بعد از اتمام ایام تبلیغی دهه آخر صفر، دروس خارج مراجع عظام تقلید درمسجد اعظم قم و شبستان امام خمینی (ره) حرم مطهر حضرت فاطمه معصومه (س) از سر گرفته می‌شود.
بر اساس این گزارش، دروس عظام تقلید طبق معمول در طول هفته بغیر از پنجشنبه‌ها برگزار می‌شود. برخی مراجع تقلید نیز علاوه بر مسجد اعظم، ساعتی از روز را در دفاتر خود نیز به تدریس دروس فقهی و همچنین درس اخلاق می‌پردازند.
همچنین درس خارج فقه معاصر، آیت الله علیرضا اعرافی در مدرسه دارالشفاء، آیت الله سید احمد خاتمی در مسجد خاتم الانبیاء پردیسان، آیت الله علی اکبر سیف مازندرانی در مدرسه فیضیه، آیت الله محمد مهدی شب زنده دار در مسجد اعظم، آیت الله عباس کعبی در موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره)، آیت الله محسن اراکی در مدرسه عالی دارالشفا و آیت الله مهدی هادی تهرانی در مدرسه آیت الله گلپایگانی دایر خواهد شد.
علاوه بر این زمان، برخی دیگر از این اساتید در مدرسه فیضیه و سایر مدارس حوزه‌های علمیه به تدریس می پردازند، کلاس تفسیر برخی اساتید برجسته حوزه علمیه قم نیز به صورت همه روزه در حوزه علمیه قم برگزار می‌شود
حوزه علمیه قم یکی از بزرگترین حوزه‌های علمیه شیعیان است که در کنار حوزه علمیه نجف اشرف، یکی از حوزه‌های کهن در تاریخ علمی جهان تشیع به شمار می‌رود، این حوزه کهن، در قرن اخیر توسط آیت الله عبدالکریم حائری یزدی در سال ۱۳۰۱ خورشیدی تجدید حیات شد به گونه‌ای وی را مؤسس آن نامیده‌اند.
حوزه‌های علمیه قم با محوریت مراجع عظام تقلید و تحت نظارت و اشراف شورای عالی حوزه‌های علمیه، در حوزه آموزشی، پژوهشی و تبلیغ درطول سال های بعد از انقلاب اسلامی دستاوردهای منحصر به فردی داشته‌است.
بر اساس گزارش سایت رسمی معاونت آموزش حوزه های علمیه، ساختار و تشکیلات جدید حوزه‌های علمیه شامل "شورای عالی حوزه‌های علمیه به عنوان" به عنوان عالی‌ترین مرجع تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری در حوزه‌های علمیه، "مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه" به عنوان ستاد مرکزی اداره حوزه‌های علمیه کشور با مأموریت سیاست‌گذاری اجرایی، برنامه‌ریزی و نظارت بر حوزه‌های علمیه، "شوراهای استانی" ، " مدیریت حوزه‌های علمیه استانی" می‌باشد.
هم اینک تمام علوم اسلامی در حوزه قم درس داده می‌شود، آموزش دروس حوزه علمیه در چهار مرحله سطح ۱، سطح ۲، سطح ۳ و سطح ۴ (خارج) انجام می‌گیرد، در مجموع سه سطح اول، ده پایه دارد.
طلاب پس از گذراندن دروس مقدماتی و سطح وارد درس خارج فقه و اصول می‌شوند و همواره فقط تعداد اندک شماری از طلاب می‌توانند به درجه اجتهاد برسند.
طلاب و فضلای حوزه های علمیه درماه های مبارک رمضان، محرم و صفر با سفر به مناطق مختلف کشور بویژه مناطق محروم، ضمن تبلیغ دین مبین اسلام و آموزه های روحبش مکتب اهل بیت عصمت و طهارت (ع)، به سئوالات شرعی مردم پاسخ می‌دهند.
تبلیغ به‌عنوان یکی از وظایف طلاب مشغول به تحصیل در حوزه‌های علمیه است، به همین دلیل با اعزام طلاب به سفرهای تبلیغی، کلاس‌های درس و بحث تعطیل است.
بعد از ایام محرم و صفر، درس و بحث، مباحثه، مناظره، مجالس و محافل علمی بار دیگر در حوزه های علمیه رونق می‌گیرد.
تبلیغ از سنتهای دیرینه حوزه
معاون آموزش حوزه های علمیه سراسر کشور در این زمینه درگفت وگو با خبرنگار ایرنا گفت: سفرهای تبلیغی از سنتهای رایج و افتخارات حوزه‌های علمیه می‌باشد و اکنون نیز با قوت درحال انجام است.
حجت الاسلام والمسلمین مهدی رستم نژاد افزود: دروس حوزه‌های علمیه در سطوح عالی حوزه درماه مبارک رمضان، دهه اول محرم و دهه آخر صفر تعطیل و دروس مقدماتی و سطح یک حوزه نیز دراین ایام برقرار است.
رستم نژاد یادآورشد: برای ایام فاطمیه دوم نیز سه روز الی یک هفته نیز دروس سطوح عالی حوزه به خاطر سفر تبلیغی طلاب به مناطق مختلف کشور تعطیل می‌باشد، بغیر از این ایام، درحوزه‌های علمیه تعطیلی نداریم.
معاون آموزش حوزه‌های علمیه با اشاره به سفرهای تبلیغی طلاب در شب‌های پنجشنبه و جمعه در سراسر کشور گفت: ما طلاب زیادی داریم که به صورت شبکه‌ای در سطح کشور شب‌های پنجشنبه و جمعه در مساجد، روستاها و مناطق اطراف محل سکونت خود تبلیغ می‌روند و بدون اینکه کلاس‌های درس خود را تعطیل کنند.
رستم نژاد اظهار داشت: بغیر از این ایام ممکن است برخی مراجع تقلید به دلیل بیماری یا دلایل دیگر دروس خود را چند روزی تعطیل کنند، که این امر طبیعی است.
وی از برگزاری بیش از ۱۰۰ درس خارج در سراسر کشور خبر داد و گفت: بعد از پایان صفر، دروس و بحث در حوزه های علمیه سراسر کشور بویژه حوزه مقدسه قم به حال اولیه خود باز می‌گردد وتدریس و تحصیل در همه مدارس حوزوی دائر خواهد بود.
آموزش و تبلیغ در یک راستا
رئیس انجمن ارتباطات و تبلیغ حوزه‌های علمیه نیز گفت: در ایام محرم و صفر، تعبیر تعطیلی برای حوزه‌های علمیه مناسب نیست، چرا که طلاب در این ایام تبلیغی آنچه که در طول سال در حوزه‌های علمیه آموخته‌اند را به صورت عملی به مردم سراسر کشور می‌رسانند و به تعبیری آموزش آنها در راستای تبلیغ است.
حجت الاسلام والمسلمین سید محمد واعظ موسوی در گفت وگو با ایرنا خاطرنشان کرد: وظیفه اصلی طلاب و روحانیت رساندن آموزه‌های دینی و اسلامی به جامعه می‌باشد و آنها در این ایام یا به عنوان سخنران و یا مستمع در حال تدریس و تحصیل و درس و بحث می‌باشند.
وی ادامه داد: حوزه علمیه باید به وظیفه ذاتی خود که رساندن مفاهیم دینی وآموزه‌های مکتب اهل بیت عصمت و طهارت (ع) به متن جامعه است، بیشتر استفاده کند واساتید و طلاب بیشتری را به مناطق مختلف کشور که از نظر فرهنگی نیازمند فعالیت هستند، اعزام کند.
واعظ موسوی گفت: ایام محرم و صفر را نباید به عنوان روزهای تعطیلی حوزه دید، این ایام باید اوج فعالیت های علمی و آموزشی طلاب در مناطق مختلف کشور باشد.
عضو سابق مجلس خبرگان رهبری با بیان اینکه حوزه علمیه قم تبلیغ محور است، گفت: در این ایام که راهپیمایی عظیم اربعین به یک حماسه بزرگ جهانی تبدیل شده، باید حضور طلاب و اساتید حوزه‌های علمیه در بین آنها چشمگیرتر باشد.
رئیس انجمن ارتباطات و تبلیغ حوزه‌های علمیه خاطرنشان کرد: بعد از تعطیلات رایج حوزوی، درس و بحث در حوزه‌های علمیه با جدیت دنبال می‌شود و طلاب باید در مسیر تحقیق، پژوهش، تحصیل علم و کسب دانش برای پاسخ به نیازهای روز جامعه تلاش خود را روزافزون کنند.
اعزام ۱۲ هزار روحانی در ایام تبلیغی
معاون فرهنگی تبلیغی دفتر تبلیغات حوزه های علمیه نیز از اعزام بیش از ۱۲ هزار روحانی در ایام تبلیغی به سراسر کشور خبر داد و گفت: با سفر تبلیغی طلاب به صورت طبیعی دروس سطح عالی حوزه‌های علمیه تعطیل خواهد بود و این هیچ منافاتی با رسالت حوزه ندارد.
حجت الاسلام والمسلمین سعید روستا آزاد در گفت وگو با ایرنا خاطرنشان کرد: از قدیم یکی از امتیازات حوزه علمیه قم، حضور مبلغان دینی در دهه اول ماه محرم، دهه آخر صفر و ماه مبارک رمضان بوده است.
وی ادامه داد: یکی از زمینه‌های پیروزی انقلاب اسلامی نیز همین ارتباط اجتماعی گسترده طلاب قم با مردم در سراسر کشور بوده و آنها پیام حضرت امام راحل را به طلاب منتقل می‌کردند.
وی گفت: زمانی که آیت الله بروجردی زعامت حوزه های علمیه را برعهده داشتند، حتی قبل از ایشان نیز از سنتهای تبلیغی طلاب در حوزه های علمیه مرسوم بوده وطلاب به مناطق مختلف کشور برای تبلیغ سفر می‌نمودند.
روستا آزاد اظهار داشت: درسالهای اخیر نیز هفته‌های منتهی به اربعین حسینی به موسم تبلیغی اضافه شده و حدود ۵ هزار روحانی از حوزه های علمیه قم و نجف فعالیت تبلیغی انجام میدادند و این فعالیتهای تبلیغی یک سنت دیرینه در حوزه های علمیه است.
پیشنهاد برای کاستن از تعطیلات
آیت الله حسن ممدوحی عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در ارتباط با تعطیلی حوزه های علمیه گفت: درست است که تبلیغ یکی از رسالت های حوزه های علمیه است ولی نباید بر درس و بحث غلبه داشته باشد.
استاد درس خارج حوزه علمیه قم خاطرنشان کرد: تعطیلات حوزوی زیاد است، علاوه بر تابستان ایام تعطیلی دیگری هم داریم اگر بشود از این تعطیلات کاسته شود به سود طلاب است.
آیت الله ممدوحی سفرهای تبلیغی طلاب در دهه اول محرم، دهه آخر صفر و ماه مبارک رمضان را ضرورتی انکارناپذیر دانست وگفت: حوزه باید بغیر از این ایام، از تعطیلات دیگر خود بکاهد تا طلاب فرصت بیشتری برای تحصیل، تحقیق و علم آموزی داشته باشند.
وی گفت: دروس خارج حوزه بعد از ایام محرم و صفر باشکوه برگزار خواهد شد و باید همیشه درس و بحث در حوزه های علمیه جریان داشته باشد.
استاد حوزه و دانشگاه و رئیس پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت الله مکارم شیرازی نیز در این زمینه گفت: سفر تبلیغی طلاب و تعطیلی دروس حوزه و مراجع تقلید از قدیم الایام بوده و از حدود ۱۰ سال پیش ایام فاطمیه نیز به آن اضافه شده‌است.
حجت الاسلام والمسلمین وحید علیان نژاد افزود: پیش از انقلاب اسلامی نیز چنین سنت‌هایی در حوزه‌های علمیه بوده و حتی شب‌های پنجشنبه و جمعه نیز طلاب برنامه تبلیغی دارند به همین دلیل، بیشتر دروس حوزه در روزهای پنجشنبه تعطیل است.
وی ادامه داد: حضرت آیت الله مکارم شیرازی نیز در زندگی نامه خود فرمودند که شب‌های پنجشنبه و جمعه برای تبلیغ به سمت تهران یا جاهای دیگر می‌رفتند و در مساجد برنامه سخنرانی و تبلیغ داشتند.
علیان نژاد افزود: حضرت امام راحل نیز بارها فرمودند انقلاب اسلامی ما حاصل محرم و صفر بود و روحانیون با سفر تبلیغی خود روح جدیدی در مردم و جامعه ایجاد می‌کنند.
