا و آرامش بخش و امیدآفرین این آیه را دریافت نماییم.
* استاد حوزه علمیه قم
