به گزارش ایرنا، چند سالی است که با کاهش بارش‌ها و کمبود منابع آب‌ زیرزمینی ، کشاورزان استان اردبیل با مشکلات فراوانی در این حوزه مواجه شده‌اند و سنتی بودن فعالیت در حوزه کشاورزی هر روز بر این مشکلات می افزاید.
کشاورزی سنتی و کشت محصولات با آب بری زیاد، منابع در معرض خطر آب و بهره وری خاک در استان اردبیل را بشدت تهدید کرده و این در حالی است که هنوز برنامه های مربوط به تغییر الگوی کشت به کندی پیش می رود.
موضوع تهدید منابع آب استان اعم از سطحی و زیر زمینی در کنار حاکمیت چند ساله خشکسالی از مدت ها پیش موضوع بازنگری در شیوه های، نوع کشت و آبیاری را ضروری کرده اما پس از مدت ها چنین به نظر می آید که نه در شیوه آبیاری و نه جایگزینی محصولات کشاورزی اقدام اساسی در استان صورت نگرفته است.
گرچه در سال ها گذشته گام هایی در این زمینه ها برداشته شده اما هنوز محصولاتی چون سیب زمینی و گندم بعنوان محصولات با نیاز آبی زیاد تولید نخست استان بوده و حتی محصولات جالیزی از جمله هندوانه و برنج نیز در شمال استان کاشته می شود، در زمینه آبیاری نیز هنوز شیوه غرقابی در بین کشاورزان رواج داشته و استان در زمینه استفاده از آبیاری نوین در رده های آخر کشور قرار دارد.
فراهم بهاری کارشناس کشاورزی در این باره می گوید: تغییر الگوی کشت در کنار استفاده از سامانه‌ های نوین آبیاری یکی از راهکار‌های مهم در مدیریت منابع آبی و خاکی استان است.
وی افزود: تغییرات اقلیمی و جوی در دهه ‌های اخیر، پدیده خشکسالی در بسیاری از مناطق جهان و ایران ایجاد کرده و معضلاتی را در بخش‌های مختلف از جمله کشاورزی به وجود آورده که این مسئله لزوم استفاده بهینه از منابع آب را برای مسئولان و مردم ضروری می‌ کند.
بهاری اضافه کرد: از چند سال پیش استان اردبیل با کاهش بارش‌ ها و کمبود منابع آب ‌های زیرزمینی مواجه بوده و در حال حاضر بخش زیادی از زمین‌ های کشاورزی از بین رفته و عده زیادی هم بیکار شده‌ اند.
بهاری با تاکید بر داشتن الگوی کشت، گفت: این الگو نقشه راهی است که به ما نشان می‌ دهد با توجه به منابع موجود، چه محصولاتی را کجا و به چه مقدار و در چه مدتی از طول زمان تولید کنیم، اگر توجه به الگوی کشت نداشته باشیم زمین‌ های کشاورزی در بخش وسیعی غیرقابل استفاده خواهد بود.
به هر حال با وجود اعلام مسئولان بخش کشاورزی استان در زمینه انجام اقدامات در زمینه تغییر الگوی کشت چنین به نظر می رسد که این اقدامات هنوز به اندازه کافی و مورد انتظار نبوده و می بایست گام های مهم تری در این زمینه برداشته شود.
در این راستا و برای موفقیت هر چه بیشتر برنامه های تغییر الگوی کشت ، مطالعات ریشه ای ، بهره گیری از تجربیات مناطق و حتی کشورهای دیگر ، قطع تعلق خاطر کشاورزان منطقه به کشت محصولات خاص ، افزایش اقدام های ترویجی ، حمایت مالی از اجرای طرح های تغییر کشت و خرید محصولات جایگزین ضروری است .

** زراعت دیم اردبیل از کشت تک محصولی خارج می شود
عباس کشاورز معاون امور زراعت وزیر جهاد کشاورزی در جریان سفر اخیر خود به استان اردبیل گفت: زراعت دیم استان با همکاری شرکت معتبر تحقیقات بین المللی ایکاردا با هدف اصلاح الگوی کشت ، از تک محصولی خارج می شود.
وی افزود: سطح زیر کشت اراضی آبی استان تنها 80 هزار هکتار بوده و با توجه به وابستگی زراعت دیم به بارندگی، در سال های کم بارش میزان تولید محصولات کشاورزی به طور قابل توجهی کاهش می یابد.
کشاورز گفت: طرحی با مرکز تحقیقات بین المللی در سه استان غربی کشور در خصوص زراعت دیم به مدت سه سال در دست اجراست که امسال سال سوم انجام و نتیجه گیری از این طرح است.
کشاورز افزود: یکی از اهداف مهم این طرح خارج کردن تناوب دیم از یک محصول خاص می باشد، چون روشی که در حال حاضر در دیم زارها صورت می گیرد گندم، آیش و یا در حالت خوشبینانه گندم، عدس و گندم، نخود است.
وی اظهارداشت : حداقل پنج محصول از غلات ، حبوبات ، گیاهان علوفه ای و دانه های روغنی را باید در تناوب با زارعت دیم قرار داد و با تصمیم وزارت جهاد کشاورزی این طرح با مشارکت مرکز تحقیقات معتبر بین المللی در استان اردبیل از سال آینده به اجرا درمی آید.
کشاورز از دیگر اهداف این طرح را کشت چند محصولی در اراضی دیم و اجرای کشت مستقیم ذکر کرد و گفت: برای جلوگیری از تخلیه رطوبت اندک در اراضی دیم کشت باید به صورت مستقیم صورت گرفته و کشت با گاوآهن و دیسک در اراضی دیم ممنوع شود.
کشاورز هدف عمده دیگری که این طرح دنبال می کند را بالا بردن سطح اطلاعات و آگاهی های فنی و تخصصی بهره برداران دانست.
وی افزود: کشاورزان و بهره برداران می توانند تنها با میزان بارندگی 180 تا 200 میلی متر با حفظ بقایای گیاهی و کشت مستقیم میزان محصول تولیدی خود را بیش از 40 درصد افزایش دهند تا اصلاح الگوی کشت تحقق یابد .

** الگوی کشت در مناطق سردسیر اردبیل باید تغییر کند
محمد علی طهماسبی معاون امور باغبانی وزیر جهاد کشاورزی هم در بازدید از باغات اردبیل گفته است : با توجه به خسارت متوالی سرما در اواخر اسفند و فروردین ماه به باغ های استان اردبیل ،الگوی کشت در این استان باید تغییر یابد.
وی افزود: اقلیم و آب و هوای کشور بویژه استان اردبیل در سال های گذشته تغییر یافته و برای جلوگیری از خسارت باید پهنه جدیدی برای کشت محصولات باغی و زراعی تعریف شود.
طهماسبی همچنین بر تغییر الگوی کشت و استفاده از ارقام مناسب وسازگار با آب و هوای منطقه تاکید کرد.

*** تغییر الگوی کشت مقابله جدی با بحران آب است
رضا کریمی ، نایب رییس کمیسیون کشاورزی مجلس و نماینده مردم شهرستان‌ های اردبیل، نیر، نمین و سرعین در مجلس شورای اسلامی معتقد است که تغییر الگوی کشت محصولات کشاورزی راهکار اساسی برای مقابله با بحران آب است.
وی افزود: کمبود شدید منابع آبی در حال حاضر مهم ‌ترین دغدغه در دشت اردبیل است که این موضوع بیشتر به بخش کشاورزی مربوط می ‌شود و نیاز است در این زمینه با استفاده از روش‌ های جایگزین آبیاری نوین و روش‌ های جدید، مشکلات موجود در این زمینه را برطرف کنیم.
به گفته وی ، مصرف بی‌ رویه آب در بخش کشاورزی سبب افت آب‌ های زیرزمینی شده و باید برای این مشکل چاره اندیشی شود.
کریمی بیان کرد: ارائه تسهیلات و حمایت ‌های لازم برای توسعه آبیاری نوین کشاورزی باید مورد توجه واقع شود و انتظار می‌ رود تمامی نهادها در تحقق برنامه ‌های مدیریت منابع آبی همکاری کنند.
نماینده مردم اردبیل، نیر، نمین و سرعین در مجلس شورای اسلامی با تاکید بر لزوم مدیریت مصرف آب در بخش کشاورزی گفت: به دلیل بحران آب در کشور همه باید نسبت به بهینه سازی مصرف آب در بخش های مختلف برنامه جامع داشته باشیم.
کریمی با بیان اینکه در حال حاضر کمبود آب به عنوان یکی از بزرگترین دغدغه مردم و مسوولان در کشور مطرح است، تبدیل کشاورزی سنتی به کشاورزی مدرن و آبیاری تحت فشار از ضروریات دانست.
وی خواستار برنامه ریزی مناسب برای مدیریت مصرف آب شد و گفت: اصلاح الگوی کشت و استفاده مناسب از منابع آبی می تواند در کاهش دغدغه های مردم و مسوولان کارساز باشد.
کریمی همچنین با اشاره به کشت محصولات مناسب کشاورزی در اراضی کشاورزی اظهار کرد: با ترویج الگوی کشت محصولات مناسب کشاورزی بخش قابل توجهی از مشکل و دغدغه کشاورزان برطرف خواهد شد.
او همچنین با اشاره به میزان بالای هدررفت آب در بخش کشاورزی در کشاورزی سنتی افزود: در دنیا با اصلاح دیدگاههای سنتی در بخش کشاورزی و تعریف کردن کشاورزی مدرن مشکل کمبود آب برطرف شده و ما نیز باید کشاورزی خود را به این سمت و سو هدایت کنیم.
وی به کاشت محصولات کشاورزی کم مصرف و جایگزین کردن این محصولات با محصولاتی که مصرف زیاد آب دارند تاکید کرد و گفت: کارشناسان بخش آب و کشاورزی باید در این زمینه با کشاورزان همراه شوند.

*** طرح اصلاح الگوی کشت در استان اردبیل موفقیت آمیز است
خلیل نیکشاد رییس سازمان جهاد کشاورزی استان اردبیل هم در این باره گفت: طرح اصلاح الگوی کشت در این استان با استقبال کشاورزان رو به رو شده و با موفقیت در حال اجرا است.
وی افزود: در پنج سال گذشته اقدامات قابل توجهی در بخش کشاورزی استان انجام شد که کشت 6 هزار هکتار انواع محصولات زارعی به صورت کشت انتظاری و پاییزه از جمله آنها می باشد.
نیکشاد گفت: به میزان 500 هکتار سیر در استان نیز زیر کشت رفته و به دلیل درآمد زایی بالایی که داشته با استقبال خوبی از سوی بهره برداران رو به رو شده است.
او اظهار داشت: در این مدت بیش از هزار و 400 هکتار از اراضی مستعد استان زیر کشت بادام زمینی رفته و به میزان 470 تن نیز پیازچه زعفران بین متقاضیان توزیع شد.
نیکشاد همچنین یکی از سیاست های مهم در حوزه باغی استان را تبدیل اراضی با شیب زیاد به باغ دانست و گفت: بطور متوسط هر سال بیش از 280 هزار اصله نهال یارانه دار و شناسنامه دار و مورد تایید سازمان حفظ نباتات بین باغداران توزیع شده است.
وی از اجرای طرح اصلاح الگوی کشت در این استان با هدف بهره گیری از سود اقتصادی و اشتغال زایی بالایی آن خبر داد.
رییس سازمان جهاد کشاورزی استان اردبیل افزود: استان اردبیل تنها یک درصد از مساحت کل کشور را تشکیل می دهد ولی با وجود میزان تولیدات و سهمی که در اشتغال به خود اختصاص داده حدود چهار برابر ظرفیت مساحت این استان است.
نیکشاد اظهارداشت: توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی ، گسترش شهرک های گلخانه ای کشاورزی ، رونق آبزی پروری و توسعه باغ ها در اراضی شیب دار و دامپروری و حمایت از طرح های دانش بنیان در اولویت کاری این سازمان قرار دارد.
او گفت: تولید و توسعه صنعت زنبورداری و اصلاح ملکه زنبور عسل به دلیل برخورداری استان از مواهب طبیعی و از مهم ترین مولفه های سیاست تغییر الگوی کشت است که در اردبیل دنبال می شود.
نیکشاد افزود: توسعه محصولات کشاورزی و برند سازی آنها ، گسترش سیستم های نوین آبیاری و حداکثر استفاد ه از حداقل آب کشاورزی در جهت بهره وری و تولید بیشتر محصولات کشاورزی در اولویت برنامه های کاری این سازمان قرار دارد بگونه ای که هر بهره برداری بخواهد زمین و یا باغ خود را به سیستم های آبیاری تحت فشارم مجهز نماید می تواند از 85 درصد یارانه دولتی استفاده بکند به عبارت دیگر متقاضی می تواند تنها با 15 درصد آورده شخصی اقدام به تجهیز زمین مورد نظر خود به آخرین تکنولوژی کند.

*** تاکید فرمانداران بر سرعت اجرایی تغییر الگوی کشت در استان
جواد زنجانی، فرماندار اردبیل گفت: باید به فکر تغییر الگوی کشت در اردبیل باشیم تا با کمترین آب بیشترین و با کیفیت‌ترین محصول تولید و روانه بازار شود.
به گفته وی ، در دشت اردبیل 112 هزار هکتار اراضی زراعی وجود دارد که 67 هزار هکتار آن آبی و 45 هزار هکتار نیز دیم است.
وی با بیان اینکه دشت اردبیل یک سوم تولید محصولات کشاورزی استان به ارزش یک چهارم تولید این محصولات را سالیانه انجام می‌ دهد، افزود: نباید تنها به کشت سیب‌ زمینی در دشت اردبیل اکتفا شود بلکه بهتر است الگوهای جدید کشت با گونه‌های باارزشی همچون کلزا ، چغندر قند ، زعفران و با کشت‌ های جدید و جایگزین بیش از گذشته به توانمندسازی زارعان منطقه کمک کرد.
زنجانی به محدودیت ‌های منابع آب زیرزمینی در دشت اردبیل و استفاده از چهار سد یامچی، شورابیل، نئور و قوری‌ چای اشاره کرد و گفت: در پایاب این سدها توسعه کشت آبی آن هم به شکل شبکه مدرن باید مورد توجه قرار گیرد.
او با بیان اینکه شرکت آب منطقه ‌ای در اجرای طرح تعادل‌ بخشی منابع آب زیرزمینی نسبت به جلوگیری از حفر چاه‌ های غیرمجاز و کنترل چاه ‌های قانونی و مجوزدار اقدام کرده، افزود: نصب کنتورهای هوشمند، برق‌ دار کردن این چاه‌ ها ، توجه به شیوه ‌های جدید آبیاری از جمله بارانی ، قطره ‌ای و تیپ و همچنین تغییر زمان، گونه و الگوی کشت به راحتی می‌ تواند در این تعادل ‌بخشی موثر باشد.
فرماندار اردبیل با بیان اینکه همه ساله اعتبارات مناسبی برای تغییر آبیاری ‌های سنتی به مدرن به زارعان پرداخت می‌ شود، ادامه داد: در حال حاضر کشت کلزا ، گیاهان دارویی و زعفران آغاز شده به طوری که 165 هکتار کلزا کشت شده و باید چنین کشت‌ های جدیدی در دشت اردبیل که سال ‌ها است محصولاتی همچون گندم ، جو، سیب‌ زمینی و چغندر قند کاشته می ‌شد را به عنوان کشت ‌های جایگزین مورد توجه قرار دهیم.
زنجانی ادامه داد: با همکاری جهاد کشاورزی در بین زارعان ارقام کم مصرف منابع آب در محصول گندم همچون پیشگام و میهن ترویج و کشت شده که قطعا فراگیری آن می ‌تواند به کاهش مصرف آب و افزایش توان تولید کمک کند.
علی بهشتی فرماندار شهرستان گرمی از کشت نشایی کلزا با دستگاه تمام اتوماتیک در شهرستان گرمی برای اولین بار در سطح استان خبر داد.
وی با اشاره به پتانسیل و ظرفیت های بسیار بالای شهرستان در بخش کشاورزی گفت: برای اولین بار در سطح استان اردبیل کشت نشایی کلزا با دستگاه تمام اتوماتیک بصورت پایلوت در شهرستان گرمی اجرا شد که با مدیریت صحیح می توانیم در راستای تغییر الگوی کشت و صنایع تبدیلی در منطقه موفق باشیم.
علی علایی فرماندار پارس آباد مغان گفت: لزوم رعایت الگوی کشت ، ساماندهی بهره وری بهینه از منابع آب و جلوگیری از تخریب حریم مجاری و تاسیسات آبی در این شهرستان مرزی ضروری است.
وی افزود: کشت برنج در اراضی و مناطقی که سبب استفاده بهینه از منابع مرزی و تامین امنیت غذایی و تامین اقتصاد منطقه می گردد، بلامانع و موجب تاکید است ولی در مناطقی که سبب محدودیت منابع آبی و هدر رفتن آب می شود، منع قانونی و اصولی دارد.
فرماندار پارس آباد اظهارداشت: اجرای مصوبه عدم کشت برنج در مناطق ممنوعه این شهرستان در راستای زهدار نشدن اراضی کشاورزی و حفاظت از زیرساخت های مناطق مسکونی در حوزه های کشاورزی ضرورت دارد.
علایی به تنش آبی و کمبود آب شرب در غرب و شرق دره رود در سال گذشته که بدلیل کشت برنج در مناطق بالادست رودخانه دره رود بود اشاره کرد و گفت: عدم کشت برنج در این منطقه سبب تامین آب شرب بیش از 12 هزار جمعیت روستایی و عشایر ساکن در حاشیه دره رود می شود.
وی بیان کرد: استان اردبیل نسبت به سال گذشته با افت محسوس بارش مواجه است که سهم پارس آباد از این میزان 23 درصد می باشد و لازم است تمهیدات لازم از سوی کشاورزان و مسئولان برای صرفه جویی در مصرف آب و استفاده از شیوه های نوین آبیاری اتخاذ شود.
فرماندار پارس آباد همچنین افزود: افزایش 19درصدی آب در پشت سد خدا آفرین و ارس در مقایسه با سال گذشته نگرانی در زمینه بحران آب را تا حدودی رفع کرده اما برای دستیابی به اهداف برنامه ریزی شده باید از شیوه هایی که سبب افزایش راندمان آب می شود، بهره گرفت.
او گفت: کاهش سطح زیرکشت محصولات پاییزه در این شهرستان با کاهش 29 هزار هکتاری مواجه است که این کار سبب بر هم خوردن توازن کشت و عدم رعایت الگوی کشت از منابع آبی می شود.
استان اردبیل دارای 225 هزار هکتار اراضی آبی ، 515 هزار هکتار اراضی دیم و 38 هزار هکتار اراضی باغی است که سالانه بیش 4.5 میلیون تن انواع محصولات زراعی ، باغی و دامی را تولید می کند.
گزارش :یعقوب شاددل
7110/6016
انتهای پیام
این مطلب برایم مفید است
0 نفر این پست را پسندیده اند

موضوعات داغ

نظرات و دیدگاه ها

مسئولیت نوشته ها بر عهده نویسندگان آنهاست و انتشار آن به معنی تایید این نظرات نیست.