شغال دره یا 'شاغلا دره' به گویش محلی، منطقه سرسبزی است که از کوه های شمال روستای 'خانقاه علیا' تا شمال روستای 'میناباد' نمین کشیده شده و مرز بین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان می باشد.
این منطقه سرسبز از سالیان دور میزبان یکی از زیبا ترین و ارزشمند ترین گل های زینتی است که دست نقاش طبیعت، آن را به زیباترین شکل ممکن آراسته است، گلی زیبا و نادر که با نام علمی 'لیلیوم ' شناخته می شود.
در حالی که بسیاری از مشتاقان طبیعت در اقصی نقاط ایران منتظر شکفتن این گل هستند، 'سوسن چلچراغ' به صورت طبیعی در نقاطی ازشهرستان نمین می روید و خاک این سرزمین را به وجودش مزین می کند.
ارزش این گیاه برای کشورمان فراتر از تصور است و به عنوان یکی از سرمایه های طبیعی ملی ایران شناخته می شود و به همین دلیل نامش به عنوان نخستین گل ملی، از سال 1355 در فهرست آثار ملی ایران قرار دارد.
سوسن چلچراغ یکی از گونه‌های تیره سوسن وتنها گونه ایرانی آن بوده و از لحاظ زیبایی همردیف اکثر گونه‌های شناخته شده و پرورش یافته این جنس است. ارتفاع آن بین 50 تا 150سانتیمتر بوده می باشد.
نمونه‌هایی از سوسن چلچراغ که بیشتر از 15 گل دارند نیز دیده شده ولی این گیاه زیبا معمولاً دارای 4 تا 10 گل است که قطعات گل پوش آن در حدود 7 سانتیمتر طول دارند.
رنگ گل به طور کلی سفید است و زمانی که به سمت شالوده می رود به سبز تبدیل می شود و کمی طیف بنفش دارد، رشته انتهایی آن ها سبز بوده و گرده هایی به رنگ قرمز روشن دارد. پوشش بذر این گل که شبیه یک تخم مرغ برعکس است تقریبا شش ضلعی بوده و 3 تا 4٫5 سانتی متر طول و 2٫5 تا 3٫5 سانتی متر عرض دارد.
بذرها تا شهریور رسیده و جوانه زنی آنها خروج با تأخیر دارد، برگ هایی که گیاهچه به عنوان یک رویان ساخته شده پس از آنکه از خاک در می آیند به صورت فتوسنتیک تبدیل می شوند.
این گیاه که نادرترین گونه سوسن به‌شمار می‌رود در نواحی بسیار محدودی از استان‌های اردبیل، مازندران وگیلان می‌روید.
اولین بار در سال 1354 گیاه‌شناسی به نام 'لدوبوری' در روستای داماش بخش عمارلو استان گیلان موفق به شناسایی این گونه نادر شده و از آن پس نیز این گونه به نام خود کاشف به جهانیان معرفی شد و در خارج از ایران نیز تنها در شهرستان لنکران در جمهوری آذربایجان دیده شده است.
هم اکنون گونه نادر سوسن چلچراغ تنها در سه منطقه از جهان شامل قریه داماش در بخش عمارلو از توابع رودبار، جمهوری آذربایجان در نزدیکی شهران لنکران و در منطقه شغال دره شهرستان نمین استان اردبیل دیده می شود.
زمان گلدهی این نوع سوسن در خرداد ماه است، سوسن چلچراغ برای مدت کوتاهی در حدود دو ماه (خرداد و تیر) گل دارد، این گیاه از میانه‌های خرداد گل می‌دهد و گل‌های آن تا نیمه تیرماه پایدار می‌ماند.
برخی بر این باورند زیبایی و همانندی این گل به چلچراغ دلیل چنین نام‌گذاری است در حالی که مردم محلی می‌گویند سوسن چلچراغ در شب نورافشانی می‌کند و به همین دلیل چلچراغ نامیده شده ست،در واقع پرچم سوسن چلچراغ دارای مواد فلئورسانس است که قابلیت بازتابش نور را دارد.
امروزه به دلیل زینتی بودن و برداشت بی‌رویه ، نسل این گل در حال انقراض بوده و تاکنون تلاش همه کسانی که خواسته‌اند آن را در مکان‌های دیگر پرورش دهند، بیهوده مانده‌است.
کارشناسان مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران در سالیان گذشته موفق شدند دانش فنی روش‌های تکثیر این گیاه زیستی ارزشمند را به دست آورند.
کارشناسان گیاه شناسی استان معتقدند چون این گل اصطلاحا تکثیر گریز است و علاقه ای به ازدیاد و تولید مثل ندارد همین امر باعث شده تا هر روز بیش از پیش در معرض انقراض قرار گیرد.
این گونه نادر به شدت آسیب پذیر بوده و با معرفی آن نظر جهانیان به سمت آن معطوف شده و در نتیجه حفظ و تکثیر آن به شکل گسترده تری انجام خواهد شد.
اما ارزش گیاهی سوسن چلچراغ موضوعی است که به عقیده کارشناسان نه تنها به لحاظ ثبت ملی بلکه باید به تمام جهانیان معرفی و در زمینه های اکوتوریستی و گردشگری از آن بهره گرفت.
از: ساسان رحمتی
7110/6016
انتهای پیام این منطقه سرسبز از سالیان دور میزبان یکی از زیبا ترین و ارزشمند ترین گل های زینتی است که دست نقاش طبیعت، آن را به زیباترین شکل ممکن آراسته است، گلی زیبا و نادر که با نام علمی 'لیلیوم ' شناخته می شود.
در حالی که بسیاری از مشتاقان طبیعت در اقصی نقاط ایران منتظر شکفتن این گل هستند، 'سوسن چلچراغ' به صورت طبیعی در نقاطی ازشهرستان نمین می روید و خاک این سرزمین را به وجودش مزین می کند.
ارزش این گیاه برای کشورمان فراتر از تصور است و به عنوان یکی از سرمایه های طبیعی ملی ایران شناخته می شود و به همین دلیل نامش به عنوان نخستین گل ملی، از سال 1355 در فهرست آثار ملی ایران قرار دارد.
سوسن چلچراغ یکی از گونه‌های تیره سوسن وتنها گونه ایرانی آن بوده و از لحاظ زیبایی همردیف اکثر گونه‌های شناخته شده و پرورش یافته این جنس است. ارتفاع آن بین 50 تا 150سانتیمتر بوده می باشد.
نمونه‌هایی از سوسن چلچراغ که بیشتر از 15 گل دارند نیز دیده شده ولی این گیاه زیبا معمولاً دارای 4 تا 10 گل است که قطعات گل پوش آن در حدود 7 سانتیمتر طول دارند.
رنگ گل به طور کلی سفید است و زمانی که به سمت شالوده می رود به سبز تبدیل می شود و کمی طیف بنفش دارد، رشته انتهایی آن ها سبز بوده و گرده هایی به رنگ قرمز روشن دارد. پوشش بذر این گل که شبیه یک تخم مرغ برعکس است تقریبا شش ضلعی بوده و 3 تا 4٫5 سانتی متر طول و 2٫5 تا 3٫5 سانتی متر عرض دارد.
بذرها تا شهریور رسیده و جوانه زنی آنها خروج با تأخیر دارد، برگ هایی که گیاهچه به عنوان یک رویان ساخته شده پس از آنکه از خاک در می آیند به صورت فتوسنتیک تبدیل می شوند.
این گیاه که نادرترین گونه سوسن به‌شمار می‌رود در نواحی بسیار محدودی از استان‌های اردبیل، مازندران وگیلان می‌روید.
اولین بار در سال 1354 گیاه‌شناسی به نام 'لدوبوری' در روستای داماش بخش عمارلو استان گیلان موفق به شناسایی این گونه نادر شده و از آن پس نیز این گونه به نام خود کاشف به جهانیان معرفی شد و در خارج از ایران نیز تنها در شهرستان لنکران در جمهوری آذربایجان دیده شده است.
هم اکنون گونه نادر سوسن چلچراغ تنها در سه منطقه از جهان شامل قریه داماش در بخش عمارلو از توابع رودبار، جمهوری آذربایجان در نزدیکی شهران لنکران و در منطقه شغال دره شهرستان نمین استان اردبیل دیده می شود.
زمان گلدهی این نوع سوسن در خرداد ماه است، سوسن چلچراغ برای مدت کوتاهی در حدود دو ماه (خرداد و تیر) گل دارد، این گیاه از میانه‌های خرداد گل می‌دهد و گل‌های آن تا نیمه تیرماه پایدار می‌ماند.
برخی بر این باورند زیبایی و همانندی این گل به چلچراغ دلیل چنین نام‌گذاری است در حالی که مردم محلی می‌گویند سوسن چلچراغ در شب نورافشانی می‌کند و به همین دلیل چلچراغ نامیده شده ست،در واقع پرچم سوسن چلچراغ دارای مواد فلئورسانس است که قابلیت بازتابش نور را دارد.
امروزه به دلیل زینتی بودن و برداشت بی‌رویه ، نسل این گل در حال انقراض بوده و تاکنون تلاش همه کسانی که خواسته‌اند آن را در مکان‌های دیگر پرورش دهند، بیهوده مانده‌است.
کارشناسان مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران در سالیان گذشته موفق شدند دانش فنی روش‌های تکثیر این گیاه زیستی ارزشمند را به دست آورند.
کارشناسان گیاه شناسی استان معتقدند چون این گل اصطلاحا تکثیر گریز است و علاقه ای به ازدیاد و تولید مثل ندارد همین امر باعث شده تا هر روز بیش از پیش در معرض انقراض قرار گیرد.
این گونه نادر به شدت آسیب پذیر بوده و با معرفی آن نظر جهانیان به سمت آن معطوف شده و در نتیجه حفظ و تکثیر آن به شکل گسترده تری انجام خواهد شد.
اما ارزش گیاهی سوسن چلچراغ موضوعی است که به عقیده کارشناسان نه تنها به لحاظ ثبت ملی بلکه باید به تمام جهانیان معرفی و در زمینه های اکوتوریستی و گردشگری از آن بهره گرفت.
از: ساسان رحمتی
7110/6016
کپی شد
