خود را در این دعوا محق می‌داند و تمام تقصیرها را به گردن همسر جوانش می‌اندازد، "هنوز بچه‌ای بیش نیست، تازه ۱۷ سالش شده و از زندگی چیزی نمی‌داند او به جز کتک زبان دیگری نمی‌فهمد".
دخترک که در اوایل دوره جوانی با تلخ‌ترین تجربه زندگی خود مواجه شده، می‌گوید: اهل زندگی نبود، نه کاری، نه درآمدی، فقر بر زندگی ما حاکم بود و اگر این چند سال نیز دوام آوردم به خاطر حمایت مالی خانواده ام بود، همه اش دنبال خوشگذرانی بود و وقتی به او اعتراض می کردم جز کتک جوابی نداشتم .
طلاق بعنوان زشت‌ترین پدیده اجتماعی در سال‌های اخیر در استان اردبیل روند رو به رشدی یافته است، در دهه‌های گذشته با توجه به بافت سنتی و مذهبی اردبیل بندرت خبری از طلاق و جدایی بود اما از حدود ۲ دهه اخیر این روند سرعت گرفته و اکنون به مرحله نگران‌کننده‌ای رسیده است.
بر اساس مطالعات انجام شده در سال ۷۵ از هر ۲۵ ازدواج در استان اردبیل یک مورد به طلاق منجر می‌شد اما این آمار هم اکنون به یک مورد طلاق در هر چهار ازدواج افزایش یافته است. استان اردبیل دارای رتبه دوم کشور در سن طلاق و رتیه نخست در پدیده طلاق با کمترین مدت زمان زندگی مشترک می‌باشد.
بررسی روند افزایش طلاق در ۲۰ سال اخیر در استان اردبیل حکایت از این دارد که ۴۰ درصد طلاق‌های انجام گرفته در این استان در سال اول زندگی مشترک و بیش از ۷۰ درصد طلاق‌ها در پنج سال اول زندگی اتفاق می‌افتد و این زنگ خطری برای استان است.
فقر و نبود مهارت زناشویی، عامل مهم افزایش طلاق در اردبیل
اما اینکه چرا میزان و سرعت طلاق در استان اردبیل رو به فزونی است دلایل متعددی دارد اما مسئولان و کارشناسان بر مشکلات اقتصادی، نبود مهارت زندگی و تعامل و تفاهم بین زوج‌های جوان و نیز در برخی موارد کودک همسری بیشتر تاکید دارند.
بهزاد ستاری مدیرکل بهزیستی استان اردبیل با بیان اینکه ۴۶ فقره علت برای طلاق در مراکز مشاوره این مرکز شناسایی شده است، گفت که مهمترین این عوامل اعتیاد ، عدم مسئولیت‌پذیری همسر ، دخالت اطرافیان ، پایین بودن آستانه تحمل، ضعف در مهارت‌های زناشویی ، ضرب و شتم ، بیکاری ، ازدواج تحمیلی و عدم تامین نیازهای روانی و عاطفی بوده است.
ناصر عتباتی، رئیس کل دادگستری استان اردبیل معتقد است که ریشه اصلی مشکلات و آسیب‌های اجتماعی موجود در خانواده‌ها ناشی از مشکلات معیشتی و اقتصادی است.
به گفته وی، در گذشته مسائل مالی در بروز اختلافات خانوادگی کم‌رنگ بود اما امروز در اکثر اختلافات و بروز آسیب‌های اجتماعی مسائل مالی و شرایط اقتصادی نامطلوب دخیل است.
وی اظهار داشت: مطابق بررسی‌هایی که از پرونده‌های موجود در دادگاه‌ها به‌عمل آمده، غالب مشکلات موجود مرتبط با مسائل مالی و اقتصادی است و باید توجه داشت که مشکلات فرهنگی در پی حل مسائل معیشتی و اقتصادی قطعا حل شدنی است.
فرزاد عین‌اللهی یک جامعه شناس در این باره گفت: مسئله طلاق در حیات انسانی دارای جنبه‌های گوناگونی است از یک جهت، پدیده ای حقوقی می‌باشد که در علم حقوق - به خصوص در بخش قانون مدنی - بررسی می‌شود و از جهت دیگر، پدیده ای اقتصادی است به این معنا که هم می‌تواند خانواده را به عنوان یک واحد اقتصادی بر پای دارد و هم به این معنا که یک عامل اقتصادی مانند مقدار درآمد خانواده و به طور کلی فقر موجب از هم گسیختگی خانواده می‌شود.
وی با بیان اینکه طلاق یک پدیده اجتماعی نیز است، افزود: علل و زمینه‌های اجتماعی موجود و به طور کلی ساختار جامعه می‌تواند سبب از هم گسیختگی خانواده شود.
جهانی جامعه شناس و عضو هیات علمی دانشگاه محقق اردبیلی نیز با اشاره به اینکه سن طلاق در استان اردبیل برای مردان ۲۱ تا ۳۴ سال و برای بانوان ۱۷ تا ۲۹ سال است، بیان کرد: بیشترین فراوانی طلاق در استان مربوط به پنج سال اول زندگی مشترک است.
به گفته وی، سن پایین طلاق زوج‌ها به خصوص در بین بانوان نشان دهنده زودرس بودن طلاق در استان است و حکایت از این دارد که عدم تفاهم، نداشتن مهارت‌های ارتباطی و سوظن از جمله مهمترین دلایل طلاق در استان می باشد.
یوسف خدادادی معاون پیشگیری از جرایم دادگستری استان اردبیل با بیان اینکه ضعف مهارت‌های رفتاری باعث افزایش خشونت می‌شود، گفت: چنانچه آموزش مهارت‌های رفتاری و اجتماعی به شکل صحیحی انجام پذیرد در کنترل طلاق، خشونت، اعتیاد و بسیاری از بزهکاری‌ها نیز گام‌های ارزنده‌ای برداشته خواهد شد.
علی رمضان‌پور رئیس دادگستری خلخال هم گفت: مشکلات عاطفی همراه با فقدان مهارت‌های زندگی در بین زوج‌های جوان از عوامل اصلی افزایش آمار طلاق‌های توافقی است.
او اظهار داشت: مشکل عاطفی همراه با فقدان مهارت‌های لازم برای تشکیل زندگی مشترک در بین زوج‌های جوان رتبه نخست عوامل ایجاد طلاق‌های توافقی خلخال را به خود اختصاص داده است.
وی گفت: نداشتن مهارت لازم برای مواجهه با مشکلات زندگی و عاطفی، زوج‌های جوان را با بروز کوچک‌ترین اختلاف دچار مشکل کرده و موجب روی آوردن آنها به سمت طلاق توافقی می‌شود.
کودک همسری و نقش آن در افزایش طلاق در اردبیل
در این میان ازدواج در سنین پایین که در استان اردبیل رواج دارد یکی از عواملی است که بویژه با تحول جامعه به عاملی برای طلاق و جدایی زوج‌های جوان تبدیل شده است.
بهزاد ستاری مدیرکل بهزیستی استان اردبیل، با بیان اینکه شیوع پدیده کودک همسری در این استان نگران کننده است، گفت: این پدیده پیامدهای ناگوار روحی، روانی،جسمی و اجتماعی دارد و اگر روند رو به رشد آن ادامه یابد جامعه در آینده دچار زیان خواهد شد.
او افزود: از مجموع ۱۲ هزار ازدواج سال گذشته در استان ۳۷ درصد در سن ۱۰ تا ۱۴ سال بوده و این در حالی است که ۴۲ درصد از مجموع ازدواج‌های این استان را نیز زوج‌های زیر ۱۹ سال تشکیل می‌دهند.
یوسف خدادادی معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان اردبیل هم گفت: میزان وقوع طلاق در پدیده کودک همسری و نیز ازدواج‌هایی که در این استان در سن پایین دختران انجام می‌شود، بیشتر از سایر سنین شده است.
وی افزود: در نیمه اول امسال ۳۰ درصد از ازدواج‌هایی که در آنها سن دختران پایین‌تر از ۲۰ سال بوده، منجر به طلاق شده است.
خدادادی طلاق عاطفی را نیز یک پدیده ناهنجار دیگر اجتماعی در ارتباط با موضوع ازدواج دانست و گفت: این نوع طلاق که در آنها زوجین فقط به ظاهر و ازنظر قانونی همسر یکدیگر می‌باشند، اما هیچ‌گونه ارتباط عاطفی ندارند به خاطر اینکه ثبت نمی‌شود به چشم نمی‌آید اما پیامدهای زیانباری دارد.
وی افزود: به خاطر پیچیدگی شیوه زندگی و ورود ابزارهای ارتباطی مختلف به میان خانواده‌ها اکنون آموزش و افزایش آگاهی‌های جوانان و خانواده‌ها در زمینه موضوع ازدواج یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است، اما باید این برنامه‌ها به شکل پخته‌تر و کارشناسی شده‌تر انجام بگیرند.
به گفته خدادادی ، شخصیت یک انسان را که شخصیت او طی ۲ سه دهه شکل گرفته نمی‌توان با مشاوره‌ها و آموزش‌های چند ساعته دگرگون کرد.
او با بیان اینکه وقوع حتی یک فقره طلاق برای جامعه زیاد است، اظهار داشت: آثار زیانبار این پدیده علاوه بر خانواده‌های طرفین و اقوام تمام جامعه را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.
راهکار چیست
کارشناسان و مسئولان با هشدار به رشد فزاینده طلاق و شتاب آن در استان اردبیل بر ضرورت مقابله با این روند تاکید کرده و به بررسی علمی و ریشه‌ای عوامل طلاق و سپس ارائه راحل‌های علمی تاکید می‌کنند.
معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان اردبیل می‌گوید: تحقیقات زیادی در استان در خصوص طلاق انجام گرفته و باید راهکارهای ارائه شده در خصوص بروز طلاق را از این تحقیقات استخراج و اجرا کنیم.
وی تاکید می‌کند که کاهش نرخ طلاق نیازمند راهکارهای عملیاتی است و آموزش پیش از ازدواج از جمله ضروریات بوده و این مهم حتی در مدارس نیز باید مطرح شود.
او تقویت مشاوره‌های قبل از ازدواج ، تولید برنامه‌های مشارکتی دستگاه‌های مرتبط از رسانه محلی و استفاده از ظرفیت بنیاد صیانت از خانواده در حین اقدام برای طلاق را از جمله اقدامات لازم در راستای کاهش این آسیب عنوان کرد.
خدادادی همچنین بالا رفتن مهارت زندگی در میان خانواده‌ها و زوج‌ها را در کاهش میزان خشونت ، اعتیاد و طلاق موثر دانست و اظهارامیدواری کرد که طرح استانداری اردبیل در ارتباط با مشاوره ازدواج با اجرای مناسب بتواند میزان وقوع ناهنجاری‌های آزاردهنده در موضوع ازدواج در این استان را کاهش دهد.
عین اللهی کاشناس مسائل اجتماعی می‌گوید: نقش مراکز مشاوره در کاهش طلاق بسیار موثر است، به شرط اینکه فرهنگ‌سازی درست و بجا درباره آن صورت بگیرد و مردم در مواقع مورد نیاز به مشاور یا روان‌شناس مراجعه کنند و از او کمک بگیرند.
وی افزود: آموزش و پیشگیری از مهمترین راهکارهایی هستند که می‌تواند طلاق را به حداقل برساند، آموزش پیش و پس از ازدواج تا پنج سال اول و یا تمام مراحلی که زوج ها در زندگی پیش رو دارند، امری مهم و تاثیرگذار است.
عین اللهی با اشاره به اینکه مشاوره قبل از ازدواج نیاز اساسی جامعه است ، اضافه کرد: وقتی که افراد پیش از ازدواج به مشاوره رجوع می‌کنند به برخی از ویژگی‌های خود واقف شده و دیدگاهشان نسبت به بعضی از ویژگی‌ها بازتر و بیشتر می‌شود و این موضوع در انتخاب صحیح آنان موثر است.
وی بیان کرد: تقویت بنیان خانواده،تقویت بنیه اقتصادی خانواده،اشتغال ،گرایش بیشتر زوج‌ها به تکالیف و احکام الهی در تشکیل خانواده، تقویت جنبه معنوی خانواده‌ها ،آموزش خانواده‌ها و آگاه‌سازی جوانان از طریق رسانه های گروهی ،دوری از بدآموزی برخی از فیلم‌ها و سریال‌های خانوادگی در شبکه های مجازی و ماهواره، برگزاری میزگردهای و نشست های تخصصی تقویت بنیان خانواده ها در محلات ،مدارس و دانشگاه ها از دیگر راهکارهای کاهش طلاق است که باید اهتمام جدی در این رابطه صورت پذیرد.
اکبر بهنامجو استاندار اردبیل هم در این باره گفت: باید با تعریف افق چشم‌انداز برای کاهش طلاق برنامه‌ریزی لازم انجام گرفته و در این راستا با تقویت مراکز مشاوره قبل، حین و بعد از ازدواج زمینه بروز طلاق را به حداقل برسانیم.
وی افزود: تلاش برای کاهش طلاق وظیفه‌ای فرادستگاهی بوده و لازم است از ظرفیت‌های اجتماعی، فرهنگی و صنفی در این خصوص بهره‌برداری شود.
استاندار اردبیل به ظرفیت‌های عظیم فرهنگی و مذهبی در استان اشاره کرد و گفت: برگزاری نشست‌های علمی بین اساتید و نخبگان جامعه می‌تواند گامی مهم برای نهادینه کردن فرهنگ ازدواج سالم باشد.
بهزاد ستاری مدیرکل بهزیستی استان اردبیل نیز با اشاره به نقش مراکز مشاوره در کاهش طلاق در استان گفت: ۲۰ درصد درخواست‌های طلاق‌ها امسال با مراجعه زوج‌ها به مراکز مشاوره این اداره کل منجر به سازش شد.
وی افزود: در ۶ ماه اول امسال ۲ هزار و ۹۳۸ مورد از افرادی که قصد طلاق داشتند به این مراکز مراجعه و از این تعداد ۵۹۴ فقره منجر به سازش و از سرگیری دوباره زندگی مشترک شده است.
به گفته او ، طی این مدت هزار و ۲۹۹ فقره طلاق در استان اردبیل به ثبت رسید که اگر مشاوره مراکز کاهش طلاق نبود این تعداد به حدود هزار و ۹۰۰ فقره می رسید.
ستاری اظهار داشت: سامانه ثبت ملی طلاق در آبان ماه امسال با همکاری دادگستری اردبیل در این استان بطور رسمی راه‌اندازی می شود که در آن آمار و ارقام مربوط به این پدیده با مشخصات و جزییات کامل ثبت خواهد شد.
مدیر کل بهزیستی استان اردبیل افزود: آموزش‌ها و مشاوره‌های قبل از ازدواج با توجه به عدم پختگی دختران کم سن و سال نمی‌تواند در این ارتباط موثر باشد و باید از وقوع این پدیده با توسل به شیوه‌های مناسب و نیز آموزش والدین جلوگیری کرد.
/۶۰۱۶/۷۱۱۰
