مدتی است که در اردبیل سر هر چهار راهی کودکانی را می بینی که با ظاهری ژولیده ،غبارآلود و با تمنا و خواهش قصد راضی کردن سرنشینان خودروهای متوقف در پشت چراغ قرمز را برای خرید دسته گل، ادامس ، دستمال کاغذی و یا پاک کردن شیشه خودرو دارند.
این کودکان که بسیاری از آنها کم سن و سال بوده از بد روزگار به جای نشستن در پشت میزهای مدرسه و یا انجام تکالیف درسی بر روی پل های عابر پیاه ، چهارراه ها ، میادین و دیگر مسیرهای پر تردد شهری در جنب و جوش برای کسب درآمد هستند.
بسیاری از این کودکان که طرف گفتگویت می شوند فقر را دلیل خیابانگردی خود می دانند هر چند که برخی ها نیز کار آنها را سازمان یافته و هدایت شده از سوی افراد و باندهای سود جو می دانند ولی در هر صورت این کودکان هستند که از این وضعیت دچار آسیب می شوند.
داریوش نایلونی پر از دستمال کاغذی به دست دارد و منتظر است تا چراغ قرمز شود و او دیالوگ خود را برای راضی کردن رانندگان جهت خرید دستمال شروع کند، 13 سال بیشتر ندارد، از وقتی پدرش تصادف کرده بار زندگی بردوشش است.
می گوید: مجبور شده مدرسه را رها کرده و بدنبال تامین خرج زندگی و هزینه خرید داروی پدرش باشد ، روزی 10 هزار تومان درآمد دارد، انواع کارها را نیز برای کسب درامد بیشتر در سرما و گرما انجام می دهد.
سجاد یکی دیگر از کودکان خیابانی است که شهر فال حافظ می فروشد، فال ها را داخل کیسه برنجی گذاشته و در حالی که کلاه آبی اش را بر سر کشیده و دستانش را به هم می مالد، می گوید: از سرما یخ زدم ، چاره ای ندارم اگر پدرم پول داشت هیچ وقت به خیابان نمی آمدم.
خانواده داریوش تحت پوشش بهزیستی است اما پرداختی بهزیستی کفاف زندگی خانواده را نمی دهد و او مجبور است در خیابان به فال فروشی مشغول باشد.
*** حقوق کودکان کار و علل گرایش آنها به کار در خیابان
موضوع کودکان خیابانی موضوع تازه ای نیست و سال‌هاست دستگاه‌هایی مثل بهزیستی و شهرداری برای ساماندهی امور در این زمینه تلاش می کنند اما حضور و حتی افزایش تعداد این کودکان در شهری مثل اردبیل که یک دهه پیش چنین صحنه هایی را به خود ندیده بود حکایت از موفق نبودن برنامه هاست.
بر اساس آموزه های دین اسلام و کنوانسیون های جهانی همه کودکان حق دارند از شرایط خوب زندگی برخوردار باشند. حق دارند بازی کنند و آموزش ببینند تا شرایط مناسب شکوفایی توانایی ها و رشد جسمی و معنوی و اخلاقی و اجتماعی آن ها فراهم گردد.
حسین بشیری گیوی جامعه شناس در این باره به ایرنا گفت: کودکان کار و کودکان خیابانی پدیده نوینی است که در قرن بیستم خود را نشان داده ، با افزایش شکاف طبقاتی در جامعه کودکان بدون سرپرست و کودکان طبقه پایین جامعه برای امرار معاش خانواده به کار یا دست فروشی روی می آورند .
وی افزود: متاسفانه با توجه به تحقیقات ، کودکان خیابانی با نابسامانی ها و آسیب های متعددی در خیابان درگیر می شوند، بیشتر این کودکان در معرض خشونت جنسی ، کودک آزاری و اعتیاد قرار دارند.
برخی از این کودکان که در دام افراد سوداگر گرفتار می شوند هم از بعد روانی، هم از بعد اجتماعی با آسیب های اساسی مواجه و همچنین دیگر کودکان را نیز گرفتار می کنند.
بشیری اضافه کرد: در این میان وظیفه نهادهای حاکمیتی اعم از بهزیستی و شهرداری است که کودکان خیابانی را سر و سامان بخشند.
وی بیان کرد:هر کودک خیابانی در آینده هزینه های سرسام آوری را بر جامعه تحمیل می کند. سوداگران شهری از کودکان خیابانی برای هر کار خلافی استفاده می کنند . طبیعی است که ناکامی های این کودکان در آینده با پرخاشگری مواجه شود لذا رسیدگی به این امر خطیر مهم و ضروری است و سامان دهی کودکان خیابانی یعنی مصون سازی جامعه از نابسامانی های روانی ، اجتماعی و بهداشتی در حال و آینده است.
شفیع شفیعی جامعه شناس معتقد است که بیشتر کودکان خیابانی از روی ناچاری و فقر در جهت تامین خرج خانواده مبادرت به دستفروشی می کنند و ساماندهی آنها با هدف پیشگیری از آسیب های اجتماعی باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد .
ناصر نصیری معاون سیاسی ، امنیتی استاندار اردبیل نیز گفت : بیشتر کودکانی که در خیابان ها اقدام به دستفروشی می کنند از خانواده فقیر بوده و به دلیل مشکلات مالی اقدام به این کار می کنند و سازمان بهزیستی باید با هماهنگی کمیته امداد و اداره کل تعاون ،کار و رفاه اجتماعی در اشتغال و کارآفرینی این خانواده ها اقدام جدی داشته باشند.
بهزاد ستاری مدیرکل بهزیستی استان اردبیل هم عامل اصلی افزایش کودکان خیابانی را مشکلات مالی خانواده ها عنوان کرد و افزود: رسانه ها با تولید برنامه ها و تهیه گزارش ها می توانند برای جلب مشارکت همگانی در ساماندهی کودکان خیابانی کمک کنند.
** تلاش دولت برای ساماندهی کودکان کار
ناصر نصیری معاون سیاسی و امنیتی استاندار اردبیل به ایرنا گفت: ساماندهی کودکان خیابانی در دستور کار قرارگرفته و باید همه دستگاه های اجرایی ذی ربط در ساماندهی آنها مشارکت داشته باشند .
وی افزود: کودکانی که در خیابان ها اقدام به دستفروشی کرده و مکانی برای زندگی ندارند باید جمع آوری و در مراکزی که بهزیستی فراهم کرده نگهداری شوند و کودکانی که از طریق خانواده هایشان اقدام به کار درخیابان می کنند علاوه برجمع آوری باید برای ساماندهی آنان و اشتغال خانواده اشان تدابیری اندیشیده شود.
وی گفت: وضعیت استان اردبیل در بحث کودکان خیابانی نسبت به استان های دیگر نگران کننده نیست و نهادهای متولی توانسته اند کودکان خیابانی را شناسایی و به ساماندهی آنها اقدام کنند.
معاون سیاسی و امنیتی استاندار اردبیل افزود: کودکان خیابانی مختص کشورما نیست بلکه در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه هم بیشتر است که تظاهر بیرونی پیدا کرده در حالی که در کشور ما تظاهر بیرونی آن به اندازه کشورهای توسعه یافته نیست.
شفیع شفیعی مدیرکل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری اردبیل هم گفت: در سال 85 از هر 100 هزار نفر 11 نفر کودک خیابانی وجود داشت که این آمار در سال 95 از هر 100 هزار نفر به 16 نفر رسیده است .
وی افزود: در سال های اخیر ساماندهی کودکان خیابانی از سوی سازمان های متولی صورت گرفته و برخی از آنها به خانواده شان تحویل داده شده و برخی هم که بی سرپرست و بدسرپرست بودند به مراکز نگهداری تحویل داده شده اند .
شفیعی بیان کرد: بیشتر کودکان خیابانی از روی ناچاری و فقر در جهت تامین خرج خانواده مبادرت به دستفروشی می کنند که ساماندهی آنها با هدف پیشگیری از آسیب های اجتماعی در دستور کار قرار گرفته است .
وی گفت:در 6 ماهه امسال 126 کودک خیابانی در استان اردبیل شناسایی و ساماندهی شده است .
شفیعی بیان کرد:وظیفه خطیری در تربیت کودکان و نوجوانان در فضای عالی تربیتی و فرهنگی سالم را داریم که باید بکوشیم زمینه مطلوب این کار فراهم آید.
وی اضافه کرد: به دور از فضاهای تفریحی که امروز برای کودکان در قالب فضاهای مجازی و اینترنتی مهیا کردیم بالاتر از آن باید استعداد کودکان و نوجوانانمان در قالب چنین برنامه‌های محتوایی و با غنای بیشتر مورد توجه قرار گیرد تا استعداد آنها شکوفا شود.
شفیعی با ابراز خرسندی از اقدام خوب کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در تدارک فضای مناسب برای نمایش خلاقیت کودکان و نوجوانان در یک محوطه باز همراه با مربیان توانمند و کاربلد گفت: حضور کودکان و نوجوانان درگروه‌های سنی مختلف قطعا پیام رغبت و انگیزه آنها را به هنر نقاشی و بهادادن به این حوزه برای ما گوشزد می‌کند که ضرورت دارد این فضا را بیش از گذشته مورد توجه و توسعه همه‌جانبه قرار دهیم.
برای ساماندهی کودکان خیابانی لازم است تمام نهادها مشارکت فعالتری داشته باشند تا اسیب های اجتماعی آنها را تهدید نکند یکی از راهکارهای اصلی ساماندهی کودکان کار ایجاد اشتغال برای خانواده های آنان است .
بهزاد ستاری مدیرکل بهزیستی استان اردبیل نیز گفت: 126 کودک خیابانی زیر 18 سال امسال در این استان شناسایی شده و زیر چتر حمایت و ساماندهی این اداره کل قرار گرفته است.
وی افزود: کودکان خیابانی از خدمات مددکاری، حرفه آموزی، سوادآموزی و مهارت زندگی بهره مند می شوند.
ستاری بیان کرد:امسال 709 مورد خدمات مددکاری ،539مورد مشاوره زندگی ،14مورد حرفه آموزی ، پنج مورد اشتغالزایی ،103 مورد اردوهای فرهنگی برای این کودکان ارایه و یک میلیارد و 850 میلیون ریال کمک مالی بلاعوض نیز به آنها پرداخت شده است.
وی معرفی 25 کودک خیابانی به آموزش و پرورش برای تحصیل ، صدور 17 مورد دفترچه درمانی، معرفی 9کودک برای دریافت وام اشتغال، درمان رایگان به پنج کودک، تامین پزشک و پرستا ر مورد نیاز در مراکز نگهداری کودکان خیابانی و ایجاد 53 کارگاه آموزشی جهت ارتقای آگاهی کودکان و خانواده هایشان را از جمله خدمات ارایه شده در 9 ماهه سال جاری عنوان کرد و گفت: دستگاههای اجرایی در ساماندهی کودکان خیابانی همکاری خوبی با بهریستی دارند.
مدیرکل بهزیستی استان اردبیل افزایش مشارکت همگانی در ساماندهی کودکان خیابانی را خواستار شد و افزود: همه نهادها و دستگاه های اجرایی باید در ساماندهی این کودکان مشارکت کنند تا بتوانیم جلوی آسیب های اجتماعی ناشی از آن را بگیریم .
گزارش :یعقوب شاددل/ سیفعلی موسی زاده
/6016/ 7110
انتهای پیام این کودکان که بسیاری از آنها کم سن و سال بوده از بد روزگار به جای نشستن در پشت میزهای مدرسه و یا انجام تکالیف درسی بر روی پل های عابر پیاه ، چهارراه ها ، میادین و دیگر مسیرهای پر تردد شهری در جنب و جوش برای کسب درآمد هستند.
بسیاری از این کودکان که طرف گفتگویت می شوند فقر را دلیل خیابانگردی خود می دانند هر چند که برخی ها نیز کار آنها را سازمان یافته و هدایت شده از سوی افراد و باندهای سود جو می دانند ولی در هر صورت این کودکان هستند که از این وضعیت دچار آسیب می شوند.
داریوش نایلونی پر از دستمال کاغذی به دست دارد و منتظر است تا چراغ قرمز شود و او دیالوگ خود را برای راضی کردن رانندگان جهت خرید دستمال شروع کند، 13 سال بیشتر ندارد، از وقتی پدرش تصادف کرده بار زندگی بردوشش است.
می گوید: مجبور شده مدرسه را رها کرده و بدنبال تامین خرج زندگی و هزینه خرید داروی پدرش باشد ، روزی 10 هزار تومان درآمد دارد، انواع کارها را نیز برای کسب درامد بیشتر در سرما و گرما انجام می دهد.
سجاد یکی دیگر از کودکان خیابانی است که شهر فال حافظ می فروشد، فال ها را داخل کیسه برنجی گذاشته و در حالی که کلاه آبی اش را بر سر کشیده و دستانش را به هم می مالد، می گوید: از سرما یخ زدم ، چاره ای ندارم اگر پدرم پول داشت هیچ وقت به خیابان نمی آمدم.
خانواده داریوش تحت پوشش بهزیستی است اما پرداختی بهزیستی کفاف زندگی خانواده را نمی دهد و او مجبور است در خیابان به فال فروشی مشغول باشد.
*** حقوق کودکان کار و علل گرایش آنها به کار در خیابان
موضوع کودکان خیابانی موضوع تازه ای نیست و سال‌هاست دستگاه‌هایی مثل بهزیستی و شهرداری برای ساماندهی امور در این زمینه تلاش می کنند اما حضور و حتی افزایش تعداد این کودکان در شهری مثل اردبیل که یک دهه پیش چنین صحنه هایی را به خود ندیده بود حکایت از موفق نبودن برنامه هاست.
بر اساس آموزه های دین اسلام و کنوانسیون های جهانی همه کودکان حق دارند از شرایط خوب زندگی برخوردار باشند. حق دارند بازی کنند و آموزش ببینند تا شرایط مناسب شکوفایی توانایی ها و رشد جسمی و معنوی و اخلاقی و اجتماعی آن ها فراهم گردد.
حسین بشیری گیوی جامعه شناس در این باره به ایرنا گفت: کودکان کار و کودکان خیابانی پدیده نوینی است که در قرن بیستم خود را نشان داده ، با افزایش شکاف طبقاتی در جامعه کودکان بدون سرپرست و کودکان طبقه پایین جامعه برای امرار معاش خانواده به کار یا دست فروشی روی می آورند .
وی افزود: متاسفانه با توجه به تحقیقات ، کودکان خیابانی با نابسامانی ها و آسیب های متعددی در خیابان درگیر می شوند، بیشتر این کودکان در معرض خشونت جنسی ، کودک آزاری و اعتیاد قرار دارند.
برخی از این کودکان که در دام افراد سوداگر گرفتار می شوند هم از بعد روانی، هم از بعد اجتماعی با آسیب های اساسی مواجه و همچنین دیگر کودکان را نیز گرفتار می کنند.
بشیری اضافه کرد: در این میان وظیفه نهادهای حاکمیتی اعم از بهزیستی و شهرداری است که کودکان خیابانی را سر و سامان بخشند.
وی بیان کرد:هر کودک خیابانی در آینده هزینه های سرسام آوری را بر جامعه تحمیل می کند. سوداگران شهری از کودکان خیابانی برای هر کار خلافی استفاده می کنند . طبیعی است که ناکامی های این کودکان در آینده با پرخاشگری مواجه شود لذا رسیدگی به این امر خطیر مهم و ضروری است و سامان دهی کودکان خیابانی یعنی مصون سازی جامعه از نابسامانی های روانی ، اجتماعی و بهداشتی در حال و آینده است.
شفیع شفیعی جامعه شناس معتقد است که بیشتر کودکان خیابانی از روی ناچاری و فقر در جهت تامین خرج خانواده مبادرت به دستفروشی می کنند و ساماندهی آنها با هدف پیشگیری از آسیب های اجتماعی باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد .
ناصر نصیری معاون سیاسی ، امنیتی استاندار اردبیل نیز گفت : بیشتر کودکانی که در خیابان ها اقدام به دستفروشی می کنند از خانواده فقیر بوده و به دلیل مشکلات مالی اقدام به این کار می کنند و سازمان بهزیستی باید با هماهنگی کمیته امداد و اداره کل تعاون ،کار و رفاه اجتماعی در اشتغال و کارآفرینی این خانواده ها اقدام جدی داشته باشند.
بهزاد ستاری مدیرکل بهزیستی استان اردبیل هم عامل اصلی افزایش کودکان خیابانی را مشکلات مالی خانواده ها عنوان کرد و افزود: رسانه ها با تولید برنامه ها و تهیه گزارش ها می توانند برای جلب مشارکت همگانی در ساماندهی کودکان خیابانی کمک کنند.
** تلاش دولت برای ساماندهی کودکان کار
ناصر نصیری معاون سیاسی و امنیتی استاندار اردبیل به ایرنا گفت: ساماندهی کودکان خیابانی در دستور کار قرارگرفته و باید همه دستگاه های اجرایی ذی ربط در ساماندهی آنها مشارکت داشته باشند .
وی افزود: کودکانی که در خیابان ها اقدام به دستفروشی کرده و مکانی برای زندگی ندارند باید جمع آوری و در مراکزی که بهزیستی فراهم کرده نگهداری شوند و کودکانی که از طریق خانواده هایشان اقدام به کار درخیابان می کنند علاوه برجمع آوری باید برای ساماندهی آنان و اشتغال خانواده اشان تدابیری اندیشیده شود.
وی گفت: وضعیت استان اردبیل در بحث کودکان خیابانی نسبت به استان های دیگر نگران کننده نیست و نهادهای متولی توانسته اند کودکان خیابانی را شناسایی و به ساماندهی آنها اقدام کنند.
معاون سیاسی و امنیتی استاندار اردبیل افزود: کودکان خیابانی مختص کشورما نیست بلکه در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه هم بیشتر است که تظاهر بیرونی پیدا کرده در حالی که در کشور ما تظاهر بیرونی آن به اندازه کشورهای توسعه یافته نیست.
شفیع شفیعی مدیرکل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری اردبیل هم گفت: در سال 85 از هر 100 هزار نفر 11 نفر کودک خیابانی وجود داشت که این آمار در سال 95 از هر 100 هزار نفر به 16 نفر رسیده است .
وی افزود: در سال های اخیر ساماندهی کودکان خیابانی از سوی سازمان های متولی صورت گرفته و برخی از آنها به خانواده شان تحویل داده شده و برخی هم که بی سرپرست و بدسرپرست بودند به مراکز نگهداری تحویل داده شده اند .
شفیعی بیان کرد: بیشتر کودکان خیابانی از روی ناچاری و فقر در جهت تامین خرج خانواده مبادرت به دستفروشی می کنند که ساماندهی آنها با هدف پیشگیری از آسیب های اجتماعی در دستور کار قرار گرفته است .
وی گفت:در 6 ماهه امسال 126 کودک خیابانی در استان اردبیل شناسایی و ساماندهی شده است .
شفیعی بیان کرد:وظیفه خطیری در تربیت کودکان و نوجوانان در فضای عالی تربیتی و فرهنگی سالم را داریم که باید بکوشیم زمینه مطلوب این کار فراهم آید.
وی اضافه کرد: به دور از فضاهای تفریحی که امروز برای کودکان در قالب فضاهای مجازی و اینترنتی مهیا کردیم بالاتر از آن باید استعداد کودکان و نوجوانانمان در قالب چنین برنامه‌های محتوایی و با غنای بیشتر مورد توجه قرار گیرد تا استعداد آنها شکوفا شود.
شفیعی با ابراز خرسندی از اقدام خوب کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در تدارک فضای مناسب برای نمایش خلاقیت کودکان و نوجوانان در یک محوطه باز همراه با مربیان توانمند و کاربلد گفت: حضور کودکان و نوجوانان درگروه‌های سنی مختلف قطعا پیام رغبت و انگیزه آنها را به هنر نقاشی و بهادادن به این حوزه برای ما گوشزد می‌کند که ضرورت دارد این فضا را بیش از گذشته مورد توجه و توسعه همه‌جانبه قرار دهیم.
برای ساماندهی کودکان خیابانی لازم است تمام نهادها مشارکت فعالتری داشته باشند تا اسیب های اجتماعی آنها را تهدید نکند یکی از راهکارهای اصلی ساماندهی کودکان کار ایجاد اشتغال برای خانواده های آنان است .
بهزاد ستاری مدیرکل بهزیستی استان اردبیل نیز گفت: 126 کودک خیابانی زیر 18 سال امسال در این استان شناسایی شده و زیر چتر حمایت و ساماندهی این اداره کل قرار گرفته است.
وی افزود: کودکان خیابانی از خدمات مددکاری، حرفه آموزی، سوادآموزی و مهارت زندگی بهره مند می شوند.
ستاری بیان کرد:امسال 709 مورد خدمات مددکاری ،539مورد مشاوره زندگی ،14مورد حرفه آموزی ، پنج مورد اشتغالزایی ،103 مورد اردوهای فرهنگی برای این کودکان ارایه و یک میلیارد و 850 میلیون ریال کمک مالی بلاعوض نیز به آنها پرداخت شده است.
وی معرفی 25 کودک خیابانی به آموزش و پرورش برای تحصیل ، صدور 17 مورد دفترچه درمانی، معرفی 9کودک برای دریافت وام اشتغال، درمان رایگان به پنج کودک، تامین پزشک و پرستا ر مورد نیاز در مراکز نگهداری کودکان خیابانی و ایجاد 53 کارگاه آموزشی جهت ارتقای آگاهی کودکان و خانواده هایشان را از جمله خدمات ارایه شده در 9 ماهه سال جاری عنوان کرد و گفت: دستگاههای اجرایی در ساماندهی کودکان خیابانی همکاری خوبی با بهریستی دارند.
مدیرکل بهزیستی استان اردبیل افزایش مشارکت همگانی در ساماندهی کودکان خیابانی را خواستار شد و افزود: همه نهادها و دستگاه های اجرایی باید در ساماندهی این کودکان مشارکت کنند تا بتوانیم جلوی آسیب های اجتماعی ناشی از آن را بگیریم .
گزارش :یعقوب شاددل/ سیفعلی موسی زاده
/6016/ 7110
کپی شد
