به گزارش ایرنا، گلیم عنبران از زمانی که بافندگان آن به سمت استفاده از رنگ ها و مواد خام شیمیایی رفتند کم کم رونق گذشته خود را از دست داد اما هنوز هم تلاش هایی برای بازگشت به دوران پرفروغ این صنعت بی نظیر دستی در جریان است.
در فرهنگ ما ایرانیان، وقتی واژه گلیم را بر زبان جاری می کنیم آنچه بیشتر در ذهن نقش می بندد تاریخی غنی با رمز و رازهای بسیار است که در دل نقش و نگارها با رقص و نمایش تار و پود، رنگ های طبیعی و هنر سرانگشتان متجلی می شود، رمز و رازها، قصه ها و افسانه هایی که از هزاران سال پیش تاکنون نسل به نسل و دست به دست بر زندگی و روزگار پیشینیان تنیده شده و با حفظ اصالت خود بر رشته های تار و پود ابریشم جای گرفته و امروزه نیز به تناسب فرهنگ اقوام مختلف این مرز و بوم در اختیار ماست.
در روستاهای شهرستان نمین بویژه در منطقه عنبران، زنان و دختران بومی هنرهایی بر روی گلیم خلق می کنند که آوازه اصالت آن امروزه در تمام جهان شناخته شده و در این میان گلیم عنبران گنجینه صنایع دستی این منطقه از استان اردبیل است.
شهر عنبران واقع در هفت کیلومتری شمال شهرستان نمین کانون اصلی بافت گلیم است که به دلیل ویژگی های منحصر به فرد و بومی خود به “گلیم عنبران” شهرت یافته است.
گلیم عنبران از قدیمی ترین زیر اندازهای ایرانی است که از تمدن غنی این مرز و بوم به یادگار مانده و به دلیل اینکه تغییرات بافت آن در طول اعصار، محسوس نبوده یاد آور ایام زندگی ایرانیان باستان است.
نقوش سنتی و اساطیری گلیم های بافته شده عنبران سمبل نمادها و یا نقش هایی از خواست باطنی بافندگان و بیانگر آرزوها و نیازهای مردمان ساکن این مناطق است.
در حال حاضر شهرستان نمین و روستاهای تابعه آن از جمله شهر عنبران از مراکز عمده تولید گلیم استان به شمار می آید، از روستاهای حومه عنبران که مردمانشان به بافت گلیم اشتغال دارند می توان به میناباد، کلش، میرزانق، عنبران علیا و سروآباد اشاره کرد.
نقوش سنتی رایج در گلیم‌های منطقه بیشتر نقش سماور، سینی و خرچنگ در متن گلیم و گردونه مهر (چلیپا) و نقش اژدها در حاشیه گلیم می باشد.
حاشیه های گلیم عنبران دارای چند دور نقش هستند که در درون آن نقش های اصلی گلیم بافته شده و این نقش ها عبارت اند از “بوکوگل”، “پوته”، “گانگل” و “جنگل” که هرکدام تداعی کننده بخشی از زندگی و محیط فکری ویژه ای با سابقه تاریخی خود است.
زنان و دختران روستایی با طرح گلیم، نه تنها هنری ماندگار بر جای می گذارند بلکه اسطورهای انسانی را که بدون توجه به محل زندگی در بین انسانها از اصول اخلاقی مشترک برخودار است، معرفی می کنند.
به گفته یکی از بافندگان منطقه، جنس گلیم از نخ های پشمی با ترکیب رنگهای الوان است بطوریکه تارهای آن از نخ محکم و سفید رنگ به نام “بهارش” یا “ویله” و پود ها از نخ های نرم رنگارنگ که درزبان تالشی “توق” نامیده می شود، تشکیل می شود.
این بافنده صنایع دستی اهل عنبران افزود: مهمترین ویژگی گلیم عنبران نقش دو طرفه آن می باشد، یعنی بیننده نمی تواند پشت و روی آن را تشخیص دهد و انعطاف پذیری آن رتبه خاصی را در بین سایر صنایع دستی موجود به این کالای ارزشمند اختصاص داده است.
صادقی از تولیدکنندگان دیگر صنایع دستی عنبران نیز گفت: برای اینکه مشتریان بتوانند در انتخاب گلیم گزینه های متعددی داشته باشند، بافت این محصول به شکل های تابلو فرش، مفرش، زیر تلفنی، کیف دخترانه، وسایل آشپزخانه، دستگیره آشپزخانه، دمکش برنج، جای سیخ و جامدادی تولید می شود.
منوچهر نورزاده مسئول میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان نمین گفت: اغلب تولیدکنندگان گلیم در عنبران بانوان هستند و می توان به جرات گفت که اقتصاد این شهر در تارو پود گلیم تنیده است.
وی افزود: در بخش عنبران چهار هزار نفر با پروانه تولید مشغول به کار هستند و تعداد شاغلان بالقوه صنایع دستی به صورت تقریبی هفت هزار نفر نیز برآورد می شود.
به گفته وی ، 12پروانه تولید تعاونی و سه پروانه تولید کارگاهی در این شهر صادر شده و مابقی تولید کنندگان فعالیت انفرادی دارند.
درخشش گلیم عنبران در سال های گذشته باعث شده که نشان ملی جغرافیایی را از آن خود سازد، اهمیت دریافت نشان ملی و یا بین المللی جغرافیایی صنایع در آن است که می توان با افزایش کیفیت آثار و فرآورده های مربوط به صنایع دستی، بازارهای جهانی مناسب را برای آنها به دست آورد و در ضمن از کپی آثار و عرضه آنها به شکل بی کیفیت به نام آثار و صنایع دستی هر منطقه جلوگیری کرد.
این درخشش به خاطر ویژگی منحصر به فرد گلیم عنبران در بومی بودن الیاف و ابزار بافت آن بوده ، ویژگی که در سال های اخیر بی توجهی به آن موجب آسیب زدن به این صنعت دستی زیبا شده است.
تا چندین سال پیش بازار گلیم عنبران در داخل و خارج از کشور رونقی خاص داشت اما بی توجهی به این صنعت و جایگزینی مواد طبیعی با مواد شیمایی آسیب جدی به آن زده است.
*** الیاف مصنوعی اصالت گلیم عنبران را تهدید می کند
فرماندار نمین با اشاره به بافت سالانه 250 هزار متر مربع گلیم به عنوان شاخص ترین صنعت دستی این شهرستان در عنبران گفت: به خاطر استفاده از الیاف مصنوعی به جای الیاف طبیعی در چند سال اخیر اصالت این صنعت دستی به خطر افتاده است.
عاطف ناصری افزود: هر اندازه استفاده از الیاف مصنوعی کم باشد به همان قدر مراحل مختلف بافت گلیم عنبران از تهیه مواد اولیه ، رنگ و بافتن آن به شکل سنتی انجام و نه تنها ویژگی طبیعی این کالا حفظ می شود بلکه زمینه اشتغال سنتی افراد در روند تولید این فرآوده نیز از بین نمی رود.
وی ارزشمندی صنایع دستی را در طبیعی و سنتی بودن آن دانست و گفت: از دلایل پایین بودن قیمت و تعداد مشتریان گلیم عنبران همین استفاده از الیاف مصنوعی در بافت آن است.
** بازاریابی مشکل گلیم عنبران
یک هنرمند عنبرانی نیز می گوید: در کنار دور شدن از الیاف طبیعی، مشکل بازاریابی نیز بعنوان مانعی در برابر حفظ شهرت و اعتبار گلیم عنبران عمل می کند، با اینکه هنرمندان عنبرانی زحمت زیادی در تولید و بافت گلیم بکار می گیرند اما محصول آنها توسط دلالان به بهای پایینی خریداری می شود.
وی افزود: نبود نمایشگاه دایمی عرضه محصولات دستبافت در نمین و نیز اردبیل موجب شده که هنرمندان بومی عنبران نتوانند محصول خود را به قیمت مناسب به خریداران واقعی عرضه کنند و این امر موجب کاهش انگیزه تولید در بین آنها می شود.
به گفته وی ، فقدان شناخت لازم از بازار مصرف و ذائقه خریداران ملی و بین االمللی باعث شده که بافندگان گلیم در عنبران نتوانند به روز بوده و بر اساس سلایق مشتری محصول باکیفیت تولید و روانه بازار کنند.
کارشناسان می گویند: مسئولان امر می توانند با برگزاری جشنواره‌های صنایع دستی و یا شرکت در رویدادهای هنری ملی و بین المللی، تامین مواد اولیه با کیفیت و طبیعی و نیز ایجاد غرفه های بین راهی برای عرضه گلیم در مناطق گردشگر پذیر استان موجب تقویت این هنر مردمی در استان شوند.
همچنین ارائه تسهیلات مالی به هنرمندان و افزایش پوشش بیمه ای بافندگان گلیم نیز می تواند در ایجاد انگیزه و افزایش تعداد بافندگان گلیم در استان تاثیرگذار باشد.
همچنین پیگیری و تحقق ثبت 'عنبران' بعنوان شهر گلیم ایران که به گفته مدیران میراث فرهنگی و صنایع دستی استان اردبیل اقدامات تخصصی و کارشناسی مربوط به آن در حال انجام است می تواند بعنوان موتور محرک برای احیای دوباره گلیم عنبران عمل کند.
6016/7120
انتهای پیام در فرهنگ ما ایرانیان، وقتی واژه گلیم را بر زبان جاری می کنیم آنچه بیشتر در ذهن نقش می بندد تاریخی غنی با رمز و رازهای بسیار است که در دل نقش و نگارها با رقص و نمایش تار و پود، رنگ های طبیعی و هنر سرانگشتان متجلی می شود، رمز و رازها، قصه ها و افسانه هایی که از هزاران سال پیش تاکنون نسل به نسل و دست به دست بر زندگی و روزگار پیشینیان تنیده شده و با حفظ اصالت خود بر رشته های تار و پود ابریشم جای گرفته و امروزه نیز به تناسب فرهنگ اقوام مختلف این مرز و بوم در اختیار ماست.
در روستاهای شهرستان نمین بویژه در منطقه عنبران، زنان و دختران بومی هنرهایی بر روی گلیم خلق می کنند که آوازه اصالت آن امروزه در تمام جهان شناخته شده و در این میان گلیم عنبران گنجینه صنایع دستی این منطقه از استان اردبیل است.
شهر عنبران واقع در هفت کیلومتری شمال شهرستان نمین کانون اصلی بافت گلیم است که به دلیل ویژگی های منحصر به فرد و بومی خود به “گلیم عنبران” شهرت یافته است.
گلیم عنبران از قدیمی ترین زیر اندازهای ایرانی است که از تمدن غنی این مرز و بوم به یادگار مانده و به دلیل اینکه تغییرات بافت آن در طول اعصار، محسوس نبوده یاد آور ایام زندگی ایرانیان باستان است.
نقوش سنتی و اساطیری گلیم های بافته شده عنبران سمبل نمادها و یا نقش هایی از خواست باطنی بافندگان و بیانگر آرزوها و نیازهای مردمان ساکن این مناطق است.
در حال حاضر شهرستان نمین و روستاهای تابعه آن از جمله شهر عنبران از مراکز عمده تولید گلیم استان به شمار می آید، از روستاهای حومه عنبران که مردمانشان به بافت گلیم اشتغال دارند می توان به میناباد، کلش، میرزانق، عنبران علیا و سروآباد اشاره کرد.
نقوش سنتی رایج در گلیم‌های منطقه بیشتر نقش سماور، سینی و خرچنگ در متن گلیم و گردونه مهر (چلیپا) و نقش اژدها در حاشیه گلیم می باشد.
حاشیه های گلیم عنبران دارای چند دور نقش هستند که در درون آن نقش های اصلی گلیم بافته شده و این نقش ها عبارت اند از “بوکوگل”، “پوته”، “گانگل” و “جنگل” که هرکدام تداعی کننده بخشی از زندگی و محیط فکری ویژه ای با سابقه تاریخی خود است.
زنان و دختران روستایی با طرح گلیم، نه تنها هنری ماندگار بر جای می گذارند بلکه اسطورهای انسانی را که بدون توجه به محل زندگی در بین انسانها از اصول اخلاقی مشترک برخودار است، معرفی می کنند.
به گفته یکی از بافندگان منطقه، جنس گلیم از نخ های پشمی با ترکیب رنگهای الوان است بطوریکه تارهای آن از نخ محکم و سفید رنگ به نام “بهارش” یا “ویله” و پود ها از نخ های نرم رنگارنگ که درزبان تالشی “توق” نامیده می شود، تشکیل می شود.
این بافنده صنایع دستی اهل عنبران افزود: مهمترین ویژگی گلیم عنبران نقش دو طرفه آن می باشد، یعنی بیننده نمی تواند پشت و روی آن را تشخیص دهد و انعطاف پذیری آن رتبه خاصی را در بین سایر صنایع دستی موجود به این کالای ارزشمند اختصاص داده است.
صادقی از تولیدکنندگان دیگر صنایع دستی عنبران نیز گفت: برای اینکه مشتریان بتوانند در انتخاب گلیم گزینه های متعددی داشته باشند، بافت این محصول به شکل های تابلو فرش، مفرش، زیر تلفنی، کیف دخترانه، وسایل آشپزخانه، دستگیره آشپزخانه، دمکش برنج، جای سیخ و جامدادی تولید می شود.
منوچهر نورزاده مسئول میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان نمین گفت: اغلب تولیدکنندگان گلیم در عنبران بانوان هستند و می توان به جرات گفت که اقتصاد این شهر در تارو پود گلیم تنیده است.
وی افزود: در بخش عنبران چهار هزار نفر با پروانه تولید مشغول به کار هستند و تعداد شاغلان بالقوه صنایع دستی به صورت تقریبی هفت هزار نفر نیز برآورد می شود.
به گفته وی ، 12پروانه تولید تعاونی و سه پروانه تولید کارگاهی در این شهر صادر شده و مابقی تولید کنندگان فعالیت انفرادی دارند.
درخشش گلیم عنبران در سال های گذشته باعث شده که نشان ملی جغرافیایی را از آن خود سازد، اهمیت دریافت نشان ملی و یا بین المللی جغرافیایی صنایع در آن است که می توان با افزایش کیفیت آثار و فرآورده های مربوط به صنایع دستی، بازارهای جهانی مناسب را برای آنها به دست آورد و در ضمن از کپی آثار و عرضه آنها به شکل بی کیفیت به نام آثار و صنایع دستی هر منطقه جلوگیری کرد.
این درخشش به خاطر ویژگی منحصر به فرد گلیم عنبران در بومی بودن الیاف و ابزار بافت آن بوده ، ویژگی که در سال های اخیر بی توجهی به آن موجب آسیب زدن به این صنعت دستی زیبا شده است.
تا چندین سال پیش بازار گلیم عنبران در داخل و خارج از کشور رونقی خاص داشت اما بی توجهی به این صنعت و جایگزینی مواد طبیعی با مواد شیمایی آسیب جدی به آن زده است.
*** الیاف مصنوعی اصالت گلیم عنبران را تهدید می کند
فرماندار نمین با اشاره به بافت سالانه 250 هزار متر مربع گلیم به عنوان شاخص ترین صنعت دستی این شهرستان در عنبران گفت: به خاطر استفاده از الیاف مصنوعی به جای الیاف طبیعی در چند سال اخیر اصالت این صنعت دستی به خطر افتاده است.
عاطف ناصری افزود: هر اندازه استفاده از الیاف مصنوعی کم باشد به همان قدر مراحل مختلف بافت گلیم عنبران از تهیه مواد اولیه ، رنگ و بافتن آن به شکل سنتی انجام و نه تنها ویژگی طبیعی این کالا حفظ می شود بلکه زمینه اشتغال سنتی افراد در روند تولید این فرآوده نیز از بین نمی رود.
وی ارزشمندی صنایع دستی را در طبیعی و سنتی بودن آن دانست و گفت: از دلایل پایین بودن قیمت و تعداد مشتریان گلیم عنبران همین استفاده از الیاف مصنوعی در بافت آن است.
** بازاریابی مشکل گلیم عنبران
یک هنرمند عنبرانی نیز می گوید: در کنار دور شدن از الیاف طبیعی، مشکل بازاریابی نیز بعنوان مانعی در برابر حفظ شهرت و اعتبار گلیم عنبران عمل می کند، با اینکه هنرمندان عنبرانی زحمت زیادی در تولید و بافت گلیم بکار می گیرند اما محصول آنها توسط دلالان به بهای پایینی خریداری می شود.
وی افزود: نبود نمایشگاه دایمی عرضه محصولات دستبافت در نمین و نیز اردبیل موجب شده که هنرمندان بومی عنبران نتوانند محصول خود را به قیمت مناسب به خریداران واقعی عرضه کنند و این امر موجب کاهش انگیزه تولید در بین آنها می شود.
به گفته وی ، فقدان شناخت لازم از بازار مصرف و ذائقه خریداران ملی و بین االمللی باعث شده که بافندگان گلیم در عنبران نتوانند به روز بوده و بر اساس سلایق مشتری محصول باکیفیت تولید و روانه بازار کنند.
کارشناسان می گویند: مسئولان امر می توانند با برگزاری جشنواره‌های صنایع دستی و یا شرکت در رویدادهای هنری ملی و بین المللی، تامین مواد اولیه با کیفیت و طبیعی و نیز ایجاد غرفه های بین راهی برای عرضه گلیم در مناطق گردشگر پذیر استان موجب تقویت این هنر مردمی در استان شوند.
همچنین ارائه تسهیلات مالی به هنرمندان و افزایش پوشش بیمه ای بافندگان گلیم نیز می تواند در ایجاد انگیزه و افزایش تعداد بافندگان گلیم در استان تاثیرگذار باشد.
همچنین پیگیری و تحقق ثبت 'عنبران' بعنوان شهر گلیم ایران که به گفته مدیران میراث فرهنگی و صنایع دستی استان اردبیل اقدامات تخصصی و کارشناسی مربوط به آن در حال انجام است می تواند بعنوان موتور محرک برای احیای دوباره گلیم عنبران عمل کند.
6016/7120
کپی شد
