آن روزها هم سردسیر(ییلاق ) زیبا بود و هم گرمسیر(قشلاق)، کوچ هر چند سخت و طولانی بود اما زندگی در آن جریان داشت و امروز که یکجانشینی و سکون جای تحرک و سفر را می گیرد، فرهنگ و سنت و هنر عشایری نیز ناخواسته رو به نابودی می رود.
پیرزن می گوید: هر روز از جمعیت کوچ نشین عشایر کاسته می شود؛ دختران، زنان و مردان عشایر آرام آرام خود را شبیه شهری ها می کنند، دیگر از ورنی بافی و خورجین و فرش بافی و اجاق قراقی خبری نیست، از نی نوازی و نغمه سرایی چوپان ایل و «اوبا» هم خبری نیست، شکل و شمایل دختران هر روز دگرگون می شود، بیشتر دختران «تومان کوینگ» را از تن درآورده و مثل شهری ها لباس می پوشند، چقدر حس می کنم که در این ایل واوبا غریبه ام.
از چندین سال پیش شکل و سبک کوچ و زندگی عشایر در استان اردبیل در حال دگرگونی و تغییر است، بسیاری از طایفه های عشایری در گرمسیر ساکن شده و تبدیل به روستایی شده اند، گرچه سیاست دولت نیز تشویق عشایر به سکونت و یکجانشینی است اما در این میان خطر اضمحلال و نابودی فرهنگ ناب عشایری پررنگ تر شده و بیم آن می رود که در آینده جز خاطره ای از این فرهنگ چیزی باقی نماند.
مشاغل، صنایع دستی، فرهنگ شفاهی، پوشاک، موسیقی، آداب و رسوم و بسیاری از داشته های فرهنگی و هنری عشایر در مسیر تغییر سبک زندگی در حال نابودی و فراموشی است و مجریان طرح های اسکان عشایر نیز چندان در این زمینه به زیرساخت ها و روش حفظ و حراست از آن نیندیشیده اند.
تغییر سبک زندگی باعث شده تا بسیاری از جوانان عشایری راه شهرها را در پیش گرفته و حاشیه نشین شوند و زنان نیز که پیش از این به عنوان نیروهای مولد اقتصادی و فرهنگی مطرح بودند هنر و صنعت دستی خود را به فراموشی سپرده و رو به مصرف گرایی آورند.
به گفته کارشناسان، زندگی کوچ نشینی در ایران پیشینه ای دراز دارد، این نوع سبک زندگی در تاریخ طولانی خود فرهنگ و سنت های ویژه ای ایجاد کرده و اکنون براحتی و بدون توجه به ریشه های پیدایش این فرهنگ نمی توان با اسکان همه چیز را پایان یافته تلقی کرد، حفظ و پاسداشت این میراث برنامه ریزی خاصی می طلبد.
این کارشناسان می گویند: عشایر با شیوه خاص زیست خود فرهنگ و سنن کهن این سرزمین را پاسداری کرده اند، آنها در کنار تولید اقتصادی از جمله در بخش دامداری خالق سبک هایی از هنر و صنایع دستی نیز بوده اند که اقتصاد را در هنر پیوند زده که حفاظت از این میراث را ضروری کرده است.
به گفته آنان، شیوه زندگی عشیره ای بویژه کوچ عشایر در دنیای امروزی که گردشگری به محور توسعه اقتصادی تبدیل شده می تواند به یکی از ابزارهای توسعه اقتصادی مناطق عشایرنشین تبدیل شود و برنامه ریزان از این قابلیت می بایست استفاده بهینه کنند.
بر اساس آمارها، امروز جمعیت عشایر کشور حدود یک میلیون و 200 هزار نفر است که نحوه زندگی آنها با شتاب در حال تحول و دگرگونی است و جمعیت آنها سیر نزولی دارد.
در دهه‌های اخیر جمعیت عشایری استان اردبیل هم متاثر از این رویداد با کاهش همراه بوده و مهاجرت های گسترده به حاشیه شهرها و سکونتگاه‌های غیررسمی از سوی آنها انجام می گیرد.
رحیم احمدی یکی از عشایر منطقه مغان می گوید: در سال‌های گذشته جمعیت زیادی از عشایر به زندگی یکجانشینی روی آورده و سبک و زندگی خود را تغییر و خلق و خوی شهرنشینی به خود گرفته اند.
وی افزود: بسیاری از کوچ روهای عشایر نیز دیگر کمتر به روش‌های سنتی کوچ می‌کنند، آنها کوچ را با استفاده از وسایل حمل و نقل امروزی مانند خودرو در کمترین زمان انجام می دهند.
به گفته وی، هنوز تعداد کمی از عشایر میراث دار سنت ها، آداب و رسوم کهن باقی مانده و با تداوم شیوه سنتی کوچ جلوه‌های زیبایی از زندگی کوچ نشینی عشایر را به نمایش می‌گذارند.
رحیم قلی پور، یکی دیگر از عشایر سردسیر مشگین شهر به خبرنگار ایرنا، گفت: در طول سال های گذشته مشکلات گوناگونی مانند خشکسالی، کمبود آب آشامیدنی، کمبود علوفه برای دام، بیماری های دامی، نبود راه مناسب برای کوچ، کمبود نیازهای دارویی، درمانی و مراکز آموزشی رمق عشایر را گرفته و امروز بحث مهاجرت به شهرها نیز به تهدیدی جدی تبدیل شده است.
وی اظهار داشت: توجه صرف به یکجانشینی و غفلت از داشته های فرهنگی و سنتی عشایر مرگ تدریجی برخی سنت های عشایر را در سال های گذشته در پی داشته است.
** ضرورت رفع مشکلات عشایر برای حفظ زندگی عشایری
نماینده ولی فقیه در استان و امام جمعه اردبیل با تاکید بر رفع مشکلات عشایر یکی از مسایل اصلی و اساسی عشایر ایل شاهسون را نبود جاده های دسترسی مناسب دانسته و بر توجه مسئولان به رفع این مشکل تاکید کرد.
آیت الله سید حسن عاملی همچنین با اشاره به مشکلات عشایر از لحاظ بهداشت دام ها نیز گفت: دام های عشایر ثروت و همه دارایی آنان محسوب می شود، خدمات رسانی در زمینه بهداشت دام ها باید به طور جدی دنبال شود و گروه های دامپزشکی حضوری پیوسته و مداوم در کنترل بیماری دام ها داشته باشند.
وی با تاکید بر تاریخ حماسی عشایر و نقش کهن آنها در استقلال و تمامیت سرزمینی ایران افزود: شاه اسماعیل صفوی با همت عشایر منطقه و سلحشوران تالش توانست ایران را یکپارچه کند، به همین سبب شایسته است تاریخ حماسی عشایر منطقه در کتاب های درسی درج شود.
او عشایر را سرمایه بزرگ کشور از نظر استقلال سیاسی و اقتدار اقتصادی دانست و بر لزوم برنامه ریزی دولت و مجلس در سطح کلان برای حمایت ویژه از این قطب بزرگ تولید و سرمایه کلان اجتماعی تاکید کرد.
استاندار اردبیل نیز گفت: عشایر از دیرباز نقش مهمی در استقرار حکومت صفوی داشته و در جریان شکل گیری انقلاب اسلامی با پیوستن به جریان های فکری و اعتراضی مردم انقلابی در آن برهه از تاریخ نیز تاثیرگذار بودند و در حال حاضر نیز به عنوان جامعه مولد و ثروت آفرین قابل احترام و تکریم هستند.
اکبر بهنامجو با بیان اینکه جامعه عشایری با برجستگی‌ها و ویژگی‌های خاص خود در تامین امنیت و رشد و بالندگی اقتصادی نقش مهمی در توانمندی‌های مختلف اجتماعی، بومی و وحدت و همگرایی قومی و قبیله‌ای دارند، افزود: جامعه شجاع عشایری در تحقق اقتصاد مقاومتی با تکیه بر توانمندی‌های تولید بومی خود در خط مقدم تحقق فرمایشات مقام معظم رهبری هستند.
وی خشکسالی، کمبود علوفه، بیماری های دامی، نبود راه مناسب برای کوچ، کمبود مراکز بهداشتی و نیازهای دارویی و درمانی، اسکان عشایر، تسهیلات، نبود امکانات زندگی از قبیل آب، برق، مسکن و حمام و مدرسه، نبود امکانات آموزشی برای ادامه تحصیل فرزندان عشایر و تامین آب بهداشتی و آشامیدنی در مناطق سردسیری و گرمسیری را از جمله مشکلات جامعه عشایری استان برشمرد و اضافه کرد: در برنامه ای سه ساله و با تامین منابع اعتباری از سوی وزارت نیرو و منابع استانی مشکل آب آشامیدنی مناطق روستایی و عشایری به صورت اساسی و ریشه‌ای برطرف خواهد شد.
** توسعه گردشگری ضامن حفظ میراث عشایر
در حالی که تغییر سبک زندگی عشایر به سرعت فرهنگ عشیره ای را در استان اردبیل با چالش و خطر مواجه کرده، رواج گردشگری عشایری می تواند به عنوان یکی از راه های حفظ و حراست از این فرهنگ ریشه دار مورد توجه قرار گیرد.
مسئولان امور عشایری استان اردبیل می گویند: با توجه به ظرفیت های گردشگری مناطق سردسیری دامنه های سبلان، «بزقوش» و «باغرو» اجرای چندین طرح گردشگری در مکان ها مد نظر است که با اتمام مطالعات عملیاتی و اجرایی خواهد شد.
به گفته آنها، با هدف شتاب در اجرای طرح گردشگری عشایری استان، تفاهم نامه ای بین امور عشایری و اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان امضا شده و با اجرای طرح های گردشگری در مناطق عشایری جاذبه‌های گردشگری عشایر شاهسون معرفی خواهد شد.
مدیرکل امور عشایر استان اردبیل در پیوند با حفظ فرهنگ، سنت‌ها، آداب، رسوم و کوچ عشایر گفت: هر ساله جشنواره کوچ عشایر در شهرستان بیله سوار برگزار می شود و این جشنواره ثبت ملی شده است.
«معرفت آذری» از برگزاری جشنواره های گوناگون در استان خبر داد و افزود: برگزاری جشنواره توانمندی عشایر در شهرستان های خلخال، مشگین شهر، پارس آباد و گرمی از جمله آنها به شمار می رود.
وی اظهار داشت: برای ایجاد نمایشگاه دایمی توانمندی های عشایر استان در شهرستان پارس آباد با بخش خصوصی رایزنی شده است و امیدواریم در آینده نه چندان دور راه اندازی شود.
مدیرکل امور عشایر استان اردبیل بیان کرد: 3.4 درصد جمعیت عشایر استان اسکان یافته و زندگی یک جا نشینی دارند و کوچ کردن دیگر از زندگی آنها حذف شده و مثل روستاییان زندگی ثابت دارند.
آذری افزود: طبق آیین نامه ساماندهی عشایر مصوب هیات وزیران در سال 84 اسکان و یک جا نشینی عشایر باید داوطلبانه بوده و زیر ساخت های لازم نیز فراهم باشد.
وی اظهار داشت: این اداره از اسکان و یک جا نشینی عشایر حمایت می کند اما ارایه خدمات و کارها برای اسکان آنها باید باعث حفظ، بهبود و توسعه فعالیت های اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی و ایجاد اشتغال و کار مولد در این قشر زحمتکش شود.
** برای ثبت کوچ عشایردر یونسکو تلاش می شود
استاندار اردبیل با بیان اینکه کوچ عشایر مغان به عنوان میراثی ارزشمند و معنوی به ثبت ملی رسیده تاکید کرد که برای ثبت جهانی آن در یونسکو تلاش می شود.
اکبر بهنامجو افزود: برای توسعه گردشگری نباید در یک محدوده خاص متمرکز بود و ضروری است پروژه های متنوع از شمال تا جنوب استان تعریف شود به طوری که کوچ عشایر و زیبایی‌های آن نماد و جلوه‌ای خاص برای توسعه گردشگری و اکوکمپ‌‌ها است که استفاده از این ظرفیت باعث توسعه صنعت گردشگری، ایجاداشتغال و رونق اقتصادی منطقه خواهد شد.
خلاصه سخن اینکه حفظ سبک زندگی عشایری با تمام ویژگی های آن کاری ضروری از سوی مسئولان است و نباید اجازه داد که فرهنگ عشیره ای در استان زیرچرخ توسعه و صنعتی شدن نیست و نابود شود.
می توان از قابلیت های زندگی عشایری برای جذب گردشگران خارجی و نیز تقویت اقتصاد مبتنی بر فروش صنایع دستی و صنایع کوچک استفاده کرد تا هم چرخ اقتصاد عشایر بچرخد و هم میراث فرهنگی آنها پایدار بماند.
جمعیت عشایر استان اردبیل بیش از 80 هزار نفر و در قالب 15 خانوار بوده که به نگهداری 1.5 میلیون راس دام مشغول هستند.
عشایر استان از 45 طایفه مستقل تشکیل شده که همه ساله در یک هزار و 527 اوبا ، 527 گرمسیر (قشلاق) ، 237 سردسیر (ییلاق)، هفت زیست بوم و 51 سامانه زندگی می کنند.
در مقایسه با جمعیت عشایری کشور عشایر شاهسون اردبیل 6.5 درصد از جمعیت عشایر کشور را تشکیل می دهند که در همسنجی با جمعیت استان اردبیل 6 درصد از جمعیت استان را به خود اختصاص داده اند.
عشایر استان همه ساله 12 هزار تن گوشت قرمز ، 43 هزار تن شیر، پنج هزار و 400 تن پنیر و یک هزار و 500 تن پشم و 14 هزار متر مربع صنایع دستی از جمله انواع فرش، گلیم و جاجیم تولید می کنند که نقش بسزایی در رشد اقتصاد استان اردبیل دارند.
برخی از عشایر اردبیل به شغل باغبانی و کشاورزی نیز اشتغال دارند؛ تولیدهای عشایر استان از لحاظ وزنی 159 هزار تن و از لحاظ ریالی بیش از دو هزار و 500 میلیارد ریال برآورده شده است.
عشایر استان اردبیل که به ایل شاهسون معروف هستند نیمی از سال را در گرمسیرهای مغان و نیمی دیگر را در بلندی های سردسیر شهرستان مشگین شهر و در دامنه های سبلان سپری می کنند.
ایل شاهسون سومین ایل بزرگ کشور است.
3160/6016/
انتهای پیام پیرزن می گوید: هر روز از جمعیت کوچ نشین عشایر کاسته می شود؛ دختران، زنان و مردان عشایر آرام آرام خود را شبیه شهری ها می کنند، دیگر از ورنی بافی و خورجین و فرش بافی و اجاق قراقی خبری نیست، از نی نوازی و نغمه سرایی چوپان ایل و «اوبا» هم خبری نیست، شکل و شمایل دختران هر روز دگرگون می شود، بیشتر دختران «تومان کوینگ» را از تن درآورده و مثل شهری ها لباس می پوشند، چقدر حس می کنم که در این ایل واوبا غریبه ام.
از چندین سال پیش شکل و سبک کوچ و زندگی عشایر در استان اردبیل در حال دگرگونی و تغییر است، بسیاری از طایفه های عشایری در گرمسیر ساکن شده و تبدیل به روستایی شده اند، گرچه سیاست دولت نیز تشویق عشایر به سکونت و یکجانشینی است اما در این میان خطر اضمحلال و نابودی فرهنگ ناب عشایری پررنگ تر شده و بیم آن می رود که در آینده جز خاطره ای از این فرهنگ چیزی باقی نماند.
مشاغل، صنایع دستی، فرهنگ شفاهی، پوشاک، موسیقی، آداب و رسوم و بسیاری از داشته های فرهنگی و هنری عشایر در مسیر تغییر سبک زندگی در حال نابودی و فراموشی است و مجریان طرح های اسکان عشایر نیز چندان در این زمینه به زیرساخت ها و روش حفظ و حراست از آن نیندیشیده اند.
تغییر سبک زندگی باعث شده تا بسیاری از جوانان عشایری راه شهرها را در پیش گرفته و حاشیه نشین شوند و زنان نیز که پیش از این به عنوان نیروهای مولد اقتصادی و فرهنگی مطرح بودند هنر و صنعت دستی خود را به فراموشی سپرده و رو به مصرف گرایی آورند.
به گفته کارشناسان، زندگی کوچ نشینی در ایران پیشینه ای دراز دارد، این نوع سبک زندگی در تاریخ طولانی خود فرهنگ و سنت های ویژه ای ایجاد کرده و اکنون براحتی و بدون توجه به ریشه های پیدایش این فرهنگ نمی توان با اسکان همه چیز را پایان یافته تلقی کرد، حفظ و پاسداشت این میراث برنامه ریزی خاصی می طلبد.
این کارشناسان می گویند: عشایر با شیوه خاص زیست خود فرهنگ و سنن کهن این سرزمین را پاسداری کرده اند، آنها در کنار تولید اقتصادی از جمله در بخش دامداری خالق سبک هایی از هنر و صنایع دستی نیز بوده اند که اقتصاد را در هنر پیوند زده که حفاظت از این میراث را ضروری کرده است.
به گفته آنان، شیوه زندگی عشیره ای بویژه کوچ عشایر در دنیای امروزی که گردشگری به محور توسعه اقتصادی تبدیل شده می تواند به یکی از ابزارهای توسعه اقتصادی مناطق عشایرنشین تبدیل شود و برنامه ریزان از این قابلیت می بایست استفاده بهینه کنند.
بر اساس آمارها، امروز جمعیت عشایر کشور حدود یک میلیون و 200 هزار نفر است که نحوه زندگی آنها با شتاب در حال تحول و دگرگونی است و جمعیت آنها سیر نزولی دارد.
در دهه‌های اخیر جمعیت عشایری استان اردبیل هم متاثر از این رویداد با کاهش همراه بوده و مهاجرت های گسترده به حاشیه شهرها و سکونتگاه‌های غیررسمی از سوی آنها انجام می گیرد.
رحیم احمدی یکی از عشایر منطقه مغان می گوید: در سال‌های گذشته جمعیت زیادی از عشایر به زندگی یکجانشینی روی آورده و سبک و زندگی خود را تغییر و خلق و خوی شهرنشینی به خود گرفته اند.
وی افزود: بسیاری از کوچ روهای عشایر نیز دیگر کمتر به روش‌های سنتی کوچ می‌کنند، آنها کوچ را با استفاده از وسایل حمل و نقل امروزی مانند خودرو در کمترین زمان انجام می دهند.
به گفته وی، هنوز تعداد کمی از عشایر میراث دار سنت ها، آداب و رسوم کهن باقی مانده و با تداوم شیوه سنتی کوچ جلوه‌های زیبایی از زندگی کوچ نشینی عشایر را به نمایش می‌گذارند.
رحیم قلی پور، یکی دیگر از عشایر سردسیر مشگین شهر به خبرنگار ایرنا، گفت: در طول سال های گذشته مشکلات گوناگونی مانند خشکسالی، کمبود آب آشامیدنی، کمبود علوفه برای دام، بیماری های دامی، نبود راه مناسب برای کوچ، کمبود نیازهای دارویی، درمانی و مراکز آموزشی رمق عشایر را گرفته و امروز بحث مهاجرت به شهرها نیز به تهدیدی جدی تبدیل شده است.
وی اظهار داشت: توجه صرف به یکجانشینی و غفلت از داشته های فرهنگی و سنتی عشایر مرگ تدریجی برخی سنت های عشایر را در سال های گذشته در پی داشته است.
** ضرورت رفع مشکلات عشایر برای حفظ زندگی عشایری
نماینده ولی فقیه در استان و امام جمعه اردبیل با تاکید بر رفع مشکلات عشایر یکی از مسایل اصلی و اساسی عشایر ایل شاهسون را نبود جاده های دسترسی مناسب دانسته و بر توجه مسئولان به رفع این مشکل تاکید کرد.
آیت الله سید حسن عاملی همچنین با اشاره به مشکلات عشایر از لحاظ بهداشت دام ها نیز گفت: دام های عشایر ثروت و همه دارایی آنان محسوب می شود، خدمات رسانی در زمینه بهداشت دام ها باید به طور جدی دنبال شود و گروه های دامپزشکی حضوری پیوسته و مداوم در کنترل بیماری دام ها داشته باشند.
وی با تاکید بر تاریخ حماسی عشایر و نقش کهن آنها در استقلال و تمامیت سرزمینی ایران افزود: شاه اسماعیل صفوی با همت عشایر منطقه و سلحشوران تالش توانست ایران را یکپارچه کند، به همین سبب شایسته است تاریخ حماسی عشایر منطقه در کتاب های درسی درج شود.
او عشایر را سرمایه بزرگ کشور از نظر استقلال سیاسی و اقتدار اقتصادی دانست و بر لزوم برنامه ریزی دولت و مجلس در سطح کلان برای حمایت ویژه از این قطب بزرگ تولید و سرمایه کلان اجتماعی تاکید کرد.
استاندار اردبیل نیز گفت: عشایر از دیرباز نقش مهمی در استقرار حکومت صفوی داشته و در جریان شکل گیری انقلاب اسلامی با پیوستن به جریان های فکری و اعتراضی مردم انقلابی در آن برهه از تاریخ نیز تاثیرگذار بودند و در حال حاضر نیز به عنوان جامعه مولد و ثروت آفرین قابل احترام و تکریم هستند.
اکبر بهنامجو با بیان اینکه جامعه عشایری با برجستگی‌ها و ویژگی‌های خاص خود در تامین امنیت و رشد و بالندگی اقتصادی نقش مهمی در توانمندی‌های مختلف اجتماعی، بومی و وحدت و همگرایی قومی و قبیله‌ای دارند، افزود: جامعه شجاع عشایری در تحقق اقتصاد مقاومتی با تکیه بر توانمندی‌های تولید بومی خود در خط مقدم تحقق فرمایشات مقام معظم رهبری هستند.
وی خشکسالی، کمبود علوفه، بیماری های دامی، نبود راه مناسب برای کوچ، کمبود مراکز بهداشتی و نیازهای دارویی و درمانی، اسکان عشایر، تسهیلات، نبود امکانات زندگی از قبیل آب، برق، مسکن و حمام و مدرسه، نبود امکانات آموزشی برای ادامه تحصیل فرزندان عشایر و تامین آب بهداشتی و آشامیدنی در مناطق سردسیری و گرمسیری را از جمله مشکلات جامعه عشایری استان برشمرد و اضافه کرد: در برنامه ای سه ساله و با تامین منابع اعتباری از سوی وزارت نیرو و منابع استانی مشکل آب آشامیدنی مناطق روستایی و عشایری به صورت اساسی و ریشه‌ای برطرف خواهد شد.
** توسعه گردشگری ضامن حفظ میراث عشایر
در حالی که تغییر سبک زندگی عشایر به سرعت فرهنگ عشیره ای را در استان اردبیل با چالش و خطر مواجه کرده، رواج گردشگری عشایری می تواند به عنوان یکی از راه های حفظ و حراست از این فرهنگ ریشه دار مورد توجه قرار گیرد.
مسئولان امور عشایری استان اردبیل می گویند: با توجه به ظرفیت های گردشگری مناطق سردسیری دامنه های سبلان، «بزقوش» و «باغرو» اجرای چندین طرح گردشگری در مکان ها مد نظر است که با اتمام مطالعات عملیاتی و اجرایی خواهد شد.
به گفته آنها، با هدف شتاب در اجرای طرح گردشگری عشایری استان، تفاهم نامه ای بین امور عشایری و اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان امضا شده و با اجرای طرح های گردشگری در مناطق عشایری جاذبه‌های گردشگری عشایر شاهسون معرفی خواهد شد.
مدیرکل امور عشایر استان اردبیل در پیوند با حفظ فرهنگ، سنت‌ها، آداب، رسوم و کوچ عشایر گفت: هر ساله جشنواره کوچ عشایر در شهرستان بیله سوار برگزار می شود و این جشنواره ثبت ملی شده است.
«معرفت آذری» از برگزاری جشنواره های گوناگون در استان خبر داد و افزود: برگزاری جشنواره توانمندی عشایر در شهرستان های خلخال، مشگین شهر، پارس آباد و گرمی از جمله آنها به شمار می رود.
وی اظهار داشت: برای ایجاد نمایشگاه دایمی توانمندی های عشایر استان در شهرستان پارس آباد با بخش خصوصی رایزنی شده است و امیدواریم در آینده نه چندان دور راه اندازی شود.
مدیرکل امور عشایر استان اردبیل بیان کرد: 3.4 درصد جمعیت عشایر استان اسکان یافته و زندگی یک جا نشینی دارند و کوچ کردن دیگر از زندگی آنها حذف شده و مثل روستاییان زندگی ثابت دارند.
آذری افزود: طبق آیین نامه ساماندهی عشایر مصوب هیات وزیران در سال 84 اسکان و یک جا نشینی عشایر باید داوطلبانه بوده و زیر ساخت های لازم نیز فراهم باشد.
وی اظهار داشت: این اداره از اسکان و یک جا نشینی عشایر حمایت می کند اما ارایه خدمات و کارها برای اسکان آنها باید باعث حفظ، بهبود و توسعه فعالیت های اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی و ایجاد اشتغال و کار مولد در این قشر زحمتکش شود.
** برای ثبت کوچ عشایردر یونسکو تلاش می شود
استاندار اردبیل با بیان اینکه کوچ عشایر مغان به عنوان میراثی ارزشمند و معنوی به ثبت ملی رسیده تاکید کرد که برای ثبت جهانی آن در یونسکو تلاش می شود.
اکبر بهنامجو افزود: برای توسعه گردشگری نباید در یک محدوده خاص متمرکز بود و ضروری است پروژه های متنوع از شمال تا جنوب استان تعریف شود به طوری که کوچ عشایر و زیبایی‌های آن نماد و جلوه‌ای خاص برای توسعه گردشگری و اکوکمپ‌‌ها است که استفاده از این ظرفیت باعث توسعه صنعت گردشگری، ایجاداشتغال و رونق اقتصادی منطقه خواهد شد.
خلاصه سخن اینکه حفظ سبک زندگی عشایری با تمام ویژگی های آن کاری ضروری از سوی مسئولان است و نباید اجازه داد که فرهنگ عشیره ای در استان زیرچرخ توسعه و صنعتی شدن نیست و نابود شود.
می توان از قابلیت های زندگی عشایری برای جذب گردشگران خارجی و نیز تقویت اقتصاد مبتنی بر فروش صنایع دستی و صنایع کوچک استفاده کرد تا هم چرخ اقتصاد عشایر بچرخد و هم میراث فرهنگی آنها پایدار بماند.
جمعیت عشایر استان اردبیل بیش از 80 هزار نفر و در قالب 15 خانوار بوده که به نگهداری 1.5 میلیون راس دام مشغول هستند.
عشایر استان از 45 طایفه مستقل تشکیل شده که همه ساله در یک هزار و 527 اوبا ، 527 گرمسیر (قشلاق) ، 237 سردسیر (ییلاق)، هفت زیست بوم و 51 سامانه زندگی می کنند.
در مقایسه با جمعیت عشایری کشور عشایر شاهسون اردبیل 6.5 درصد از جمعیت عشایر کشور را تشکیل می دهند که در همسنجی با جمعیت استان اردبیل 6 درصد از جمعیت استان را به خود اختصاص داده اند.
عشایر استان همه ساله 12 هزار تن گوشت قرمز ، 43 هزار تن شیر، پنج هزار و 400 تن پنیر و یک هزار و 500 تن پشم و 14 هزار متر مربع صنایع دستی از جمله انواع فرش، گلیم و جاجیم تولید می کنند که نقش بسزایی در رشد اقتصاد استان اردبیل دارند.
برخی از عشایر اردبیل به شغل باغبانی و کشاورزی نیز اشتغال دارند؛ تولیدهای عشایر استان از لحاظ وزنی 159 هزار تن و از لحاظ ریالی بیش از دو هزار و 500 میلیارد ریال برآورده شده است.
عشایر استان اردبیل که به ایل شاهسون معروف هستند نیمی از سال را در گرمسیرهای مغان و نیمی دیگر را در بلندی های سردسیر شهرستان مشگین شهر و در دامنه های سبلان سپری می کنند.
ایل شاهسون سومین ایل بزرگ کشور است.
3160/6016/
کپی شد
