خوب، بد، زشت « طرح مدام» شعاری بدون همراهی دانش‌آموزان

6 سال از اجرای سراسری «طرح مدام» در مدارس سراسر کشور توسط وزارت آموزش و پرورش می‌گذرد.طرحی که هدف آن مشارکت دانش‌آموزان در اداره امور مدرسه است.مشارکتی که نه تنها با استقبال دانش آموزان روبه رو نشد که بسیاری از معلمان ،مسئولان و کارشناسان این وزارتخانه نیز از آن بی‌خبرند.

 به گزارش خبرنگار ایلنا، بر اساس این طرح، دو روز از سال تحصیلی، دانش‌آموزان اداره امور مدرسه را بر عهده گرفته و در نقش مدیر، معاون  و دبیر به انجام وظیفه می پردازند. هدف از انجام این طرح نیز آشنایی دانش‌آموزان با مشکلات مدرسه، مسئولیت پذیری، تقویت اعتماد به نفس در دانش‌آموزان،ایجاد انگیزه برای علاقه‌مند کردن آنان به شغل معلمی،همکاری و مشارکت دانش آموزان برای حل مشکلات مدرسه و آمادگی برای ایفای نقش‌های  اجتماعی در آینده است.

بیشتر خنده بازار بود

«هومن یکرنگ »دانشجوی سال دوم کارشناسی رشته تغذیه است. هومن می‌گوید : یادم است سال‌ها پیش که دانش‌آموز بودم  یکی دوبار این طرح در مدرسه‌مان انجام شد. به نظرم طرح موفقی نبود چون هیچکدام از ما برای اجرای درست این طرح از قبل آموزش ندیده بودیم. فقط یک بار مدیر دبیرستان سرصف برایمان توضیح کوتاهی درباره اجرای این طرح حرف زد و بعد از چند روز با کمک یکی از دبیران آن را سر کلاس اجرا کردیم. یادم است وقتی از دبیر ادبیات‌مان درباره فایده این طرح پرسیدیم  خیلی اطلاعات نداشت. به نظرم هدف بیشتر گذراندن وقت و سرگرمی و خنده بود تا یک کارجدی و هدفمند.حداقل در شهر ما سمنان این طرح موفق نبود. »

اما دانش‌آموز 16 ساله دبیرستانی در قم  نظر دیگری دارد. محدثه جعفری می‌گوید : طرح خوبی است .پارسال آن را در مدرسه انجام دادیم.سرایدار شده بودم. در آن روز توانستم همکاری بچه‌ها را برای تمیز نگه داشتن محیط مدرسه، سرویس‌های بهداشتی و صرفه جویی در آب جلب کنم. معاون مدرسه‌مان هم خیلی کمک کرد. اما حیف که  ادامه نیافت و کسی آن را جدی نمی‌گیرد. »

یک کارشناس آموزش و پروروش : «به نظرم مسائل کلی‌تری در آموزش و پرورش مطرح است سیاسی شدن خیلی از عملکردهای وزارتخانه، بیمه‌ نداشتن خیلی از معلمان و عمل نکردن آموزش و پرورش به بسیاری از تعهدات قانونی خود، موضوع رتبه‌بندی و طرح معلم تمام‌وقت که مشکلات زیادی درست کرده و از همه مهم‌تر مدارس خریدخدمت که آموزش و پرورش را طبقاتی کرده است.»

یک معلم دبیرستانی در قرچک ورامین نیز اجرای طرح را موفق نمی‌داند. زیرا معتقد است این طرح در این منطقه از استان تهران  اجرایی نشد اگر هم شده او  بی‌خبر است: « حداقل ده سالی است که در دبیرستان دخترانه‌ای در قرچک تدریس می‌کنم چیزهایی هم درباره‌اش شنید‌ه‌ام اما نه خیلی آکادمیک و علمی؛ تا امروز نیز کسی با ما درباره  این طرح جلسه توجیهی نگذاشته است.  حتی به طور دقیق نمی‌دانم « طرح مدام» به چه معنی است؟»

کاظمی : مربوط به حوزه تربیت بدنی است

در گفت وگو با چند نفر از کارشناسان آموزش و پرورش متوجه شدیم بسیاری از آنها هیچگاه نام این طرح را هم نشنید‌ه‌اند چه رسد به اینکه نظری هم درباره آن داشته باشند. فقط عده کمی از مسئولان وکارشناسان از اجرای 6 ساله این طرح باخبر بودند که هر کدام نیز نظرات متفاوتی داشتند.« علی‌اکبر باغانی» کارشناس آموزش و پرورش یکی از آنها است.

باغانی این طرح را جزئی و منطقه‌ای می‌داند  که معلمان خیلی به آن اعتنایی ندارند و به آن عمل نمی‌کنند.زیرا  درگیر مسائل کلی‌تری هستند: «به نظرم مسائل کلی‌تری در آموزش و پرورش مطرح است سیاسی شدن خیلی از عملکردهای وزارتخانه، بیمه‌ نداشتن خیلی از معلمان و عمل نکردن آموزش و پرورش به بسیاری از تعهدات قانونی خود، موضوع رتبه‌بندی و طرح معلم تمام‌وقت که مشکلات زیادی درست کرده و از همه مهم‌تر مدارس خریدخدمت که آموزش و پرورش را طبقاتی کرده است.»

این عضو شورای مرکزی خانه صنفی معلمان در ادامه به موضوع اصلی گزارش می‌پردازد و با یادآوری طرح‌هایی مثل خودگردانی مدارس، این گونه طرح‌ها را نتیجه‌بخش نمی‌‌داند و می‌گوید : « طرح مدام که همان مشارکت دانش‌آموزان در اداره امور مدرسه است از آن دست طرح‌های جزئیِ‌روشی در آموزش و پرورش ایران است که جواب نمی‌دهد. زیرا آموزش و پرورش نمی‌تواند وسایل و امکاناتی را که این طرح‌ها می‌خواهند فراهم کند. »

باغانی مهم‌ترین مسئله را سند تحول دانست و اظهار داشت: این طرح هنوز در حد شعار باقی مانده، آقای بطحایی، وزیر آموزش و پرورش دقیقا از آنچه که باید انجام دهد خبر ندارد زیرا  گرفتار مسائلی جانبی معلمان مثل بودجه،  برخی اعتراضات صنفی آنها و...  است. به نظرم مسائل بغرنج‌تری در آموزش و پرورش وجود دارد.

وی در ادامه افزود: الان بیشتر مشکل معلمان این است که دولت قرار است سالانه 10 درصد از جمعیت دانش‌آموز را به سمت مدارس خریدخدمت ببرد در صورتی که این موضوع مشکلات زیادی را در پی خواهد داشت.

باغانی : « طرح مدام که همان مشارکت دانش‌آموزان در اداره امور مدرسه است از آن دست طرح‌های جزئیِ‌روشی در آموزش و پرورش ایران است که جواب نمی‌دهد. زیرا آموزش و پرورش نمی‌تواند وسایل و امکاناتی را که این طرح‌ها می‌خواهند فراهم کند. »

این در حالی است که علیرضا کاظمی، معاون پرورشی و فرهنگی وزیر آموزش و پرورش نیز در گفت و گو با ایلنا، طرح «مدام» را مربوط به حوزه تربیت‌بدنی و اداره مراقبت از آسیب‌های اجتماعی دانست و گفت: «این طرح، طرح آسیب‌های اجتماعی است. با مسئولان مربوط تماس بگیرید .من این طرح را در حوزه تربیت بدنی می‌دانم و از آن اطلاعی ندارم.»

اجرای طرح در مدارس زاهدان

 حمیدرضا رخشانی، معاون پرورشی اداره کل استان سیستان و بلوچستان نیز اجرای این طرح را برای  افزایش حس مسئولیت‌پذیری  دانش‌آموزان، آمادگی آنها برای نقش‌پذیری و خودکنترلی‌شان لازم دانست و گفت: وقتی دانش‌آموزی می‌خواهد نقش مدیر را بگیرد، باید حواسش را جمع کند و ظرفیت‌هایش را بالا ببرد؛ متوجه ‌می‌شود این نقش چه حساسیت‌هایی دارد و برای نقش‌هایی که در آینده خواهد داشت آماده می‌شود.

رخشانی با تاکید بر این موضوع که مسئولیت اصلی اجرای این طرح به عهده سازمان و شورای دانش‌آموزی است، افزود: بچه‌ها باید پیگیر شوند، مصوبه داشته باشند و به رئیس مدرسه بدهند و او نیز بتواند بر اساس آن برنامه‌ریزی کند.

معاون پرورشی‌اداره کل استان سیستان و بلوچستان درباره اجرا نشدن این طرح در برخی مدارس گفت: متاسفانه اکثر مدارس گزارشی از اجرای این برنامه ارائه نمی‌کنند اما حدودا بیش از 50 درصد مدارس زاهدان تا حالا آن را اجرا کرده‌اند. 

وی مهم‌ترین مسئله در سند تحول آموزش و پرورش را حرکت دانش‌آموزان از حافظه‌محوری به سمت مهارت‌آموزی دانست و افزود: گاهی دانش‌آموزان در اجرای نقش‌هایی که می‌پذیرند عین خود ما عمل می‌کنند و از آنجا که دبیر موقع اجرا حضور دارد، شاید متوجه نقص‌هایش شود.

اجرای «مدام» در مدارس متوسطه کشور

خیرالله رحمانی، مدیر کل آموزش و پرورش قزوین، نیز در گفت وگو با خبرنگار ایلنا، اظهار داشت: هدف از این طرح فراهم‌سازی زمینه‌های مشارکت دانش‌آموزان در فعالیت‌های اداری و آموزشی مدرسه است تا  مقدمات لازم  برای ایجاد محیطی مؤثر، کارآمد و پویا در مدارس فراهم شود.

وی هدف از اجرای این‌طرح را افزایش سطح مشارکت دبیران در انجام فعالیت‌های مشترک و سازمان‌یافته،‌رشد اجتماعی دانش‌آموزان تقویت حس مسئولیت‌پذیری و افزایش سطح علاقه‌مندی‌شان به محیط مدرسه، افزایش روحیه خودباوری و اعتماد به نفس و نیز زمینه‌سازی برای تصمیم‌گیری و تعامل بیشتر آنان با  اولیای مدرسه دانست.

مدیر کل آموزش و پرورش قزوین درباره تعداد روزهای برگزاری طرح «مدام» نیز گفت : تعداد روزها حداقل 4 روز به صورت هماهنگ در ناحیه -منطقه توسط کارشناس مربوطه تعیین خواهد شد.

وی با تاکید بر اینکه «مدام»‌در همه مدارس دوره اول متوسطه کشور اجرایی شده است،درباره غلبه وجه نمادین آن بر وجه آموزشی‌اش نیز گفت: با توجه به خروج طرح از حالت نمادین و نهادینه شدن آن، فرصت مشارکت‌جویی برای دبیران و مشارکت‌پذیری برای دانش‌آموزان فراهم شده است.

رحمانی تشویق دانش‌آموزان مجری طرح، توجیه آن به اولیا و دانش‌آموزان، تشکیل جلسات توجیهی برای دبیران، و  ارزیابی اجرای این طرح در مدارس به شیوه مناسب را  نقاط قابل بهبود ارزیابی کرد.

گزارش : آتوسا پناهی