در سالروز تخریب قبورائمه(ع) بقیع؛ بنای زیبا بر قبور صالحان یا تخریب؟

گرچه در دید اولیه شاید نوشتن و گفتن، در این موضوع تکراری باشد، اما از آنجا که معاندین شرک آلود بودنِ نیات خود را درکسوت توحید، مخفی می کنند و دائما اباطیل خود را تکرار می کنند، برماست که سخن حق را نیز تکرار کنیم.

ساختمان و بنای بر قبور صالحان و اولیاء ازسه منظر کاملا قابل تثبیت است.

از نظر قرآن

در جریان نزاع میان مسیحیان و مشرکان در مورد اجساد اصحاب کهف، برخی گفتند مقبره، یا دیواری جلوی درب غار آنها ساخته شود: «فَقَالُوا ابْنُوا عَلَیهِمْ بُنْیانًا» (کهف/۱۸، ۲۱) تا از دید مردم مخفی بمانند. برخی دیگر پیشنهاد دادند تا مسجد و معبدی بر روی قبور آنان ساخته شود. «لَنَتَّخِذَنَّ عَلَیهِمْ مَسْجِدًا».

مهم این است در قرآن اشاره‌ای به شرک‌ بودن بنا و یا مسجد اصلا نشده است.

علامه طباطبائی در تفسیر المیزان می گوید؛ تصمیم بر آن شد که مسجدی بر روی قبور آنان ساخته شود.

آیه دیگری داریم و معنای کلی دارد که مظاهر و مصادیق و نشانه های الهی باید مورد اهتمام باشد؛ «و من یُعظّم شعآئرَ اللهِ فإنّها من تقوی القلوب»(حج/۳۲) می باشد.

درتفسیر مجمع‌البیان شعائر به معنای جایگاه عبادات است. که مناره؛ نشان است بر مسجد و محل عبادت، ونیز گنبد؛ نشان از مکانی مقدس و مبارک است.

بنابراین مزار اولیای الهی با گنبد و بارگاه از شعایر الهی است.

 اما حدیث:

از طریق اهل سنت:

در صحیحین آمده؛ "اول کسی که آمد و بر روی قبر پیامبر دیواری نهاد و سنگ بنای حرم و بارگاه را بر قبر پیامبر ساخت عمر بن الخطاب بود _ فکان أول من بنی علیه جدارا عمر بن الخطاب".(طبقات لابن سعد۲۹۴/۲)

از شیعه:

« شیخ طوسی با اسنادش از  أَبِی عَامِرٍ وَاعِظِ نقل می کند که از امام صادق(ع) در مورد زیارت امام علی(ع) و ساخت و بنا  تعمیر حرم آن حضرت پرسیدم؟ امام صادق(ع) به سند متصل از پدرش تا رسول الله(ص) ، از حضرت رسول(ص) نقل نمود که چنین فردی از مخصوصین مورد شفاعت من خواهد بود. _ قُلْتُ یَا رَسُولَ اللَّهِ مَا لِمَنْ زَارَ قُبُورَنَا وَ عَمَرَهَا وَ تَعَاهَدَهَا؟ فَقَالَ لِی یَا أَبَا الْحَسَنِ... إِنَّ اللَّهَ جَعَلَ قُلُوبَ نُجَبَاءَ مِنْ خَلْقِهِ وَ صَفْوَهٍ مِنْ عِبَادِهِ تَحِنُّ إِلَیْکُمْ ..فَیَعْمُرُونَ قُبُورَکُمْ وَ یُکْثِرُونَ زِیَارَتَهَا تَقَرُّباً مِنْهُمْ إِلَى اللَّهِ وَ مَوَدَّهً مِنْهُمْ لِرَسُولِهِ. أُولَئِکَ یَا عَلِیُّ   الْمَخْصُوصُونَ بِشَفَاعَتِی وَ الْوَارِدُونَ حَوْضِی وَ هُمْ زُوَّارِی غَداً فِی الْجَنَّهِ...» (وسائل‌۳۸۳/۱۴)

لذاست که جناب صاحب کتاب وسائل بابی تحت عنوان "استحباب عماره مشهدامیرالمومنین و مشاهدالائمه" در کتابش باز نموده و احادیث متعددی را نقل نموده است.

این احادیث وقتی به دست فقیهی زبردست بمانند سیدِ صاحب مدارک، افتاد، ایشان این استحباب بنا و ساخت مرقد را، به قبور "علماء و صلحاء" هم سرایت داده که مورد تایید فقهاء بعدی قرار گرفت.

روایت معارض:

در اینجا یک روایت به ظاهر معارض با آن حدیث بالا هم داریم که برخی از نویسندگان مخالف، با جدیت به آن‌توجه نموده اند و حتی برخی از نویسندگان وهابی مسلک، که چنین است؛ برادر امام کاظم (ع(  از حضرت در مورد بنا روی قبر و نشستن و مرمت و گچ کاری سوال نمود و حضرت نهی فرمودند.

عن علی بن جعفر قال: سألت أبا الحسن موسى علیه السلام عن البناء على القبر والجلوس علیه هل یصلح؟ قال: لا یصلح البناء علیه ولا الجلوس ولا تجصیصه ولا تطیینه. (وسائل ۲۱۰/۳)

فقهاء و محدثین در این مورد پاسخ های مبسوطی ارائه نموده اند که یکی از آنها این است این حدیث در مقابل انبوهی از روایات جواز بنا بر قبور اولیاء الهی و  تحسین این عمل  و حتی استحباب آن، قطعا دارای معنای خاصی می باشد و آن اینکه قبر شخصی برای گروهی "معبد" شود و در مقابل توحید و مسجد قرار گیرد، مورد نهی است .

از نظر تاریخ

قبر حضرت داود(ع) در قدس و قبور حضرت ابراهیم(ع)،حضرت اسحاق(ع)، حضرت یعقوب(ع) و حضرت یوسف(ع) در شهر الخلیل بوده و محل عبادت و بنا و ساختمان بوده.

در زمان پیامبر(ص)

اولین بنا یا مسجد بر روی قبور توسط ابوجُنْدُل بر روی قبر ابوبصیر صحابی ساخته شد و رسول خدا با وجود اطلاع، از آن کار جلوگیری نکرد.

بعد از پیامبر ؛

قبور پیشوایان مذاهب فقهی اهل سنت نیز دارای گنبد و ساختمان بوده است.

قبر ابوحنیفه پیشوای حنفی در بغداد دارای گنبد و بارگاهی بوده است.

قبرمالک بن انس رهبر مالکی‌ ها  در بقیع نیز دارای گنبد بوده است.

قبر پیشوای شافعی‌هادر مصر.

قبر احمد بن حنبل پیشوای حنبلی هادر بغداد.

جمع بندی این نوشتار کوتاه در این نکته است که؛

بنا و ساختمان و ساختن مسجد درکنار قبور انبیاء و اولیاء نه تنها، کوچکترین مانع شرعی ندارد بلکه دارای محسّنات دینی و اخلاقی و تربیتی و حتی تاثیرات ژرف اجتماعی نیز، می باشد.